Alþýðublaðið - 09.06.1931, Blaðsíða 3
AL»?ÐUBL&ÐZÐ
3
Bezta Cigarettan í 20 stk. pðkknm,
sem festa 1 ferðmn, er:
Gommander,
M lestmmsíer,
Viromia,
Clgarettnr.
Fást i ðllum verzlunum.
I hverjm pakka er gnlsfallegi islenzk
mynd, og Sær fever sá, er safnað hefiv @0
myndm, eina stækfeaða mjrnd.
um og Buckingham Palace. —•
Ekkert manntjón hefir frézt af
völdum jarðskjálftanna. Um
sama leyti komu snarpir jarð-
skjálftakippir í norðurhluta
Frakklands, Beigjjp og. Noregi.
Dtsvarsskráin 1931.
Aðaltekjur bæjarsjóðs Reyfcja-
víkur eru útsvörin. Það pykir pvi
æfinlega nokkur viðburður, j>eg-
ar niðurjöfnun útsvaxanna er
lokið og menn ,fá að sjá, hvað
þeim er gert að greiða í bæjar-
sjóð á því ári. Menn veita því
sem sé mildu meiri eftirtekt, ef
þieir eiga að greiða 40—50 kx. í
í útsvar í einu eða tvennu iagi,
en þótt þeir séu iátnir greiða tíu
sinnum hærri upphæð" í tolhwn
smátt og smátt.
Þessar tölur eru ekki teknax
af handahófi. Af útsvarsskránni
nýju má sjá,'að verkamaður með
meðalstóra fjölskyldu, isegjum
konu og 3 börn, nefir frá 10 kr.
íupp í 40 kr. í útsvar. Er þá átt
við mann, sem engar eignir á,
heidur styðst eingöngu við vinnu
sína. Þótt þetta séu ekki háar
upphæðir, þá eru þær samt of
háar, því að siík fjölskylda hefir
engan afgang frá brýnustu lifs-
nauðsynjum og á því að réttu
lagi ekki að leggja neitt til ai-
miennra þarfa. Einyrkinn, hvort
sem hann er verkamaður í kaup-
sitað eða smábóndi í sveit, sem
elur vel upp 3 börn eða fleiri,
hefir með því gert fyllilega
skyldu sína við þjóðfélagið, þótt
ekki sé meira af honum krafist.
En athugum nú hvað þessi fjöl-
skylda verður að gjalda til þarfa
ríkisins í tollum. Árið 1929 námu
allir tollarnir rúmium 9 millj. kr.,
en 1930, samkv. yfirliti fyrv. fjár-
máiaráðherra, tæpum 9 millj. kr.
Undanfarin tvö ár hafa þvi toll-
arnir numið um 90 kr. á ári á
hvert mannsbarn í landinu, ungt
og gamalt. Fimm manna fjöl-
skylda mieð meðaleyðslu greiðir
þá 450 kr. á ári í ríkissjóðinn. En
útgjöld hennar vegna tollanna
verða drjúgum hærri, þvi að
kaupmaðurinn, sem verzlar með
vöruna og greiðir tollinn af henni
um leið og hún er flutt inn f
landið, leggur sina venjulegu á-
lagningu ofan á tollinn eins og
innkaupsverð vörunnar og kostn-
að.
Þótt þetta komi ekki útsvörun-
um beinlínis við, þá er þess get-
ið hér, því að þetta er atriði, Isem
hver einasti alþýðumaður ’þarf
hugfast, oig ekki hvað sízt nú um
kosningarnar. Þá rifjast þaö upp,
að bæði „Sjálfstæðið" og „Fram-
sóknin“ ætluðu á þinginu í vetur
að hœkka tollabyrðina, sem hvílir
á fátækasta hluta þjóðarinnar.
Tekjur og gjöld Reykjavíkur-
bæjar eru nú árlega með fult eins
háum tölum eins og fjárlög alls í
islenzka ríkisins voru fyrir tíu
árum. Upphæð sú, sem jafnaÖ
er niður með útsvörum er orðin
allhá, og fer hækkandi. Heildar-
upphæð útsvaranna hefir undna-
farin ár verið s,etn hér segir:
Árið 1928 um 1 millj. 600 þús. kr.
— 1929 um 1 millj. 700 þús. kr.
— 1930 rúmar 2 millj. kr. og
— 1931 um 2 millj. 300 þús. kr.
Þessi hækkun er svo veruleg, að
vert er fyrir almenning í bænum
að athuga, hvar hún hefir komið
niður.
Árið 1929 varð mikil iækkun á
útsvörum lágtekjumanna og
manna með miðlungsháar tekjur.
Ekki mun þó hafa verið um
stefnuhreytingu. að ræöa hjá nið-
urjöfnunarniefndinini, því að í-
haldsmenn voru þar í meiri hluta
eins og verið hafði. En frá hálfu
jafnaðaimanna urðu mannaskifti
í nefndinni. Kom í hana Sigurð-
ur Jónasson, og fyrir harðfylgi
Sigurðar mun þessi lækkun hafa
fengist
Árið 1930 hækkaði heildarupp-
hæðin eins og áður er getið, en
samt hækkuðu ekki útsvör á al-
menningi miðað við ttekjuhæð.
Árið 1931 liækkaði heild,£irupp-
hæðin aftur verulega, en við lest-
ur útsvarsskrárinnar nýju munu
menn sjá, að enn hefir pkki orðið
hækkun ,á útsvörum lágtekju-
manna. ,Hafi útsvör einstakra
verkamanna eða sjómanna hækk-
að, þá er það vegna þess, að
tekjur þeirra hafa orðið hærri
1930 en 1929.
Eins og margir munu vita, eru
útsvörin lögð á eftir tekjum
næsta árs á undan. Nú var að-
staða niðurjöfnunarnefndar þann-
ig, að jafna þurfti niður nærri
300 þús. kr. meira en í fyrra.
Nú var árið 1930 að visu fremur
gott atvinnuár, enda þótt hausitið
yrði endaslept. Samt var auðséð,
að það hrykki skamt, ef nota
skyldi sama álagningarstiga og
í fyrra, og auk þess mátti gera
ráð fyrir þvi, að sum atvinnufyr-
irtæki hefðu heldur rýrari af-
komu árið 1930 en árið 1929.
Hvar átti þá aÖ taka þessa hækk-
un?
Um tvær leiðir var að velja.
Önnur vax sú, að nota sama á-
lagningarstiga og í fyrra^ en af-
leiðing þess hefði orðið sú, að út-
svör almennings hefðu hækkað
að talsverðum mun. Hin leiðin
var sú, að breyta meginreglunum.
Þá leið vildum við jafnaðarmenn-
irnir í nefndinni fara. En við
vorum ekki nema tveir og átt-
nm því undir högg að sækja
með að fá tillögum okkar fram-
gengt.
Það hefir verið álit jafnaðaj-
manna, að taka bæri meira til-
)it til skuldlausra eigna rnanna
við niðurjöfnunina er gert hefir
verið fram að þessu. Útsvörum á,
lögum samkvæmt, að jafna nið-
ur eftir „efnum og ástœc)nm“.
En hingað til hefir því nær ein-
göngu verið farið eftir tekjuhæð
manna, og að vísu tekið tillit til
ómegðar, en þó mjög misjafn-
lega eins og síðar verður sýnt.
Undanfarin ár hiefir að eins verið
lagt á eignir sem svarar rúmum
100 þús. kr. af allri útsvarsupp-
hæðinni. Meðan íhaldsmenn voru
í hreinum meiri hluta, voru þeir
ófáanlegir til að breyta þessu. Nú
hafðist það fram, að þessi upp-
hæð þrefaldaðist að minsta kosti.
Skattstiginn á eign var sem sé
rúmlega tvöfaldaður, en auk þess
komu nokkru meiri eignir til
framtals en áður, sem eflaust
stafaði af því, að bankamir voru
skyldaðir til að gefa skattstof-
unni upp innieignir manna. Þó
töldum við jafnaðarmennirnir, að
meira réttlæti hefði fengist með
þvi að ganga nokkru lengra í á-
lagningu á eignir en gert var, því
að hvar á að fá það, sem þarf á
krepputímum, ef ekki þar, sem
skuldlausar eignir eru til muna?
Sumum virðist það tómt mál
að vera að tala um að leggja á
eignir. Þær muni ekki vera svo
miklar. Þeim, sem svo hugsa, er
rétt að benda á það, að fram-
taldar skattskyldar eignir í
Reykjavík námu í árslok 1929
yfir 52 millj. kr. Skuldlausai'
eignir eru þó talsvert hærri, því
að 5 þús. kr. eru skattfrjálsax
hjá þeim, sem í skatt komast,
og auk þess kerhst enginn í ska'tí,
sem ekki á 6 þús. kr. Talsvert
af eignum kemur þvi ekki fram
í skýrslum um skattskyldar eign-
ir.
Annað atriði, sem við fengum
að þessu sinni komið nokkurri
ledðréttingu á, var frádráttur
vegna ómegðar. Þessum frádrætli
var svo vísdómslega niðurraðað,
að 300 kr. voru dregnar frá tekj-
um lágtekjumamia fyrir hvert
barn, en 1000 kr. komu tiJ frá-
dráttax hjá þeim, sem höfðu all-
háar tekjur, eða yfir 10 þús. kr.
á ári. Það var eins og nefndin
hefði litið svo á, að þótt 1000 kr.
þyrfti á ári til að ala upp barn
efnamannsins, þá mætti komast
af með 300 kr. til að ala upp
bam fátæklingsins. .
Þó kom misréttið enn þá skýr-
ar í Ijós þegar athugað var,
hvaða áhrif þessi frádráttur haföi
á upphæð útsvarsins. Hér skulu
sýnd dæmi þess. Maður með 3
, börn í ómegð, sem hafði 3000
kr. árstekjur, fékk 25 kr. lækkun
á útsvari sinu vegna barnanna
allra, þ. e. hann fékk v25 kr.
lægra útsvar en barnlaus maður
eða einhleypur með sömu tekj-
um. En sá, sem átti 3 böm og
hafði 6000 kr. tekjur fékk 100 kr.
lækkun vegna barnanna, og sá,
sem átti 3 börn og
hafði 30 000 kr. tekjur, fékk 1200
kr„ — tólf hundruð króna,
lækkun á sínu útsvari vegna
barnanna. Minsta lækkun á út-
svari vegna eins bams var 5 kr..
en mesta lækkun 400 kr.
Þessi aðferð virtíst okkur jafn-
aðarmönnunum alveg óhafandi.
Og þótt við værum í minriiMuta
gátum við komið fram dálitlum
umbótum að okkar áiiti, en vit-
anlega ekki rneiru en oddamaður
nefndarinnar vildi samþykkja
með okkur. Þær breytingar, sem
gerðar voni, hnigu í þá átt, að
ofurlítíð var hækkaður frádráttur
vegna barna hjá mönnum, sem
höfðu lágar tekjur, alt upp undir
6000 kr. á ári, og lækkaði þvi
útsvar þeirra móts við það, sem
annars hefði orðið. Aftur á móti
var lækkaður barnafrádráttur hjá
þeim, sem höfðu háar tekjur, og
olli það nokkurri hækkun á út-
svari þeirra, sem höfðu yfir 8000
kr. árstekjur, og munar sú hækk-
un eftir því meiru, sem tekjura-
ar verða hærri. Þó skorti enn
talsvert á, að sama tillit væri
tekið til ómegðar hjá fátækum
sem ríkurn. Það fékst ekltí fram
í þetta siiin. Og þó virðist það
vera sjálfsögð réttlætískrafa. En
■það er svo um þetta s>em svo
ótalmargt annað, að við þurfum
eltííi að ætlast tíl, að réttlátt til-
lit.sé tekið til aðstæðna fátækara
hluta fólksins fyr en jafnaðar-
menn hafa náð meirihluta í þeiaa
stofnunum, sem um er að ræöa.
lngimar Jónsson.