Morgunblaðið - 11.09.1980, Side 19

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 11. SEPTEMBER 1980
19
Ziyang kjörinn
forsætisráðherra
PekinK. 10. september — AP.
KÍNAÞING kaus í dag Zhao Ziyang í embætti forsætisráðherra
landsins, en hann er sagður hallur undir Deng Xiao-ping, er lét af
embætti varaforsætisráðherra á þinginu, en verður áfram varafor-
maður Kommúnistaflokksins.
Á þinginu voru einnig kjörnir
þrír nýir varaforsætisráðherrar,
og hafa þá farið fram sögulegar
breytingar á landsstjórninni sem
stefnir ótrauð að því að færa
kínverskt samfélag nær nútíman-
um.
Einnig féllst þingið á afsögn
Dengs og sex annarra varaforsæt-
isráðherra. Hua Guo-feng lét af
embætti forsætisráðherra á þing-
inu, og einnig varð annar „góður
Maoisti“ að víkja, ólæsi bóndinn
Chen Yonggui, er frægur varð
fyrir að ljúga til um mikla upp-
skeru er aldrei var til.
Zhao Ziyang
SDECE-yfirmaður
víkur í Frakklandi
Paris, 10. september. AP.
ANNAR æðsti maður frönsku
leyniþjónustunnar, Alain de
Marolles, yfirmaður gagnasöfn-
unar og úrvinnslu leynilegra
upplýsinga. hefur sagt af sér
embætti eftir aðeins ársdvöl,
sem yfirmaður deildarinnar.
Það var franska blaðið Le
Monde, sem skýrði frá þessu.
Blaðið gat þess. að de Marolles
hefði verið fimmti yfirmaður
deildarinnar á 10 árum. Yfir-
maður ieyniþjónustunnar
frönsku. SDECE, síðastliðin tíu
ár hefur verið Alexandre de
Maranches.
Opinberlega hefur engin skýr-
ing verið gefin á afsögn de
Marolles — aðeins að hann hafi
Stóðu Frakkar
á bak við upp-
reisnina í Tobruk?
sagt af sér embætti af tækni-
legum ástæðum. Le Monde hefur
iðulegá á liðnum árum skýrt frá
vandamálum innan SDECE.
Blaðið sagði, að svo virtist, sem
ágreiningur hefði komið upp
innan SDECE vegna stefnu
leyniþjónustunnar í Afríku —
einkum N-Afríku. Blaðið sagði,
að de Maranches hefði þegar
tekið afsögn de Marolles gilda.
Áður en de Marolles tók við næst
æðsta embætti innan SDECE
var hann yfirmaður þeirrar
deildar SDECE, sem sér um
„aðgerðir á erlendri grund". Að
sögn Le Monde hafði de Marolles
endurskipulagt úrvinnslu og
gagnasöfnun, auk þess að hafa
aukið áhrif deildarinnar. Le
Monde sagði, að ísraelsmenn
hefðu ásakað de Marolles um að
aðstoða Egypta í skærum við
Líbýumenn. Israelsmenn héldu
því fram, að de Marolles hefði
aðstoðað við að mynda líbýska
útlagastjórn, sem átti að snúa til
Líbýu eftir uppreisn í Benghazi.
Blaðið benti á, að fregnir hefðu
borist í ágúst síðastliðnum um
uppreisnartilraun líbýskra her-
manna gegn Khadafy í Tobruk.
Hula leyndar hefur verið sveipuð
um þá uppreisnartilraun.
Verða geimferðir
f arnar með lyftu?
Eondon. 10. septembor — AP.
BREZKI spámaðurinn Arthur C. Clarke. sem spáði fyrir því m.a. að
farnar yrðu geimferðir, að menn ættu eftir að lenda á tunglinu löngu
áður en atburðir af þessu tagi áttu sér stað. sagði í dag, að ekki væri
ótrúlegt, að byggð yrði á næstu öld 36 þúsund kílómetra há lyfta til að
flytja fólk út i geiminn.
Clarke sagði, að talsvert ódýr-
ara yrði að flytja fólk um lyftuna
út í geiminn en með eldflaugum
eins og nú væri gert. Fyrir hendi
væri tækni til að hanna lyftu af
þessu tagi, en vandamál yrði að
finna og framleiða nógu sterk
byggingarefni.
Hugmynd Clarkes gerir ráð
fyrir því, að lyftuhúsið verði reist
nálægt miðbaug, og endi úti í
geimnum í gervitunglapalli, sem
verði ætíð yfir sama stað á
jörðinni. Þaðan væri hægt að
flytja fólk milli staða í geimnum
eða á braut umhverfis jörðu með
geimskipum. Byrjað yrði á lyftu-
byggingunni með því að „slaka“
taug frá gervihnetti til jarðar, að
sögn Clarkes.
Hann hefur ritað bók um lyftu-
kenninguna og nefnist hún „The
Mountains of Paradise", eða Para-
dísarfjöllin, og kemur hún út á
næstunni.
Javits fallinn
Ronald Reagan á fram-
boðsfundi í New Orleans
fyrir skömmu.
Carter afþakkar
boð um kappræður
Frá önnu Bjarnadóttur. blada-
manni Mbl. í Washington, i jcær.
SAMTÖK kvenkjósenda i
Bandaríkjunum ákváðu á
þriðjudag að bjóða John B.
Anderson, sem býður sig sjálf-
stætt fram til forseta, til kapp-
ræðna í Baltimore 21. septem-
ber nk. ásamt frambjóðendum
stóru stjórnmálaflokkanna.
þeim Ronald Reagan og Jimmy
Carter. Anderson og Reagan
þáðu boðið. en Carter afþakk-
aði það. Hann vill takast á við
Reagan einan í fyrstu kappræð-
um kosningabaráttunnar. þar
sem hann telur, að þeir tveir
séu einu alvarlegu frambjóð-
endurnir i kosningunum.
Boð samtakanna getur skipt
sköpum fyrir framboð Andersons.
Það sýnir, að samtökunum þykir
rétt að taka framboð hans alvar-
lega og mun væntanlega hafa
áhrif á kjósendur. Samtökin settu
í sumar þau skilyrði fyrir þátttöku
Andersons, að hann væri í fram-
boði í nægilega mörgum ríkjum til
að geta unnið meirihluta atkvæða
kjörfundar, sem endanlega kýs
Bandaríkjaforseta, og hefði 15%
fylgi í skoðanakönnunum 10. sept-
ember. Anderson hefur fullnægt
báðum skilyrðunum, en hann hef-
ur nú 13—18% fylgi í skoðana-
könnunum.
Anderson og Reagan gagnrýndu
báðir Carter fyrir afstöðu hans.
Anderson höfðar til sömu kjós-
enda og Carter, og því hefur
Carter-hreyfingin reynt að gera
sem minnst úr framboði Ander-
sons. Carter sagði á þriðjudag, að
Anderson væri að miklu leyti
tilbúningur fjölmiðla. Hann hefði
aldrei unnið forkosningu, ekki
haldið landsþing, hefði engan
flokk, og hann og kona hans hefðu
sjálf valið varaforsetaefnið.
Reagan sagði, að Carter væri
einfaldlega ófús að eiga kappræð-
ur, og minnti á, að Carter neitaði
að eiga kappræður við Edward
Kennedy í forkosningabaráttunni.
Reagan sjálfur tók ekki þátt í
kappræðum repúblikana í Iowa í
janúar sl. Hann var gagnrýndur
fyrir það og tapaði prófkjöri þar.
Reagan var fús til þátttöku í New
Hampshire í febrúar, en George
Bush vildi þá hitta hann einan.
Reagan bauð öðrum frambjóðend-
um flokksins einnig til þátttöku og
stóð með pálmann í höndunum að
þeim loknum, en álit á Bush
■ ■■ 1
ERLENT .
minnkaði mjög, og hann tapaði
forkosningum í New Hampshire.
Ákvörðun Carters að vera ekki
með í kappræðum frambjóðend-
anna getur því reynst honum
dýrkeypt á næstu vikum.
Veður
víða um heim
Akureyrf 6 akýjað
Amtterdam 17 akýjaó
Aþena 30 heióakirt
Berlin 16 akýjaó
BrUtael 21 akýjaó
Chicago 23 heióakirt
Feneyjar 18 iéttakýjaó
Frankturt 17 rigning
Faereyjar vantar
Genf 19 akýjaó
Helainki 20 akýjaó
Jerúsalem 27 heióakírt
Jóhanneaarborg 12 heiðakírt
Kaupmannahöfn 16 heiöakirt
Laa Palmaa 24 akýjaó
Liaaabon 28 heióakírt
London 19 akýjaó
Loa Angelea 24 akýjaó
Madrid 29 akýjaó
Malaga 26 lóttakýjaó
Mallorca 24 akýjaó
Míami 29 akýjaó
Moakva 21 heióakírt
New York 26 heióakírt
Oalo 17 heiðakírt
Paria vantar
Reykjavík 9 skýjaó
Rió de Janeiro 33 akýjaó
Rómaborg 23 skýjaó
Stokkhólmur 17 skýjað
Tel Avfv 29 heióskírt
Tókýó 23 skýjaó
Vancouver 19 skýjaó
Vínarborg 22 rigning
New York, 10. september — AP.
JABOB Javits, hinn áhrifa-
mikli öldungadeildarþing-
maður repúhlikana. varð
óvænt að lúta í lægra haldi
fyrir nánast óþekktum
flokksbróður sinum um út-
nefningu flokksins fyrir
kosningar til öldungadeildar-
innar i haust. Alphonso
D'Amato, 43 ára gamall borg-
arstarfsmaður, sigraði Javits
í forkosningum í New York.
Þegar liðlega 80% atkvæða
höfðu verið talin hafði D’Am-
ato hlotið 260 þúsund atkvæði
gegn 206 þúsund atkvæðum
Javits.
D’Amato lagði áherzlu á það í
kosningabaráttu sinni, að Javits
væri orðinn gamall maður og gæti
því ekki gegnt starfi sínu sem
skyldi. Javits er nú 76 ára gamall
og hefur átt við taugasjúkdóm að
stríða. Þá lagði D’Amato áherzlu
á, að Javits væri of frjálslyndur
fyrir sinn smekk.
Þrátt fyrir ósigur Javits í for-
kosningum repúblikana munu þeir
D’Amato mætast í kosningunum í
nóvember. Það er ljóst, að Javits
verður útnefndur fulltrúi Frjáls-
lynda flokksins. Frambjóðandi
demókrata í kosningunum í New
York verður fulltrúadeildarþing-
maðurinn Elizabeth Holtzman.
Geislavirkt
plútóníum
týndist
London, 10. september. AP.
GEISLAVIRKT plútóníum hvarf
úr skoskum kjarnakljúfi og veit
enginn hvað um það varð. Þessar
upplýsingar komu fram í sjón-
varpsþætti sem sýndur var í BBC.
Sagt er að geislavirku efnin hafi
verið í tveimur hylkjum og hafi
annað horfið árið 1973 og hitt
1977. Yfirmaður kjarnakljúfsins
segist vera sannfærður um að
hylkjunum hafi ekki verið stolið
heldur hafi efnin verið endurunn-
in.
Þetta geróist_________________________________//. sept.
1975 — Tillaga Rússa á Allsherj-
arþinginu um bann við öllum
kjarnorkutilraunum.
1973 — Stjórn Salvador Allende
steypt í herbyltingu í Chile.
1967 — Hörð landamæraátök
Indverja og Kínverja í Himalaya-
fjöllum.
1952 — Sameining Erítreu og
Eþiópíu staðfest.
1945 — Hideki Tojo, fv. forsætis-
ráðherra Japans, reynir að fyrir-
fara sér (seinna líflátinn fyrir
stríðsglæpi).
1944 — Bandarískt herlið sækir
yfir þýzku landamærin nálægt
Trier.
1922 — Lýst yfir brezkri umboðs-
stjórn í Palestínu.
1914 — Ástralíumenn taka
Þýzku-Nýju-Guineu herskildi.
1909 — Halastjarna Halleys sést
fyrst í Heidelberg.
1883 — Evelyn Baring, síðar
Cromer lávarður, kemur til Egypta-
lands sem stjómarfulltrúi Breta.
1877 — Þriðja orrustan um
Plevna.
1860 — Innrás Sardiníumanna í
Páfaríkin.
1855 — Bandamenn sækja inn í
Sebastopol eftir uppgjöf Rússa.
1840 — Brezk flotaárás á Beirút
til að neyða Mehmet Ali til upp-
gjafar.
1830 — Ecuador lýðveldi og hiuti
sambandsríkis Kólombíu með
Btjórnarskrá.
1814 — Bandaríkjamenn taka
brezka flotadeild á Champlain-
vatni.
1777 — Sigur Breta í orrustunni
við Brandywine, Delaware.
1709 — Orrustunni við Malplaquet
lýkur með sigri Marlborough á
Frökkum.
1697 — Eugen prins af Savoy sigr-
ar Tyrki við Zenta, Ungverjalandi.
1557 — Páll páfi IV semur frið við
Filippus II af Spáni.
1499 — Frakkar taka.Mílanó.
Afmæli. Henri de Turenne, fransk-
ur hermaður (1611—1675) — O.
Henry, bandarískur rithöfundur
(1862—1910) — D.H. l^wrence,
brezkur rithöfundur (1855—1930).
Andlát. 1823 David Ricardo, hag-
fræðingur — 1950 Jan Christian
Smuts, hermaður og stjórnmála-
leiötogi — 1971 Nikita Krúsjeff,
stjórnmálaleiðtogi.
Innlent. 1755 Tugir húsa hrynja
og margir drukkna í jarðskjálfta á
Norðurlandi — 1816 Rýmkað um
verzlun hér á landi — 1848 Ávarp
Þingvallafundar með kröfu um rétt-
arbót sent konungi — 1952 Bannað
að auglýsa danssamkomur í út-
varpinu. 1953 Fjórða ráðuneyti
ólafs Thors skipað — 1967 Síldar-
leitarskipið „Árni Friðriksson"
kemur — 1970 Auður Auðuns
tilnefnd dómsmálaráðherra.
Orð dagsins. Sannleikurinn er það
dýrmætasta sem við eigum. Förum
sparlega með hann — Mark Twain,
bandarískur rithöfundur (1835—
1910).