Morgunblaðið - 03.03.1982, Blaðsíða 4

36
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 3. MARZ 1982
Hvers vegna?
Slysatíðni á sjó er ógnvekjandi
Það er kyrrð í þessari mynd RAX frá sjónum, en særinn getur úfnað á skammri stundu og þær fórnir sem hafið hefur
tekið á ári hverju í mannslífum sjómanna er nærri því jafn há tala og allra þeirra sem farast í umferðarslysum.
Eftir Sigmar N>r
Sveinbjörnsson
stíjrimann
Mikið hefur verið rætt og ritað
um það undanfarið hvað öryggis-
tækjum skipa hefur fleygt fram og
er það rétt, að á mörgum sviðum
er öryggi sjómanna meira en áður.
Enn er þó langur vegur frá því að
þau séu í góðu lagi og sézt það bezt
á þeim fjölda slysa sem sjómenn
verða fyrir árlega.
Ég er þess fullviss að engin stétt
býr við jafn mikla slysatíðni og
sjómenn, miðað við mannfjölda í
stéttinni og þegar að er gáð koma
óhugnanlegar staðreyndir í ljós.
Samkvæmt skýrslum Sjóslysa-
nefndar frá árunum 1971—1980
hafa 166 sjómenn farist við störf
sín og hvorki meira né minna en
2.946 sjómenn hafa slasast á þess-
um 10 árum og verið frá vinnu í 10
daga eða meira. Þetta þýðir það að
jafnaði að 294 sjómenn slasast
árlega og 16—17 farast árlega.
Sjómenn eru aðeins um 5.000 tals-
ins og miðað við það farast 0,13%
sjómanna árlega.
Til samanburðar má taka dæmi
um dauðaslys í umferðinni, sem
öllum þykja jú allt of mörg og
vissulega er þar um hrikalega há-
ar tölur að ræða. Skýrsla Rann-
sóknarnefndar sjóslysa fyrir árið
1981 er ekki komin út svo ég tek til
samanburðar árin 1979—1980. Ár-
ið 1979 fórust 20 sjómenn á móti
27 dauðaslysum í umferðinni og
1980 fórust einnig 20 sjómenn á
móti 25 í umferðinni. Það skal
haft í huga við þessa viðmiðun að
tugþúsundir manna eru að stað-
aldri í umferðinni, bæði akandi og
gangandi, þó aðeins sé miðað við
Reykjavíkursvæðið, hvað þá held-
ur ef miðað er við landið allt. Á
þessu sézt hvað tíðni sjóslysa er
yfirgnæfandi hærri en umferð-
arslysa.
Hjá Bátaábyrgðarfélagi Vest-
mannaeyja sem tryggir báta sem
eru 100 brl. og minni, fékk ég þær
upplýsingar að á síðustu 3 árum
(1979—1981) hefðu farist 9 sjó-
menn af 4 bátum sem allir voru
skráðir hér í Eyjum.
I þremur öðrum slysum fórust 6
menn á bátum skráðum hér í
Vestmannaeyjum eða voru hér við
veiðar þegar slysin urðu. Eru þá
farnir 15 menn við Vestmannaeyj-
ar á aðeins þremur árum og er þá
ekki talið með síðasta sjóslysið
þegar belgíski togarinn Pelagus
strandaði fyrir skömmu og tveir
belgískir sjómenn og tveir björg-
Sigmar Þór Sveinbjörnsson
unarmenn forust. Með því slysi fer
tala þeirra sem hafa farist við
Eyjar á sl. þremur árum upp í 19
talsins. Á þessari öld hafa hundr-
uð sjómanna farist við Vest-
mannaeyjar og hin mörgu slys eru
ugglaust ástæðan fyrir þeim
mikla áhuga sem hefur lengi verið
í Vestmannaeyjum á öryggismál-
um sjómanna.
Ég gerði athugun á því hve
margir jafnaldrar mínir (fæddir
1946) voru í gagnfræðaskóla Vest-
mannaeyja. Þeir reyndust vera 47
alls. Þá athugaði ég hve margir af
okkur hefðu valið sér sjómennsku
sem ævistarf og það reyndust vera
12 menn. Af þessum 12 hafa fjórir
farist í sjóslysum á fiskiskipum
frá Vestmannaeyjum. Með öðrum
orðum þá fórust 33% af þeim sem
völdu sér sjómennsku sem ævi-
starf, eða 8,5% af heildinni. Þetta
er hrikaleg staðreynd um árgang
sem hefur ekki náð 35 ára aldri.
Það segir sína sögu, sem kemur
fram í skýrslu SVFI, er nefnist
„Skip sem fórust, mannbjörg", að
af 10 skipum sem fórust 1981
björguðust 52 menn, en 2 fórust.
Samkvæmt upplýsingum frá
Slysavarnarfélagi Islands yfir
sama tímabil, björguðu sveitir fé-
lagsins 37 íslenzkum sjómönnum
úr strönduðum skipum árið 1981
með fluglínutækjum og þar af var
21 maður á bátum frá Vestmanna-
Slysatrygging
sjómanna
Eftir upptalningu þessara slysa
er fróðlegt að birta hér tölur um
dánarbætur og bætur vegna 100%
varanlegrar örorku, en tölur þess-
ar eru frá síðustu áramótum. Við
dauða eru dánarbætur 114 þúsund
krónur en við 100% örorku eru
bæturnar liðlega 342 þúsund krón-
ur. Líf sjómannsins er sem sagt
metið svipað til fjár og meðai
smábíll.
Ég sagði hér áður að mér fynd-
ist ekki nærri nógu mikið gert í
öryggismálum sjómanna. Þar á ég
við fyrirbyggjandi aðgerðir á öll-
um sviðum. Má þar nefna hert eft-
irlit með öryggistækjum, sem ekki
virðist vanþörf á, og með skipun-
um sjálfum (skyndiskoðanir).
Ekki má gleyma þeim fjölmörgu
björgunarsveitum sem starfa allt í
kring um landið, en margar þeirra
eru ekki búnar nógu góðum tækj-
um fyrir þau erfiðu verkefni sem
þær vinna. Björgunarsveitarmenn
eiga skilið mikið þakklæti frá sjó-
mönnum fyrir þau frábæru björg-
unarafrek sem þeir hafa unnið á
undanförnum árum og áratugum.
Sjómenn og aðrir áhugamenn
um öryggismál eru stöðugt með
misjöfnum árangri að benda ráða-
mönnum á ýmislegt sem betur
mætti fara í þessum málum. Mig
eyjum.
Grundarfjörður:
Fjölbreytt menningarlíf og vígð
viðbygging við samkomuhús
UM SL. helgi vígdu Grundfirð-
ingar nýja vidbyggingu vid Sam-
koniuhús sitt, en hið eldra hús er
nær 30 ára gamalt. Hinn nýi hluti
er að öllu leyti hannaður og unn-
inn af heimamönnum, og þykir vel
hafa til tekist.
Þá er og frá því að segja, að
allur kostnaður við byggingu
þessa nýja húss er greiddur af
heimamönnum, og komu þar engir
styrkir til eða lán frá því opinbera.
Vígsluhátíðin hófst klukkan
14 á laugardag, með sýningu
fyrir börn á dýrunum í Hálsa-
skógi, undir leikstjórn Eddu
Agnarsdóttur. Þá var og sýnd
myndin um Jón Odd og Jón
Bjarna. Aðalhátíðin var svo um
kvöldið, og hófst á píanóeinleik
Gísla Magnússonar sem einnig
var undirleikari þeirra söngvar-
anna Margrétar Matthíasdóttur
og Hjálmtýs Hjálmtýssonar.
Samlestur var úr verkum Hall-
dórs Laxness og mæddi þar
mest á Ingólfi Þórarinssyni, sem
þótti skila sínu hlutverki með
sérstakri prýði. Tvær konur
heiman úr héraði, Jensína Guð-
mundsdóttir og Emilía Karls-
dóttir, sungu einsöng og tvísöng.
Fimm börn á aldrinum sex til
tíu ára, fluttu mini-pops, og
þótti þeirra framlag með mikl-
um ágætum. Tveir herramenn
voru í þessum flokki, báðir sjö
ára, og sýndu þeir slík tilþrif, að
sjálfur Travolta hefði mátt hafa
sig allan við að gera betur. Af
þessu atriði átti Birgir Gúð-
mundsson tónlistarmaður hér á
staðnum allan heiður, svo og
flutningi jass, sem hljóm^veit
undir hans stjórn flutti af mikl-
um myndugleik.
Kvenfélag staðarins hafði
kaffisölu, og uppi var sýning frá
félaginu Islensk grafík. Á
sunnudaginum var síðan skák-
keppni milli Ólsara og Grund-
firðinga, og um kvöldið sýning á
Útlaganum eftir Ágúst Guð-
mundsson. Þessa sömu helgi
hafði Guðbjartur Þorleifsson
gullsmiður úr Reykjavík, mál-
verkasýningu í húsakynnum
grunnskólans, og fyrir fáum
dögum voru hér vísnavinir á
ferð, sem sungu sig inn í hjörtu
fólks á vinnustöðum og síðar í
samkomuhúsinu.
Samkvæmt framansögðu hef-
ur góður slatti af menningunni
gert sig heimakominn í Grund-
arfirði að undanförnu, og láta
menn sér það vel líka og eru
harla glaðir. — Emil
Hjálparsveit skáta í Eyjum:
Björgunaræfing í fjallabelti
Þessi mynd var tekin fyrir skömmu á æfingu hjá Hjálparsveit skáta í Vestmannaeyjum, en þeir félagar halda
reglulega marghliða æfingar, bæði í Eyjum og uppi á fasUlandinu. Þarna voru þeir búnir að koma taugum milli
fjallaveggja og fluttu síðan mann á börum. Ljósmynd: siifpór ingvarsson