Morgunblaðið - 13.12.1981, Page 39

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 13. DESEMBER 1981
39
kunnug fjölskyldunni, og eignaðist
vináttu þeirra. Fyrir það verð ég
ávallt þakklát.
Nú er kær vinur kvaddur. Guð
blessi hans göfugu sál. Kæra frú
Gertrud, mínar innilegustu sam-
úðarkveðjur til þín og fjölskyldu
þinnar.
Bryndís Bjarnadóttir.
Flestir kannast við hve andblær
umhverfis getur orkað sterkt á þá.
Niðurdregnir verða menn í drunga
og dimmviðri, glaðir á góðviðris-
dögum. Smáljósgeisli getur á
skammri stundu breytt drunga og
deyfð í andhverfu sína, birtu og
gleði. Líkt er þessu farið um sam-
skipti og sambúð manna í milli.
Þar er ekki alltaf blíðublær. Smá-
glettni og hógvær gamansemi get-
ur þá stundum svipt burt drunga-
legum skýjum svo loft hlýnar og
lund kætist. Þeir menn sem yfir
slíku búa verða krydd mannlífsins
og gera tilveruna bærilegri en ella.
Einn slíkra manna, sem flutti
með sér gleði og lífgaði upp þar
sem hann fór, var séra Friðrik A.
Friðriksson, fyrrum prestur og
prófastur á Húsavík. En hann lést
að Sjúkrahúsi Húsavíkur 16. nóv.
sl. á 86. aldursári.
Friðrik Aðalsteinn Friðriksson
fæddist að Lágholti við Reykjavík
17. júní 1896. Foreldrar hans voru
Friðrik, síðast dyravörður í ís-
landsbanka, Ólafsson og Ketilríð-
ur Sigurbjörg Friðgeirsdóttir.
Þau hjón eignuðust saman 4
börn. Þegar séra Friðrik var barn
að aldri slitu foreldrar hans sam-
vistir og ólst hann upp hjá móður
sinni, oft við þröngan kost. Móðir
hans var fötluð en vann fyrir
heimilinu með fatasaumi m.a.
Snemma bar á námfýsi séra
Friðriks og settist hann í Mennta-
skólann í Reykjavík og lauk þaðan
stúdentsprófi 1916. Dvaldi á skóla-
árum hjá föður sínum.
Guðfræðiprófi lauk séra Friðrik
frá Háskóla íslands 1921. Gerðist
sama ár prestur íslenskra safnaða
í Vesturheimi, fyrst í Vatnabyggð-
um, Saskatchewan, Canada, en
síðan í Blaine, Washington. Vest-
an hafs þjónaði hann til ársins
1933 er hann gerðist prestur á
Húsavík, S-Þing., þar sem hann
þjónaði til 1962. Lét þá af störfum
af heilsufarsástæðum.
Arið 1964 tók hann að sér að
vera prestur að Hálsi í Fnjóska-
dal. Lét þar af starfi 1972. Fluttist
þá til Húsavíkur og átti þar heim-
ili til hinstu stundar.
Það var með nokkurri eftir-
væntingu sem Húsvíkingar biðu
síns nýja prests er þeir kusu sér
árið 1933. Úr fjarlægð hafði hann
sótt um embættið er það losnaði.
Óséðan höfðu Húsvíkingar kosið
hann. Hvers mátti af þessum
manni vænta? Var þetta ekki
happdrætti?
I Húsavíkurkirkju hagar svo til
að þar er enginn predikunarstóll.
Við ræðuflutning stendur prestur
við útskorið bókarlíki, fest á brík.
Þar á leggur prestur blöð sín sem
hann les af.
Hefir prestur þar meira svig-
rúm en í lokuðum ræðustól og
blasir betur við söfnuði.
Ræður nýja prestsins þóttu
nystárlegar, vöktu athygli og um-
ræður fyrir efni og stíl. Málið var
fágað, nýr tónn sleginn.
En flutningur ræðunnar vakti
ekki síður athygli. Ýmsum fannst
er á hlýddu að um leikræna tján-
ingu væri að ræða.
Hver maður, sem mál flytur,
hefir sinn hátt á. Séra Friðrik
lagði sig mjög fram við flutning
ræðu sinnar. Vafalítið hefir hann
að einhverju leyti orðið þar fyrir
áhrifum af dvöl sinni vestan hafs.
Til áherslu beitti hann gjarnan
handahreyfingum, sveigði líkam-
ann, lyfti höfði, hvessti augun á
söfnuðinn, varpaði gjarnan fram
spurningum, síðan þögn. Og áfram
haldið og þá breiddist bros um
andlitið, andstaða hins hvassa
augnatillits áður. Mun þetta hafa
verið gert til að magna flutning og
áhrif ræðunnar. En í raun var
þetta orðið hluti af persónu sr.
Friðriks, einkenni sem svo oft
spegluðust í lífi hans — gleði og
gamansemi — með undirstraum
djúprar alvöru — flutt með sér-
stæðum og minnilegum hætti.
Ekki hafði séra Friðrik lengi
starfað sem prestur á Húsavík
þegar margvísleg félagsstörf hlóð-
ust á hann. Tónlistin ólgaði í æð-
um hans. Hann gerðist stjórnandi
karlakórsins Þryms um 20 ára
skeið. Með stjórn sinni á kórnum,
smekkvísi í laga- og ljóðavali gerði
hann Þrym vinsælan víða um
land. Var sönggleði kórsins við-
brugðið. Sjálfur samdi söngstjór-
inn ljóð og lög, þýddi erlenda texta
á íslensku, raddsetti lög. Ferskur
blær fór um sönglíf á Húsavík og
Þingeyjarsýslu við komu séra
Friðriks. Þá stjórnaði hann einnig
kirkjukór Húsavíkur um 20 ára
skeið. En í öllu söngstarfi sínu átti
hann þann bakhjarl sem aldrei
brást, eiginkonu sína, Gertrud
Estrid Elise. Foreldrar hennar
voru Holger Nielsen, ríkisskjala-
vörður, Kaupmannahöfn og kona
hans, Dagmar fædd Thomsen.
Séra Friðrik og Gertrud höfðu
gengið í hjónaband 1925. Frú Ger-
trud var mjög vel menntuð kona á
margan hátt, m.a. í tónlist. Hún
varð undirleikari kóranna á
hljómleikum þeirra og organisti
kirkjunnar um árail. Má segja að
þau hjón hafi unnið ómetanlegt
starf í húsvísku tónlistarlífi.
Sjálfur sagði sr. Friðrik svo frá
því, að hann hefði brugðið á það
ráð að ná til sóknarbarna með
tónlistinni er honum fannst að
færri sæktu kirkju en hann æskti.
Ekki leið á löngu uns hjónin
hófu kennslu við skólana á staðn-
um og ræktu þau störf af kost-
gæfni og samviskusemi. Margir
muna enn í dag notadrjúga
kennslu þeirra hjóna. Séra Friðrik
varð fyrsti skólastjóri Iðnskóla
Húsavíkur er stofnaður var 1944.
Hann var formaður skólanefndar
um mörg ár. Umdæmisstjóri Rot-
aryhreyfingarinnar á íslandi var
hann eitt ár.
Mörg störf hlóðust á sr. Friðrik
sem hér verða ekki rakin. En það
gefur auga leið að oft var gest-
kvæmt á prestsetrinu. Þangað
leituðu margir gestir, innlendir
sem erlendir. Mörgu kvabbi þurfti
að sinna. Semja texta, þýða ljóð,
raddsetja lög, skrautrita skjöl því
að maðurinn var listaskrifari og
drátthagur vel. Og svo var hann
einstaklega bóngóður, átti erfitt
með að neita bón sem hann gat
veitt.
Séra Friðrik var orðhagur vel.
Snjall hagyrðingur. Stóð að út-
gáfu nokkurra bóka. Má þar til
nefna Þingeysk ljóð, Kórlög,
Passíusálmalög, Unga kirkjan,
Hún Antonía mín og Afmælis-
dagabók.
Öll sín störf vann hann af mik-
illi samviskusemi og verk hans
báru vott um listfengi.
Auðvitað átti séra Friðrik við
sína erfiðleika að etja eins og
margir aðrir í sínu lífi og starfi.
Það hefir aldrei verið auðvelt verk
að vera predikari á íslandi. Marga
hluti tók séra Friðrik sér nærri
enda hárviðkvæmur í lund. En
gneistandi fjör hans, léttlyndi,
margvíslegir hæfileikar og áhuga-
mál urðu honum mikil uppbót í
erilsömu og oft erfiðu starfi.
Bjartsýnn, glaður og reifur var
hann fram undir hið síðasta.
Séra Friðrik og Gertrud eignuð-
ust 4 börn. Þau eru Björg, gift
Ingvari Þórarinssyni, kaupmanni
á Húsavík, séra Örn á Skútustöð-
um, kvæntur Álfhildi Sigurðar-
dóttur, Aldís, kennari við Hjúkr-
unarskóla íslands, var gift Páli
Þór Kristinssyni, kaupmanni á
Húsavík, sem er látinn fyrir
nokkrum árum. Birna, gift Þor-
valdi Veigar Guðmundssyni, lækni
í Reykjavík.
Og að lokum spurningin sem
varpað var fram fyrr í þessari
grein um happdrættið.
Ég hygg, þegar litið er yfir far-
inn veg, að flestir muni sammála
um að með komu ungu prestshjón-
anna á 4. áratugnum hafi Húsvík-
ingar hlotið stærri vinning en þeir
áttu von á þegar í huga er haft hve
mjög þau hjón hafa auðgað menn-
ingarlíf á Húsavík og í héraðinu.
Við fráfall séra Friðriks votta
ég frú Gertrud svo og börnum
þeirra hjóna samúð mína um leið
og ég þakka gengnum vini tryggð
og vináttu um mörg ár.
Sigurjón Jóhannesson.
BY TRINET
BY TRINET
Finnskar úlpur meö og án hettu
KllZlllt
Hafnarstræti 15. Sími 19566.
TEPPA-
HREINSARAR
TEPPA
SHAMPOO
EGILL ARNASON H.F
SKEIFUNNI 3 - REYKJAVÍK - SÍMI 82111