Alþýðublaðið - 02.07.1931, Blaðsíða 2

ALÞÝÐUBbAÐIÐ
r B
Ríkislögreglan
og „Morgunblaðið“.
Það gloppaðist upp úr „Mgbl.“
á pTiðjudaginn, að löngun íhalds-
forkóltanna eftix rikislögreglu
brennur enn í peiin, engu síðuT
en þegar peir reyndu að svala
prá sinni árið 1925 með .pví að
freisita að fá herfrumvarpið lög-
tekið. Þá reyndu peir eftir föng-
uim að breiða yfir tilganginn og
hafa oftast reynt pað síðan, þótt
svó hafi farið sem segir í dæmi-
sögunni, að „auðþektur er asninn
á eyrunum". Tilgangurinn varð
ekki falinn. Nú gleymir „Mgbl.“
líka öllum tilraunuin til að sikýla
asnanum u ndir , Ijónshúö eða
kasta yfir hann sauðargæru, og
er pað að vonum, að löngun í-
haldsins í að fá herinn verði
jafnvel hræ'sninni yfirsterkari
þegar til lengdar lætur, enda á
siaman málefni og málflutningur
þegar „Mgbl.“ er að mæla meö
ríkislögreglu. :
Saimúð „Mgbl.“ með norskri
ríkislögreglu er engin uppgerð.
Þegar norskir verkamenn mót-
mæla því, að verkfallsbrjótar
vaði uppi og auðvaldið noti þá
til þess að traðka rétti verka-
lýðsins, og þegar svo mótmælum
verkamiannanna er svarað með
þvi, aö þeir eru barðir með kyjf-
um og slöngvað er á þá vatni,
þá er „Mgbl.“ svo sem ekki að
taka upp hanzkann fyrir þá,
enda bjóst víst enginn við því.
En jþegar verkamennirnir tóku
þessum aðförum ekiki með auð-
mýkt og knéfalli, þá segir „Mg-
bl.“, að „þá sáu allir, nema jafn-
aðarmenn, að svo búið mátti ekki
lengur standa“, þ. e. nú þyrfti
að leggja auðvaldinu til „ríkis-
lögreglu“-her til þess að ráða
niðurlögum verkalýðsins. Þiað er
auðséð, að „Mgbl.“ er ánægt yfir
því, að tilfaga norska íhalds-
mannaforingjanis um að taka 100
þúsund kr. af norsku þjóðinni til
' þess að setja á stofn ríkislög-
reglu gegn verkaiýðnum skyldi
vera siamþykt. Það er eins og
undir logi von urn, að sá d raum-
ur íslenzka ihaldsins kunni að
rætast áður (en lýkur, að hér
verði líka komið upp ríkislög-
reglu með ,t,ækjum“, á sama hátt
Tig í Noregi, til þesis að efla veldi
burgeisanna ;gegn verkalýðniutm,
vernda verkfallsibrot )og hamla
gegn kröfum um viðunandi kaup-
gjald.
Þessi ,,Mgbl.“-igrein sýnir, að
á íhaldsforkóifunum íslenzku og
málsvörum þeirra sannast, þótt
á sérstakan hátt sé, að „andinn
lifir æ hinn sami, þótt afl og
'þroska nauðir lami“.
Veorið. Kl. 8 í smorgun var 10
stiga hiti í Reykjiavík. Útlit hér á
Suðvesturlandi: Vaxandi suðaust-
anátt, sennilega allhvöss í nótt.
Regn.
Reitað « hjálpj ðanðastindn.
Hneyhslanteð framhoma fátæhrasíiórna.
A (þriðjudagsmorgun komu
tveir verkamenn inn í ritstjórn-
arskrifstofu Alþýðublaðsins og
tjáðu starfsmönnum blaðsins, að
kunningi þeirra,. bagaður og sijúk-
ur einstæðiinigur, hefði látist á
mánudag og að þeir teldu sögu
þessa manns verða þess að koma
fyrir sjónir alþýðu, því að hún
sýndi íljóslega það miskunnar-
leysi, er fælist í fátækráfrajm-
færinu eins og það er nú. Þessir
mienn voru Stefán Sigurðsson,
Vitastíg 17, ,og Jóhann Snæfekl.
'Þeim fórust orð á þessa leið:
Kunningi okkar hét Þorsteinn
Bjarnason. Hann ^var úr Lóni í
Austur-Skaftafel Issýslu. Þorsteirm
heitinn hefir alla tið verið ein-
stæðingur, og af því að hann
hrapaöi í svonefndu Almanna-
skarði fyrir austan fyrir mörg-
um árum, var hann bagaður, halt-
ur og yfirleitt bar aidrei sitt barr
upp frá því. Varð þessi vöntun
hans og til þess, að hann vann
oftasit fyrir lágu kaupi og aúk
þes-s átti hann mjög erfitt roeð
að vinna vonda vininu eða sækja
vinnu iangt. Gigt þjáði hann
mjög síðustu árin auk annars ias-
leika og síðustu 8 mánuðina áð-
ur en hann dó var hann mjög
sjúkur, en þó á s.kriði. Hann fór
til nuddlækniSi, en vegna sjúk-
dómskositnaðarins þrutu ráð- hans
og hann stóð uppi einn og slypp-
ur, gat hvorki greitt lækniíshjálp,
fæði, þjónusitu, húsnæði eða ann-
að. Honum leið oft í vetur mjög
illa af þesisum sökum, en svo 14.
febrúar s. 1. tók hann það ráð að
skrifa hreppsniefndaroddvitanum í
fæðingarhreppi sínum, Lóni í A-
Skaft. Skrifaði Þorsteinn honum
og bað hreppinn um að láta í
té að láni 500 kr. til þess að hann
gæti fenigið bót meina sinn-a og
orðið -aftur fær til vinnu. Svar
við þessu bréfi fékk hann löngu
sieinna, og höfum við það hér
með:
Hlíð, 15. marz 1931.
Góði vin!
Ég meðtók í gær bréf þitt
diagsett 14. f. m. ásamt æfiferils-
skýrslu þinni. Þú óskar eftir 500
króna styrk frá hreppnum vegna
veikinda. Þú ímyndar þér máske
að það sé ekki nema sjálfsagður
greiði að gera þetta og að hrepp-
inn muni ekfcert um það þó hann
hjálpi þér í bili, því þú vonir að
þér auðnist að borga þetta fljót-
liega aftur. En það er nú fyrst
og fremst svo, að hreppurino
hefir þær byrðar að bera, að
hann hefir orðið að taka lán til
að borga þau útgjöid, 'Siem á
hann hafa hlaðist nú á seinni ár-
um, af því að ekki hefir þótt við-
lit að leggja það alt á i útsivör-
um vegna þess þau eru orðin svo
geysi há. Líka hefir hreppurinn
orðið -að borga mikið vegna sjúk-
linga, og nú sem stendur má
búas.t við að slíkur kostnaður,
sem á hreppinn kemui í ár, verði
um 2 þúsiund krónur, er stafar
af (sjúklingum frá í fyrra (og
sumium, sem eru enn á sjúkra-
hús,i. Þú | geitur imyndað þér
hversu imikil byrði þetta er *
fámennum og fátækum hreppi.
Svo kemur þú og biður um 500
króna styrk of.an á þetta, sein
fyrir er. Þú getur því nærri, hvort
það er auðveit fyrir okkur að
bæta því á annað. Hreppsnefndin
hefir því engin tök á að sinna
þessari beiðni, bæði vegn,a þess,
hvernig ásitæður hreppsiins eru,
og svo það, að hún verður að
álíta, aö þú hljótir að hafa unnið
þér sveitfesti síðan þú fórst héð-
an. Að vísu er það ekki vel
ljós.t eftir skýrsiunni að d.æma,
en hafir þú flakkað um heimiilis-
laus fleiri ár, þá er pér það
sjálfum versit. — Þá .getum við
ekki síður orða bundist um það,
að tæplega sé takandi mjúkum
höndum á því, að þú sem ein-
hleyiiur maður, er elt hefir at-
vinnuna þar sem hún hefir verið
bezt, og þar af leiðandi getað
notið í Tíkum mæli það háa
kaup, sem verið hefir undanfarin
ár, — skulir ekki geta staðið
straum -af isjáifum þér, þó undir
jiessum kringumstæðum sé, eiins
og , flesitir almennilegir menn.
Hingað til hefir hreppurinn tekið
þátt í að lána og borga sjúk-
dómskostnað, sem fallið hefir á
fátæka fjöls/kyldumenn, en ein-
hleypir menn hafia ekki leitað á
náðir hreppisims fyr en þú nú.
Viljir þú, eða sjáir ekki nein
önnur ráð en að fá hjálp okikar
hér, þá verður þú að koma hing-
að austur og tala við okkur. Mun
þá upplýsast betur, hvort okikur
beri ,að taka þig á okkar arma,
— og verði svo >aö vera, þá
verður reynt að gera það, sem
unt er þér til hjálpar, enda verð-
ur þú þá að fara eftir þeiim ráð-
um, sem hreppsnefndin telur beet
henta.
Með beztu óiskum og kveðju.
St. Jónsson.
Þannig fékk þesisi sjúki ein-
'Stæðingur ‘á . fimtugsaldri nieit-
un um hjálp og snuprur í of-
análag. Er ekki hægt fað sjá,
hvort þær hafi átt að koma í
stað styrksins eða ekki.
Þegar Þor,siteinn heitinn liafði
íengið þesisar „beztu óskir og
kveðju“ var hann alveg á flæði-
skeri staddur. Kunningjar hans
hér höfðu hjálpað honum dálítið,
en það hrökk alls ekki til, og
svo fór hann að snapa sér vinnu.
Hann fékk einhvern reiting, en
var alt af fárveikur, og svo var
það aðfaranótt s. i. mánudags kl.
2 áð fiann varð dauðveikiir. Var
símað til lækna, og Jón Hj. Siig'-
Sigurðsison og Björn Gunnlaugs-
son komu og skoðuðu han,n. En
pá var komið -hádegi. Töldu þeir
hann báðir dauðveikan og sögðu,
að það yrði að fara með harin
í Landsspítalann tafarlaust, en
áður þyrfti áð útvega ábyrgð fyr-
ir þvi, að sjúkrahússvist hans
yrði greidd. Fór Stefán því í
skrifstofu borgarstjóra. Var þá
kl. rúmlega 1. Tjáði hann skrif-
stofufóikinu frá málavöxtum og
óskaði eftir því, að bærinn gengi
i ábyrgð fyrir sjúkrahússvist Þor-
steinS', og hann bað um, að þessu
yrði ,'hraðiað, því að iimaðtirinn
væri dauðvieikur. Svarið, sem
Stefán fékk, var neitun, auk þess
sieim það var skýrt út fyrir hon-
um á mjög einkennitegan og
miður kurteisan hátt, að bænum
bæri ekki skylda til þessa. En
það er alrangt.
Við svo búið fór Stefán og
náði í Jón Hj. Sigurðisison lækni
og tjáði honum málavexti. Tók
Jón þá iinálið að sér, og nokkru
síðar kemur sjúkrabifreið heim
til Þorsteins og fer með hann í
Landsispítalann. ,— Þá var kl.
um 31/2. Vax þá liðið nieira en
dægur frá því að maðiurinn veikt-
ist En rétt um Jeið og hann var
kominn inn í sjúkrahúsið var
hann örendur.
' - ». •
Þannig er þettia dæimi um mis-
kunnarleysi fátækralaganna og
ofan á það bætist rangsleitni og
kæruleysi þeirra, er eiga að fram-
kvæma þau. Skrifstofa borgar-
stjóra hér og „sveitarhöfðinginn“
fyrir austan Ieggjast á lítiLmagn-
ann, einstæðinginn fatlaðan og
aldraðan og hjálpa sjúkdóminum
til að gera út af við hann.
Vægari orð er ekki hægt að hafa
um þetta. Þannig eru öryggis-
lausir alþýöuimenn eins og fót-
knettir á milli hreppsnefndanna
og bæjarstjórnanna. Dauðveikmn
er þeiim varnað hjúkrunar og
lækningar n©ma v meö ábyrgð.
Lófarnir eru (tómir, og ábyrgðin
fæst ekki.
Kveðja
frá „Zeppelin greifa“.
Frá loftskipinu „Zeppeiin
greifa“ barst póistmálastjóra
loftskeyti, sem í þýðingu er svo-
hljóðandi:
„Þökk fyrir ágæta aðstoð við
póstupptökuna. Berið kv-eðju for--
swtisráðherra og þjóðinn».“
PóstmáLastjóri vill bæta viö
þakklæti til póstimianna fyrir á-
gæta aðstoð við þetta tækifæri,
til lögreglunnar sömúleiðisi, og
til allra, sem viðstaddir voru, fyr-
ir prúða fmmkomu.