Alþýðublaðið - 16.05.1931, Síða 2

1
ALÞYÐUBLAÐIÐ
Hagsmimir rekast á.
Mikla undrun v.akti það, er á
daginn kom, hverja íhaldið hafði
valið á framboðslista sinn hér í
bænum nú við kosningarnar.
Það var að minsta kosti á al-
manna vitorði, að fjölmennasta
stjórnmálafélág þess, „Vörður“,
vildi hafa listann öðruvísi. Fyrst
og fremst vildi það hafa for-
mann sinn á listanum í öruggti
sæti, en klíku útgerðarmanna og
stórkaupmanna með Ólaf Thors
i broddi fylkingar tókst að hafa
að engu vilja félagsins. Er það
og talið til marks um lítiilsvirð-
ingu þá, sem einráðamenn íhalids-
ins sýni „Verði“ upp á siðkastið,
að „þeir þrír“, sem öllu ráða í
,aniðstjórn“ fiokksins, hafa ekki
Látið svo lítið að sýna sig á fund-
um félagsins í vetur. Mun sú
orsök vera fyrir fæð þeirri, er
einráðamennirnir hafa lagt á
Vörð, að smákaupmenn, iðnaðar-
rnenn og hinir láglaunuðu emb-
ættismenn, sem aðalráðin hafa í
félaginu og sýna þar mest starf,
eru nú ioks famir að sjá, að
hagsmunum þeirra er ekki bezt
borgið með forsjá þeirrar fá-
mennu klíku, sem öllu viil ráða
i flokknuin, og reynir því að
brjóta vilja allra annara undir
sig. Ýmsir menn meðal þessara
stétta era farnir að finna það, að
hvað sem Landsmálaskoðunum
líður að öðru leyti, þá eru hags-
munir þeirra svo nátengdir kjör-
um verkafólksins, að kosti þess
verður ekki þrengt án' þess, að
þeir verði ,,þess ekki líka varix.
Atvinnuörðugleikarnir í vetur og
þá togarastöðvunarvitfirringin i
fyrstu röð hafa orðið til að opna
augu þeirra fyrir þessum raun-
hæfu sannindum.
Og er það þá ekki mikiil á-
byrgðarhluti fyrir þessar stéttir,
sem líka eru láglaunaðar og hafa
sízt við of góð kjör að búa, að
vera áfram eldkert annað en fóta-
skinn þeirra manna, er sitja á
lífsbjörgum þeirra?
Jú, sannarlega. Enda er óhætt
að fullyröa, að sterk alda er uppi
í þessum flokki um að hrista af
sér yfirráö klíkunnar — og þótt
henni hafi tekist að bæla niður
allan „óróa“ og alLar réttmætar
kröfur láglaunamannanna í
flokknum núna, þá getur ekki hjá
því farið, að böndin bresti áður
en langt um líður og fylgi ftokks
þeirra stórlaxanna minki nú, þeg-
ar kosningarnar fara fram,. Er
og sagt, aö ýmsir þeir, sem mest
hafa unnið að undirbúningi kosn-
inga fyrir íhaldið undanfarin ár,
sýni nú lítinn áhuga og hafi við
orð að Játa kosningarnar með
öllu afskiftalausar.
Pessir atburðir eru mjög eðli-
legir, því að allar láglaunastétt-
ir, hverju nafni sem nefnast,
hljó.ta fyr eða síðar að lenda í
einum og sama flokki, flokki
verkaJýðsins. Þetta Jrefir verið
reynslan í öllum löndum. **
Verkamenn vegnir í kaupdeilu»
Stokkhólmi, 15. maí. U. P. FB.
Skógarhöggsmenn og flutninga-
menn í Norðiur-Svíþjóð höfðu
gert verkfall, er verkfallsbrjótar
komu á vettvang. Verkfallsmenn |
eru 6 þúsund talsins. Lenti lög-
reglumönnum og verkfallsmönn-
um, saman og biðu fimm verka-
menn bana í þeirri viðureign.
Dýrtfiðin í Reybjavfik.
Ifa:. er heissiua9 s.i leltai?
Jónas Jónsson sagði í útvarps-
ræðu um, daginn: ,,Nú ætlum við
Framsóknarmenn að snúa okkur
að því að lækka dýrtíðina í
Reykjavík." Mér og mörgum öðr-
um varð það á að brosa áð þess-
um slagorðakendu ummælum,
þegar athugaðar eru allar að-
stæður hvar dýrtíðarinnar er
helzt að leita. En við þá athugun
keimiur það í Ijós, að sízt er að
vænta stuðnings í því máli frá
„Framsókn", sem kallar sig flokk
bændanna, verndara og skjöld
þeirra. Ég vil með línum þessum
færa lesendum blaðsins rök fyr-
ir þessu og læt smásöLuverðið
hér í Reykjavík samkvæmt
skýrslum Hagstofunnar í janúar
sl. tala sínu máli:
Hagstofan áætlar notkun 5
manna fjölskyldu af matvælum,
Jjósmeti og eldsneyti kr. 1904,83,
er skiftast þannig:
Innlendar vörur kr. 1202,36
Innlendar og útl. vörur — 251,35
Útlendar vörur 58 %
Hækkun þessara liða miðað við
árið 1914 er þessi:
Innlendu vörurnar 125%
Útlendar og innl. vörur 103 %
Útlendar vörur g8%
Innlendu vörarnar era 60% af
öllum vörukaupunum.
Dýrast af innLendu vörunum er
alls konar kjöt og dýrast það,
sem almenningur kaupir mest af,
nýtt kjöt fryst, en það er nú
200% dýrara en 1914, eða með
öðrum orðum, að fyrir 3 kr. nú
fæst ekki meira en fyrir 1 kr.
1914.
Kartöflur eru 150% og gulrófur
200% dýrari en 1914. Kjöt og
slátur til samans 196% dýrara.
Þorskur nýr var 114 o/0 dýrari en
1914, en saltfiskur þurkaður 65%
dýrari. Landbúnaðarafurðir yfir-
leitt 100—200% dýrari en 1914.
Af þessum samanburði er ljóst,
að Landbúnaðarvörurnar eru dýr-
astar allra neyzluvara.
I Reykjavík virðist vera bezti
markaður fyrir vörur bændanna.
Saltkjöt var í jan. í vetur kr.
1,46 kg. í smásölu eða kr. 163,52
fyrir innihald venjulegrar kjöt-
tunnu. Á sama tíma segja hag-
skýrslur, að bændur hafi fengið
kr. 102,50 fyrir útflutta saltkjöts-
tunnu. Á sama tíma og nýtt fros-
ið kjöt er sielt hér á kr. 1,77 kg.
fæst sams konar kjöt út um land
fyrir kr. 1,15.
Hvern Jítra mjólkur greiðum
við með 44 aurum þegar bændur
fyrir austan fjall fá hjá injólkur-
búunum 15—18 aura; svona
mætti lerigi telja.
Það mun því hverjum manni
ljóst, sem hefir opin augun, að
bændastjórn með Jónas í broddi
fylkingar færi ekki að lækka verð
á afurðum bænda hér í Reykja-
vík. Bændur myndu sennilega
ekki þakka henni neitt fyrir slílí
afskifti. Enginn Reykvíkingur
Jeggur því nokkurn trúnað á
sJagorðaglamur Jónasar um
lækkun dýrtíðar á þessum lið
hennar.
Annar liður dýrtíðarinnar hér
er húsaleigan. Það mun láta
nærri að meðalhækkun hennar
síðan 1914 sé 333%. Hér er einn-
ig húsnæðisekla. Margir verða að
notast við íbúðir, sem samkvæmt
lögum ættu að vera bannaðar.
Meðan slíkt ástand helzt koma
þvingunarlög um lækkun leig-
unnar að litlu haldi. Þau m,yndu
þverbrotin. Hinir efnaminni yrðu
jafnt settir út á klakann, þeir
myndu hvorki geta lofað eða
staðið við að borga launboðin,
sem ávalt fylgja eftirspurninni
ef um þvingunarlög væri að
ræða.
Hvað hefir svo Framsóknar-
stjórnin gert fyrir húsnæðismál-
ið? Jú, stöðvað að mestu allar
Þyggingar í bænum. Komið í veg
fyrir með tómlæti sínu, að verka-
mannabústaðir verði reistir á
þessu ári svo nokkru nemi. Ég
hygg að það sé flestra manna
mál, að auknar byggingar með
hagkvæmum lánskjörum séu
fyrsta lausnin á húsnæðisbölinu.
Með stefnu sinni og öllu fram-
ferði gagnvart Reykjavík er
Framsóknarstjórnin og fJokkur
hennar ólíklegastur aJlra flokka
til þess að leysa þetta mál.
Þá er sá liður dýrtíðarinnar,
sem er verð á útlendum neyzlu-
vörum. Eins og sjá má hér að
framan hafa þær lækkað mest.
En þær má lækka að miklum
mun meir með lækkúðum toll-
um, en tollurinn er eins og kunn-
ugt er þegar álagning kaup-
manna er tekin með alt að 50%’
á ýmsum öðrum vörum alt að
200%. Hverjir vilja svo halda
þessari dýrtíð óbreyttri? Jú,
Framisóknarstjórnin og flokkur
hennar ásamt stóra bróðut, íhald-
inu.
Af öllu þessu er ljóst, að engin
alvara er á bak við það hjá Jón-
asi og flokki hans að læltka dýr-
tíðina í Reykjavík. Það eína, sem
stjórnin virðist keppa að vitandJ
eða óvitandi er að skapa nógu
mikla neyð í Reykjavík, og þá
fyrst og fremst meðal hins vinn-
an-di lýðs. Þar munu „verkin
tala“.
X.
Cotton flugmaðnr.
Mr. Cotton fór aftur heim. á
leið með „Botníu" á miðvikúdag-
iriri. Hann haföi áður gért upp-
drátt af flugvellinum við Kaíd-
aðarnes og tekið myndir af
fjöllunum í kring og ætlar að
gefa hvort tveggja út til leiðbein-
ingar fyrir erlenda flugmenn, svo
að þeir geti áttað sig eftir því á
flugi hingað og fundið flugvöll-
inn án frekari leiðbeininga.
í sjávarháska.
Veatmannaeyjmn, FB., 15. mai.
Þ. 12. maí fór vélbáturinn „Garð-
ar“ héðan til Þykkvabæjarsands
með 7 menn og farangur. Kl. 3
nm morguninn kom að honum
svo mikill leki, að þeir sáu sér
eklti fært annað en að itleypa
upp í sand véstan við Hólsár-
útfaJlið. Menn voru á sandinum
um hálfrar stundar reið vestar
og lögðu þegar á stað til hjálpar.
Hentu bátsmenn, bjarghring á
bandi og rendu sér á lionum í
land um fjöru. Var þurt í kring-
um bátinn og náðjst farmurinn
óskemdur. Þegar á daginn leið
óx brimið og báturinn brotnaði
og er nú horfinn í kaf í sand.
Vatkins ætlar að fljúga
til Kanada.
Khöfn, 15. maí-. U. P. FB.
Fréttaritari „Sociíii-Dem.okraten " í;
Angmagsalik tilkynnir, að Wat-
kins og tveir félaga hans ráð-
geri að fljúga yfir Grænland til
Kanada.
Frá Egiptnm.
Cairo, 16. maí. U. P. FB. Sam-
kvæmt seinustu öpinberam til-
kynningum biðu 12 menn bana í
óeirðunum, en 101 særðust svo
mjög, að flytja varð þá í sjúkra-
hús. Níu lögreglumenn særðust:
einn hættulega. Kyrð er víðast
hvar komán á í landinu, en búist
er við alvarlegum óeirðum í dag,
á öðrum kosningardeginum,
vegna þess, að þjóðernissinnar
hafa haft í hótunum. að koma í
veg fyrir kosningarnar.
Danzleikur „Ármanns“ verður á
morgun í íþróttahúsi K. R. Að-
göngumiðar afhentir þar frá kl..
6—8 síðd.