Morgunblaðið - 19.12.1981, Síða 16
16
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 19. DESEMBER 1981
fltargmiÞlafrife
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar: Aö-
alstræti 6, sími 22480. Afgreiösla: Skeifunni 19, sími 83033. Áskrift-
argjald 100 kr. á mánuöi innanlands. f lausasölu 6 kr. eintakiö.
Skattpíningin
undir vinstri stjórn
í Reykjavík
Vinstri stjórn í borgarstjórn Reykjavíkur er orðin borg-
arbúum dýr. Á hverju einasta ári frá valdatöku þeirra í
borgarstjórn hafa þeir hækkað einhverja skatta á borgar-
búa. Á fyrsta valdaári þeirra hækkuðu þeir fasteignagjöld
og aðstöðugjöld, á því næsta hækkuðu þeir útsvar verulega,
þá kom röðin að gatnagerðargjöldum og nú á síðasta valda-
ári þeirra hækka þeir fasteignagjöld enn verulega og gatna-
gerðargjöld stórkostlega. Þessa skattpíningu vinstri stjórn-
arinnar rakti Davíð Oddsson, formaður borgarstjórnar-
flokks sjálfstæðismanna, í glöggri ræðu á fundi borgar-
stjórnar í fyrrakvöld.
Davíð Oddsson dró jafnframt upp skýra mynd af því, að
þessi skattpíning hefur ekki komið borgarbúum til góða í
auknum framkvæmdum eða bættri þjónustu, og Albert Guð-
mundsson, borgarfulltrúi Sjálfstæðisflokksins, vakti athygli
á því, að á þeim fjórum árum, sem liðin eru frá því að
meirihlutastjórn sjálfstséðismanna fór frá völdum, hefur
hlutur rekstrarkostnaðar í heildarútgjöldum borgarinnar
aukizt úr um 70% í 80% og Albert bætti því raunar við að
20% af því sem eftir væri til framkvæmda og fjárfestinga
kæmi frá dráttarvaxtagreiðslum þannig, að ef þorgarbúar
gætu staðið betur í skilum mundi það fé, sem eftir væri
þegar rekstrarútgjöld væru greidd, verða enn þá minna!
Vörn Sigurjóns Péturssonar, helzta talsmanns Alþýðu-
bandalagsins í borgarstjórn, var aum. Kjarni hennar var í
rauninni sá að segja við sjálfstæðismenn: Hvar eru ykkar
tillögur. Svarið við þeirri fyrirspurn lá fyrir á fundinum.
Sjálfstæðismenn lögðu fram tillögur um verulega lækkun á
skattpíningu vinstri manna í Reykjavík. Þær tillögur voru
allar felldar af Alþýðubandalaginu, Framsókn og Alþýðu-
flokki. Reykvíkingar vita af áratuga reynslu af meirihluta-
stjórn sjálfstæðismanna í höfuðborginni, að sjálfstæðis-
menn stjórna Reykjavík með myndarskap og af röggsemi
með hóflegri skattlagningu. Svarið við fyrirspurn Sigurjóns
Péturssonar er að finna í þeirri reynslu, sem borgarþúar
hafa af meirihlutastjórn sjálfstæðismanna.
Á þeim tíma, þegar sjálfstæðismenn voru við völd í borg-
arstjórn Reykjavíkur, fór það ekki á milli mála, að betra var
að búa í Reykjavík en flestum öðrum sveitarfélögum, þegar
miðað var við skattlagningu annars vegar og framkvæmdir
og þjónustu hins vegar. Skattar á borgarþúa voru í tíð
sjálfstæðismanna hóflegir og erfitt var að finna sveitarfé-
lag, þar sem skattar voru lægri. Framkvæmdir voru miklar
eins og bezt mátti sjá í þeifri forystu, sem Reykvíkingar
höfðu í gatnagerð og hitaveituframkvæmdum, svo að tvö
dæmi séu nefnd. Félagsleg þjónusta og heilbrigðisþjónusta
var byggð upp jafnt og þétt svo að til fyrirmyndar varð fyrir
önnur sveitarfélög, ekki sízt í málefnum aldraðra. En nú er
öldin önnur. Þegar skattbyrði Reykvíkinga er borin saman
við skattbyrði íbúa í öðrum sveitarfélögum á höfuðborgars-
væðinu kemur í ljós, að það er dýrara að búa í Reykjavík frá
skattasjónarmiði séð en í flestum öðrum sveitarfélögum á
þessu svæði. En jafnvel þótt Reykvíkingar séu skattpíndir
kemur það ekki fram í auknum framkvæmdum. Vinstri
stjórnin hefur ekki haft lóðir á boðstólum. Vinstri stjórnin
hefur leikið fjárhag hitaveitunnar svo grátt að til vandræða
horfir og ekki verður séð að hinir „félagslega“ sinnuðu
stjórnmálamenn, sem nú ráða ferðinni í borgarstjórn, hafi
sýnt þann áhuga í verki í þau þrjú og hálft ár, sem þeir hafa
ráðskazt með málefni Reykvíkinga.
Samanburður á vinstri stjórn í fjögur ár og meirihluta-
stjórn sjálfstæðismanna í Reykjavík sýnir og sannar, að
höfuðborginni var vel stjórnað í tíð sjálfstæðismanna. Þar
fór saman hófsemi í skattlagningu, aðhald og gætni í
rekstri, framkvæmdahugur og víðsýni í uppbyggingu félags-
legrar þjónustu. Eftir fjögurra ára vinstri stjórn stendur
það eitt eftir að stórfelld skattpíning hefur verið tekin upp
en borgarbúar hafa í raun ekkert fengið í staðinn.
Eggert Haukdal, alþingismaður:
„Kappið við að drepa allt
í dróma í orkumálum...“
Var bréf iðnaðarráðherra samþykkt af ríkisstjórninni?
Eggert Haukdal (S), sem telst stuðningsmaður núverandi ríkisstjórnar, veittist harkalega að orku-
ráðherra, Hjörleifi Guttormssyni, í umræðu utan dagskrár í neðri deild Alþingis í gær, er hugsanlega
framkvæmdatilhögun við Sultartangastíflu bar á góma, vegna fyrirspurnar Sigurðar Óskarssonar (S).
Eggert lauk ræðu sinni með þessum orðum: „Það fer víst ekki lengur framhjá neinum, að nauðsynleg-
asta úrbót í orkumálum sé að gefa hæstvirtum iðnaðarráðherra frí frá störfum.“
I tilefni bréfs til
Landsvirkjunar
Sigurður Óskarsson (S) vitnaði til
fréttar í Morgunblaðinu og bréfs
frá iðnaðarráðherra til Landsvirkj-
unar, dagsetts 16. desember sl., þess
efnis, að iðnaðarráðuneytið hefði
óskað eftir því við stjórn Lands-
virkjunar, að hún meti á ný orku-
þörfina á árunum 1982—1984. í
bréfinu segir að ekki séu horfur á
að nýr umtalsverður stórnotandi í
orkukerfinu komi til fyrr en á
seinni hluta ársins 1984. Þar segir
ennfremur að ráðuneytið muni ekki
taka afstöðu til framkvaemda við
Sultartanga fyrr en álitsgerð
Landsvirkjunar, sem ráðherra spyr
nú fyrst um, eftir útboð á verkinu,
liggi fyrir.
Sigurður spurði hvort til stæði að
fresta þeim framkvæmdum við
Sultartangastíflu, sem hefja átti að
vori og ljúka 1983. Þessar fram-
kvæmdir tengdust ekki fyrst og
fremst auknu orkuframboði, heldur
væri í ríkari mæli um öryggis-
framkvæmd að ræða, til að tryggja
rekstur Búrfellsvirkjunar. Þetta
mál hefði og félagslega hlið, at-
vinnuöryggi þess fólks, sem unnið
hefði við virkjunarframkvæmdir í
Suðurlandskjördæmi, en hvorugt
þetta meginatriði nefndi ráðherra í
bréfi sínu. Þetta fólk væri léttvægt
á vogarskál ráðherrans.
Spurning um 2ja eða
3ja ára framkvæmd
Hjörleifur Guttormsson, iðnaðar
ráðherra, sagði fyrirsögn' Mbl.,
„Framkvæmdaleyfi ’ ekki veitt",
vera villandi. Hún fæli í sér stað-
hæfingu, sem væri úr lausu lofti
gripin. Ekki stæði til að fresta
þeirri framkvæmd sem hér um
ræddi, eins og fjármagnsútvegun í
lánsfjáráætlun sýndi. Las ráðherra
bréf sitt til Landsvirkjunar og sagði
spurninguna þá, hvort framkvæmd-
ir skyldu standa tvö eða þrjú ár.
Lengd verktíma skipti máli upp á
fjármagnskostnað.
Þetta mál, sem hér væri blásið út,
væri liður i þeirri viðleitni að sá
fræjum tortryggni inn í þingliðið í
starfsönn þess fyrir jólahlé.
„Kappið við að drepa
allt í dróma“
Eggert Haukdal (S): Vegna orða iðn-
aðarráðherra um fræ og tortryggni
vil ég segja, að það er ráðherrann,
sem „með vinnubrögðum sínum er
mesti hjálpari stjórnarandstöðunn-
ar“! Síðan rakti Eggert þróun mála
frá því lögin um raforkuver vóru
sett á sl. vori, en þau hafi gert ráð
fyrir áframhaldandi framkvæmd-
um á Þjórsársvæðinu, þ.á m. bygg-
ingu Sultartangastíflu. Mér er
spurn: til hvers var ráðherra að
skrifa þetta bréf til Landsvirkjunar
í gær. Veit hann ekki um lögin sem
samþykkt vóru á sl. vori? Veit
vinstri höndin ekki hvað sú hægri
gerir? „Kappið við að drepa allt í
dróma í orkumálum virðist svo
mikið hjá ráðherranum að hann
sést ekki fyrir og fer langt út fyrir
takmörk sín. Hefur ráðherrann
borið þetta bréf, sem hann skrifaði
í gær, undir ríkisstjórnina og fengið
samþykki fyrir því eða er það
einkaframtak hans? Það er nauð-
synlegt að fá svar við þeirri spurn-
ingu og ég leyfi mér að óska svara
hæstvirts forsætisráðherra"!
„Iðnaðarráðherra fékk mikla
eldmessu yfir sig nýlega hér á Al-
þingi frá flokksbróður sínum, m.a.
varðandi málefni Suðurlands. Hann
virðist ekki læra neitt, heldur vegur
áfram í sama knérunn. Það væri
vissulega hægt að gera talsvert bál,
ef allar möppur iðnaðarráðherra
væru bornar í eina hrúgu og tendr-
að bál. Gífurleg orka myndi leysast
úr læðingi — í bili — en hætt er við
að sú orka fjaraði út. Það fer víst
ekki lengur framhjá neinum, að
nauðsynlegasta úrbót í orkumálum
sé að gefa hæstv. iðnaðarráðherra
frí frá störfum."
Að vefja málutn
um höfuð sér
Birgir ísl. Gunnarsson (S) sagði
gegna furðu, hve iðnaðarráðherra
væri tamt að vefja öllum málum
um höfuð sér, sem hann kæmi ná-
Rirgir (sleifur Eggert
Magnús Pétur
lægt. Tveir mánuðir væru síðan
Landsvirkjun hefði skrifað iðnað-
arráðherra, en það væri fyrst í gær,
16. desember, viku eftir útboð þess-
ara verka, sem hann svaraði Lands-
virkjun — og þá í algjörum vé-
fréttastíl, sem enginn geti í raun
lesið úr, hvað á bak við búi. Birgir
lagði áherzlu á nauðsyn þessara
framkvæmda á Þjórsársvæði, m.a.
til að tryggja að ekki komi til
rekstrarvandræða orkuvera á svæð-
inu. Hann vitnaði til laga um
Landsvirkjun, sem hann taldi veita
henni heimild til framkvæmda, er
tryggðu öryggi orkuveranna.
Ekki hægt að skilja öðruvísi
Magnús Magnússon (A) sagði að
ekki hefði verið hægt að skilja bréf
ráðherra öðruvísi en draga hefði átt
úr framkvæmdum. Hinsvegar væru
Landsvirkjunarlög þess eðlis, að
hún hefði heimild til framkvæmda,
er tryggð rekstraröryggi orkuver-
anna. Hér væri og um sjálfsagða
framkvæmd að ræða.
Engin breyting hjá
ríkisstjórninni
Gunnar Thoroddsen, forsætis-
ráðherra, sagði fyrirsögn Morgun-
blaðsins: „Framkvæmdaleyfi ekki
veitt" vera blekkingu. Út frá því er
gengið að framkvæmdir við Sult-
artangastíflu hefjist næsta vor, af
fullum krafti, og ljúki ekki síðar en
1983. Þetta er fyrsti liður í tillögu
að virkjanaröð, sem liggur fyrir Al-
þingi. Upplýsingar, sem óskað er
eftir frá Landsvirkjun, eiga að geta
borizt eftir fáa daga. Engin breyt-
ing er hjá ríkisstjórninni varðandi
þessar framkvæmdir.
Fræ sundrungarinnar
— og vantraust
Pétur Sigurðsson (S) vakti athygli
á því að forsætisráðherra hefði ekki
virt fyrirspurn Eggerts Haukdals
svars, hvort bréf iðnaðarráðherra,
sem öllum deilunum hefði valdið,
hefði verið borið undir ríkisstjórn
og hlotið þar samþykki. Endurtók
hann fyrirspurnina og bað um svar
ráðherrans.
Þegar iðnaðarráðherra talaði um
að sá sundrungarfræjum mætti
hann líta í eigin barm ríkisstjórnar.
Við höfum undanfarin dægur rætt
ógnvekjandi efnahagsvanda. Svav-
ar Gestsson vill leysa hann með því
að fetla niður olíugjaldið. Gunnar
Thoroddsen vill leita annarra
Guanar Th. Hjörleifur
Sigurður
lausna en fiskverðshækkunar.
Steingrímur Hermannsson bendir
hinsvegar á gengislækkun. Eru ekki
einhver sundrungarfræ í þessum
gagnstæðu kenningum? Og svo
kemur Eggert Haukdal, stuðnings-
maður ríkisstjórnarinnar, og varp-
ar kastljósi á sjálfan iðnaðarráð-
herrann, eins og raunar flokksbróð-
ir hans fyrir fáum dögum (Garðar
Sigurðsson). Þessi stuðningsmaður
tali um að iðnaðarráðherra þurfi
nauðsynlega að fá frí frá störfum.
Spurning hljóti að vakna, hvort
ekki fari að styttast í vantrausts-
tillögu.
Rembst gegn orkuiðnaði
Sigurður Oskarsson (S) sagði
augljóst, hvern veg bæri að skilja
bréf iðnaðarráðherra til Lands-
virkjunar. Iðnaðarráðherra hefði
breitt yfir sig með bollaleggingum
um fre3tun framkvæmda við Sult-
artanga, einu stóru framkvæmd-
inni, sem í sjónmáli var í hans
ráðherratíð. Hinsvegar bæri að
fagna því, ef tregðuliðið hrektist úr
kyrrstöðu sinni.
Ríkisstjórnin hefur staðið á öll-
um bremsum gegn stóriðjufram-
kvæmdum, sem skapað hefðu
orkueftirspurn, og framkvæmda-
þörf fyrir ný orkuver, og í skjóli
ónógrar orkueftirspurnar átti að
afsaka aðgerðaleysið.
Sigurður vék enn að öryggissjón-
armiðum Búrfellsvirkjunar með
Sultartangastíflu, atvinnumálum í
Suðurlandskjördæmi og fleiri hlið-
um málsins. Hann ítrekaði spurn-
ingu Eggerts Haukdals til forsætis-
ráðherra, hvort bréf iðnaðarráð-
herra til Landsvirkjunar væri sent
með vitund og vilja ríkisstjórnar-
innar og á hennar ábyrgð.
Forsætisráðherra lét hinni itrek-
uðu fyrirspurn ósvarað.