Morgunblaðið - 20.04.1982, Blaðsíða 22

2 2 MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 20. APRÍL 1982
Þorvaldur Garðar Kristjánsson:
Unga fólkið að hverfa
af nýbyggingarmarkaði
Furðuleg óskammfeilni ríkisstjórnar
ÞaÓ er lurðuleg óskammfeilni fjármálaráðherra og ríkisstjórnar,
eftir að hafa svipt Byggingarsjóð ríkisins helzta tekjustofni hans,
launaskattinum, og þar með a.m.k. 220 m.kr. tekjum 1982, að stilla
sér nú upp sem sérstökum fjárhagslegum björgunarmönnum hús-
næðisiánakerfisins. Þessi óskammfeilni eykst síðan um allan helm-
injj þcgar það yfirskin er notað til að réttlæta enn einn viðbótar-
skattinn, nú í formi skyldusparnaðar, að ella verði ekki hægt að
auka á frumlán til fyrstu íbúðar viðkomenda, þegar jafnframt er
vitað, að þessi þvingaði sparnaður dugar ekki einu sinni til að greiða
yfirdráttarskuld byggingarsjóðs ríkisins frá fyrra ári við Scðlabank-
ann. Sparnaðurinn á að gefa 35 m.kr. en yfirdráttarskuldin, sem
gjaidfellur eftir framlengingu í septembermánuði nk., er 40 m.kr.
Þingkempur í þingönnum
Hér má líta þrjár þingkempur, sem horfa fram á miklar þingannir, en stefnt
mun að þinglausnum um eða upp úr ntestu mánaðamótum: Páll Pétursson,
formaður þingflokks framsóknarmanna, Þorvaldur Garðar Kristjánsson (S)
og Olafur G. Einarsson, formaður þingflokks sjálfstæðismanna.
Skyldusparnaður
hátckjufólks
Ragnar Arnalds, fjármálaráð-
herra, sagði hér um að ræða
skyldusparnað á hátekjufólk, þ.e.
6% bindingu til 3ja ára á tekju-
skattsstofni umfram 135 þúsund
krónur. Þessi sparnaður á að gefa
35 m.kr. og ríkissjóður mun fram-
lána hann Byggingarsjóði ríkisins
með sömu kjörum. Það verða að-
eins um 5% skattgreiðenda sem
hér koma við sögu, sagði ráðherra.
Ráðherra sagði tvennt koma til,
sem réttlætti þennan skyldu-
sparnað: 1) Nokkrir fjárhagserfið-
leikar Byggingarsjóðs ríkisins og
2) sú ætlun að hækka frumlán til
þeirra sem eru að eignast sína
fyrstu íbúð.
Ljóst er, sagði ráðherra, að
frumvarp þetta mætir andstöðu
hér í þinginu, og yfirlýsingar ein-
stakra þingmanna (Alberts Guð-
mundssonar og Eggerts Haukdal)
í fjölmiðlum sýna, að ekki er ljóst,
hvort það nýtur meirihlutafylgis.
Ríkisstjórnin rústar
húsnæöislánakerfíð
Þorvaldur Garðar Kristjánsson
(S) hóf andmæli sín gegn frum-
varpinu á efnisatriðum, sem rakin
eru í upphafi þessarar fréttafrá-
sagnar. Helztu efnispunktar í
ræðu hans vóru:
• 1) Ríkisstjórnin hefur svift
Byggingarsjóð ríkisins helzta
tekjustofni sínum, launaskatti,
sem hefði að óbreyttu gefið sjóðn-
um 220 m.kr. tekjur 1982. Með því
að gera sjóðnum þess i stað að
taka lán til skemmri tíma og með
hærri vöxtum en heyra til útlán-
um hans er verið að stefna honum
í hreina eyðingu.
• 2) Byggingarsjóður ríkisins
tók 40 m.kr. bráðabirgðalán hjá
Seðlabanka á sl. ári til að standa
við skuldbindingar sínar þá, eftir
að stjórnarstefnan hafði skekkt
sjóðinn. Þetta bráðabirgðalán átti
að greiða í febrúar 1982 en fékkst
framlengt til septembermánaðar.
Ljóst er að skyldusparnaðurinn er
ætlaður til að mæta þessari van-
skilaskuld en bætir ekki að öðru
leyti fjárhagsstöðu Byggingar-
sjóðs 1982 — né heldur til fram-
búðar.
• 3) Það er því í senn furðuieg
óskammfeilni og hrein markleysa
þegar því er haldið fram, að hér sé
verið að treysta fjárhagsstöðu
Byggingarsjóðs eða húsnæðis-
lánakerfisins og skapa forsendur
fyrir hærri lánum til þeirra, sem
eru að eignast íbúð í fyrsta sinn.
Sannleikurinn er sá, að einkum
ungt fólk, er að hverfa út af ný-
byggingarmarkaði íbúða, vegna
þess m.a., að húsnæðisstefna Al-
þýðubandalagsins er að rústa hús-
næðislánakerfið.
• 4) Greiðsluáætlun Bygg-
ingarsjóðs ríkisins 1982, sem þó er
miðuð við þann mikla samdrátt í
íbúðabyggingum sem orðinn er frá
1978 og skiptir mörgum hundruð-
um íbúða á ári, gerir ráð fyrir 90
m.kr. fjárvöntun 1982 til að
standa við lánaskuldbindingar.
Þar að auki stendur til að lækka
svokölluð G-lán 1982, sem þýðir,
að ungt fólk, sem hugðist bjarga
sér út úr vandanum með því að
kaupa gamalt húsnæði, fær einnig
hurðarskell stjórnarliðsins fram-
an í sig.
Neikvæðar undirtektir
Aðrir þingmenn, sem þátt tóku í
þessari umræðu fram að þinghléi
kl. 4, vóru: Kjartan Jóhannsson
(A), Eiður Guðnason (A), Karl
Steinar Guðnason (A) og Sigur-
laug Bjarnadóttir (S). Mæltu þau
öll í móti frumvarpinu og gagn-
rýndu þá þróun sem orðið hefur í
húsnæðislánakerfinu í tíð núver-
andi ríkisstjórnar. Ekki er rúm til
að rekja þessar umræður frekar
nú en að þeim verður e.t.v. vikið
síðar hér á þingsíðu Mbl.
Stjórnarfrumvarp um Húsnæðismálastofnun:
„Ekki unnt að taka ákvörðun
um að 1 % af launaskatti renni
til Byggingarsjóðs ríkisins“
í gær var lagt fram á Alþingi
sljórnarfrumvarp um breytingu á log-
um um Hú.snæði.s.stofnun riki.sins. í
greinargerA með frumvarpinu segir
svo um helztu breytingar, sem það
felur í sér:
• 1. Tekið er inn í frumvarpið
ákvæði þess efnis að framlag
rikissjóðs til Byggingarsjóðs
ríkisins skuli á næsta ári vera
tvöfalt hærra að verðgildi en
framlagið á fjárlögum ársins
1982 eftir að sett hafa verið sér-
stök lög um aukna fjáröflun til
Byggingarsjóðs ríkisins. Hér er
um að ræða hækkun sem næmi
50— 60 milljónum króna á verð-
lagi fjárlaga ársins 1982. Bygg-
ist þetta ákvæði á þeirri for-
sendu að í haust verði lagt fyrir
alþingi frumvarp, sem tryggi
Byggingarsjóði ríkisins þann
tekjustofn sem þarf til að
standa undir þessum útgjöldum
og samsvara tekjur Bygg-
ingarsjóðs ríkisins þá, að sam-
þykktum slíkum lögum, þeim
tekjum sem koma af 1% launa-
skatti. I tillögum húsnæðis-
málastjórnar var gert ráð fyrir
því að tekjur af 1% launaskatti
rynnu beint til Byggingarsjóðs
ríkisins. Miðað við núverandi
fyrirkomulag hefði það haft í
för með sér samsvarandi tekýu-
skerðingu fyrir ríkissjóð og rík-
isstjórnin telur ekki unnt að
taka ákvörðun um slíkt nema
jafnhliða verði tekin ákvörðun
um aðrar tekjur í staðinn.
• 2. Til þess að greiða fyrir bygg-
ingu leiguíbúða er lagt til að
fella niður það bann, sem jafn-
an hefur verið í lögum, við því
að veita einstaklingum sem eiga
íbúð lán til að byggja leiguíbúð-
ir. Eftir að öll lán eru verð-
tryggð er ekki ástæða til þess að
neita þeim um lán til nýbygg-
inga sem vilja leggja fjármagn í
nýbyggingar. Sama gildir þá um
fyrirtæki sem vilja byggja
leiguibúðir fyrir starfsfólk sitt.
Tilgangurinn með þessum
breytingum er að örva bygg-
ingar leiguíbúða fyrir almennan
markað og afnema úreltar
hömlur úr lögunum.
• 3. Áhugi og þörf fyr-ir bygg-
ingar íbúða og vistheimila fyrir
aldrað fólk hefur farið mjög
vaxandi á síðustu árum. Þrátt
fyrir stórauknar fjárveitingar
til þessara mála vantar enn
mikið á að þörfinni sé fuilnægt.
Sérstaklega eru sveitarfélög
sem í slíkum byggingum standa
í miklum vanda með að fjár-
magna þær. Hér er lagt til að
heimila og stofnunum sem
byggja slíkar íbúðir að selja
skuldabréf þeim einstaklingum
sem með kaupum á skuldabréf-
um vilja tryggja sér rétt til
íbúðar eða vistar á dvalarheim-
ili. Vegna þeirra sem ekki eiga
fjármagn eru settar þær hömlur
að ekki má ráðstafa nema helm-
ing ibúðanna gegn sölu skulda-
bréfa nema með sérstöku leyfi
húsnæðismálastjórnar. Á það
ákvæði að tryggja rétt þeirra
sem ekki eiga fjármagn til
kaupa á skuldabréfum.
• 4. I 35. gr. gildandi laga er
ákveðið að allir skuli fá lánað
sama hlutfall af byggingar-
kostnaði staðalíbúðar, miðað
við fjölskyldustærð. Með frum-
varpinu er lagt til að heimila að
lána hærra hlutfall til þeirra
sem enga íbúð eiga og hafa ekki
átt íbúð á síðastliðnum tveimur
árum.
Þá er einnig heimilað að þeir
sem byggja á lögbýlum í sveit-
um skuli fá lán samkvæmt
staðli 2 þó að aðeins einn maður
sé þar með lögheimili.
• 5. Kaupskylda á íbúðum í
verkamannabústöðum sem
koma til endursölu hefur vakið
umræður meðal sveitarstjórn-
armanna og sætt nokkurri
gagnrýni við framkvæmd lag-
anna. Kaupskyldan var sett á
sveitarfélögin vegna þess að
íbúðir í verkamannabústöðum
voru á nokkrum stöðum seldar
hæstbjóðanda og lög og reglu-
gerðir voru virt að vettugi að
talið var. I þessu frumvarpi er
lagt til, að kaupskyldan nái ekki
til eldri verkamannabústaða og
aðeins til þeirra íbúða sem
byggðar eru samkvæmt lögum
nr. 51 frá 1980. Þá er kaup-
skyldutíminn styttur sam-
kvæmt þeim lögum úr 30 árum í
15 ár. Með þessu ákvæði er kom-
ið til móts við óskir sveitar-
stjórnarmanna í landinu en í
tillögum húsnæðismálastjórnar
var gert ráð fyrir því að kaup-
skyldan yrði almennt stytt úr 30
árum í 15 ár. í þessu frumvarpi,
eins og það er nú flutt af ríkis-
stjórninni, er gengið nokkuð
lengra en upphaflega var óskað
eftir af húsnæðismálastjórn og
er það, eins og áður segir, í sam-
ræmi við þær óskir sem bárust
Kaupskyldu
breytt
í forkaups-
rétt á eldri
verkamanna-
bústöðum
Framlag
ríkissjóðs
til bygging-
arsjóðsins
1983 tvöfalt
framlag 1982
frá samtökum sveitarstjórnar-
manna.
• 6. Reglur um framreikning á
verði íbúða í verkamannabú-
stöðum og um matsgerðir við
eigendaskipti eru gerðar fyllri
og skýrari með frumvarpi
þessu. Mikilvægasta breytingin
er sú að hætta að láta eigendur
íbúðanna öðlast verulega auk-
inn rétt aðeins við 10 eða 20 ára
eignarhald á íbúðunum. í stað
þess er með frumvarpinu lagt til
að þeir sem eiga íbúð í verka-
mannabústað eignist tiltekinn
rétt til eignarauka fyrir hvert
ár sem þeir hafa átt íbúðina, er
þar um verulega réttarbót að
ræða fyrir þá sem þurfa að selja
íbúð sína áður en þeir hafa átt
hana í 10 ár.
• 7. Skyldusparnaður unglinga
var fyrst settur í lög árið 1957
og hefur síðan verið einn af
tekjustofnum Byggingarsjóðs
ríkisins jafnframt því að stuðla
mjög að því að ungt fólk gæti
eignast íbúð. Með breytingum
sem orðið hafa á ávöxtun spari-
fjár var þess ekki gætt að bæta
sem skyldi ávöxtun þessa fjár
sem haldið var eftir af launum
unglinga. Jafnframt var illa
staðið að innheimtu þessa
skyldusparnaðar. Þrátt fyrir
stórlega bætta ávöxtun skyldu-
sparnaðarins með lögunum um
Húsnæðisstofnun ríkisins nr.
51/1980 þá er nú svo komið, að
skyldusparnaðurinn skilar ekki
umtalsverðum tekjum til Bygg-
ingarsjóðsins og kemur þá ekki
heldur að tilætluðum notum
fyrir unga fólkið við íbúðar-
kaup. Liggur því ekki annað
fyrir en afnema lögin eða
endurbæta þau verulega svo að
þau fari aftur að gegna hlut-
verki sínu. Með frumvarpi þessu
er lagt til að breyta verulega
innheimtukerfi skyldusparnað-
arins og setja fastari reglur um
endurgreiðslur á því sem kemur
inn í Byggingarsjóð ríkisins.
• 8. Komið er til móts við sjón-
armið sem nefnd um málefni
aldraðra kom á framfæri við
ríkisstjórnina og gerist það í 7.
i gr. frumvarpsins. Þar er gert
ráð fyrir því að ef lántaki er 70
ára eða eldri, og fjárhag hans
þannig varið að sýnt þyki að
hann fái ekki staðið undir af-
borgunum af láni, sé heimilt að
fresta afborgunum af láninu.
Lánið falli hins vegar í gjald-
daga og endurgreiðist að fullu
við eigendaskipti. Hið sama
gildir ef lántaki flytur úr hús-
næðinu og Ijóst er, að hann
muni ekki flytja þangað aftur.
Hér er um að ræða viðbót við
þær breytingar sem húsnæð-
ismálastjórn lagði til.“