Alþýðublaðið - 30.05.1931, Blaðsíða 6

0
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Dauða sumarið.
Fyrlrspurn
til naiðstléi nar Framsöknartlokksiiis
Út af yfirJýsingu, sem miðstjórn
Ald rei hefir atvinnuleysi þjáð
aJþýðu þessa landis eins og það,
sem af er þessu ári. Frá þvi um
15. september 1930 hefir fjöldi
verkamanna haft sáralítið að
gera og því barist við vöntun.
— Næstum eina atvinnuathvarfið-
thér í Reykjavík undanfarœa vetur
hefir verið bæjarvinnan, en eins
og kunnugt er var henni ekki til
að dreifa sl. vetur. Menn voru
neknir úr henni — og þeir, sem
fengu að hanga, unnu að eins
nokkra tíma á dag og fengu því
alls ekki það kaup, er bjargað
gæt-i heimiluni þeirra frá 'bág-
indum.
1 vetur sá á alþýðufólki. Það
vantaði brýnustu lífsnauðsynjar,
mat, mjólk, hita — og jafnvel
húsaskjól.
Verkamienn héldu fundi næst-
jumí í hverri viku og báðu um at-
vinnubætur. Þeir' þóttust eiga
heimtingu á því, að hið opinbera
efndi til atvinnubóta, því að þeir
höfðu séð að í ýmsa einstaka.
menn hafði verið eytt ógrynni
fjár, bankarnir jafnvel gefið þeim
eftir milljónir króna. — En við
siýrið á bæjarskútunni sat íhalds-
Knútur og við stýrið á ríkinu sat
Jónas Jónsson og fyrileit innilega
atvinnulausan „lágskrílinn" af
eyrinni.
Erá bæjarfélaginu fengu al-
þýðumenn sama sem enga hjálp
og eins var um Jónásar-ríkis-
valdið.
Menn vonuðusit eftir ])ví >að
þegar saltfisksvertíðin byrjaði, þá
yrði meira um vinnu, — en þeg-
ar að venjulegri saltfisksvertið
leið fréttist það, að íhaldið ætl-
aði að leggja togurunum dauð-
uim við hafnarbakkann. Og sú
frétt reyndist sönn, því að eftir
því sem togararnir komu inn var
þeim lagt kyrrum, og þar lágu
þeir næstum' allir í fuilar 3 vik-
ur og þúsund sjómenn gengu í
landi iðjulausir auk hinna, sem
fyrir voru.
Þessi sultar-ráðstöfun íhaldsins
mæltist afar-illa fyrir, og fáir
skildu hana. Sala á fiski var á-
gæt og fult var fiskjar á miðun-
um. Þeir, sem stóðu fyrir tog-
arastöðvuninni, voru nefndir tog-
arastöðvunarmenn, og enginn
treyStist til að verja gerðir þeirra
néma gamall afturhaldskarl, sem
fáir tóku mark á.
Við þetta varð vöntunin enn
meiri hjá alþýðuheimilunuim. Enn
urðu kröfurnar háværari um
brauð handa börnunum., um at-
vinnu.
En Jónas í stjórnarráðinu, „vin-
ur verkalýösins", samkvæmt fyrri
loforðum, sat hátt og leit niður
á „æpandi sultarlýðinn" og borg-
arstjórinn þurkaði af höndum
sínum í mundlaug hans.
Þessa dagana voru þeir Jónas
Jónsson og Knútur Zimsen sam-
herjar.
Nú aetti vinnandi fólk alla von
sína á komandi sumar og sum-
aratvinnu. Það trúði því ekki að
ekki myndi létta af atvinnuleysis-
farginu um leið og sól hældtaði
á lofti og gróðrinum skyti upp
úr moldinni.
En aftur bárust fregnir um
borgina, er settu geág í vinnaindi
fóik, verkalýðinn. á sjó og landi,
iðnaðarmenn og kaupmenn. Al-
þing sat á rökstólum og nú var
sagt að Jónasarflokkurinn væri í
þann veginn að leggja fyrir þing-
ið sultar-fjárlög, atvinnuleysis-
fjárlög. Allar opinberar fram-
kvæmdir yrðu þar með stöðvað-
ar, engin brúasmíði né vegagerð.
Veðdeildinni yrði lokað o. s. frv.
Og þetta reyndisit rétt.
Fjárlögin kom.u þó aldrei til
samþyktar. Öðruvísi var farið að.
Tíma-íhaldið rauf þingið og skar
í sundur allar bjargráðataugar
vinnandi fólks.
Eftir atvinnuleysisveturinn
kemur atvinnuleysissumarið.
1 suirnar verða engar byggingar
hér í bænum.
Við þær hafa þó unnið mörg
hu.ndruð manna undanfarin sum-
ur. /
Við það tapa sumaratvinnu
sinni verkamenn, trésmiðir, múr-
arar, málarar og bifreiðastjórar.
1 sumar verða að Jíkjndum eng-
ar eða sáralitlar síldveiðar. Jón-
asar-íhaldið og stóra íhaldið sáu
fyrir því.
Við það er s.töðvaður aðal-sum-
aratvinnuvegur mörg þúsund
verkamanna og sjómanna.
Engar brúasmíðar verða að lik-
indurn. Engar vegagerðir verða.
Eftir togarastöðvunarsultinn
kemur „dauða sumarið", sem
kent verður við síðasta rLkis-
stjórnarár þess íhaldS, sem. nú
ríkir í FramsóknarfLokknum.
Jhöldin hafa skapað atvinnu-
leysi í vetur og sumar. Engar
þær stéttir, er verða að þoJa það,
geta veitt þeim flokkum braut-
argenigi við þingkosningar.1
Sjómenn, verkamenn, verkakon-
ur, iðnaðarmenn og yfirleitt aJlar
láglaunastéttir hafa nú séð, að í
þessu þjóðfélagi er alt af Jiægt
að búast við kreppum, og' að
ráðandi braskflokkar, hvort sem
það eru togarastöðvunanmenn
eða Jónasaríhald, velta byrðum
kreppunnar yfir á alþýðuheimil-
jn.
C-listi og D-Jisti eru svörtu list-
arnir. Flokkarnir, siem bera þá
fram, skapa dauðia veturinn —r
ddiida sumaríð — atvinnuleysis-
árið. Þeir eru skatta- og tolla-
kúgunarfJokkarnir, andstæðingar
alþýðuheimilanna, andspyrnu-
flokkar framfaea og viðreisnar.
Þeir eru kreppuflokkar.
„Dauða sumarið" verð’ur minn-
isvarðinn yfir tvo íhaldsflokka
dauða — í einni gröf.
Ef jafnaðarmenn verða ekki
Framsóknarflokksins gaf í síöasta
töJublaði Tímans, er hér með
opinberlega beint eftirfarandi fyr-
irspurnum til hennar:
1. Voru samningafundir þeir
tmilli ráðherra Framsóknarflokks-
ins annars vegar og Jónis Bald-
vinssonar, Héðins Valdimarsson-
ar og Kjartans óla'fsisonar af
hálfu miðstjórnar Alþýðuflokks-
ins liins vegar, og stofnað var
til af Tryggva Þórhallssyni for-
sætisráðherra síðast liðinn vetur,
ekki gerðir með vitund og vilja
miðstjórnar Framsóknarflokksiins
(og í fullu umboði þess flokks?
2. Var fundur sá, er Tryggvi
Þórhallsson og Jón Jónsson í
Stóradnl áttu með Jóni Baldvihs-
syni og Héðni. Valdimarssyni, á
meðan á þingi stóð, ekki með
fuJIri vitund og vilja þingmanna
Framsóknarflokksinis og mið,
stjórnar þess flokks?
fjölmennari en þeir voru á síð-
asta þingi er viðreisn alþýðu-
heimilanna í veði — viðreiisn
þjóðarinnar í hættu. Styðjum því
öll í sameiningu lista alþýðu-
heimilanna — A-Iistann.
X A
Verblíðsfélag stafnað
í Bolnngarvik.
Sögulegur undirbúningur.
Hannibal Valdimarsson skóla-
stjóri í SúöiBvík boðaði til al-
menns fundar í Bolungavík um
verklýðsmál laugardaginn 9. þ.
m. Hófst hann kl. 8V2 síðd. og
stóð til kl. 12 á miðnætti. Um-
ræður urðu allfjörugar, enda var
húsfyllir áheyrenda. Auk frum-
mælanda, sem talaði U/2 klst.,
hvatti séra Páll Sigurösson Bol-
víkinga mjög eindregið til ''sað
stofna til verklýðþfélagsskapar
og kvaðst að öðrum kosti ör-
vænta um framtíð Bolungavík-
ur. Högni Gunnarsson ihalds-
máður veittist að séra Páli á
mjög óprúðtmannlegan hátt og
vítti hann bæðii fyrir að hafa
látið þessi mál afskiftalaus fram
að þessu og jafnframt fyrir að
taka nú þátt í þeim og veita
þeim brautargengi. Jóhannes
Tieitsson bifreiðarstjóri var bæði
með og móti stofnun vcrklýðs-
félags og var fundarmönnum
mjög til skemtunar mieð einka-
rökfræði sinni. Þá talaði einnig
Gísli Hjaltason sjómaður og var
meira en litið hörundsisár fyrir
kauphækkun verkafóLks á landi.
Fullyrti hann, að fiskverð hlyti
að lækka samstundis sem kaup-
ið hækkaði úr 85 aurum. Vildi
hann sanna mál sitt með því,
3. Voru gagntilboð þau, er
Framisóknarmennirnir komu með
á fundum þessum við kröfum
Alþýðuflokksmanna um hlutfalls-
kosningar ag nýja kjördæma-
skipun ekki á þá leið, að bætt
skyldi við nýjum kjördæmum,
Siglufirði og Norðfiiði og ef til
vill Reykjavík, ef AlþýðufLokkur-
inn hins vegar veitti stjórninra
hlutleysi áfram á þinginu og
gengi móti öllum öðrum breyting-
um á kjördæmaskipun, nema ein-
hverri breytingu á landkjörin«
eftir nánara samkomulagi?
4. Voru þessi gagntilboð gerð
án vitundar og yjija og í heim-
iLdarleysi miðstjórnar Framsókn-
arflokksins? Og var þá tiiætlun
ráðherranna að svíkja þau, er til
kæmi, þótt AlþýðufloJtkurinn
hefði gengið að þeim?
Héðinn Valdimarsson.
að Magnús Thorsteinsson hefði
einu sinni lofað verðhækkun á
fiski í Hnífsdal, ef kaupið Lækk-
aði. „Og svo Lækkaði kaupið um
10 aura, en ekki hækkaði fiskur-
inni!!“ sagði Gisli. Sami maður
vitnaði lika í Hálfdán í Búð tif
styrktar máLstað sjómannanna,
og htógu fundarmenn þá dátt.
Var strax auðheyrt, að þessi
maður hlyti annað tveggja að
vera í andlegum eða líkamleg-
um tengdum við , einhvern út-
gerðarmanna, enda kom það á
daginn, að hann var tengdabróð-
ir Einars Guðfinnssonar kaup-
manns og því fremur málpípa
hans en sjómannanna. Auk þess-
ara manna talaði Halldór Krist-
insson læknir, og tjáði hann sig
hlyntan stéttafélagsskap, en . . .
en . . .
BoJvikingar eru prúðir fundar-
gestir og góðir áheyrendur.
Sunnudaginn 10. þ. m. var svo
haldinn fundur til undirbúniings
verkJýðsfélagsistofnun. , Hófst
hann kl. 4 síðd. og sitóð til kl.
8 um kvöldið. Mæltu þar ein-
dregið með félagsstofnun auk.
fundarboðanda þeir séra Páll
Sigurðsson, Sveinn HaJldórsson
skólastjóri og Guðjón Bjarnason
verkamaður.
Enn sem fyr talaði bæði með
og móti félagsstofnuninni Jó-
hannes Teiitsison, og þusti fólkið
úr sætum sínum í hvert sinn er
hann hóf máLs, en í sætin aftur
er hann hætti. iGekk , á þessu
þrisvar sinnum, unz Jóhannes fór
af fundi. Á fundinum skrifuðu
sig 22 á Jista og bundust sam-
tökum um að stofna verklýðsfé-
lag á næstunni í Bolungavík.
Mun það að Jíkindum verða gert:
innan skamms.
Séra Páll Sigurðsson mun