Alþýðublaðið - 18.05.1931, Blaðsíða 2

ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Verkiegar (ramkvæmdir rikisins næsta ár.
Verða þær skornar niður?
Kosningar standa fyrir dyrum.
Gætiö jress, alpýöufólk, aö um
atvinnu ykkar er barist í þesisum
kosmngum. Um það er hailst,
hvort v-erklegar framkvæmdir rík-
isins veröi svo að segja alveg
skornar niður næsta ár og hver
veit hve mörg ár. Eitt af j>ví, sem
um er barist, er það, hvort ríkis-
fénu, sem tekið ér af alpýðunni
í óhæfilegum sköttum, skuli |)ó
a. m. k. aö einhverju leyti varið
tál pess að gera landið betra, tii
þess að bæta samgöngurnar,
bæta lífsskilyrði þjóðarinnar
framvegis og jafnframt til pess
að láta verkamenn njóta atvinnu
par viö, eliegar hvort á að svíkja
fjárlögin með því að láta heita
svo, að ríkistekjurnar verði miklu
minni heldur en nokkurt vit er í
að áætla |>ær og skera í pví
skálkaskjóii niður altar eða svo
að segja aliar verklegár fram-
kvæmdir ríkisins, en láta stjórn-
ina um að ráðstafa tekjuafgang-
inurn, sem ekki er gert ráð fyrir
í fjárlögunum, eingöngu eins og
henni þóknast. Petta er eitt af
stórmálunum, sem barist verður
um á pinginu í sumar óg er [>ví
barist um nú í kosningunum.
Deilan um það, hvort verklegar
framkvæ.mdir rikisins verði skorn-
ar niður í fjárlögum næsta árs,
hófst á sfðasta þingi. FuIItrúi AI-
þýöuflokksins í fjárveitingáhefnd
neðri deildar, Haraldur Guð-
mundsson, skilaði sérstöku áliti
og algerlega sérstæðum fjárlaga-
tillögum, þar eð fjárveitinga-
nefndarmenn „Framsóknar" og í-
halds gengu að niðurskurðar-
frumvarpi því á verklegum íram-
kvæmdum ríkisins, sem stjórnin
lagði fyrir þingið. En það mun
vera einsdæmi í isögu alþingis, að
fjárveitinganefnd klofni algerlega.
Á meðan . enginn Alþýðuflokks-
fulltrúi var í þeim néfndum, var
j>ess ekki að vænta, að þær væru
klofnar þó að hagsmunir verka-
lýðsins væru í veði, en á þeim
þremur þihgum, sieni Alþýðu-
ílokkurinn átti áður fulltrúa í
fjárvieitinganefndunum, voru slík
niðurskurðarfjárlögekki lögðfyrir
þingið. En nú, þegar atvinnu-
skortur fyrir verkalýðinn er fram
undan, þá stefnir stjórnin að því
í senn, að draga stórlega úr verk-
legum framkvæmdum ríkisins í
ár, frá þvi, sem fjárlög standa
tH, þar eð fénu hefir verið eytt
fyrirfram, einmitt þegar atvinna
var góð samanborið við venjuna,
og jafnframt sameinuðust íhalds-
flokkarnir báðir um niðurskurð
verkiegra f ramkvæmda nkisins
næsta ár, svo sem fjárlagafrum-
varp stjórnarinnar og tiJlögur
meiri hluta fjárveitinganefndar
neðri deildar sýna. Lengra vorú
fjárlögin ekki komin þegar
Tryggvi Þórhallsson rauf þingið.
] Þau voru þá elcki komin til 2.
umræðu, en nefndarálitin að eins
komin úr prentun.
Meiri íiluti nefndarinnar, sem
lagði blessun sína yfir niðurskurð
'framkvæmdanna, var „Framsókn-
ar“-fIokksmennirnir Ingólfur
Bjarnarson, Hannes á Hvamms-
tanga og Þorleifur í Hólum, og
íháldsmennirnir Magnús fyrrum
dósent, sem kemur nú fram fyrir
reykvíska verkamenn og biður um
atkvæði þeirra, Pétur Ottesen og
Jón á Reynistað.
„Frámsókn“ og íhald höfdu
pcmnlg gert bandalag am ni'ður-
skurð verklegra framkvœmda rík-
isins. Fjárveitinganefndarmenn
þeirra iétu viö það eitt sitja að
leiðrétta nokkrar ber.sýnilegar
skekkjur í gjald.alið fjárlagafrum-
varps stjómarinnar, þar sem t. d.
hafði verið slept að taka með •
reikrdRginn óhjákvæmileg útgjöld.,
er nema meiru en hálfri milljón
kr. og fyrirsjáanleg voru, hvort
sem þau voru tekin upp í fjár-
lögin eða ekki, en áttu því að
sjálfsögðu að vera þar. Sýnir það,
hve mikið handahófsverk fjár-
lagafrutmarp stjórnarinnar var.
Eina mjög stórfelda skekkju í út-
gjaldaáætluninni slepti meiii hlut-
inn þó að Leiðrétta. í stjórnar-
frumvarpinu voru að eins áætlað-
ar 200 þús. kr. til viðhalds og
umbóta á þjóðvegum, en upp-
lýsingar lágu fyrir um, að til
þes,s þarf að verja a. m. k. 500
þús. kr., ef þjóðvegirnir eiga ekki
að spillast og verða ófærir. En
nefndarmienn íhalds og „Fram-
sóknar“ Jétu þeita drasla, án þess
að leggja til, að það yrði Lag-
fært í fjárlögunum.
Það var þó aðalatriðið, að þeir
vildu með engu móti hækka
tiekjuáætlunina fram yfir það, að
fjárlögin væru rétt að eins halla-
laus, án þess að gera ráð fyrir
neinum opinberum framkvæmd-
um, nema ónógu viðhaldi vega
og smávægilegum stvrkveitingum
túl sýsluvega, skólahúsa og einka-
síma, og einum 20 þús. kr. til
bryggjugerða og lendingabóta
alls yfir á landinu, þótt öll rök
staðfesti, að tekjurnar hljóti að
verða miklu meiri en stjómin á-
ætlaði. Þar bjó „Framsókn“ og
íhalid sér til sameiginlegt skálka-
•skjóil til alisherjar-niðurskurðar
á verklegum framkvæmdum rík-
isdns, og frá þeim niðurskurði
varð fjárveitinganefndarmönnum
þeirra ekki þokað. Hefir það
bandalag auðvitað ekki verið á
milli ; nefndarmannanna einna,
heldur flokkanna, ,sem að þeim
stöðu.
Hins vegar flutti Haraldur Guð-
mundsson tillögur um verklegar
framkvæmdir víðs vegar á lard-
inu fyrir hátt á þriðju miiilljón
króna, þ. e. um 1 millj. 618 þús.
lóttmæli mm verkímamEmori-
iiiiffi 1 Svípjóð.
Stokkhólmi, 16. maí, IJP.-- FB.
Samúðarverkföll eru hafin víðs-
vegar um Svíþjóð með verkfalis-
Imönnum í Ásdalen. I Stokkhólmi - j
taka 20 000 verkaroenn þátt í
samúðarverkföllum og 12 000
verksmiiðjumenn í Kramforsj ?).
— Alvarlegar horfur.
kr. úr rikissjóði gegn 1 millj.
og 80 þús. kr. héraðaframlögum.
Breytingatillögur hans voru því
um verklegar framkvœmdir fyrir
um 2 millf. og 700 pús. kr. (Auk
þess var það smáræði, sem fyrir
var í frumvarpinu, svo sem áð-
ur er sagt).
Mú er eftir að afgreiða fjárlög
næsta árs, og baráttan um j>,að,
hvort „Framsókn“ og íhaldi skuii
haldast uppi að skera þá niður
verklegar framkvæmdir ríkisins,
heldur því áfram.
Efling Alþýðuflokksins á al-
þingi er eina ráðið, serp getur
bjargað þjóðinni frá þeim niður-
skurði, — frá „Framsó>knar“-
ihalds-baindalaginu um kyrrstöðu
og atvinnuleysi.
Friðrik Möller.
í dag er Friðrik Möller, fyrrv.
póstmeistari á Akureyri, 85 ára
gamall. Hann er enn þá mjög
ern, gengur langa göngutúra og
les mikið.
Ahrenberg
kom hingað í gær.
Það kom Reykvíkingum mjög
á óvart í gær kl. 5,45, er þeir
urðu varir við ókunna flugvél, er
sveif fagurlega yfir borginni og
settist á höfnina. Menn höfðu átt
von á Ahrenberg frá Grænlandi,
en varla búist vi’ð lionum á þess-
ari stundu. Ahrenberg var 41/2
klst. á leiðinni frá því hann hóf
sig til flugs af ísnum við Græn-
landsströnd og þar til hann lenti
hér. Ekki kom mr. Gourtauld roeð
flugmanninum, eins og ýmsir
bjuggust við. Hann mun ekki fara
frá Grænlandi fyr en í júlílok éða
ágústbyrjun, en þá fer hann á
skipi. — Ahrenberg mun fara
héðan mueð einhverju af næstu
skipum.
Blaðafli á Siglnflrði.
Siglufirði, FB., 16. maí. Hlað-
afli heldur áfram, en fremur smár
fiskur. Hríðarveður í gær og nótt
og gerði alhvítt fram í sjó. Afli
þennan mánuð 2600 þurrfisk-
skippund.
Verkamannavígm i Sví-
þjóð.
Moregi, NRP., 16. maí, FB.
Harð.ar verkfallsróstur hafa
lorðið í Ásdalen f Sviþjóð. Nokk-
ur þúsund verkamanna mótmiæltu
komu verkfallsbrjóta og hófu
grjótkast á þá. Herlið var kallað
á vettvang. Lögreglan kallaði á
það sér til aðstoðar. Hennennimir
hleyptu í fyrstu af. nokkrum púð-
urskotum,, en er þeir gátu ekki
hrætt verkfallsmenn frá, hófu
-þeir skothríð með kiduskotum.
Sex verkfallsmanna biðu bana.
Island og Rúmenfa.
Ráðuneyti forsætisráðberra til-
kynnir: Milli Islands og Rúmeníu
var 8. þ. m. gerður verzlunar-
og siglinga-samningur, er byggir
á meginreglunni um beztu kjör í
viðskiftum ríkjanna. (FB.)
Stokkhólmi, 16. maí, UP.—FB
Svensson undirforingi, sem tók
þátt í Nobile-hljálparteiðangrin-
um, beið bana ásamt Tow riðil-
stjóra, er flugvél hrapaði til jarð-
ar nálægt Vesteraas.
Slys.
Úr Húnaþingi er FB. skrifað:
17. apríl slas-aðist maður að
Hofi í Vatnsdal, Bjami Kristins-
son. Var hann að setja skothylki
í byssu, en hv'cllhcttan sprakk og
hljóp skotið aftur úr hyssunni,
lenti í hönd hans og skemidi tvo
fingur. Var hann fluttur í sjúkra-
hús á Blönduósí. Þegar bréfið var
skrifað var hann á batavegi, en,
hann misti framan af einum
fingrinum.
Otvarpid í dag: Kl. 19,25:
Hljómleikar (söngvél). Kl. 19,30:
Veðurfregnir. Kl. 19,35: Upplestur
(Magnús Árnason) Kl. 19,55:
Hljómleikar (Þ. G., K. M„ Þórh.
Árn., E. Th.): Alþýðulög. Kl. 20:
Enskukensla (A. Bj.). Kl. 20,20:
Hljómleikar: Alþýðulög (frh.). Kl.
20,30: Erindi: Einkenni lífsins og
uppruni (Pálmi Hannesson rekt-
or). KI. 21: Fréttir. Kl. 21,20-25:
Söngvélar-hljómleikar.