Morgunblaðið - 23.06.1981, Page 36

36
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 23. JÚNÍ 1981
Stórt EF
Hugleiðingar um breyt-
ingar á umferðarlögum
eftir Ólaf Guðmundsson
frv. lögreglumann
Lög um breyting á umferðarlög-
um nr. 40/1968, sbr. lög nr.
30/1977.
2. gr.
60. gr., sbr. 2. gr. laga nr. 30/1977,
breytist sem hér segir:
a. 2. málsgr. orðist svo: Heimilt
er að aka á reiðhjóli og leiða
reihjól á gangstígum og gangstétt-
um, ef það er ekki til hættu eða
óþa-ginda fyrir aðra vegfarend
ur. Hjólreiðamenn, sem fara eftir
gangstígum eða gangstéttum,
skulu ævinlega víkja og hliðra til
fyrir gangandi vegfarendum.
Reglur um gangandi vegfarendur
gida að öðru leyti um þá sem Jeiða
reiðhjól.
b. 8. málsgr. orðist svo: Reglur
greinar þessarar gilda einnig um
létt bifhjól. Þó má ekki aka léttu
bifhjóli á gangstígum eða gang-
stéttum, eða flytja á því farþega.
Akvæði 4. mgr. 59. gr. gilda og um
ökumann létts bifhjóls.
3. gr.
A eftir 64. gr. komi nýr liður og ný
grein, svohljóðandi:
H. Um notkun öryggisbelta í
bifreiðum.
64. gr. a
Hver sá, er situr í framsæti
bifreiðar, sem búið er öryggisbelti,
skal nota það við akstur á vegum.
Rigi er skylt að nota öryggisbelti
við akstur aftur á bak. Sama gildir
um akstur á bifreiðastæðum, við
bensínstöðvar eða við svipaðar
aðstæður.
Dómsmálaráðherra getur sett
reglur um undanþágu frá notkun
öryggisbelta, ef heilsufars- eða
læknisfræðilegar ástæður eru
taldar gera slíka undanþágu
brýna.
Fligi er skylt að nota öryggis-
belti í leigubifreiðum til mann-
flutninga. Dómsmálaráðherra
getur sett reglur um undanþágu
frá notkun öryggisbelta við annan
sérstakan akstur, eða við erfið og
hættuleg skilyrði utan þéttbýlis,
svo sem í mikilli ófærð eða þar
sem hætta getur verið á skriðu-
föllum eða snjóflóðum.
4. gr.
2. málsl. 3. málsgr. 67. gr. sbr. 3.
gr. laga nr. 30/1977, orðist svo:
Vanræksla á notkun öryggis-
búnaðar, sbr. 4. mgr. 59. gr., 8.
mgr. 60. gr. og 64. gr. a, leiðir þó
ekki til lækkunar eða niðurfell-
ingar fébóta.
6. gr.
Akvæði 2.-4. gr. koma til
framkvæmda 1. okt. 1981. Eigi
skal þó refsa fyrir brot gegn 3. gr.
fyrr en lokið er þeirri heildarend-
urskoðun umferðarlaga sem hófst
í september 1980.
Samþykkt á Alþingi 25. maí
1981.
Eg undirritaður hafði um
margra ára bil, það starf að
uppfræða börn í barnaskólum
borgarinnar um umferðarreglur.
Vegna þessara afskipta minna
af umferðarfræðslu fór ég að hug-
leiða þessar nýju umferðarlaga-
breytingar.
Á þeim árum og sennilega allt
til þessa dags, hefur verið lögð
mikil áhersla á að gera hjólreiða-
mönnum það skiljanlegt í ræðu og
riti að hjólreiðar á gangstéttum og
gangstígum væru hættulegur sið-
ur, sem yrði að leggja niður. Á ég
þar við umferðarfræðsluna í skól-
unum og einnig bæklinga sem
gefnir hafa verið út af Slysavarn-
arfélagi Islands og ýmsum öðrum
aðilum til umferðarfræðslu fyrir
almenning.
ólafur Guðmundsson.
En nú er oldin önnur.
Mér er spurn: Hafi það verið
hættulegt áður, vegna hvers ekki
nú með aukinni notkun reiðhjóla,
bæði barna og fullorðinna?
Hættan er auðvitað fyrir gang-
andi vegfarendur, þótt fleira geti
komið til.
En vel að merkja. Hvað stendur
í 2. gr. framanritaðra breytinga?
2. málsgr. orðist svo: Heimilt er að
aka á reiðhjóli og leiða reiðhjól á
gangstígum og gangstéttum, ef
það er ekki til hættu eða óþæginda
fyrir aðra vegfarendur.
Þarna kemur þetta stóra ef. Þá
er mér spurn: Hvar á gangstígum
eða gangstéttum, verður þetta
ekki til ha-ttu eða óþa-ginda?
Auðvitað verður þetta ávallt
matsatriði, hvar og hvenær þessi
hætta er ekki fyrir hendi svo það
verði ekki álitið brot á lagagrein-
inni.
Það kemur auðvitað í hlut
lögregluyfirvalda og umferðar-
nefnda á hverjum stað að semja
og setja reglur og breyta lögreglu-
samþykktum viðkomandi byggð-
arlaga í samræmi við nýju laga-
breytinguna.
Það er von mín og ósk, eins og
margra annarra, sem hafa hug-
leitt þetta, að takast megi að
skipuleggja þessi mál þannig, að
ekki verði gengið of mikið á rétt
gangandi vegfarenda, eða þeim
stofnaði í hættu.
í þessu sambandi vakna þessar
spurningar:
I. Hvaða trygging er fyrir því,
að hjólreiðamenn, sem velja sér
gangstíga og gangstéttir fyrir
akstursleiðir, virði þetta ef og
fyrirvarann í lagagreininni?
II. Hver ber ábyrgð á því lík-
amlega eða fjárhagslega tjóni,
sem gangandi vegfarendur á
gangstígum eða gangstéttum
kunna að verða fyrir af völdum
gálausra hjólreiðamanna, sem aka
burt af slysstað, óþekktir á ein-
kennislausu reiðhjóli?
Á það skal þó bent, að í
Lögreglusamþykkt Reykjavíkur
hefur verið, a.m.k. frá 1939 og er í
útgáfu 1974, eftirfarandi heimild:
I V. kafla. Um reiðhjól. á
blaðsíðu 22:
Bæjarstjórn er heimilt aí
ákveða, að reiðhjól, sem notuð eru
í umdæminu, skuli skrásetja hjá
lögreglustjóra, og merkja sam-
kvæmt reglum, er bæjarstjórn
setur, að fengnum tillögum lög-
reglustjóra. Skal í þessum reglum
ákveðið allt fyrirkomulag skrá-
setningarinnar og merkjanna og
hvaða gjald eigandi (umráðamað-
ur) reiðhjóls skuli greiða fyrir
skrásetningu þess og einkenni.
Ákvörðun bæjarstjórnar og reglur
þessar skal lögreglustjóri birta í
Lögbirtingablaðinu.
Eigandi (umráðamaður) reið-
hjóls ber ábyrgð á því, að það
fullnægi ákvæðum þessarar sam-
þykktar, er það er í notkun, með
Hjólreiðar á gangstéttum. þóttu hættulegar í þá daga.
hans vitund og vilja. Ennfremur
ber eigandi (umráðamaður) reið-
hjóls ábyrgð á öðrum brotum á
samþykkt þessari, ef hann lánar
það þeim, sem eru yngri en 14 ára.
Ég hef að undanförnu ferðast
mikið gangandi um götur borgar-
innar, og kynnst því hvernig
hjólreiðamenn hafa lagt undir sig
gangstíga og gangstéttir, þótt
lagabreytingin hafi ekki öðlast
gildi. En það er ekki fyrr en 1.
október.
Ég tel, að ef slíku heldur fram
sem horfir, þá sé hjólreiðamaður,
sem ekur eftir akbraut og fylgir í
öilu umferðarreglum í minni
hættu, en gangandi fólk á gang-
stéttum mikilla umferðargatna.
Hjólreiðamenn hafa þó mögu-
leika á tjóna- og slysabótum, hafi
þeir sannanlega fylgt umferðar-
reglum, ef slys verður af völdum
bifreiðaumferðar.
Tillitssemi íslenskra ökumanna
eða annarra vegfarenda hefur
ekki þótt til fyrirmyndar. En
vonandi lagast það með stórauk-
inni umferðarfræðslu í skólum
landsins.
í greinargerð með lagafrum-
varpinu er greint frá því, að í
Noregi hafi verið lögleitt, að
hjólreiðamenn hafi heimild til að
ferðast eftir gangstígum og
gangstéttum. Hafi það gefist vel
þar.

Ég tel það hinsvegar ekki full-
kominn mælikvarða á hvað gæti
gerst hér á landi. Það kemur í ljós
síðar. Hugsanlegar afleiðingar af
þessari lagabreytingu hafa verið
ræddar í dagblöðum. Bendi ég á
grein í dagblaðinu Tímanum 14.
maí, eftir Jórunni Ólafsdóttur frá
Sörlastöðum, „Er réttur gangandi
vegfarenda enginn?" Og grein í
sama dagblaði, 21. maí.: „Kunn-
áttuleysið er einkennandi," samtal
við Sigurð Ágústsson, fulltrúa hjá
Umferðarráði. Fjallar greinin um
hjólreiðamenn, og annað varðandi
þessi mal.
Hjólreiðar barna
Hjóleiðar barna á umferðargöt-
um borgarinnar eru sérstakt um-
hugsunarefni.
Ég hef víða farið erlendis, en
minnist þess ekki að hafa séð jafn
ung börn hjólandi á miklum um-
ferðargötum og hér í Reykjavík.
Hvaða trygging er svo fyrir því
að þessi börn hjóli aðeins á
gangstígum og gangstéttum, eða
fari yfirleitt eftir settum reglum
þótt þau hafi fengið umferðar-
fræðsíu í skólum, eða hjá foreldr-
um?
Það þarf varla að spyrja svona,
því börn eru alltaf börn, þó
misjafnlega gætin og kunnandi
umferðarreglur.
Um öryggisbelti
Að lokum örfá orð um öryggis-
öryggisbelta mun örugglega
fækka slysum þótt deila megi um
sjálfa lagasetninguna, eins og
komið hefur fram í dagblöðum að
undanförnu.
Eitt finnst mér þó furðulegt og
fráleitt í lögunum, að farþegar í
leigubifreiðum til mannflutninga
eru undanþegnir notkun öryggis-
belta. Er ekki nauðsynlegt fyrir
farþega í framsæti leigubifreiða,
að tryggja öryggi sitt, eins og
farþegar í einkabifreiðum.
Farþegi, sem situr í framsæti
fylgist ekki alltaf með umferð, og
ef bifreiðarstjórinn þarf snögg-
lega að hemla, til að forðast
árekstur eða annað sem valdið
gæti slysi, bjargar notkun örygg-
isbeltis farþeganum frá því að
kastast á framrúðu bifreiðarinnar
og má koma þannig í veg fyrir
slys.
Ég hef þá skoðun að við svona
aðstæður geri öryggisbeltin mest
gagn þegar ekið er í mikilli
umferð.
Til þess eru vítin að varast þau.