Morgunblaðið - 16.04.1981, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 16. APRÍL 1981
55
steypistoð ásamt frænda mínum,
Einari Helgasyni. Við steyptum
fjölda húsa í bænum og mikið
fyrir Sementsverksmiðjuna, þegar
hún var að byggjast. Við steyptum
spítalann, pósthúsið, grunninn að
íþróttahúsinu og sitthvað fleira.
Én mér fannst ekkeit spennandi
til lengdar að reka steypistöð, og
eftir tíu ár hættum við þessu og
seldum fyrirtækið tveimur bræðr-
um í bænum, mönnum sem nenntu
að vinna.
Hjá skipasmíðastöðvum koma
oft dauðir tímar, sé ekki nægjan-
leg nýsmíði, og höfum við
notað þessa dauðu tíma i húsbygg-
ingar. Reistum til dæmis 16 íbúða
blokk eitt sumarið. Svo höfum við
byggt fjölda einbýlishúsa, innrétt-
uðum Landsbankann og höfum
þar að auki reist öll okkar hús
sjálfir.
Einu sinni fiktuðum við laglega.
Akurnesingar héldu því fram, það
væri ekki hægt að sprengja upp
grjót hér í nágrenni, og það er að
vissu leyti satt. En ég vildi nú
ganga úr skugga um það sjálfur.
Eg tók að mér að sprengja upp 90
þúsund tonn af grjóti nokkuð fyrir
utan bæinn og fór það allt í veginn
meðfram Sementsverksmiðjunni.
Þetta var raunar bölvað fikt, því
þegar við höfðum sprengt 10
þúsund tonn, þá reiknaðist okkur
til að hvert tonn kostaði okkur
helmingi meira en við fengum
fyrir það. En við gátum skipulagt
verkið í tíma og komum út með
hagnað. Þetta hefur verið 1962 og
stóð yfir í tvö eða þrjú ár.
Árið 1979 buðum við svo í fyrsta
áfanga hitaveitunnar. Við vorum
vissir um, að það kæmi hitaveita
og vildum vita hvernig það gengi
fyrir sig. En sú vinna hentaði ekki
okkur. Við vorum Hka óheppnir
með veður. Það fer mikið eftir
veðri hvernig jarðvinna gengur.
Nei, það er ómögulegt að vita hvað
við nfiktum“ næst. Maður er nú
ennþá með bakteríuna.
Iðnaður er
framtíðin
Við verðum að skapa fólki
möguleika til lífsins og í iðnaðin-
um liggur framtíð okkar. Sjávar-
útvegur og landbúnaður taka ekki
við fólksfjölgun næstu ára. Það
verður því að skapa iðnaðinum
viðunandi starfsskilyrði, og gefa
iðnaðarmönnum kost á að þjálf-
ast.
Menn eru alltaf að tala um að
íslenskur iðnaður sé of dýr. Einu
sinni var bæjarstjóri nokkur að
tala um þetta við mig, en ég sagði
honum að við gætum hæglega
fengið miklu ódýrari bæjarstjóra
en hann: við gætum líka fengið
Gyðinga til að reka verslanirnar
ódýrar en íslendingar. Þannig er
þetta með alla hluti. Ef við erum
stoltir af okkar vöru þá kaupum
við hana hvort sem hún er nokkr-
um krónum dýrari eða ódýrari. Og
þá myndum við eignast góðan
iðnað: Góður iðnaður myndast
ekki nema með nægum verkefn-
um, svo iðnaðarmenn geti þjálfast.
Góður iðnaður byggist á vönum
mönnum.
í skipasmíði erum við komnir
vel á veg. Þar hafa orðið gífur-
legar framfarir á síðustu árum: nu
er svo komið að íslensk skipasmíði
er fyllilega samkeppnisfær við
útlenda. íslendingar þurfa lengi á
skipum að halda og ég hef enga
trú á því að við getum ekki smíðað
sjómönnum okkar sómasamleg
skip. Raunar hef ég aldrei heyrt
um óánægju hjá sjómannastétt-
inni með íslensk skip.
Ég hef lengi haldið því fram að
íslenskar skipasmíðastöðvar
þyrftu leyfi til að smíða skip án
fyrirframgerðra kaupsamninga,
þannig að til væru skip í landinu,
þegar útgerðarmenn þyrftu á
þeim að halda. Eins og til dæmis
núna á Djúpavogi, og ef það verða
skipsskaðar o.s.frv. En þessi skoð-
un mín hefur hingað til fengið
heldur lítinn hljómgrunn meðal
stjórnvalda. Árið 1961 fengu þó
tvær skipasmíðastöðvar leyfi til
að smíða skip án kaupsamninga.
Það vorum við og Dröfn í Hafnar-
firði. Leyfið fengum við að tilhlut-
an Eliasar Halldórssonar hjá
Fiskveiðisjóði. Við losnuðum svo
að segja strax við okkar skip, en
Dröfn ekki. Þess vegna er tregðan
i stjórnvöldum og bankakerfinu;
menn óttast að við munum liggja
svo og svo lengi með skipin.
Samtök skipasmiðastöðva hafa
nú farið fram á það við stjórnvöld
að fá að smíða skip, sem henti
bæði til línu- og netaveiða, án
fyrirframgerðra kaupsamninga.
Þetta verður ekki gert nema með
aðstoð og höfum við átt viðræður
um málið við Hjörleif Guttorms-
son, iðnaðarráðherra. Okkur skilst
að hann sé þessu velviljaður og
vilji gera sitt til að koma þessu á.
Hugmyndin er sú, að smíða nokk-
ur skip eftir sömu teikningunni,
raðsmíða skip, eins og þeir kalla
það, en þannig myndi sparast
óhemju peningur: teikningin ein
kostar gífurlega mikið, og einnig
ættum við kost á hagstæðum
innkaupum, þar sem við myndum
geta keypt vélar og tæki í ein-
hverju magni. Með þessu myndi
verðið stórlækka á skipunum og
afgreiðslutíminn styttast, auk
þess sem fólk í þessum iðnaði
byggi við atvinnuöryggi, og til
væru skip í landinu, þegar útgerð-
armenn þyrftu á þeim að halda.
Erlendis þekkist ekki annað en að
smíða að minnsta kosti nokkur
skip eftir sömu teikningunni.
Ég trúi því að við fáum þessu
framgengt — ef ekki í ár þá næsta
ár. Þetta er framtíðin.”
Sjötíu og átta ára. Hann segist
geyma ellilífeyrinn „til ellinnar".
Þá eignaðist hann fyrst bankabók,
þegar hann varð ellilífeyrisþegi.
Og hann safnar ellilaununum í
bók, svo hann geti lifað „sæmilega
frjálsu lífi í ellinni": „Það má
segja með ellilífeyrinn, að ég þurfi
hans ekki með, en þetta er ákaf-
lega mikil trygging fólki sem
verður gamalt og lengi vinnulaust.
Og það eru líkur til þess að ég
verði gamall maður. Ég á kyn til
þess. Svo amar nú ekkert lífs-
hættulegt að manni.
Mér hefur alltaf þótt gaman að
lifa og hefði ekkert á móti því að
lifa allt upp aftur. Eigi maður gott
heimili og hafi maður áhuga á
starfinu er allt fengið. Ég hef
verið hamingjumaður í mínu
einkalífi. Kvæntist árið 1926
Svanlaugu Sigurðardóttur, sem
ættuð er af Akranesi. Við eignuð-
umst fimm börn: Halldór, f. 1927,
d. 1929; Jóhönnu Jóreiði, f. 1930,
gifta Hjalta Jónassyni, skóla-
stjóra í Reykjavík; Jóninu Sigríði,
f. 1934, gifta Leifi ívarssyni í
Hafnarfirði; Jósef Halldór, f. 1936,
kvæntan Þóru Björk Kristinsdótt-
ur, hjúkrunarfræðingi og búa þau
á Akranesi og Svönu f. 1943, gifta
Gunnari Kárasyni, viðskiptafræð-
ingi á Akureyri. Og við eigum
orðið góðan hóp af barnabörnum.
Maður verður að passa sig á því
að gera sig lítinn kall í tíma.
Draga sig smátt og smátt útúr
þessu, svo hinir yngri fái notið sín.
Ég hef enga löngun til að selja,
fyrirtækið er í góðum höndum.
Éins og ég hef tekið fram, hef ég
verið svo gæfusamur að vera
heppinn með fólk. Dags daglega er
reksturinn í höndum tveggja
ungra manna: Benedikts Guð-
mundssonar, sem sér um tækni-
málin og Guðjóns Guðmundsson-
ar, sem hefur umsjón með fjár-
málunum. Tuttugu menn hafa
starfað hér lengur en í 25 ár og
slík starfsreynsla er ungum
mönnum ómetanleg. Það skiptir
öllu í rekstri fyrirtækja að vera
með gott fólk og þjálfað í vinnu.
Húsin eru nú að flatarmáli hátt
í 6000 fermetra, en þau þyrftu að
vera miklu stærri: skipasmíða-
stöðvar þurfa að vera stórar.
Okkur vantar margt, þó ég nefni
ekki nema aðstöðu fyrir starfs-
fólkið: við höfum nú teiknað 400
fermetra hús, þar sem verður
fyrsta flokks hreinlætisaðstaða og
mötuneyti.
Það verður að hugsa langt fram
í tímann. Framtíðarplön okkar
eru að fylla hér upp að norðan-
verðunni og reisa þar 100x25
metra hús, þar sem við getum
byggt stór fraktskip. Ég hef þá
trú, að við munum alltaf byggja
skip héðan af.“
Gamall maður horfir á hús. Þau
standa þar sem einu sinni var
tangi og rif, sem brimið hafði
sorfið í aldir. Svo kom ungur
maður og tók að breikka rifið og
stækka tangann og reisti á honum
hús, fyrst eitt, síðan annað og loks
mörg hús og stór. Útá þennan
tanga, sem einu sinni beið þess að
brimið eyddi honum, sækja nú
hálft annað hundrað manna lífs-
afkomu sína. Og gömlum manni
finnst hann ekki hafa lifað til
einskis.
J.F.Á.
Þaö er ótrúlega míktð verk í einum togara. Hór eru tveir við vinnu í skut
nýja togarans.
Mjog vonduð
billjardborð
með steinbotni fyrirliggjandi. Breidd 140 cm,
lengd 250 cm, hæð 81 cm. Með kúlum, kjuöum,
þríhyrning o.fl.
Gísli Jónsson & Co. h.f.
Sundaborg 41, simi 86644.
AL-HUS
*t°yota
fci
Viö bjóöum ÁL-HÚS á flestar gerðir japanskra
og amerískra pallbíla. Húsin veröa til afgreiöslu
í apríl. Verðiö veröur nálægt 5.500.- miöaö viö
gengi í dag (ósamsett).
Gísli Jónsson & Co. HF.
Sundaborg 41, sími 86644.
Traustir
tjaldvagnar
Sérstaklega sterkur og góöur undirvagn. Stál-
grind, þverfjööur, demparar, stór dekk. Vagninn
er nærri rykþéttur.
Svefnpláss fyrir 7—8 manns.
Eldhúskrókur meö eldavél og fleiru.
Innifaliö í veröi: Fortjald, innritjöld, gardínur,
gaskútur, þrýstijafnari og yfirbreiösla.
Camptorist er til afgreiðslu strax.
Gísli Jónsson & Co. h.f.
Sundaborg 41, aími 86644.