Morgunblaðið - 06.11.1981, Qupperneq 22
22 MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 6. NÓVEMBER 1981
Alyktun landsfundar Sjálfstæðisflokksins um utanríkismál:
Sjálfetæðisflokkurinn fylg-
ir ábyrgri utanríkissteíhu
Ný kynslóð vill virkari þátttöku í vörnum landsins
Á ráðstefnu málefnanefndar
Sjálfstæðisflokksins um utanrík-
ismál, sem haldin var dagana 16.
og 17. október 1981 undir yfir-
skriftinni „Utanríkisstefnan og
Sjálfstæðisflokkurinn" var stað-
fest samheldni sjálfstæðismanna í
utanríkismálum. Fyrir frumkvæði
þeirra hafa Islendingar þorað að
taka afstöðu í utanríkismálum,
reynslan hefur sýnt, að þeir hafa
tekið rétta afstöðu sem grundvall-
ast hefur á norrænu samstarfi,
þátttöku í starfi Sameinuðu þjóð-
anna og varnarsamstarfi vest-
Vænna þjóða.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur
verið sjálfum sér samkvæmur í
utanríkismálum. Hann fylgir
ábyrgri utanríkisstefnu, sem í
senn tekur mið af brýnum hags-
munum íslands og þeirri þróun, að
þjóðirnar verða hver annarri háð-
ari. í hugmyndabaráttunni á al-
þjóðavettvangi er afstaða Sjálf-
stæðisflokksins skýr, hann berst
fyrir mannréttindum og frelsi
þjóða og einstaklinga til að ráða
málum sínum án íhlutunar stór-
velda. Sjálfstæðisflokkurinn berst
gegn útþenslu heimskommúnism-
ans og varar við tilraunum áhang-
enda hans bæði utan og innan
landamæra Isiands til að koma
hér á landi á því þjóðskipulagi,
sem hneppir þjóðir í fjötra, stefnir
að því að uppræta menningu
þeirra, lítur á kristna trú sem
andstæðing og breytir blómlegum
byggðum í fátækrahéruð í nafni
Marx og Leníns.
Landhelgismálið
Sjálfstæðisflokkurinn hefur
verið aflvaki þjóðarinnar í sókn
hennar eftir yfirráðum yfir auð-
lindum í hafinu og á hafsbotni. Öll
þýðingarmestu skrefin í landhelg-
isbaráttunni hafa verið tekin að
frumkvæði sjálfstæðismanna eins
og staðfest hefur verið í barátt-
unni fyrir 200 mílna yfirráðunum.
Sjálfstæðisflokkurinn vill, að
staðinn verði vörður um það, sem
áunnist hefur að þessu leyti. Af
hyggindum og festu verði tekist á
við þau ágreiningsmál, sem enn
eru óleyst, þar með talin hafs-
botnsmálin, og það haft að leið-
arljósi að fórna ekki meiri hags-
munum fyrir minni í bráð og
lengd. Með hliðsjón af hinu víð-
feðma yfirráðasvæði Islendinga,
sem er á hafinu um 7 sinnum
stærra en landið sjálft, er brýnt
að stjórnmálalegar forsendur ráði
mótun þeirrar stefnu, sem fylgt
verður í starfi Landhelgisgæsl-
unnar. I því tilliti er nauðsynlegt
að hafa hugfast, að eftirlit gæsl-
unnar teygir sig yfir svæði, sem
skiptir mjög miklu í hernaðarlegu
tilliti.
Gfnahagsmál og
viðskipti
Alþjóðasamvinna um efna-
hagsmál verður sífellt þýðingar-
meiri. Aðild Islands að Fríversl-
unarsamtökum Evrópu (EFTA) og
viðskiptasamningur landsins við
Efnahagsbandalag Evrópu
tryggja landsmönnum greiðan að-
gang að mikilsverðum mörkuðum.
Islendingar eru í hópi þeirra
þjóða, sem einna mest eru háðar
viðskiptum við önnur lönd. Það
ætti því að vera höfuðmarkmið ís-
lendinga að standa vörð um al-
þjóðlegt viðskiptafrelsi og sjá til
þess, að það verði ekki skert með
innflutningstakmörkunum, tolla-
hindrunum eða öðrum slíkum
tálmunum. Fáum þjóðum er
brýnna að standa vörð um þessi
atriði en Islendingum.
Hafa ber í huga, að það kann að
vera hættulegt að vera um of háð-
ur einum aðila um mikilvæg að-
föng eins og olíu. Sérstaklega
verður þetta varasamt, þegar sá
aðili, sem við er skipt, fylgir
stefnu, er miðar að því að nota
viðskipti, menningartengsl, vís-
indasamvinnu og hernaðarmátt
með samræmdum hætti í því
skyni að auka áhrif sín og völd um
víða veröld. I viðskiptum við Sov-
étríkin er nauðsynlegt að taka mið
af þessari staðreynd og því, að
einu mikilvægu tengsl þeirra við
ísland eru á viðskiptasviðinu.
Þessum tengslum mun Sovét-
stjórnin ekki fórna ótilneydd held-
ur laga sig að þeim kröfum, sem
til hennar eru gerðar, og auðvitað
ganga á lagið ef íslendingar láta
eins og þeir eigi einskis annars úr-
kosti en versla við hana.
Sjálfstæðisflokkurinn vill að ís-
lendingar gerist aðilar að Al-
þjóðaorkustofnuninni (Internat-
ional Energy Agency) eins fljótt
og kostur er. Aðild að stofnuninni
mun veita landsmönnum trygg-
ingu gegn alvarlegum olíuskorti
og jafnframt aðgang að mikilvæg-
um upplýsingum um olíumarkaði
og rannsóknum á sviði orkumála.
Harðlega ber að átelja, hvernig
núverandi ríkisstjórn hefur tafið
framgang þessa máls, þótt frum-
varp um inngöngu íslands í þessa
stofnun hafi verið tilbúið í tæp tvö
ár.
Saniskipti viÖ
þróunarlöndin
Vegna hinna almennu frjáls-
lyndu mannúðarviðhorfa, sem
setja svip sinn á stefnu Sjálfstæð-
isflokksins, hefur flokkurinn sér-
stökum skyldum að gegna við mót-
un skynsamlegrar stefnu gagnvart
þróunarríkjunum. Aðstoð Islands
við þessi ríki hefur verið hlut-
fallslega lítil, undanfarin ár hefur
árlegt framlag til þessara mála
numið 0,05 til 0,06% af þjóðartekj-
um. íslendingar hafa þó skuld-
bundið sig meðal annars í lögum
frá Alþingi, að stefna að því að 1%
af þjóðartekjum verði varið til að
sinna aðstoð við þróunarlöndin.
Af siðferðilegum ástæðum ber
íslendingum skylda til að gera
það, sem í þeirra valdi er, til að
koma í veg fyrir, að meðbræður
þeirra í öðrum löndum og álfum
svelti eða líði skort á annan hátt.
Jafnframt skal til þess litið, að
hagsmunir Islendinga og þróunar-
þjóða falla saman með margvís-
legu móti. Áhrifum sínum á al-
þjóðavettvangi eiga íslendingar að
beita til að efla stuðning við
þróunarlöndin og standa þar með
einnig vörð um grundvallaratriði
viðskipta- og athafnafrelsis.
Meta á hverju sinni, hvaða leið
er heppilegust og skilar mestum
árangri fyrir þróunarríkin og nýt-
ir best fjármagn og mannafla af
Islands hálfu. I því efni mun
reynslan af aðstoð Islands við
Grænhöfðaeyjar vafalaust verða
stefnumarkandi. Samhliða því
sem ríkisvaldið hefur þá forgöngu,
sem hæfileg og eðlileg er miðað
við skipan þróunaraðstoðar á al-
þjóðavettvangi, skal með ráðum
og dáð hlúð að starfi þeirra aðila
og félagasamtaka sem starfa að
þróunaraðstoð.
Orkumál og stóriðja
Sjálfstæðisflokkurinn fylgir
þeirri stefnu, að íslendingar eigi
hverju sinni að ákveða, hvernig
haga skuli hlutdeild útlendinga i
orkufrekum iðnfyrirtækjum hér á
landi. Þessi stefna tryggir, að ekki
verði reistar óeðlilegar hindranir
gegn eðlilegri samvinnu við út-
lendinga, þar sem það er talið
æskilegt með hliðsjón af skyn-
samlegri nýtingu orkulinda. Þau
mörgu stórverkefni, sem bíða úr-
lausnar í orkumálum, verða ekki
fullnumin nema með víðsýnni
samvinnu við útlendinga —
raunsæ byggðastefna verður ekki
framkvæmd nema hún sé beinn
þáttur í skynsamlegri og hleypi-
dómalausri utanríkisstefnu.
Samskipti austurs
og vesturs —
afvopnunarmál
Sjálfstæðisflokkurinn varar
eindregið við þeim háværu rödd-
um, sem segjast tala í nafni friðar
og krefjast þess, að með einhliða
yfirlýsingum skuldbindi Vestur-
lönd sig til að búast ekki til varnar
gegn hernaðarmætti Sovétríkj-
anna. Þeir, sem slíkar kröfur gera,
eru að kalla á hinn sovéska frið,
þar sem kjarnorkuveldið í austri
fær öllu sínu framgengt með því
einu að færa til eldflaugar sínar
og ógna með þeim.
Eina skynsamlega leiðin út úr
vígbúnaðarkapphlaupinu er að
samkomulag náist um gagn-
kvæma takmörkun á vígbúnaði og
afvopnun stig af stigi undir ná-
kvæmu eftirliti. Oftar en einu
sinni hefur sýnt sig að þjóðir
Atlantshafsbandalagsins hafa
ekki getað þokað Sovéttmönnum
að viðræðuborðinu fyrr en þær
hafa sýnt staðfestu og tekið til við
að svara hinum sovéska vígbúnaði
í sömu mynt. Ákvörðun um slíkt
var einmitt tekin af utanríkis-
ráðherrum Atlantshafsbandalags-
ríkjanna í desember 1979, þegar
ákveðið var að snúast gegn
SS-20-kjarnorkueldflaug Sovét-
manna, sem einvörðungu er miðað
á Evrópuríki. Hinir svonefndu
talsmenn friðar í Vestur-Evrópu
hafa einmitt lagst mest gegn þess-
ari ákvörðun Atlantshafsbanda-
lagsins og reyna að hnekkja henni,
þótt hún hafi leitt til þess að Sov-
étmenn segjast nú tilbúnir til að
taka upp viðræður um Evrópu-
eldflaugar sínar. Hitt er eins víst
að Sovétstjórnin ætli sér það eitt
að draga viðræður á langinn í von
um að hin svokallaða friðarhreyf-
ing fái því framgengt að með ein-
hliða yfirlýsingum afsali vestræn-
ar ríkisstjórnir sér því sem þær
myndu ekki annars láta af hendi
nema gegn sambærilegu skrefi af
hálfu Kremlverja.
Á undanförnum tíu árum sem
kennd hafa verið við slökun í sam-
skiptum austurs og vesturs hafa
Sovétmenn verið að færa út kví-
arnar með öllum tiltækum ráðum
bæði fyrir tilstyrk annarra (Kúbu-
manna og Víetnama) og grímu-
laust í Afganistan. Það er því
fyllsta ástæða til að sýna fulla
varúð þegar viðræðuþráðurinn er
tekinn upp að nýju.
Varnar- og öryggismál
Með aðildinni að Atlantshafs-
bandalaginu og varnarsamningn-
um við Bandaríkin hefur ísland
skipað sér í sveit þeirra þjóða, sem
eru tilbúnar til að verja frelsi sitt
og þjóðskipulag. Aðstaðan, sem
Atlantshafsbandalagið hefur á ís-
landi, er ómetanleg sameiginleg-
um vörnum bandalagsins. Frá ís-
landi er fylgst með ferðum her-
skipa Sovétríkjanna ofansjávar og
neðan og umsvifum flughers
þeirra á norðurslóðum. Allt er
þetta gert í samvinnu við sams
konar stöðvar í Noregi og á Stóra-
-Bretlandi. Sú þekking, sem með
þessu fæst, er ómetanleg. Enn
mikilvægari er þó sú skýra viðvör-
un, sem ísland og Atlantshafs-
bandalagið fá um hugsanleg árás-
aráform Sovétríkjanna vegna
þessa eftirlits. En slík viðvörun
mundi fást, þegar vart yrði við
breytingar og aukningu á ferðum
herskipa og kafbáta Norðurflot-
ans. Viðvörunin mundi gefa Atl-
antshafsbandalaginu ráðrúm til
gagnaðgerða, sem gætu, ef vel
tækist til, komið í veg fyrir styrj-
öld en það er að sjálfsögðu höfuð-
markmið Atlantshafsbandalags-
ins. Eftirlitið sem rekið er frá Is-
landi er einnig mikilvægur þáttur
í að viðhalda jafnvæginu milli
stórveldanna. Óvissa annars um
athafnir hins getur leitt til rangra
ákvarðana sem ekki verða aftur
teknar. Varnar- og eftirlitsstörfin
sem unnin eru frá íslandi, eru því
mikilvægur þáttur friðargæslunn-
ar í heiminum.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur
ávallt haft það að markmiði að ís-
lendingar fái að lifa á Íslandi án
afskipta eða yfirgangs annarra.
Með þetta að ieiðarljósi hefur ís-
land tekið afstöðu í átökum aust-
urs og vesturs og skipað sér í flokk
frjálsra þjóða. Þessari afstöðu
fylgir ábyrgð. Sjálfstæðisflokkur-
inn skorast ekki undan þessari
ábyrgð heldur vill að undir henni
sé staðið með því að sameina ís-
lendinga enn betur en hingað til
andspænis þeirri hættu er leiðir af
auknum hernaðarumsvifum á Atl-
antshafi. Andstæðingum land-
varna á Islandi hefur alltof lengi
verið þolað að móta umræður um
öryggi og sjálfstæði þjóðarinnar.
Þessir landvarnaandstæðingar
eru nú einangraðri en oft áður og
þá aðstöðu eiga talsmenn íslenskr-
ar varnarstefnu að nýta til hins
ýtrasta.
Islensk varnarstefna hlýtur
fyrst að taka mið af hagsmunum
Islands og því næst af hagsmun-
um frænda og góðra granna. Ef
Island yrði gert varnarlaust
mundi verða herfræðilegt tóma-
rúm á einhverju hernaðarlega
mikilvægasta svæði jarðarinnar.
Raunar mætti hugsa sér að varn-
arlaust Island gæti beinlínis leitt
til styrjaldar ef einhver aðili gerði
tilraun til að hremma landið. ís-
lensk varnarstefna felst í því að
Islendingar geri sínar eigin tillög-
ur um varnirnar, meti varnarþörf-
ina og fyrirkomulag varnanna.
Efla þarf almannavarnir meðal
annars með bættum samgöngum,
og auka skilning á nauðsyn þeirra.
Jafnframt þarf að huga að örygg-
inu inn á við og gera nauðsynlegar
ráðstafanir til að erlend ríki eða
útsendarar þeirra, útlendir eða
innlendir, grafi ekki undan öryggi
ríkisins og sjálfstæði þjóðarinnar
innan frá.
Ný kynslóð er að hefja virka
þátttöku í íslensku stjórnmálalífi,
kynslóð sem fædd er eftir að ís-
land varð lýðveldi og hefur alist
upp við þær aðstæður að landið sé
aðili að Atlantshafsbandalaginu
og í varnarsamstarfi við Banda-
ríkin. Þessi kynslóð vill ekki að
Island sé öllum opið, hún vill frið
með frelsi og að gerðar séu ráð-
stafanir til að tryggja friðinn og
frelsið. Hún vill ekki óbreytt
ástand heldur kýs að þjóð sín
verði virkari þátttakandi í vörnum
landsins og varnarsamstarfi vest-
rænna þjóða.
Öflug tannverndarstarfsemi með fluorgjöf
„Leiðrélting á fluorinnihaldi
drykkjarvatns er iiruggasta, áhrifa-
ríkasta og ódýrasta aðferð, sem
þekkt er til að fyrirbyggja tann-
skemmdir," sagði dr. Ingolf Möller
frá Alþjóðaheilbrigðisstofnuninni
m.a. á fundi sem haldinn var um
tannvernd sl. þriðjudag. Á fundinum
voru m.a. landlæknir, Olafur Ólafs-
son, Skúli Johnsen borgarlæknir og
fulltrúar frá Tryggingastofnun ríkis-
ins, en fram kom að um 20 milljónir
króna hafa farið í skólatannlækn-
ingar á þessu ári.
I ræðu dr. Ingólfs kom einnig
fram að Alþjóðaheilbrigðisstofn-
unin hefur hin síðustu 10—15 ár
safnað miklum tölfræðilegum upp-
lýsingum um tannheilsu í flestum
löndum heims. Þessar tölur sýna
mikla aukningu tannskemmda í
Evrópu, USA, Kanada, Ástralíu og
Nýja-Sjálandi nema á þeim stöðum
þar sem rekin hefur verið öflug
tannverndarstarfsemi með fluor-
gjöf (fluor í drykkjarvatni, fluor í
matarsalti, fluortöflur, fluorburst-
un, fluorskolun o.s.frv.).
Alþjóðaheilbrigðisstofnunin hef-
ur þvi hvatt aðiidarríkin til að
styrkja tannverndarstarfsemi inn-
an sinna vébanda.
Fluor var í fyrsta sinn blandað í
drykkjarvatn árið 1944 í USA. Síð-
an hefur það verið gert í fjölmörg-
um löndum, og njóta í dag um 200
milljónir manna góðs af tannvernd
í þessari mynd. Þau lönd sem ein-
I)r. Ingolf Möller til vinstri og Ólafur Ólafsson landlæknir á fundinum.
kum hafa notfært sér þessa aðferð
eru USA, Kanada, Ástralía, Nýja-
Sjáland, írland, England, Austur-
Evrópuríkin og Hong Kong. Nokk-
ur ríki, t.d. Colombía, Sviss, Ung-
verjaland og Spánn hafa einnig náð
góðum árangri með því að bæta
fluor í matarsalt, en sú aðferð hef-
ur þann kost að þannig næst til
allra íbúanna, óháð vatnsveitu og
hefur sá árangur sem náðst hefur í
þessum löndum sýnt að fluorbæt-
ing matarsalts er besta aðferð til
tannverndar að frátalinni þeirri
aðferð að fluorbæta drykkjarvatn.
Fluorbæting drykkjarvatns og
matarsalts hefur einnig þá kosti að
sérhver einstaklingur nýtur þess
alla ævi, en fluorburstun, fluor-
skolun, fluorpenslun, fluortann-
krem, og fluortöflur er hins vegar
eingöngu áhrifaríkt meðan það er
notað.