Morgunblaðið - 16.11.1980, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 16. NÓVEMBER 1980
37
Minmng:
Finnbogi Bemódus-
son - Bolungavík
Margir hafa heyrt þessa manns Guðnasyni frá Botni í Súganda-
getið. Hann var kenndur við Bol- firði, bifreiðastj. á Bæjarleiðum. 2.
ungavík, en fæddist í Þernuvík í
Mjóafirði 26. júlí, 1892, fjögurra
ára fluttist hann með foreldrum
sínum til Bolungavíkur. Foreldrar
hans voru hjónin Guðrún Jens-
dóttir og Bernódus Örnólfsson.
Bernódus Örnólfsson og Falur
Jakobsson móðurfaðir minn voru
systrasynir, Kristín kona Örnólfs t
og Svanborg kona Jakobs voru |
dætur Ólafs Helgasonar er bjó á
Breiðabóli í Skálavík og Guðnýjar
Jónsdóttur úr Minnihlíð í Bol-
ungavík.
Finnbogi var einkenniiegur
maður í mörgu. Stórkostlega fróð-
ur var hann og framúrskarandi
minnugur á allt er snerti sögu og
náttúru Bolungavíkur.
Bernskuheimili hans var ramm-
íslenzkt bæði innra og ytra. Inni
fyrir var iðjusemi og guðrækni,
sögulestur og fræði bæði forn og
ný. Úti var landslagið svipmikið
og frítt, allt lukt fjöllum og ásum,
en hýrt og hlýlegt. í Bolungavík
nam Þuríður Sundafyllir land, á
bakka Syðradalsvatns stóð bær
Völu-Steins, sá er orti „Völuspá",
eitt frægasta ljóð norrænna
kvæða. Land og saga Bolungavík-
ur eru samtaka um að heilla
hugann og laða.
Hvorttveggja hefir þar margt
að segja námfúsum unglingum.
Við það ólst Finnbogi upp. í þeim
jarðvegi festi æska hans fyrstu
rætur og þess bar hann menjar
upp frá því. Hann bar alltaf
svipinn af æskustöðvum sínum.
Bolungavík var afskekkt, fjarri
alfaravegi. Og Finnbogi undi líka
alltaf betur einveru en fjölmenni.
Hann tók ástfóstri við fjöllin og
heiðarnar, fjallagrösin og blómin,
vatnið og árnar, öræfin og sjóinn.
Hvergi undi Finnbogi sér jafnvel
og í Bolungavík. Fáir voru honum
jafnsnjallir að rata um í landnámi
Þuríðar Sundafyllis.
Öllum þótti fengur í fylgd Finn-
boga, og varð hún minnisstæð;
ekki eingöngu fyrir það hvað
kunnugur hann var landslagi og
örnefnum, heldur fyrir það hve
miklar mætur hann hafði á því
öllu. Hann var því svo handgeng-
inn og öllu sem við það er bundið,
munnmælum og þjóðsiðum, sögum
og kvæðum. Það var yndi hans og
eftirlæti.
Hann kunni frá mörgu að segja
af því tagi. Og það var gaman að
heyra hann segja sögur. Engir
gátu annað en veitt honum athygli
og munað eftir honum, ef þeir sáu
hann og heyrðu hann tala. Finn-
bogi lét ekki mikið yfir sér, en
karlmannlegur vexti, óvenjulega
hvatlegur, fljóthuga og fljótmælt-
ur, orðheppinn og allur á lofti af
lífi og fjöri. Þegar hann sagði frá
því, sem honum var hugleikið, þá
var eins og svipur hans og augna-
ráð logaði allt af áhuga og gleði.
Og svona var hann þá er ég hitti
hann síðast á liðnu vori, er við
mæðginin heimsóttum hann, sí-
glaður og fjörugur, með góðlátleg
gamanyrði á takteinum og það
þótt hann væri sárþjáður og
þreyttur. Þessi gleði hans var
engin uppgerð, og því síður gáski
eða kerskni. Það var sú gleði sem
stafar frá göfugu hjarta, bergmál
af góðgirni og mannelsku.
Finnbogi Bernódusson var sí-
vinnandi, í tómstundum leysti
hann mikið verk af hendi, átti
feikimikið safn af sögum og sögn-
um úr Bolungavík, hélt dagbók í
áratugi. Allmikið af skrifum hans
kom út í bókinni „Söguf og sagnir
úr Bolungavík", en mikið er enn
óprentað. Væri það verðugt verk-
efni fyrir „Sögufélag Bolungavík-
ur“ að varðveita handrit hans.
1912 kvæntist Finnbogi unnustu
sinni, Sesselju Sturludóttur, Guð-
mundssonar að Hrauni í Hóls-
hrepp; þau eignuðust 13 börn, 9
eru á lífi, 3 dóu í frumbernsku. 1.
Sigríður, húsfreyja, gift Sveini
Ásdís, húsfreyja í Reykjavík, gift
Bjarna Bjarnasyni frá Bolunga-
vík, sjóm. 3. Valgerður, húsfreyja í
Bolungavik, ekkja Jakobs Þor-
lákssonar skipstj. 4. Bernódus,
bóndi í Tungu, kv. Elsu Sigurjóns-
dóttur úr Dýrafirði. 5. Þórunn
Benný, húsfreyja í Reykjavík, gift
Ingólfi Jóhannessyni verzlm. 6.
Ingibjörg, húsfreyja á Þingeyri,
gift Gunnlaugi Sigurjónssyni
fyrrum bónda. 7. Þórlaug, hús-
freyja í Reykjavík, gift Guðmundi
Bjarnasyni úr Dýrafirði, verzlm.
8. Guðrún, húsfreyja í Kópavogi,
gift Birgi Guðmundssyni frá
Bíldudal, vélstj. 9. Stella, hús-
freyja í Bolungavík, gift Svein-
birni Sveinbjörnssyni, forseta
Kiwaniskl. Ernir í Bolungavík. 10.
Guðrún Kristjana, dó 4 ára.
Frú Sesselja var sérstaklega
glæsileg kona, bar svip heldri
kvenna, yfirsvipur hennar líktist
geisla um hvarmbaug, lýsti svo
yfirbragð hennar, að stórhöfðing-
legt þótti. Sesselja var hlý hús-
móðir, hreinskilin og ráðholl.
Heimilið var úmfangsmikið og
fjölskyldan fjölmenn. Húsmóðirin
ákaflega gestrisin og flestum
fremri í góðgjörðum. Sesselja og
Finnbogi voru framúrskarandi vel
samtaka. Hann lagði allt sitt fram
til þess að sjá heimilinu farborða.
Hugur móður minnar reikar oft
til Bolungavíkur, með sælli endur-
minningu um liðin ár, minnist
með miklu þakklæti bæði við guð
og menn þeirra, er þau pabbi
hennar áttu þar samleið með.
Sterk bönd frændrækni og vináttu
tengdu saman heimili móður
minnar og Sesselju og Finnboga.
Eg minnist með ánægju og gleði
heimsókna minna til Sesselju og
Finnboga, ég naut í ríkum mæli
vináttunnar og frændrækninnar.
Fjölskylda Fals Jakobssonar
sendir syni og dætrum, tengda-
dóttur og tengdasonum, barna-
börnum, öllum niðjum Finnboga
dýpstu samúðarkveðjur. Guð
blessi Finnboga Bernódusson í
æðri veröld.
Helgi Vigfússon
Bolungavík er elzta verstöð
landsins. Fyrrum mjög einangruð,
því ekki var mögulegt að hafa
samband við önnur byggðalög,
nema sjóleiðis.
Hægt var að fara gangandi inn
Óshlíð inn á ísafjörð. Fyrir gat
komið að ekki væri fært á sjó
vikum saman.
Stórfengleg sjón var að sjá
hvítfyssandi ölduhryggi þvert yfir
Djúpið, svo langt sem augað eygði
og sjá öldurnar brotna á brim-
brjótnum svo brimið bar við
himin.
Oft voru þá bátarnir á sjó, þá
voru engar talstöðvar og enginn
vissi hvort þeir reyndu að brjótast
heim í Vík eða hleypa til ísafjarð-
ar. Ófáar voru því ferðirnar sem
sjómannskonan hljóp ofan á
Kamb, illa klædd, með hendi á
hálsi, til þess að gæta hvort ekki
sæist neitt til bátanna. Fyrir kom
að einn og einn bátur komst heim
til Bolungavíkur við illan leik.
Margar hendur voru í landi til að
taka á móti og hífa hann upp á
Kamb, á spili og var það hættulegt
og vandasamt að styðja og standa
undir bátnum. Það þurfti karl-
menni til þess.
Við þessar aðstæður ólst Finn-
bogi Bernódusson upp og stundaði
sjómennsku fram á fullorðinsár.
Hann var karlmaður bæði til
líkama og sálar. Hann bugaðist
aldrei þótt hann þyrfti að berjast
við að sjá barnahópnum sínum
farborða.
Ég ólst upp í næsta nágrenni við
fjölskyldu hans og með mér og
einni dóttur hans, Bennýju, tókst
strax í æsku mikil vinátta, og oft
var að við skildum hvorki nótt né
dag. Sváfum þá heima hjá hvorri
annarri til skiptis.
Mér er það ógleymanlegt að
vera með þessari fjölskyldu. Mér
var líka jafnan. tekið sem einu af
börnunum.
Sesselja var alveg sérstaklega
hjartahlý og göfug kona, sem
mannbætandi var að umgangast
og hið sama er að segja um
Finnboga, þau voru svo samhuga
og samstillt í öllu.
Fyrir kom að mér fannst þröngt
um mig í rúminu hjá Benný og
Laugu. Þá fór ég með svæfilinn
undir hendinni og tróð mér milli
hjónanna og ekki brást að mér
væri vel tekið enda sofnaði ég þá
fljótt. Þrettán börn áttu þau
hjónin, Sesselja Sturludóttir og
Finnbogi, en níu komust til full-
orðinsára.
Aldrei fannst manni þröngt í
litla húsinú og þótt veraldleg efni
væru af skornum skammti þá var
alltaf gleði og hjartahlýja ríkjandi
á heimilinu. Finnbogi var einstak-
ur heimilisfaðir. Hann unni konu
sinni hugástum. Ég held að hann
hafi komið því inn hjá börnunum
að vera henni hjálpleg. Sesselja
var mikilhæf húsmóðir, nostur-
þrifin og sérstaklega snyrtileg.
Þrátt fyrir að börnin væru mörg,
man ég ekki til að allt væri ekki
hreint og fágað. Aldrei var Finn-
bogi svo þreyttur, er hann kom
heim af sjónum að hann skrifaði
ekki í dagbókina sína, en dagbók
hélt hann frá unga aldri, þar til
tveim dögum fyrir andlátið, eða í
66 ár. Eru það merkilegar heim-
ildir, bæði um veðurfar og ýmsa
atburði, sem gerst hafa á þessu
langa tímabili. Eina fallega minn-
ingu á ég frá þessu góða heimili.
Sesselja sat með prjónana sína við
borð, Finnbogi með pípuna sína og
las upphátt, en allir krakkarnir
sátu í kring og hlustuðu á. Það
lýsir einingunni í fjölskyldunni,
því krakkarnir komu gjarnan með
sína vini inn. Það var svo gaman
að hlusta á Boga, að við tókum það
fram yfir að fara út.
Finnbogi var mjög fjölgreindur
maður og með afbrigðum hagur.
Hann smíðaði sjálfur flest hús-
gögnin á heimilinu. Þar fyrir utan
skar hann út, tálgaði mikið og
marga sérkennilega hluti, enda
kom honum það vel, þegar hann
var einn eftir í húsinu sínu, rétt
eins og í yfirgefnu hreiðri. Þá
hafði hann alltaf nóg að gera,
hann brenndi í tré og skar.
Smíðaði verkfæri og meitlaði á
stein, gerði hausa og brjóstmynd-
ir. Hann var svo fundvís á efni að
undrum sætti. Hann skar út úr
flotholtum og hertu stálbiki o.fl.
Hann undi sér við lestur góðra
bóka, samdi mikið bæði í bundnu
og óbundnu máli.
Nú þegar Finnbogi hefur kvatt
okkur, leitar svo margt á hugann,
sem of langt yrði að rekja, en mun
verða mér sem dýrmætur fjár-
sjóður sem aldrei gleymist en
geymist og mölur og ryð fá eigi
grandað.
Þessum einlæga vini mínum
þakka ég órofa tryggð og djúpa
vináttu og bið honum Guðs bless-
unar.
-Þú varst hraustur. þjáninK alla
þoldir þú ok barst þÍK vel
vildir aldreí. aldrei falla
uppréttan þÍK nisti hel.
l*u varst sterkur. hreinn i hjarta
hirtir ei um skrum ok prjál.
aldrei náAi illskan svarta
ala þina sterku sál.
FljÚK þti andinn ódaudleKÍ
efldur lifsins sadu trú
hrott frá doprum dauAans va'KÍ
dýrAarinnar himinbrú.
I.áttu KlaAur fúinn fjotur
feÍKAar hak viA skuKKatjold
sjáAu bjartar brosa KOtlir
bak viA himinsolna fjold."
(Matth. Joch.)
Öllum ástvinum Finnboga votta
ég dýpstu samúð.
Ilólmfríður Hafliðadóttir
Veturinn meö
1Srtfrúí
Stevie Wonder hefur sent frá sér nýja plötu
„Hotter than July“ sem inniheldur m.a. eitt
vinsælasta lag þessa árs; „Masterblaster“.
Ftest í verzlunum um land allt.
FÁLKIN N
Suðurlandsbraut 8 — sími 84670.
Laugavegi 24 — sími 18670.
Austurveri — sími 33360.