Alþýðublaðið - 30.05.1931, Blaðsíða 8

s
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
LýðveldL
Öllum er kunnugt hvílík um-
skiftí hafa orðið hér á landi síð-
ustu vikurnar viðvíkjandi afstöðu
iandsmanna til konungs. Fyrir
stjórnlagabrotið va:r fæpast nokk-
ur maður á íslandi, sem eklíi bar
hollan hug til konung.s. Ef nokkr-
um varð annað af vörum, pótti
það mjög ódrengilegt að mæla
slikt. Svo átti petta og að vera,
rneðan menn höfðu ekkert annað
af þessum konungi að siegja en
gott eitt.
En hvernig hefir jiessu skipast
á fáum dögum? Ettir jreim upp-
lýsingum., sem til mín hafa bor-
ist, eru allir A1 þýo uíia kksm.enn
orðnir heitir iýðveldisanenn. Að
pví er virðist er meginið af Sjálf-
stæÖisfiokknum snúið tii lýðveld-
is, að því er virðist allir kaup-
staðirnir og að pví menn halda
fjöldi af bændum. Að æskulýður-
inn sé allur umsnúiínn til lýð-
veldis má telja víst.
1 pjóðfélagi jrar sem fortíðar-
endurminningar og saga þjöðar-
innar er tengd við konung, væri
hugsanlegt að petta gæti lagast.
'En á ísJandi hefir engirm konung-
ur haft forystu fyrir landsmönn-
um. Saga landsins er pvert á
imóti endalaus barátta gegn á-
gangi, svikum, vélráðum og
landsréttindabrotum konunga.
Þar er lítiis góðs að minnast, en
margs ills og margrar ómensku
af hálfu konunga. — En {>ar á
móti er glæstasta tímabil í siögu
fslendinga einmitt lýðveldiisöldin,
pað tímabil, sem einmitt fyllir
hugi og hjörtu landsmanna jafn-
ríkt og lifandi og pað, siem nú er
að gerast.
Ég siegi ekki að þessi breyting
hafi verið æskileg, en hún er
eðlileg afldðing peirra atburða,
er geröusit. Eftir gamla sáttmála,
pví skjali, sem meira hefir verið
vitnað i en nokkurt annað skjal,
er konungur úr konungdömi sín-
um, ef hann lætur íslenzka menn
ekki ná íslenzkum lögum. Með-
an málsbætur konungs í þessu
efni koma ekid fram, hlýtur lýð-
veldishreyfingin að halda áfram
og grafa um sig dag frá degi.
En jafnframt staðféstist lýðveldið
í hugum manna sem hið sjálf-
sagðasta og réttasta stjórnarfyr-
irkomulag. Svona hlýtur þetta að
ganga, ef ekki kenxur eitthvað ó-
vænt fyrir.
Mér er minnissitæ&ur blómsölu-
dagurinn vorið 1913 p'egar fáninn
var tekinn á Reykjavíkurhöfn.
Hver einasti danskur fáni var pá
dieginn niður um alt ísLand, og
enginn peirra kom nokkru sinni
upp aftur.
Stjórnarskráin hefir verið brot-
in og pingræðið brotið af kon-
ungi. Efalaust munu íslendingar
fara löglega að og unna konungi
dóms fyrir mál sitt. — —
Þegar komið er í annað eins
óefni um konungdóminn og raun
ber nú vitni um á íslandi, er
Lögieglan í Beríin
á stúfunum við Brandenborgar-hlið vegna kommúnistaóeirða.
: matarfeanp!
Tennls*
Og
spoi*t"j£ikkar
fyrir dömur.
Verzlum
Matthildar
BJörnsdóttur,
Laugavegi 34.
hægt undanhaldið. Þegar hugur
og vilji meg^nporra landsmanna
er snúinn frá koriungi og kon-
ungur hefir grt sig brotlgan við
pau hin sömu lö-g, ,sem veldi
lians hvilir á, hvað heldur pá
konungdómnum uppi?
Jón Dúason.
Jllplifigissjédnriiiit.
TM sjóðs pessa var stofnað til
minningar um 1000 ára afmæli
alþingis. í júnímánuði í hitt eð
fyrra sendi fyrv. alpi.ngisniaður
Björn Bjarnarsori-, í Grafarholti
ýmsum mönnum um ait lanJ
skipulagsskrá sjó'ðsins ástamt
eyðublöðum undir skrár yfir tii-
lög í bann og fór pess á leit að
jreir söfnuöu tMlögum til ársiioka
1930 og sendu svo skrárnar á-
samt tillögum til undirrita'óis,
Á síðustu 'áramótum voru til-
lagaskrár komnar úr að eins fám
héruðum og fremur fáir gefend-
urnir. Langalmennust hafa sam-
skotin verið í Suður-Múiasýslu.
Við síðustu áramót var sjóður-
inn orðinii tæpar 1300 kr. Það
hafði verið tllætlunin aö afhenda
stjórnarráðinu við byrjun pessa
árs söfnunarsjóðsbók pá, sem
sjóðnum var safnað í, en par sem
fjársöfnunin bafði gengið petta
hægt, var ákveöið að fresta af-
hendingunni til ársloka og sjá,
hvort ekki væri pá mögulegt að
skila nokkru m.yndaxlegra sjóði.
Reynslan sýnir nú pegar, að svo
niuni verða, en mikið vantar pó
á að vel sé. Um áramótin verð-
ur söfnunarsjóðsbókin afheht
stjórnarráðinu, og þá verða aug-
lýst í blöðum nöfn gefiendanna,
en skrárnar sjálfar afhentar þjóð-
skjalasafninu.
Alpingi'ssjóðurinn á að taka til
starfa pegar hann nemur einni
milljón króna. Ver’ði fé sjóðsins
ávaxtað með sama rentufæti og
nú, miun hann ekki verða starf-
hæfur fyr en eftir 100 ár, ef hann
íær ekki auimingu með frekari
tillögum. En ekki'er aö vita néma
fjörkippur geti komið í fjártil-
lögin tii hans, svo hann verði fyi
en> eftir heiia öld lifandi. minning
um 1000 ára hátí'ðina.
Nú eiflmitt pessa,..daga hefir
pjóóin sérstaka hvöt til þess að
minnast sjóösins. Kosningar til
aijiingis standa fyrir d yrum, og
hjá ölium -porra manna er áhugi
vakandi íyiir a’ð sem flestir s.koð-
arabræ'ðranha komist á ping.
Það er gama.il og pjóðleigur
síðúr, að sá, sem áhugamál hefir,
heitir til góðs gengis máli sinu
gjöfum til einhverrar gagnlegrar
og göfugrar stofnunar. Er Jrað
fiestum óbiandin ánægja,. .ef peim
verður að óskum sínum, að láta
nokkuð af hendi rakna tii ein-
hvers, er peir telja vert að styðja.
Enda margir, sem segjast reynt
hafa, að heill fýlgi góðu áheiti.
Nú ætti hver einasti kjósandi
að heita á Alpingissjóðinn fé
nokkru, ef 'þeir hljóta kosningu,
sem hann práir helzt • á jiing.
Þetta ætti ekki að eins hver kjós-
andi að ge.a, heldur hvert manns-
barn í landinu, sem. komið er til
vits og ára, að minsta kosti allir
Jreir, sem hafa ná'ð 21 árs aldri.
Önnur hlöð eru beðin að birta
grein pessa.
Reykjavík, 18. maí 1931.
‘Vilhj. Briiem.
Messur á morgun1 dómkirkj-
unni kl. 11 séra Friðrik Hall-
grímssön, kl. 5 séra Bjarni Jóns-
pon. í frikirkjunni kl. 2 séra Arni
Sigurðsson. I Landakotskirkju kl.
9 f. m. hámessa, kl. 6 e. ín. guðs-
pjónusta með predikun.
Otvarpid í dag: Kl. 19,25:
Hljómleikar (söngvél). Kl. 19,30:
Veourfregnir. Kl. 19,35: Barnasög-
u.r (Arngrimur Kristjánsson kenn-
ari). Kl. 19,50: Hljómleákar (E.
Th.). Kl. 20: Þýzkukensla (Jón
Óf.). Kl. 20,20: Hljómleikar (E.
Th.). Kl. 20,30: Erindi: Fjallaferð-
ir (Guðm. Einarsson). Kl. 21:
Fréttir. Kl. 21,20: Danzspil.
Revkt brossafejot,
— hressabjúflu,
Ennfretnur
feosið dlikabjot
og allar aðrar kjötbúðarvörur.
K|Stkii SiáturfélagsiBS,
Týsgötu 1. Sími 1685.
ALÞÝÐUPRENTSMIÐJÁN,.
Hverfisgötu 8, sími 1294,
tekur að sér alls kon
ar tækifærisprentun
svo sem erliljáó, að-
göngumiða, kvlttanir,
reikninga, bréf o. s.
frv., og afgreiðir
vinnuna fljótt og við
rétta verði.
Nýkomið:
Véiaieimarf
Járnboitar,
Skrúfnr,
Verkfœri.
'CH
Klapparstíg 29.
Síml 24,
ttitstjori og ábyrgðarmaður:
- Ólafur Friðrikssan.
Alþýðuprentsmiðjan.
Ný, hrein, góð og ódýr.
Sf. Sl.

1ú -. % kg