Morgunblaðið - 06.11.1981, Blaðsíða 25
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 6. NÓVEMBER 1981
25
Aslaug Stephensen
Selfossi - Minning
Fædd 23. apríl 1895.
Dáin 30. október 1981.
í dag verður gerð frá Selfoss-
kirkju útför frú Aslaugar
Stephensen. Hún andaðist árla
morguns föstudaginn 30. október
sl. á heimili sínu Hlaðavöllum 5
þar í bæ. Hún hafði kennt van-
heilsu að undanförnu.
Áslaug fæddist að Mosfelli í
Mosfellssveit 23. apríl 1895 og var
því á 87. aldursári þegar hún lést.
Foreldrar hennar voru hjónin
Steinunn Eiríksdóttir, bónda að
Karlsskála við Reyðarfjörð
Björnssonar, og konu hans Sigríð-
ar Pálsdóttur og séra Ólafur
Stephensen, Magnúsar bónda í
Viðey, Ólafssonar dómsritara í
Viðey Stephensen og konu hans
Áslaugar Eiríksdóttur, sýslu-
manns Sverrisen, þá prestur að
Mosfelli í Mosfellssveit og síðar að
Bjarnarnesi í Hornafirði og pró-
fastur í A-Skaftafellsprófasts-
dæmi. Var Áslaug þriðja í röðinni
af níu börnum þeirra hjóna sem
upp komust. Af systkinum Ás-
laugar eru á lífi Stephan, kaup-
maður og systurnar Helga, Elín og
Ingibjörg.
Áslaug ólst upp á heimili for-
eldra sinna í hópi góðra systkina
og naut þeirrar menntunar sem
börn og unglingar fengu í þá daga.
Hún kvæntist 5. júlí 1918 í ráð-
húsi Kaupmannahafnar unnusta
sínum Jóni Pálssyni frá Þingmúla
í Skriðdal. Jón hafði þá lokið emb-
ættisprófi í dýralækningum frá
Dýralækna- og landbúnaðarhá-
skólanum í Kaupmannahöfn. Mik-
ill harmur er nú að Jóni kveðinn á
91. aldursári að missa lífsförunaut
sinn eftir 63 ára farsæla sambúð.
Við heimkomuna frá Danmörku
fékk Jón veitingu fyrir embætti
dýralæknis á Austurlandi með
búsetu á Reyðarfirði. Bjuggu þau
Áslaug þar í 15 ár eða til ársins
1934 að Jóni var veitt embætti
dýralæknis á Suðurlandsundir-
lendi. Það sama ár fluttu þau til
Selfoss. Segja má að á Selfossi
hefjist æfistarf þeirra hjóna. Þau
voru ein af frumbyggjum staðar-
ins. Þar festu þau rætur. Fyrstu
árin bjuggu þau í leiguhúsnæði í
gamla Bankanum við Austurveg
uns þau festu kaup á eigninni
Hlaðir og fluttu þangað. Síðar
þegar umsvif minnkuðu byggðu
þau hús í landi Hlaða, sem þau
bjuggu í síðan. Umdæmi Jóns á
Suðurlandi spannaði yfir Árnes-
sýslu, Rangárvallasýslu,
V.-Skaftafellsýslu og Vestmanna-
eyjar allt til ársins 1950 að því var
skipt. Eins og nærri má geta
þurfti hann oft að vera fjarver-
andi frá heimilinu dögum saman
vegna starfa sinna. Kom þá í hlut
Áslaugar að stjórna hlutunum
heima, gefa ráð í minni háttar til-
fellum og afgreiða lyf. Fórst henni
þetta vel úr hendi og var að orði
haft hve vel hún hefði sett sig inn
í starf Jóns, enda voru þau jafnan
samhent í öllu sem þau tóku sér
fyrir hendur.
Synir Áslaugar og Jóns eru:
Garðar skógarvörður, kvæntur
Móeiði Helgadóttur frá Birtinga-
holti. Ólafur framkvæmdastjóri,
kvæntur Hugborgu Benediktsdótt-
ur frá Sauðhúsum í Dölum. Páll
tannlæknir, kvæntur Svöfu Þor-
steinsdóttur frá Hellu á Rangár-
völlum og Helgi bankastjóri á
Akranesi, kvæntur Höllu Teits-
dóttur frá Eyvindartungu í Laug-
ardal.
Þau ólu upp Steinunni Helgu,
dóttur Ragnheiðar Stephensen,
systur Áslaugar, og Sigurðar
Kristinssonar. Maður hennar er
Halldór Jónsson, verkfræðingur.
Afkomendur þeirra eru nú 39.
Ég sem þessar línur rita kom
sem sumarstrákur til Áslaugar og
Jóns á fyrsta ári þeirra á Selfossi
og dvaldi hjá þeim meira og
minna á sumrum á æsku- og upp-
vaxtarárum mínum. Á þessum ár-
um voru hnýtt vináttubönd sem
ekki rofnuðu.
Á kveðjustund er mér efst í
huga að þakka frænku minni fyrir
áratuga órofa vináttu og einstaka
velvild hennar í minn garð alla tíð.
Mínum aldna vini Jóni Pálssyni
og fjölskyldunni allri sendi ég
innilegar samúðarkveðjur mínar
og minna.
Finnur Stephensen
Mér er í barnsminni sá atburður
þegar Jón bróðir reið í hlað í
Tungu, æskuheimili okkar, með
sína ungu brúði fyrir 63 árum.
Brúðurin bar ættarnafnið Step-
Gjöf til Hallgrímskirkju
MORGUNBLAÐINU hefur borizt eft-
irfarandi bréf frá Bygginganefnd Hall-
grimskirkju í Reykjavík:
í framhaldi af frétt sem Mbl. birti
30. okt. sl., um næsta áfanga Hall-
grímskirkju, þ.e. hvelfingar og þak
kirkjuskipsins — er vinsamlega
óskað eftir því að blaðið birti bréf,
sem kirkjunni var að berast, ásamt
peningagjöf, frá svissneskum vini og
aðdáanda Hallgrímskirkju. Bréfið
fylgir hér með í íslenzkri þýðingu, en
í því eru góðar óskir og kveðjur til
allra landsmanna, sem eflaust munu
gleðja marga.
— Hér með fylgja 100 svissneskir
frankar í byggingarsjóð hins nýja og
mikla tákns kristinnar trúar á ís-
landi.
Vinsamlegast þiggið þetta sem
jólagjöf frá mér til kirkju yðar, sem
mér finnst dásamleg hugmynd,
hvergi annars staðar hef ég heyrt
um neitt þessu líkt, að reisa með
gjöfum alþjóðar stóra kirkju og nýtt
tákn Reykjavíkurborgar og Islands,
og það stig af stigi eftir því sem fjár-
munir berast.
Vinsamlegast metið þessa upphæð
sem lítinn stein í hugmyndina dá-
samlegu. Næst þegar ég kem til
Reykjavíkur mun ég sjá hvernig
miðað hefur byggingunni, sem mér
finnst svo afar stílfögur. Ég vona
líka að Guð launi mér þessa gjöf. Ég
er kaþólskur, en mér finnst lúthersk
trú afar nátengd minni kirkju og álít
lútherska menn vera nánustu vini
minnar kirkju — jafnvel nánari en
bræður.
Ég óska öllum Reykvíkingum og
landsmönnum öllum gleðilegra jóla
og aukinnar velgengni með hina dá-
samlegu byggingu Hallgrímskirkju.
Hvílík hugmynd, að byggja höfuð-
helgidóm með gjöfum heillar þjóðar.
Þótt hún sé smá, þá er hún þó svo
stór að menningu og siðferði.
Yðar einlægur,
H.P. Gantenbein junior.
hensen, var prestsdóttir og hét
Áslaug. Hve bein í baki og tíguleg
hún sat í söðlinum er mér enn
minnisstætt. Sú mynd sem þá
greiptist í huga mér af Áslaugu
mágkonu hefur ekki breyst síðan
að öðru leyti en því, að af þeirri
grein, sem þar fór hefur vaxið upp
laufríkt tré með fríða krónu.
Þau Jón og Áslaug voru þá að
koma frá Kaupmannahöfn með
viðkomu í Gundarfirði, þar sem
foreldrar hennar bjuggu þá. Jón
hafði þá fengið veitingu fyrir
dýralæknisembætti Austurlands
með búsetu á Rreyðarfirði, og
þangað var förinni heitið.
Á Reyðarfirði stóð heimili
þeirra í 16 ár. Þar byggðu þau sér
hús og kölluðu Tungu og þar fædd-
ust drengirnir þeirra fjórir.
Dýralæknislaunin voru ekki há
á þeim árum en með dugnaði og
hagsýni húsmóðurinnar nýttust
þau vel, þó aldrei væri af slegið
kröfunni um fulla reisn og gestum
og gangandi veittur hinn besti
beini.
Á þessum árum var tíður sam-
gangur milli Tungu á Reyðarfirði
og Tungu í Fáskrúðsfirði. Þá voru
Austfirðir ekki orðnir vegaðir sem
nú, heldur var ferðast á hestum,
eða bara fótgangandi. Oftast var
þá farin Stuðlaheiði, brattur og
erfiður fjallvegur. Jón var mikill
hestamaður og átti jafnan góða og
trausta hesta, enda þurfti hann
þess með starfa síns vegna. Þar
fylgdi frúin honum fast ef hún var
með í för, sat sinn hest í söðli með
sömu reisn og þá hún reið í hlað í
Tungu hið fyrsta sinn.
Svo er það árið 1934 að Jón fær
veitingu fyrir dýralæknisembætti
Suðurlands með búsetu á Selfossi
og flytjast þau Áslaug þá þangað.
Þar byggja þau upp sitt annað
heimili með ekki minni reisn en
verið hafði í Tungu og staðið hefur
fram á þennan dag. Mér hefur
stundum fundist að vegna starfa
Jóns, sem oft var langdvölum að
heiman, mætti líkja stöðu Áslaug-
ar við stöðu sjómannskonunnar,
sem standa verður vörð um heill
og hamingju heimilisins í fjarveru
húsbóndans og vissulega var því
öllu vel borgið í hennar höndum.
Við mágafólk Áslaugar þökkum
henni þá miklu hamingju og gæfu
er hún glæddi líf bróður okkar,
fyrir synina fjóra er hún ól inn í
okkar fjölskyldu, já, hafi hún þökk
fyrir það og svo ótalmargt annað.
Allt fram steymir endalaust —
eftir meira en hálfrar aldar far-
sæla sambúð er erfitt að sjá á eftir
tryggðavininum. Og nú þegar
lífsklukka bróður míns er farin að
tifa inn á tíunda tuginn heldur
hann enn góðri andlegri og líkam-
legri hreysti, stendur á ströndinni
beinn í baki og bíður þess albúinn
að almættinu þyki tími til kominn
að ljá honum vængi til flugs í
þeirri von að lendingin verði í
örmum sinnar heittelskuðu brúð-
ar.
Sigsteinn Pálsson
Á þriðjudaginn í fyrri viku var
fagurt haustveður, með því allra
fegursta sem getur á þessum tíma
árs. Þá átti ég leið um Selfoss og
leit inn til gamalla gistivina
minna, Áslaugar Stephensen og
Jóns Pálssonar dýralæknis, eins
og minn var vani. Sat ég hjá þeim
í góðum fagnaði um stundar skeið
og vorum við að spjalla um og
rifja upp hitt og þetta frá fyrri
tímum eftir hálfrar aldar kunn-
ingsskap og vináttu og bar margt
skemmtilegt á góma í haustsól-
inni, sem brá unaðslegri birtu yfir
hlýja stofuna. Þau hjónin léku á
als oddi þrátt fyrir háan aldur,
hann níræður en hún 86 ára. En
skjótt getur sól brugðið sumri, og
tæpum þrem sólarhringum síðar
var mér sagt lát Áslaugar að
t
Þökkum innilega auösýnda samuð og vinarhug við andlát og útför
mannsins míns, fööur okkar, tengdafööur og afa,
SKÚLA SIGURDARSONAR,
frá Uröarteig.
Málfriður Snjólfsdóttir,
dætur.tengdasynir og barnabörn.
morgni hins 30. október. Hún varð
bráðkvödd um fótaferðartíma.
Foreldrar Áslaugar voru þau
hjónin Ólafur prestur Stephensen,
sonur Magnúsar bónda í Viðey og
Áslaugar Eiríksdóttur Sverrisson-
ar sýslumanns, og Steinunn
Eiríksdóttir Björnssonar bónda á
Karlsskála við Reyðarfjörð og Sig-
ríðar Pálsdóttur. Þau Ólafur og
Steinunn voru atgerfisfólk, bæði
fríð sínum, glaðlynd og skaplétt,
gekk hvorttveggja ríkulega í ætt
til barna þeirra, en þau urðu alls
ellefu og tíu komust á fullorðinsár.
Eru nú fjögur þeirra á lífi.
Áslaug fæddist að Mosfelli í
Mosfellssveit árið 1895, þar sem
faðir hennar var þá prestur. En
hugur Ólafs stóð meira til búskap-
ar en prestsverka og því fluttu
foreldrar hennar brátt að Lága-
felli, þar sem rýmra var um þau.
En um það bil tíu árum síðar
fluttu þau að Skildinganesi við
Reykjavík. Á þessum stöðum sleit
Áslaug barnsskónum. Síðan flutt-
ist fjölskyldan vestur í Grundar-
fjörð þar sem Ólafur stundaði út-
gerð um nokkur ár, og þaðan
hleypti Áslaug heimdraganum og
hélt til Danmerkur á fyrri stríðs-
árunum, en þau Ólafur og Stein-
unn brugðu enn búi og fluttu að
Bjarnarnesi er Ólafur hóf prest-
skap að nýju.
Þau Áslaug og Jón Pálsson
gengu í hjónaband í Ráðhúsi
Kaupmannahafnar í júlí 1918
skömmu eftir að hann hafði lokið
dýralæknaprófi. Komu þau heim
samsumars og reistu bú á Reyð-
arfirði, þar sem Jón var skipaður
dýralæknir í Austfirðingafjórð-
ungi. Þar bjuggu þau til ársins
1934, er Jón var skipaður dýra-
læknir á Suðurlandi, og settust
þau að á Selfossi. Á Reyðarfirði
fæddust þeim fjórir synir, allir
myndarmenn, þeir Garðar skóg-
arvörður, Ólafur forstjóri Steypu-
stöðvar Suðurlands, Páll tann-
læknir á Selfossi og Helgi útibús-
stjóri Landsbankans á Akranesi.
Eru þeir allir kvæntir og búa þrír
þeirra á Selfossi. Áslaug saknaði
þess að hafa ekki eignast dóttur og
því tóku þau Jón Steinunni syst-
urdóttur Áslaugar kornunga í
fóstur og ólu hana upp sem eigið
barn.
Jón Pálsson fékk brátt mjög
annríkt í þessu stóra héraði, en
Áslaug stóð fyrir stóru heimili.
Auk heimilisfólks bjuggu lengi hjá
þeim gömul kona, sem hafði
fluttst með þeim austan, og Þor-
varður Sölvason kaupmaður. Hér
við bættist að mjög var gest-
kvæmt og öllum vel fagnað. Oft og
tíðum var borið á borð fyrir jafn-
marga og heimilisfólkið var, og
aldrei var skortur á góðum mat
eða drykk. Allt fór það vel úr
hendi því að Áslaug var svo verk-
lagin að af bar.
Áslaug var fríð og fönguleg
kona svo að eftir henni var tekið á
mannamótum, og í samræðum var
hún gamansöm og stundum glett-
in. Hún hafði gaman af að ræða
við fólk, fræðast af því og fræða
aðra, ekki hvað síst um einstaka
menn og ættir þeirra, og var hún
bæði ættfróð og einstaklega ætt-
rækin. Hún átti hugmyndina að
því, að efnt var til svonefndra
Karlsskálamóta, þar sem niðjar
Eiríks og Sigríðar í Karlsskála
komu saman á fárra ára fresti.
Þau mót munu hafa verið ein
fyrstu af slíku tagi og orðið flest-
um að fordæmi.
Þau Jón Pálsson og Áslaug lifcu
í hamingjusömu hjónabandi í 63
ár. Þau voru mjög samhent í öllu
og bjuggu börnum sínum gott
heimili. Þá nutu þau og góðrar
heilsu alla ævi og eignuðust fjölda
vina sakir hlýju, greiðvikni og
góðvildar. Minningin um Áslaugu
mun lengi lifa meðal alls þess
fjölda, sem kynntist henni.
Hákon Bjarnason
+
Þökkum innilega auösynda samúö og vinarhug viö andlát og útför
mannsins míns, fööur okkar, tengdafööur og afa,
MAGNUSARJÓNSSONAR
bónda, Ballará,
Elínborg Guömundsdóttir,
Óskar Jónsson,
börn, tengdabörn og barnabörn.
t
Innilegt þakklæti til allra sem sýndu okkur samúö og vinarhug viö
andlát og útför mannsins mins, föður okkar og sonar,
ÞORSTEINS BIRGIS EGILSSONAR
Hanna María ísaks,
Ellý Alda Þorsteinsdóttir,
Sólrún Margrét Þorsteinsdóttir,
Egill Þorsteinsson,
Egill Þorsteinsson,
Elínborg Jónsdóttir.
Lokað
á morgun, föstudaginn 6. nóvember, vegna jaröar-
farar
JÓNS KALDAL
Ijósmyndara.
ARKÓ, teiknistofa,
Laugavegi41.
Lokað
í dag til hádegis í verslun og vinnustofu okkar vegna
jaröarfarar
JÓNS KALDAL
Ijósmyndara.
Ljósmyndaþjónustan sf.,
Mats Wibe Lund.