Morgunblaðið - 31.12.1981, Blaðsíða 9

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 31. DESEMBER 1981
9
Magnús H. Magnússon, varaformaður Alþýðuflokksins:
Erlend eyðslulán eru
með öllu óréttlætanleg
1.
Það er réttlætanlegt að taka er-
lend lán til atvinnuuppbyggingar,
sem sjálf kemur til með að standa
beint eða óbeint undir greiðslum
afborgana og vaxta af viðkomandi
lánum. Á það t.d. við um lán til
meiriháttar orkuframkvæmda.
Það er hinsvegar með öllu
óréttlætanlegt að taka erlend
eyðslulán eins og nú er gert í stór-
um stíl og áætlað er að gera á
næsta ári í enn ríkari mæli.
Við tökum erlend lán til að
standa undir taprekstri fyrir-
tækja, m.a. opinberra þjónustu-
fyrirtækja og til að greiða með
hærra fiskverð en markaðurinn
stendur undir. Þar við bætist, að
nú erum við farin að taka erlend
lán til að kaupa notuð skip milli
hafna hér heima.
Við tökum m.ö.o. erlend lán til
að greiða lægra verð fyrir þjón-
ustu sem við notum en hún kostar
í reynd og við tökum erlend lán til
að fá hærra greitt fyrir vinnu
okkar (útflutningsvörur) en mark-
aðurinn stendur undir.
Til skamms tíma stal sú kynslóð
sem nú er upp á sitt besta svo til
öllu sparifé gamla fólksins með
neikvæðum innlánsvöxtum og nú
stelum við af næstu kynslóð með
því að taka erlend lán í stórum stíl
til að lifa hærra en við höfum efni
á og ætlum börnum okkar og
barnabörnum að borga mismun-
inn.
2.
Ástæður eru margar.
Ein er sú, að í slagnum við verð-
bólguna — sem oft virðist þó
fremur slagur við framfærsluvísi-
töluna sem slíka — er reynt að
halda gengi íslenskrar krónu
hærra en það í reynd er.
Önnur er sú, að tilkostnaður við
fiskveiðar er mun hærri en hann
þyrfti að vera. Við verjum miklu
fjármagni (erlend lán) í að kaupa
skip til landsins þótt fiskveiðiflot-
inn, sem fyrir er, sé talsvert
stærri en hann þyrfti að vera.
Hvert skip, sem flutt er til
landsins, minnkar það aflamagn,
sem þau skip, sem fyrir eru,
mættu annars veiða. Fjölgun
skipa eykur mjög allan tilkostnað
við veiðarnar, án þess að auka
aflamagn og heildartekjur þar á
móti.
3.
Að gefnum ýmsum forsendum
er Blönduvirkjun hagkvæmust,
sem næsta stórvirkjun.
Það á að freista þess að ná sam-
komulagi við bændur. Ef það tekst
ekki með skaplegum hætti og inn-
an ekki allt of langs tíma, þá á
hiklaust að beita eignarnámi.
Raunverulegir eða ímyndaðir
hagsmunir fárra mega ekki
standa í vegi fyrir hagmunum
þjóðarheildarinnar.
Strax verður að gera áætlun um
raforkunýtingu í stórum stíl. Ef
það verður ekki gert er tómt mál
að tala um stórvirkjanir næstu
áratugina.
4.
Það á að draga verulega úr
einkarétti Ríkisútvarpsins og tel
ég þá leið skynsamlega, sem bent
er á í lagafrumvarpi Benedikts
Gröndal og Árna Gunnarssonar
um héraðsútvörp. Þar er m.a. gert
ráð fyrir vissri samvinnu þessara
stöðva við Ríkisútvarpið og að við-
komandi sveitarstjórnir ráði
mestu um fyrirkomulag þessara
mála.
Ég tel að tekjur af auglýsingum
hljóti að fjármagna þessar stöðvar
að mestu eða öllu leyti.
I öllu tali um frjálst útvarp má
ekki gleyma því, að það er tækni-
lega auðvelt að ná til þéttbýlisins
á Stór-Reykjavíkursvæðinu en
bæði erfitt og dýrt að ná til lands-
ins alls. Ég fæ ekki séð, að það geti
verið annarra en Ríkisútvarpsins
að valda því hlutverki. Svipað má
um ýmsar aðrar kvaðir Ríkisút-
varpsins segja.
' 5.
Nei.
6.
Ég tel að starfsemi svokallaðrar
friðarhreyfingar hafi nú þegar
veikt varnir Vesturlanda nokkuð
og gæti auðveldlega gert það í
stórhættulegum mæli.
Þó að flestir sem að hreyfing-
unni standa séu einlægir friðar-
sinnar og vilji stefna að gagn-
kvæmri afvopnun austurs og vest-
urs þá er eigi að síður staðreynd,
sem útilokað er að horfa framhjá,
að hreyfingin getur ekki, við nú-
verandi aðstæður, haft hin
minnstu áhrif austan járntjalds.
Ef hún gæti haft sömu áhrif
beggja megin tjaldsins þá ætti
hún fyllilega rétt á sér.
Krafa um einhliða afvopnun
Vesturlanda á alls engan rétt á
sér. Ef undan slíkri kröfu væri lát-
ið að marki er það vísasti vegur-
inn til ófarnaðar, sem vel gæti
leitt til heimsstyrjaldar.
Saga 4. áratugs aldarinnar er
skólabókardæmi í þessum efnum.
Þá voru friðarhreyfingar mjög
öflugar í öllum helstu lýðræðis-
ríkjum heims, austan hafs jafnt
sem vestan, og höfðu mikil áhrif,
enda eru lýðræðisríki í eðli sínu
mjög friðsöm og frábitin öllu
hernaðarbrölti og því veik fyrir
öllum áróðri um frið og afvopnun.
Á sama tíma og einræðisríki
vígbjuggust af kappi og mynduðu
með sér hernaöarbandalög þá létu
lýðræðisríkin undir höfuð leggjast
að halda vörnum sínum við, hvað
þá að efla þær, og raunhæf varn-
arbandalög lýðræðisríkjanna
mátti varla minnast á fyrr en allt
var orðið um seinan.
Þetta leiddi á skömmum tíma til
þess, að einræðisríkin töldu sig
hafa öll ráð lýðræðisríkjanna í
hendi sér og hófu ægilegustu
styrjöld mannkynssögunnar, sem
kostaði ótrúlegustu hörmungar og
yfir 50 milljónir mannslífa áður
en yfir lauk.
Sagt er, að þeir sem ekki læri af
reynslu annarra, verði að upplifa
hana sjálfir. Mannkynið hefur
ekki efni á að reyna þetta einu
sinni enn.
Öruggasta vörnin gegn styrjöld
er varnarstyrkur og samheldni
lýðræðisríkjanna. Eðli þeirra og
reynsla segir okkur, að þaðan er
ekki árása að vænta.
Gagnkvæm afvopnun austurs og
vesturs er allt annað mál. Að
henni ber að stuðla af alefli svo
fremi að traustu eftirliti verði
komið á með því, að samningar
séu haldnir.
7.
Annarsvegar eiga þær að veita
öfluga efnahagslega aðstoð m.a.
með sendingu matvæla, lyfja og
annarra nauðsynja svo fremi að
tryggt sé, að sú hjálp komi þeim
til góða, sem til er ætlast.
Hinsvegar eiga þær að beita öll-
um tiltækum þrýstingi, öðrum en
hernaðarlegum, við pólsku ríkis-
stjórnina og ekki síður þá rússn-
esku, til að fá herlögum aflétt og
fá þær til að leyfa friðsamlega
þróun í átt til frjálslyndari stjórn-
unarhátta í Póllandi, enda er það
mjög greinilegur vilji yfirgnæf-
andi meirihluta þjóðarinnar.
ekki aðeins til stóriðju, heldur al-
mennt til hvers konar hagkvæmra
nota og arðbærs orkufreks iðnað-
ar. Þótt sjálfsagt sé að kanna stór-
iðju í því sambandi, verður að var-
ast að einblína á hana. Slíkur
rekstur getur einnig orðið þjóðar-
búinu erfiður, t.d. eru bæði Járn-
blendiverksmiðjan á Grundar-
tanga og Álbræðslan reknar með
miklum halla í ár, og svo virðist
munu verða næsta ár.
4.
Ég tel vafasamt að leyfa frjáls-
an útvarpsrekstur. A.m.k. vil ég
áður sjá reglur, sem kæmu í veg
fyrir að fjársterkir aðilar noti sér
slíkt til einhliða áróðurs og áhrifa
á skoðanamyndun. Mér sýnist
eðlilegra að bæta Ríkisútvarpið,
t.d. með annarri dagskrá.
5.
Það er tvímælalaust orðið brýnt
að byggja nýja flugstöð á Kefla-
víkurflugvelli. Eins og nú horfir,
yrði hún hins vegar ekki reist
nema með mikilli erlendri lán-
töku. Stórt erlent lán í þessu skyni
tel ég vafasamt, eins og nú er
ástatt með erlendar skuldir þjóð-
arinnar, samanber fyrstu spurn-
ingu. Eðlilegast væri, að Banda-
ríkjamenn greiddu að öllu leyti
kostnað við byggingu flugstöðv-
arinnar, enda er það nauðsynlegur
þáttur i aðskilnaði hers og þjóðar,
sem ákveðinn var og líta má á,
sem skilyrði við endurnýjun her-
stöðvarsamningsins 1974.
6.
Ég lít ekki svo á, að friðarhreyf-
ingar hafi veikt varnir Vestur-
landa. Það er eðlilegt, að almenn-
ingur uni því ekki lengur að lifa í
skugga óttans. Kjarnorkuvopn
eiga að geymast innan landamæra
kjarnorkuveldanna sjálfra. Þetta
á, að sjálfsögðu, við bæði vestan
og austan járntjalds. Við íslend-
ingar, t.d. höfnum því að kjarn-
orkuvopn verði geymd á íslenskri
grund.
Einhliða afvopnun á Vestur-
löndum á, að sjálfsögðu, ekki rétt
á sér, enda hefur mér ekki virst sú
krafa almenn, a.m.k. frá einlægum
friðarsinnum.
7.
Því miður kann að reynast erfitt
að aðstoða Pólverja, svo um muni.
Líklega eigum við ekki aðra betri
leið, en að láta í ljósi andúð okkar
á því, sem þar er að gerast og
senda nauðsynjar, enda verði
tryggt, að þær komist til þeirra
aðila, sem helst þurfa á að halda.
Oskum vidskiptavinum okkar o</ *;
landsmönnum öllum, yleðilegs nýjárs §
§ oy þökkum viðskiptin á árinu sem er &
$ að líða, %
Fasteignasala — Bankastræti
Símar 29455 — 29680 — 3 línur
Við óskum viðskiptavinum okkar gleði-
legs árs og þökkum viðskiptin á liðnu
ári.
Jóh«nn Davrösson, sölust|ón,
Fridrik Stefansson vtöskiptafr..
Fögnum nýju ári í félagsheimilinu laugardaginn 2.
janúar 1982. Hljómsveit Þorsteins Guðmundssonar
leikur. Húsiö opnar kl. 21.00. Aðgöngumiöar í félags-
heimilinu sama dag kl. 5—7.
Skemmtinefndin.
Kópavogsbúar!
T0Y0TA, NYBYLAVEGI 8
KAUPGARÐUR. v/ENGIHJALLA
VERSLUNIN HAMRABORG 9
SKÁTAHEIMILIÐ, B0RGARH0LTSBR. 7
OPIÐ FRÁ KL. 10 — 22
Gleðilegt
nýtt ár!
ÓSAL