Morgunblaðið - 16.11.1980, Blaðsíða 19
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 16. NÓVEMBER 1980
19
þá um leið að vera ríkari af þjóð
sinni og landi. Allt helst þetta í
hendur er lífsstarf og fórnfýsi frú
Bjarnveigar Bjarnadóttur i þágu
Ásgríms Jónssonar, heimabyggð-
ar hennar og þjóðarinnar allrar er
skoðað ofan í kjölinn.
Ásgrímssafn er því á traustu
bjargi byggt, bjargi sem hefur
verið hlaðið af útsjónarsemi, vilja-
festu, óeigingirni og djörfung. Um
tilgang þess og gildi getur því
enginn nokkur maður efast fram-
ar ...
-O-
Einn er sá þáttur í starfsemi
Ásgrímssafns sem ekki má gleym-
ast þegar þessa afmælis er
minnst, — en það eru skólasýn-
ingar safnsins. Til þess að fá
upplýsingar um skólasýningarnar
snéri undirritaður, listrýnir blaðs-
ins sér til Þóris Sigurðssonar
námsstjóra í mynd- og handmennt
en hann hafði í nokkur ár umsjón
með safnferðum grunnskólanem-
enda í Reykjavík.
— Þórir, getur þú ekki sagt mér
sitthvað um tengsl Ásgrímssafns
við skólana, börn og unglinga hér
á höfuðborgarsvæðinu?
Um tengsl Ásgrímssafns við
skólana og skólanemendur mætti
margt segja. Árið 1964 hófst
merkilegur þáttur í starfsemi Ás-
grímssafns, þá var sett upp fyrsta
skólasýning safnsins og hafa slík-
ar skólasýningar verið árviss við-
burður allar götur síðan. For-
stöðumaður safnsins, frú Bjarn-
veig Bjarnadóttir, hefur allt frá
stofnun safnsins stefnt að því að
kynna sem flestum list Ásgríms
Jónssonar og reynt að gefa fólki
tækifæri til að njóta þeirra stór-
kostlegu menningarverðmæta sem
listamaðurinn gaf íslenzku þjóð-
inni.
Ekki veit ég nákvæmlega um
tildrög þessarar fyrstu skólasýn-
ingar en af kynnum mínum af frú
Bjarnveigu þykist ég vita að hún
hafi þá þegar gert sér grein fyrir
því hve þýðingarmikið það er að
börn og unglingar fái tækifæri til
að kynnast listum og að hún hafi
þarna séð möguleika á að bæta
aðstöðu þeirra í þessum efnum.
Frú Bjarnveig er manneskja sem
lætur ekki sitja við orðin tóm og
því var fyrsta skólasýningin sett
upp. Frá upphafi þessarar starf-
semi hafa sýningarnar verið aug-
lýstar sem skólasýningar og mikil
áherzla hefur ætíð verið lögð á að
auglýsa vel þessar sýningar og að
koma upplýsingum um þær til
skóla og skólakennara.
— Má skilja það svo að val
mynda á skólasýningar hafi verið
gert með sérstöku tilliti til
grunnskólanemenda og í því
augnamiði að vekja forvitni
þeirra?
Já, ég tel að myndirnar hafi
ætíð verið valdar þannig að líklegt
sé að myndefnið höfðaði til barna
og unglinga, og þannig hefur verið
reynt að draga fram mismunandi
stílbrigði og myndir frá ýmsum
tímum á listaferli Ásgríms.
— Safnið er í heimili Ásgríms
og heimilið sjálft merkilegur og
órjúfanlegur þáttur þess.
Já, það er gott að þú minntist á
þetta. Málverkin eru sýnd í vinnu-
stofunni, og stofum á neðri hæð.
Mér hefur alltaf fundist þetta
vera hið rétta umhverfi fyrir
myndirnar og áhrif þeirra á skoð-
andann eflast þar með. Nemendur
hafa ákaflega gaman af að skoða
heimili Ásgríms, en þar hefur
engu verið breytt síðan listamað-
urinn lést. Heimilið er látlaust og
smekklegt og sýnir ljóslega að
þessi hógværi listamaður gerði
ekki miklar kröfur fyrir sjálfan
sig. Það má margt læra af því að
skoða þetta heimili.
— Getur þú sagt lesendum eitt-
hvað um skipulag þessara safn-
ferða?
Hvað varðar skóla í Reykjavík
þá hefur Fræðsluskrifstofa
Reykjavíkur, nú í næstum tvo
áratugi, haft sérstakan aðila,
myndmenntakennara eða list-
Tvær myndir frá vinnustofu Ásgrims, þar sem verk hans urðu til i margræðu geislaflóði islenzkrar
náttúrubirtu.
Þórir Sigurðsson námsstjóri mynd- og handmennta. Hér er hann að vísu ekki á Ásgrimssafni en gegnir hér
skyldu starfi við leiðsögn islenzkra grunnskólanemenda á alþjóði. listaþingi barna i Búlgariu nú nýlega.
Nlyndllst
ef tir BRAGA
ÁSGEIRSSON
fræðing til þess að skipuleggja
ferðir grunnskólanemenda á söfn
og sýningar. Frá því að skólasýn-
ingar Ásgrímssafns hófust hefur
verið mikið og gott samstarf milli
safnleiðbeinanda og frú Bjarn-
veigar. Það komst í upphafi það
skipulag á hér í Reykjavík að allir
13 ára nemendur komu í safnið,
nutu þar leiðsagnar frú Bjarnveig-
ar og safnleiðbeinanda. Eg var svo
lánsamur að fá um nokkurra ára
skeið tækifæri til að starfa við
þessar safnaheimsóknir grunn-
skólanemenda í Reykjavík. Þá
kynntist ég vel Ásgrímssafni og
áhuga Bjarnveigar á því að kynna
nemendum verk Ásgríms, líf hans
og starf.
— Er það ekki rétt að Bjarn-
veig tók alltaf sjálf á móti nem-
endum og kynnti þeim safnið?
Það er alveg rétt. Bjarnveig tók
alltaf sjálf á móti öllum nemenda-
hópum og hún var óþreytandi við
að sýna myndirnar og segja frá
þeim. Nemendaheimsóknir eru
næstum alltaf fyrir utan venju-
lega sýningartíma þess, og því
mikið aukaálag á venjulegt starf
frú Bjarnveigar. En hún lét það
aldrei á sig fá og var alltaf tilbúin
að opna safnið fyrir skólanemend-
um, bæði úr Reykjavík og utan af
landsbyggðinni og veita þá
fræðslu og leiðsögn, gilti þá einu
hvort um væri að ræða rúmhelga
eða virka daga. Frú Bjarnveig
hafði sérstaklega gott lag á nem-
endum og góð áhrif á þá. Hún
vakti undantekningarlaust áhuga
þeirra um ieið og hún bauð þá
velkomna. Hún sagði þeim frá
þessari miklu gjöf sem Ásgrímur
færði þjóð sinni, hún lýsti þeim
myndum sem sýndar voru hverju
sinni og sagði i stuttu máli frá lífi
og starfi listamannsins. Allir sem
á hana hlýddu í safninu fundu hve
vænt henni þótti um þá þjóðar-
dýrgripi, sem þarna voru og hve
mikla virðingu hún bar fyrir
listamanninum Ásgrími Jónssyni
og verkum hans.
— Var þá Bjarnveig Bjarna-
dóttir ekki að vissu marki á undan
tímanum hvað varðaði reglu-
bundnar skólasýningar og nýtingu
listasafna sem fræðslu og menn-
ingarauka fyrir almenning?
Sannarlega, Ásgrímssafn var
fyrsta og eina safnið hér á landi
sem skipulagði sérstakar skóla-
sýningar, sem hafa síðan verið
árviss atburður í meira en hálfan
annan áratug eins og ég sagði
áður. Frú Bjarnveig vildi einnig
opna safnið til fræðslu og menn-
ingarauka fyrir æskuna. Hún
sinnti varðveisluhlutverki safns-
ins frábærlega vel eins og allir
vita og hún vildi ekki láta fræðslu-
hlutverkið eftir liggja. Ég vil að
endingu að það komi sérstaklega
fram hve þakklátur ég er fyrir að
hafa fengið á þennan hátt tæki-
færi til að kynnast list Ásgríms og
ég veit að hér mæli ég einnig fyrir
munn hinna fjölmörgu nemenda
sem á skólasýningarnar hafa kom-
ið, sem sumir hverjir sögðu mér
löngu seinna, að þetta hefðu verið
fyrstu kynni þeirra af myndlist og
einnig að það sem þeir myndu
ljósast eftir frá þessum námsár-
um sínum öllum, væri ferð í
Ásgrímssafn. Við starfslok frú
Bjarnveigar er mér efst í huga
innilegt þakklæti fyrir þá fræðslu
og allt það óeigingjarna starf sem
hún hefur innt af hendi í sam-
bandi við skólasýningarnar.
Svo mæltist Þóri Sigurðssyni og
ber það glöggan vott um þýðingu
þá sem störf Bjarnveigar hafa
haft við uppbyggingu íslenskrar
myndmenntafræðslu, sérstakan
og fagran þátt hennar.