Morgunblaðið - 26.07.1981, Blaðsíða 6

38
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 26. JÚLÍ1981
VERÍfLD
RETTARFARI
T
Næstum tvær
milljónir
liggja undir
lás og slá
1.8
MILUÐNIR
Oí fáir dómarar og
varðhaldsvistin getur
varað i nokkur ár!
Nær tvær milljónir
manna eru á bak við
lás og slá í Colombíu
og bíða þess að réttar-
höld hefjist i málum
þeirra. Hins vegar get-
ur biðin orðið ærið
löng þvi að einungis
1.000 dómarar eru i
landinu. Algengt er að
fólk þurfi að biða þess
í heilan áratug að mál
þess komi fyrir dóm-
stóla.
Fyrir tveimur árum
lauk réttarhöldum í
máli manns, sem beðið
hafði í fangelsi í 10 ár.
Dómurinn hljóðaði
þannig, að hann var
sýxnaður af öllum
ákærum!
Santiago Diago, að-
stoðardómsmálaráð-
herra Colombíu, skýrði
frá því opinberlega fyrr
á þessu ári, að í janúar
sl. hefði um 1,8 milljón
manns af þjóð, sem
telur um 30 milljónir
íbúa, setið í fangelsum
og beðið eftir ákæru
eða réttarhöldum.
Fyrir skömmu beind-
ist athygli manna mjög
að þessu ástandi, er
birt var opið bréf frá
föngum í fangelsi í Bog-
ota. Kváðust þeir frem-
ur kjósa dauðadóm en
þær aðstæður, sem
þeim væru búnar.
Eins og fyrr segir eru
dómarar í landinu að-
eins eitt þúsund talsins.
Samkvæmt því hefur
hver þeirra að meðal-
tali 1.800 mál á sinni
könnu og þar með er
ógjörningur að tryggja
„skjótt og öruggt" rétt-
læti, eins og stjórn-
arskrá landsins kveður
á um.
Réttarfarið í Col-
ombíu, sem og í flestum
öðrum löndum Róm-
önsku-Ameríku, gerir
ráð fyrir, að grunaður
maður sé talinn sekur,
þar til sakleysi hans er
sannað. Ef ökumaður
þykir á einhvern hátt
geta átt þátt í bana-
slysi, sem orðið hefur í
umferðinni, er mjög al-
gengt að hann sé
hnepptur í fangelsi án
tillits til aðstæðna.
Lögreglu og þeim sem
frumrannsókn málsins
annast kemur það ekk-
ert við, þótt viðkomandi
maður hafi ekkert
saknæmt aðhafzt.
Samkvæmt réttar-
kerfinu í Colombíu hef-
ur dómari 6 mánuði til
að ákveða, hvort kæra á
mann eða ekki. Sumir
lögfræðingar hafa látið
þau orð falla í einkavið-
ræðum og án þess að
láta nafns síns getið, að
dómararnir láti þessi
tímatakmörk sig einu
gilda. Lögfræðingarnir
eru þó varir um sig, því
að þeir vilja ekki reita
dómara til reiði með
slíkum ásökunum.
Hafi maður verið
formlega ákærður, tek-
ur við annar biðtími í
fangelsi og ef til vill
nokkur ár. Að honum
loknum fjallar þriggja
manna dómur um mál-
ið. Eins og sakir standa
er ekki unnt að láta
menn lausa gegn trygg-
ingu í Colombíu. A
næsta ári tekur þó gildi
ný refsilöggjöf, sem
heimilar slíkt, en lög-
fræðingar eru uggandi
um að það verði aðeins
til hagsbóta fyrir þá
fáu, sem hafa úr ein-
hverju að spila.
Eins og fyrr segir,
var nýlega birt opið
bréf frá föngum í Mod-
elo-fangelsinu í Bogota.
Var það undirritað af
rúmlega hundrað föng-
um. Fangelsi þetta hef-
ur slæmt orð á sér. Það
er sagt yfirfullt og
óhreint. Þá hefur sumu
starfsfólki þess verið
borið á brýn að hafa
sýnt föngunum hrotta-
skap.
í bréfinu segir meðal
annars: „I þessu fang-
elsi er fólk niðurlægt á
hinn hryllilegasta hátt.
Níu af hverjum tíu
þeirra, sem hér dvelj-
ast, hafa ekki verið
yfirheyrðir. Skárra
væri að taka einfald-
lega upp dauðarefsingu
til að binda endi á þetta
kvalræði."
Laun dómara í Col-
ombíu eru lág, eða um
kr. 4.000 á mánuði að
jafnaði. Á síðasta ári
voru sex dómarar vegn-
ir í landinu. Voru þar
að verki glæpamenn, og
svo virðist sem þeir
hafi verið að refsa dóm-
urunum fyrir að taka of
hart á ólöglegri eitur-
lyfjasölu. Mikið af
marihuana og kókaíni
hefur borizt frá Col-
ombíu til Bandaríkj-
anna.
- TOM WELLS
Ef það er eitt fremur
öðru, sem greinir Vestur-
landabúa frá fólki í öðrum
heimshlutum, er það ofátið
og offitan og skvapið, sem
af því leiðir. Tveir enskir
fegrunarlæknar segjast nú
hafa fundið út hvernig ráða
megi bót á þessu mikla
meini og það án þess að fara
í megrun eða nota nokkur
lyf. Læknarnir, Phillip Leb-
on, sem vinnur hjá samtök-
um feits fólks í Bretlandi,
og Devinder Basra, byggja
aðferð sina á rannsóknum
franskra og brasilískra
kollega sinna og ef henni er
beitt er hægt að létta mann
um tvö eða þrjú kíló á einni
nóttu.
dælan sett i
gang...
FITA
Tappaðu af mér
tveimur kilóum
Aðferðin er í stuttu máli sú, að
sjúklingurinn er svæfður og
mjóum stút, sem tengdur er við
öfluga soggrein, stungið undir
skinnið. Síðan er sogdælan sett í
gang og sjá: tvö—þrjú kíló af
óæskilegri fitu hverfa eins og
dögg fyrir sólu.
„Best er að sjúklingurinn sé
ekki eldri en 35 ára,“ segir
Lebon, „vegna þess, að fram að
þeim aldrei er skinnið mjög
teygjanlegt og lagar sig vel að
hvilftinni, sem kemur þegar fit-
an er tekin. Aðferðinni má þó
beita við eldra fólk og sá elsti,
sem við höfum meðhöndlað fram
að þessu, var fimmtugur."
Læknarnir segja, að mikill
kostur sé við þessa aðferð, að
engin ör eru sjáanleg eftir að-
gerðina vegna þess hve stúturinn
í soggreininni er mjór. Við að-
gerðina er fyrst sprautað salt-
upplausn inn í fituvefinn til að
leysa upp fituna, sem síðan er
sogin burt. Þeir félagarnir, Leb-
on og Basra, höfðu lengi leitað
að hentugu tæki til þessara
hluta áður en þeir duttu ofan á
það rétta, en það er raunar sams
konar útbúnaður og notaður er
við fóstureyðingar.
„Við nörtum í fituna," segir
Lebon, „þar til við höfum náð
saman þessum tveimur eða
þremur kílóum. Ekki má taka
meira í einu því að annars er
hætta á, að sjúklingurinn fái
lost.“
En hverjir skyldu það nú vera,
sem vilja láta sjúga sig á burt á
þennan hátt í stað þess að fara í
megrun eða dvelja á skemmti-
legu heilsuhæli i stuttan tíma?
„Sumt fólk getur verið í megr-
un þar til það er orðið svarblátt í
framan án þess að það breyti
nokkru um ástand þess,“ segir
Lebron. „Og í raun er megrun
ákaflega erfið og oft árangurs-
laus fyrir fólk, sem þjáist af
staðbundinni fitu, þ.e. þegar fita
safnast fyrir í vefjum á maga,
lendum, ökklum og hálsi. Þetta á
t.d. einkum við um konur eftir
barnsburð.
Okkar aðferð á einkum vel við
manneskjum sem hafa þessa
dæmigerðu perulögun, tiltölu-
lega grannar ofan mittis en
lendar og fætur þeim mun sver-
ari.“
- PHILIP HODSON
DÓMAR
„Bykkjan44 lagði
sig fram um að
sparka í f angana
Hildegard Laechert, „Blóðuga
Brigida,“ var dæmd i 12 ára
fangelsi.
Hermine Ryan, fyrrum
Braunsteiner, „Bykkjan“ eins og
hún var kölluð i útrýmingarbúð-
unum í Maidanek i Póllandi, var
dæmd i lifstiðarfangelsi i lok
réttarhaldanna i Dússeldorf, sem
staðið hafa í fimm og hálft ár.
Þegar sovéski herinn náði á
sitt vald fangabúðum nasista i
Maidanek nálægt Lublin i Pól-
landi 23. júlí 1944 var þar enga
lifandi sálu að sjá, aðeins 800.000
skópor, skó fyrrverandi fanga,
sem látið höfðu lífið i dauðabúð-
unum. verið drepnir i gasklefun-
um, skotnir, kyrktir, drekkt eða
barðir til dauða.
Maidanek var með smærri búð-
unum í útrýmingavél nasista. Töl-
ur um fólk, sem þar var drepið,
eru mjög á reiki, sumir nefna
fjórðung milljónar en aðrir giska
á rúma milljón manna, kvenna og
barna, einkum gyðinga.
Búðunum í Maidanek var komið
upp 1941 fyrir stríðsfanga en
tveimur árum síðar voru þær
gerðar að útrýmingarbúðum. Þeg-
ar Rússar náðu þeim á sitt vald
voru þar sjö gasklefar og 120
timburskálar þar sem aldrei voru
færri en 100.000 fangar í einu.
Búðanna gættu 1.000 SS-menn, em
langflestir létu sig hverfa í stríðs-
lok og hefur tekist að dyljast allt
til þessa dags.
í Diisseldorf í Vestur-Þýska-
landi, hafa undanfarið fimm og
hálft ár staðið yfir réttarhöld yfir
nokkrum fyrrverandi fangavörð-
um í Maidanek, einhver þau um-
fangsmestu stríðsglæparéttar-
höld, sem haldin hafa verið og að
sumra áliti þau síðustu, sem efnt
verður til í Vestur-Þýskalandi. 250
vitni hafa verið leidd fram og talið
er, að kostnaðurinn sé kominn vel
yfir 20 milljónir þýskra marka.
Þessum réttarhöldum lauk loks
um síðust mánaðarmót þegar
kveðnir voru upp dómar yfir átta
manns. Upphaflega voru sakborn-
ingarnir fimmtán talsins, en
ákærur á hendur sumra þeirra
voru látnar niður falla vegna þess,
að vitnunum tókst ekki að bera
kennsl á þá svo óvefengjanlegt
væri. Þegar dómurinn var kveðinn
upp varð mikill hávaði i réttar-
salnum og hróp og voru dómar-
arnir sakaðir um að sýna fanga-
vörðunum fyrrverandi allt of
mikla linkind.
Einn fangavarðanna átta var
sýknaður og aðeins var kveðinn
upp lifstíðardomur yfir einum,
Hermine Ryan, 61 árs gamalli
konu, sem kölluð var „Bykkjan"
meðal fanganna í Maidanek. Það
viðurnefni fékk hún vegna þess, að
hún lét aldrei neitt tækifæri
ónotað til að sparka í fangana og
ganga jafnvel af þeim dauðum á
þann hátt. Árið 1949 var Hermine
Braunsteiner, eins og hun hét þá,
dæmd í þriggja ára fangelsi í Vín
en átta árum síðar fluttist hún til
Bandaríkjanna þar sem hún gift-
ist flugvirkja að nafni Ryan. 1973
var hun framseld til Vestur-
Þýskalands eftir að „nasistaveið-
arinn“ alkunni, Simon Wiesen-
thal, hafði haft uppi á henni.
Önnur kona var í hópi sakborn-
inganna, Hildegard Laechert,
jafnaldra „Bykkjunnar" og kölluð
„Blóðuga Brigida" í Maidanek.
Laechert hefur áður setið inni í 10
ár fyrir stríðsglæpi en þó að 90
fyrrverandi fangar bæru vitni
gegn henni við réttahöldin nú
neitaði hún stöðugt að hafa að-
hafst nokkuð saknæmt. Af hálfu
ákæruvaldsins var því haldið
fram, að hn hefði murkað lífið úr