Morgunblaðið - 20.02.1982, Page 11

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 20. FEBRÚAR 1982
11
Barnalán
Fimm milljón-
ir afkvæma!
Barnmörgum fjölskyldum hér
á Vesturlöndum fer fækkandi,
og þótt áður hafi ekki þótt til-
tökumál þótt hjón ættu eitthvað
á annan tug barna, þá heyrir
slíkt til hreinna undantekninga
nú til dags.
— Hugtakið „vísitölufjöl-
skylda" hefur þó sem betur fer
ekki náð til allra jarðarinnar
íbúa enn sem komið er, að
minnsta kosti er ólíklegt að
„þorskamamman" í fangi sjó-
mannsins á meðfylgjandi mynd
hafi áhyggjur af slíkum hég-
óma. Hún fæddist árið 1976, vó
30 kílógrömm, var 96 cm í
þvermál og um sig miðja, og
lengdin var 117 cm. í blaði því
sem myndin er fengin að láni úr
segir ennfremur, að í Norðursjó
hafi veiðst þorskur allt að hálf-
um öðrum metra á lengd, og við
ísland allt að 1,75 á lengd. — Og
fjöldi hrognanna? — Jú, allt frá
hálfri milljón uppí fimm miljón-
ir, — sannkallað barnalán það!
yngri en 20 ára að aldri, þar af 128
innan við 16 ára. Milli tvítugs og
þrítugs voru 78 manns, milli þrí-
tugs og fertugs 113 manns. Aðeins
22 höfðu náð 60 ára aldri. En með-
alaldur íbúanna þetta ár var 30,7
ár eða tæplega 31 ár.
Þetta var ekkert einsdæmi um
aldur manna. Fólk var varnar-
laust og hrundi niður úr landlæg-
um sjúkdómum og farsóttum. Með
aukinni læknaþjónustu í landinu
hækkaði meðalaldur fólks jafnt og
þétt. Árið 1978 var meðalævilengd
Islendinga orðin rúm 76 ár.
Læknar eru sískrifandi í inn-
lend og erlend tímarit um sjúk-
dóma, sérgreinar sínar og almenn
heilbrigðismál. Nefna má sem
dæmi, að Ólafur Bjarnason próf-
essor hefur skrifað yfir 50 ritgerð-
ir um læknisfræðileg efni, sumar í
samvinnu við aðra lækna, auk
doktorsritgerðar.
Margir fara þar nærri. Þeir fara
utan til þess að fylgjast með nýj-
ungum, einnig til að sitja þing og
ráðstefnur. Allir hafa áhugamál
utan læknisstarfsins. Einn stund-
ar íþróttir í frístundum sínum,
sund og leikfimi, enda stofnandi
íþróttafélags stúdenta á sínum
tíma, — annar eyðir tómstundum
sínum við hljóðfæri, — einn próf-
essor fer í sumarleyfum á æsku-
stöðvar sínar í fiskiþorp vestur á
fjörðum og rær til fiskjar meðan
dagarnir endast. Margir eru lax-
veiðienn, 15—20 eru í skákklúbbi
spítalans, en fjöldi lækna stundar
golf.
Einn safnar gamansögum um
lækna. Hann rétti mér blað, þar
sem lesa má:
„Læknir einn á Landspítalanum
var nokkuð fljótmæltur. Ein-
hverju sinni, er hann kom í
sjúkrastofu, gekk hann milli rúma
og ávarpaði sjúklinga. Gömul
kona utan af landi var í rúmi í
einu horni stofunnar. Þegar lækn-
irinn var farinn, sagði gamla kon-
an við hjúkrunarkonuna: Hvenær
hefur þessi útlenski læknir komið
hingað?
Úr skýrslum:
„7 mánaða stúlka var innlögð
hérna á deildina vegna sögu um
niðurgang síðustu 3 vikurnar fyrir
fæðingu."
„Móðirin er geysilega vel inn-
réttuð."
„Vandamálið rætt við móður
sem fyrr, hún hvött til að gefa
drengnum mun meira fæði og síð-
an verði að fara á annan hvorn
veginn, drengnum batni eða hon-
um versni."
„Auk Jóhanns er einnig köttur á
heimilinu.“
„Finnst móður sem barnið vilji
grípa heldur meira upp í hægra
höfuðið."
Við útskrift:
„Hún hefur verið algjörlega ein-
kennalaus, enginn hjartsláttur!"
Að lokum Gunnar, þú hefur ver-
ið kennari, setið á Alþingi, og
skrifað hvorki meira né minna en
55 bækur, auk fjölmargra annarra
starfa. Ertu nú hættur, eða hvað
hefurðu á prjónunum þessa dag-
ana?
„Nei, ekki er ég nú hættur, enda
er það svo, að ég er þreyttastur
þegar ég vinn ekki. Ég er með tvö
til þrjú verk í smíðum um þessar
mundir, sem svo á eftir að koma í
ljós hvað úr verður. Það er til
dæmis bók um veðurmál Vest-
fjarða, milli Bjarga, það er milli
Hornbjargs og Látrabjargs. Þetta
mál er mjög frábrugðið því sem er
talað annars staðar í landinu, og
því nokkurs virði að varðveita það.
Þá vinn ég að skáldsögu, „Hvers
vegna skaut hann?“ heitir hún, og
er nú eiginlega 20 ára gömul
hugmynd. Ég hef haft tíma til að
líta á hana eftir að ég lauk Land-
spítalabókinni. Nú, eitt og annað
kann svo að vera í bígerð, en það
kemur þá bara í ljós í fyllingu tfm-
ans.“ — AH
Við hið myndarlega þorrahlaðborð í Oregon, sem svo mikla furðu vakti meðal tollvarða í New York.
Ljósm.: Gudlaugur Sigurgeirsson.
Ættjarðarást I
Þorrablót í
Villta vestrinii
Hlaðvarpanum hefur borist
eftirfarandi bréf úr Vestur-
heimi, þar sem segir frá þorra-
blóti Islendinga í Oregon-fylki
í Bandaríkjunum:
„Þorrinn er byrjaður og dag-
ar blótanna gengnir í garð.
Þegar menn hafa einu sinni
komist á bragðið af þorra-
matnum, er eins víst að súr
hákarl, hvalur, hrútspungar,
hangikjöt og flatkökur, verði
ómissandi fæða í byrjun hvers
árs eftirleiðis. Þannig er því að
minnsta kosti farið með flesta
íslendinga sem dvelja nú hér í
„villta vestrinu".
í Oregon á Vesturströnd
Bandaríkjanna var þorrinn
blótaður að íslenskum hætti
föstudaginn 29. janúar síðast
liðinn, þar sem saman voru
komnir flestir Islendingar héð-
an úr fylkinu. Alls voru þetta
29 manns, en blótið fór fram í
borginni Eugene.
Matur hafði verið fluttur
alla leið ofan af gamla Fróni.
Námsmenn, sem voru að snúa
aftur að heiman að loknu jóla-
leyfi voru hlaðnir efnivið í
blótið. Allir vildu hafa þetta
eins íslenskt og mögulegt var.
Boð voru því send til þessara
námsmanna og þeir beðnir að
taka með sér nóg af öllu. Svip-
urinn á tollvörðunum í New
York varð líka hálf undarleg-
ur, þegar einn burðaðist með
30 kg kassa fullan af súrmeti,
hangikjöti og sviðum í gegnum
tolskoðunina!
Voru þeir mikið hissa á að
nokkur gæti etið þessa svörtu
kindahausa, og fiskinn með
skrýtnu, sterku lyktinni. Þeir
kinkuðu bara kolli og hleyptu
manninum í gegn. Allt komst
þetta því til skila og á hlaðborð
þorraveislunnar. Blótið hófst
svo með borðhaldi, þar sem
allir voru beðnir að taka eins
hraustlega til matar síns og
þeir mögulega gætu. Fiestir
gerðu það líka, enda búnir að
spara rýmið í maga sér mest
allan daginn. Hákarlinn rann
ljúft niður með innfluttu
„kúmenvatni" að heiman,
harðfiskur, flatkökur og smjör
eins og best varð á kosið, að
ógleymdu hangikjöti að norð-
an.
Setið var að snæðingi fram
eftir kvöldi en síðan sungið,
farið í leiki, dansað og drukkið
fram undir morgun, er hver
hélt til síns heima.
Var það mál manna, að svo
vel hafi til tekist með þorra*-^
blótið, að gera ætti þvílíkan
fögnuð að árvissum viðburði
hér um slóðir. Má því ætla að
svorverði svo lengi sem ein-
.Jiverjir íslendingar dvelja hér
á fornum og nýjum slóðum
Indiána og kúreka."
Að lokum fylgdu bréfinu
góðar óskir íslendinga í Oreg-
on, um góðan og matarmikinn
þorra hér heima á Fróni. Hlað-
varpinn kemur þeim óskum
hér með áleiðis, og þakkar
bréfið.
fslendingahópurinn í Oregon samankominn á þorrablótinu í síðasta mánuði.
Ljósm.: Guðlaugur Sigurgeirason.