Alþýðublaðið - 19.05.1931, Blaðsíða 5

19. maí 1931.
5
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Kosningablekkingar Fra m söknarihaidstHS
Jðnas Jónsson m togaravokulogio
Út af ýmsum umræðum, sem
Framsóknaimenn hafa hafið um
togaravökukjigin og hverjum sam-
þykt þeirra sé að þakka, skal hér
rakinn gangur málsins á alþingi
1921:
Frumvarpinu um hvíldartíma
háseta á íslenzkum botnvörpu-
skipum var útbýtt á alþingi árið
1921.
17. marz var frumvarpið tekið
á dagskrá, en var samkvæmt
beiðni flutningsmannsins, Jóns
Baldvin&sonar, tekiö út af dag-
skránni vegna þess, að einn af
fylgismönnum þess var ekki á
fundi.
Daginn eftir, 18. marz, var frv.
tekið til 1. umr. og vísað til
nefndar með 15 atkv. gegn 1.
Málið fór svo til sj.ivarútvegs-
nefndar með 15 samhljóða at-
kvæðum.
Nefndin klofnaði í málinu og
kom það svo til 2. umræðu 25.
april.
Við atkvæðagreiðslu um málið
var 1. gr. frv. samþykt með 14
atkv. gegn 10, en 2. gr. þess feld
ímeð 12 atkv. gegn 12; síðari
greinir frv. voru samþyktar með
13—15 atkv. og frv. síðan vísað
til 3. umræðu með 16 atkv. gegn
8. Pá var Jakob Möller með mál-
inu, en hann snerist gegn því
við 3. urnræðu.
28. apríl var málið tekið til 3.
umræðu, en tekið út af dagskránni
samkvæmt beiðni fiutningsim'anns,
Jóns Baldv., af því að þá vantaði
enn einn af fylgismönnum frum-
varpsins á fund.
29. apríl kom frv. svo til 3.
urnræðu. Við atkvgr. var frumv.
samþykt að viðhöfðu nafnakalli
með 14 atkv. gegn 12; einn þing-
maður var fjarverandi, og var
máldð þannig afgreitt til efri
deildar.
Engin veruleg mótspyrna var
|jegn frv. í efri deild. Því var vis-
Það til 2. umr. og nefndar me!'
10 samhljóða atkvæðum. Við 2.
umræðu var gerð á frv. lítils
háttar breyting, og var það þá
samþykt mieð 12 samhljóða at-
’kvæðum cg endursent neðri deild.
Frum’.'arpiö kom svo tLl einnar
iuimræðu í efri deild 11. maí 1921,
á lokadaginn. Vissu allir, að út-
gerðarmenn höfðu gei't harða
hríð að neðrideil'darþingmönnum
um að fella málið, og var ugg-
ur í Alþýðuflokksmönnum hér í
bæ um að þeim myndi takast
að fella frv eða vísa þvi frá.
Höfðu útgerðanmenn fengið Jakob
Möller, sem alt af hefir verið og
er til fals, til að snúast gegn frv.,
en engu mátti muna, eins og sést
á atkvæðagreiðslunni bafði málið
hangið við allar umræður á eins
og tveggja atkvæða meiri hluta.
Jakob MöUer flutti nú „rök-
studda dagskrá" um að vísa mál-
inu frá, en sú dagskrá var feld
xmeð 15 atkv. gegn 10 og frum-
varpið síðam samþykt með 14 at-
kvæðum 'gegn 11 og cifgreitt sem
lög frá alpingi.
Baráttan um málið á þingi (í
meðri dedild) var afarhörð. Við
állflestar atkvæðagreiðsliúr hékk
þáð á að eins eins atkuœais meiri
hluta, og það voru ekki alt af
söimu mennirnir, sem mynduðu
þann meiri hluta. Málið var tvisv-
!ar í mikiílli hættu vegna þ>esís, að
fylgismenn þess márgir hverjir
voru ekki áhugamieiri en það, að
þá vantaði á fundi, er málið var
til meðferðar. En í bæði skiftin
bjargaði flutningsmaðurinn, Jón
Baldvinsson, málinu, og þurfti til
þess mikla árvekni, að sjá þvi
borgið gegn um meðri deild.
En Sjóimannafélagsstjórniín og
fjö-ldi annara Alþýðuflokksmanna
hér í Reykjavik lögðu sig mjög
frarn um það, að sannfæra þing-
menn um nauðsyn málsins;; og
það, sem veitti málinu ef til vili
miestan stuðning voru áskoranir
til alþingis frá mörg hundruð sjó-
mönnum á togaraflotanum, um að
samþykkja frumvarpið. Nokkrir
einstakir sjómenn af togurunum
fóru til þingmanna, er þeir þektu,
og lýstu fyrir þeirn, hvílík nauð-
syn bæri til að samþykkja frum-
varpið og vernda þannig líf og
heilsu sjómanna.
Togaravökulögin þykja nú ein-
hver hin allra merkasta atvimnu-
og mannúðarjöggjöfin, siem nokk-
urn tíina hefir verið samþykt á
alþingi. Sjómenn höfðu barist
xyrir þessari réttarbót, og það
vakti gleði um land alt, er frum-
varpið var samþykt Náði það
þó frarn að ganga gegn íhalds-
viljanum, eins og oft vill verða,
er réttlætis- og þjóðþrifa-mál eru
á ferðinni.
En nú eru ýmsir, sem vilja
eigna sér heiðurinn af því að
'hafa kórnið þessari löggjöf á.
Jafnvel fjemdur málsins,, edns og
Jakob Möller, sem sveik málið á
síðu,stu stundu, þóttist við kosn-
ingarnar 1927 hafa viljað
,,bjarga“(H) málinu á þingi 1921.
En verkin hafa nú talað í því
máli og Jakob Möller er Kklega
hættur að gera sig hlægilegan
fyrir að vem að taln um þann
„Situðning“, sem hann veitti tog-
aravökulögunum.
En nú er annar maður kominn
til skjalanna, :s,em eignar sér
framgang þessa máls, og það er
Jónas Jónsson fyrrum dómsmála-
ráðherra.
Síðan Framsióknaríhalidið á-
kvað að hafa Jónas í 2. sæti á
iista sinum hér í Reykjavík, hafa
„Iærisveinar‘‘, Jónasar (ekki þó
SamvinnuskóLanemendur, því þeir
eru langflestir andstæðir öllu í-'
Ixaldi) gengiÖ um bæinn og pre-
dikað það, einkum fyrir , sjó-
mönnum, að J. J. hafi kornið
togaravökulögunum á, og í Tim-
anum laugardaginn 16. mai sl.
er grein, sem Jónas hefir sijálf-
ur skri'fað eða er innblásin af
honum og heitir: „Verkamenn
Reykjavíkur og dýrtiðin.“ Er hún
að mestu leyti gamall Morgun-
blaðsrógburður um forsvarsmenn
alþýöunnax, en hól um J. J.
Klausan í greininni um togara-
vökulögin hljóðar svo:
„Þeir (þ. 'e. málsvarsmenn
verkamanna) þakka sér togara-
vökulöigin, en þau eru miest að
þakka Jónasi Jónssyni og öðrum
Framsóknarmönnum.“
Mikið var, að Jónas leýfði
flokksmönnum sínum að öðlast
hilutdeild í lofgerðinni.
En þedr, sem tala og skrifa
nm afrek J. J. í togaravökmnál-
inu, hafa í fljótræði sínu gleymt
einu mjög þýðingarmiklu atriði,
en sem bregður birtu yfir það,'
hve vandir Tímamenn eru að
meðulum er þeir ætla að lítil-
lækka andstæðdnga Jónasar, en
hefja sjálfan hann til skýjanna.
Og þetta mikilvæga atriði, sem
þeir hafa gleymt í þessu máli,
er það,
ad Jóiws frá Hriflu átti ekki
sœti á alpingi árid 1921.
Hann var fyrst ko.sinn á þing
við landkjör 1922, eða einu ári
sídar en togarauökulögin uoru
sampykt á alpingi.
Það skal játað, að Jónas Jóns-
son er um ýmsa hluti mikilhæf-
ur maður og duglegur, en styrk-
leákur hans liggur ekki í því, að
geta komið málum fram á þingi.
Til þess er hann of mdkill fauti,
of uppstökkur og skapharður.
Honum hefir tekist mjög illa
samvinnan við flokksmenn sína
á þingi, og liggur það að smnu
leyti í því, hve sundurleitar skoð-
anir ríkja í Framsóknarflokkmim,
en að langmestu leyti er það að
kenna klaufaskap Jónasar.
Aldrei tókst honum t. d. að
vinna flokksmenn sína til fylgis
við „ömmu“-frumvarpið, svo mik-
ið kapp sem hann þó lagði á það
frumvarp, og ekki heldur fékk
hann þá til’að fylgja sér í breyt-
ingunum á hæsitaréttarlögumim.
Þá tekst Tryggva miklu betui
að koma fram sínum málum á
þingi. Má segja að hvert það
mál, sem hann leggur áherzlu á,
fljúgi í gegn hjá flokksmönnmn
hans.
Ef Jónasi tekst ekki betur að;
vinna aðj sinum eigin áhugamál-
um þegar hann á sjálfur sæti á
þinginu, þá má geta nærri, að
áhrif hans á þingið hafi verið
enn þá minni þegar hann var
utan þings.
Aftur á móti má telja það víst,
að Jónas Jónsson hefði greitt at-
kv. með togaravökulögunum, ef
hann hefði haft aðstöðu til þess.
En hann uar ekki á pinginu, og
það eitt út af fyrir sig er nægi-
legt til þfess, að gera hlægiilega
þessa lofgeröarrollu um að Jón-
as hafí komið togaravökuiögun-
um á.
En ekki er alveg víst að Jónas
hefði gréitt atkvæði tmeð togara-
vökuliögunum,. hefðu þau legið
fyrir á alþingi 1931, þótt hann
myndi haf-a gert það fyrir 10 ár-
um, ef hann hefði þá verið á
þingi.
Hann tekur það mjög óstint
upp, ef þeir, sem hafa við hann
samvinnu, danza ekki í einu og
öllu eftir hans dintum. Það er al-
kunn, að hann leggur nú bein-
línis fjandskap (sbr. áðurnefnda
Tímagrein) á málsvarsmenn jafn-
aðaTimanna fyrir það, að þeir
halda fast við stefnu sína í kjör-
dæmaskipunarmálinu, en hann
Jónas hefir snúist frá sinni fyrri
skoðun og beldur nú fram rang-
lætinu, sem hann vildi rífa niður
þegar hann var á hugsjónaaildr-
inum. — Jónas hefir alt af þózt
vera með kosningarrétti fátæka
fálksins. En í vetur á þingi snér-
ist hann öndverður gegn sfeni
fjn-ri skoðun og greiddi atkvæði
á móti því að vefta oínbogabörn-
mn þjóðfélagsins full mannrétt-
indi.
Af hverju snérist maðurinn
svo na sk yn d i lega ?
Flokfcsmenn hans hafa af,sa.kað
liann með því, að hann hafi verið
svo reiður við jafnaðarmenn, er
fluttu þessa tillögu, og að hann
hafi því viljað sýna peim fjand-
skap sinn með þessu. Hefði ekki
alveg eins getað farið við tog-
áravökulögin ? Ef Jónas liefði
verið reiður við forgöngumsnn-
ina, hefði hann þá ekki greitt at-
kvæði gegn lögunum?
Það, • sem nú er fram komið,
bendir til þess.
Það, að togaravökulögin náðu
fram að ganga, er fyrst og fremst
Jóni Baldvinssyni að þakka, festu
hans, lægni og dugnaði.
Útvarp og bóklestar.
Lundúnum í mai. FB. Þegar
byrjað var að starfrækjia útvarps-
stöðvar í Bretlandi óttuðust
margir að það myndi hafa þau
áhrif, að menn myndi leggja
miklu minni stund á það en áð-
ur að lesa bækur. Menn ályktuðu
þá, að fólk myndi láta sér nægja
það, sem útvarpsstöðvarnar hefði
upp á að bjóða, svo sem fyrir-
lestra, upplestra o. s,. frv., í stað
bóklesturs. En reynslan hefir orð-
ið öll önnur, því að bóklestur er
að aukast í Bretlandi og það á
ef til vill einmitt rætur sínar að
rekja til útvarpsstarfseminnar.
Með ári hverju fjölgar útgáfubók-
um> og eftirspurn ahniennings eft-
ir bókum til lesturs í bókasöfn-
um eykst stööugt. Er það ahnent
talið engum efa undirorpið, að
bókmentaleg fræðsla útvarpsins