Morgunblaðið - 29.06.1982, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 29. JÚNÍ 1982
19
Shultz enginn nýliði
í alþjóðastjórnmálum
FORSETI Bandaríkjanna náði til
George Pratt Shultz í London um
klukkan 3 e.h. á föstudag, en hann
langaði að vita, hvort Shultz, for-
stjóri eins stærsta verkfræði- og
ráðgjafarfyrirtækis í heimi, myndi
taka boði um embætti utanríkis-
ráðherra Bandaríkjanna.
Jákvætt svar Shultz kemur
ekki á óvart, ef haft er í huga, að
eftir að Reagan náði kjöri 1980,
bar nafn hans hvað hæst þeirra
sem nefnd voru til embættis
utanríkisráðherra, en staðan
hafnaði þá í höndum Alexander
Haigs.
Atburðarásin hófst á fimmtu-
dag þegar Haig hótaði sem oftar
að segja af sér, en munurinn á
þessari hótun og þeim fyrri var
sá, að hún var samþykkt. Hótan-
ir hans voru orðnar einni of
margar og stundir hans í emb-
ætti voru taldar. Athygli hefur
vakið, að Haig hafði ekki hug-
mynd um að afsögn hans hafði
verið samþykkt fyrr en seint á
föstudag, en á sama tíma var
Shultz að tjá samstarfsmönnum
í fyrirtæki sínu fréttirnar um að
hann léti nú af störfum þar um
óákveðinn tíma vegna hins nýja
starfs.
George Pratt Shultz er fæddur
í New York-borg þann 13. des-
ember 1920 og er því á 62. ald-
ursári. Hann gekk í einkaskóla í
Windsor til að byrja með, en út-
skrifaðist frá Princeton-háskóla
1942, þar sem hann hlaut mjög
háar einkunnir í hagfræði.
Meðan á síðari heimsstyrjöld-
inni stóð var hann landgönguliði
í Kyrrahafsátökunum, en að
þeim loknum hóf hann kennslu-
störf við Tækniháskólann í
Massachusetts, þar sem hann
varði síðan doktorsritgerð sína
um iðnaðarhagfræði 1949.
Shultz kenndi við tæknihá-
skólann allt til 1957, en hann
gerði hlé á störfum sínum við
skólann frá 1955 til 1956 þegar
hann starfaði sem yfirhagfræð-
ingur ráðgjafarnefndar forset-
ans um hagfræðileg málefni.
Frá 1957 til 1962 var hann
deildarforseti við viðskiptahá-
skólann í Chicago, en þar starf-
aði hann með hinum þekkta hag-
fræðingi Milton Friedman sem
talið er að hafi haft mikil áhrif á
fjármálastefnu Reagans forseta
og stjórnar hans. Haft er eftir
Friedman um Shultz: „George
stendur fast við stafkrókinn og
grundvallarreglurnar, en hann
er ekki sami hugsjónamaður og
ég-“
Shultz tók síðan við starfi
vinnumálaráðherra í stjórn Nix-
ons 1969, en í júlí 1970 varð hann
fjárlagastjóri og fluttist síðan
yfir í fjármálaráðuneytið í júní
1972 þar sem hann tók við af
John B. Connally.
George Shultz er talinn einn
af nánustu einkaráðgjöfum
Reagans Bandaríkjaforseta og
heimur alþjóðastjórnmála er
honum vel kunnur. Hann er til
að mynda nýkominn úr Evrópu-
ferðinni með Reagan þar sem
hann þjónaði hlutverki eins að-
alráðgjafa hans, sérstaklega
varðandi allan undirbúning fyrir
leiðtogafundinn í Versölum.
Eitt fyrsta verk Shultz í hinu
nýja starfi utanríkisráðherra
var að sjálfsögðu að halda fund
með forsetanum sjálfum og öðr-
um í stjórninni, sem, Haig hafði
komist í andstöðu við suma
hverja.
Embættismenn í Washington
leggja áherslu á að Shultz sé í
raun enginn nýliði í starfi innan
ríkisstjórnar, þar sem hann hafi
bæði gegnt embættum í atvinnu-
og fjármálaráðuneytinu í stjórn-
artíð Nixons. Einnig telja þeir að
ekki verði um neina stefnubreyt-
ingu í utanríkismálum að ræða
þrátt fyrir mannaskiptin.
Bent er á, að Shultz sé þekktur
fyrir annað en láta skapið
hlaupa með sig í gönur, en þess-
ari ábendingu er greinilega beint
til Haigs, sem oft stóð í miklum
deilum opinberlega.
George P. Shultz, hinn nýi utanríkisráðherra Bandaríkjanna, á gangi
ásamt Ronald Reagan, forseta, á laugardag sl.
Walter Mondale Edward Kennedy
Fátt um ný svör á
fundi demókrata
Washington, 28. júní. Frá Önnu
Bjarnadóttur, fréttaritara Mbl.
FLOKKITR demókrata í Bandaríkj-
unum kom saman til millikosninga
landsfundar í Filadelfiu nú um helg-
ina. Flokkurinn hefur ekki átt of
sæla daga undanfarin ár, Vietnam-
stríðið kom illa við hann og hörð
keppni Jimmy Carters og Edward
Kennedys um forsetaframbjóðenda-
útnefninguna 1980, kom flokknum
illa. Flokkurinn tapaði ekki eingöngu
forsetakosningunni það ár heldur
missti hann einnig meirihluta í öld-
ungadeild bandaríska þingsins, sem
var út af fyrir sig meira áfall því hann
hafði ráðið þar ríkjum síðan 1954.
Mikil samheldni réði ríkjum nú um
helgina. Demókratar voru á einu máli
um að Ronald Reagan stæði sig illa í
embætti og efnahagsstefna hans næði
ekki nokkurri átt. Þeir lýstu yfir stuðn-
ingi við stefnu friðarhreyfingarinnar
sem krefst þess að kjarnorkuvopna-
framleiðsla verði stöðvuð þegar í stað,
bæði í Bandaríkjunum og Sovétríkjun-
um, og eftirlit verði haft með framfylgi
þeirrar samþykktar í báðum ríkjum.
Þeir lokuðu augunum fyrir blóðbaðinu í
Líbanon og sögðu að innrás ísraela
hefði opnað leið til að koma á friði í
Líbanon og endurreisa sjálfstæði þjóð-
arinnar auk þess sem hún hefði þjarm-
að að „Alþjóðahryðjuverkahreyfingu
PLO“ og minnkað áhrif Sovétríkjanna í
Miðausturlöndum.
Hugsanlegir forsetaframbjóðendur
flokksins í forsetakosningunum 1984
voru stjörnur fundarins. Edward
Kennedy, öldungadeildarþingmaður
frá Massachusetts, vakti mesta athygli.
Hann var síðastur til að halda ræðu,
hinir sáu til þess að þeir þyrftu ekki að
tala strax á eftir honum. Kennedy er
þekktur fyrir að flytja mjög áhrifa-
miklar ræður á landsfundum demó-
krata. Hann talaði á sunnudag og byrj-
aði á því að lýsa yfir stuðningi við jafn-
réttisbaráttu bandarískra kvenna, en
tilraun þeirra til að fá jafnréttisgrein
inn í stjórnarskrána er nýfarin út um
þúfur og nú hefur baráttan rétt hafist
að nýju. Hann gagnrýndi Reagan harð-
lega og benti á að síðan Reagan tók við
embætti hafi 3 milljónir manna misst
atvinnu. Hann sagðist hafa haft margt
við stefnu Carters að athuga en stefna
hans í mannréttindamálum hafi verið
góð. Fundarmenn fögnuðu þessu en
nafn Carters bar ekki oft á góma um
helgina.
Walter Mondale, fv. varaforseti
Carters, nýtur mikilla vinsælda meðal
demókrata og vakti mikla athygli á
fundinum. Talið er að baráttan um for-
setaframbjóðendaútnefningu flokksins
verði hörðust milli hans og Kennedys.
John Glenn, Garzhart, Ernest Hollings
og Alan Cranston, öldungadeildar-
þingmenn frá Ohio, Colorado, Suður-
Karólínu og Kaliforníu, létu einnig ljós
sitt skína á fundinum. Þeir héldu allir
ræður við mismiklar undirtektir fund-
armanna.
Samstaða og friður ríkti á fundinum
en það hefur ekki tekist á fundum
demókrata í mörg ár. Nýjar hugmyndir
um viðreisn efnahagslífsins komu ekki
fram en þeir eru þó vonglaðir um að
þeir náði aftur meirihluta í öldunga-
deild þingsins í kosningunum í haust.
Persónulegar vinsældir Reagans eru
enn miklar þrátt fyrir allt. Hann kann
að ákveða að bjóða sig fram til endur-
kjörs eftir tvö ár. Ef einhver vonar-
neisti um batnandi efnahagslíf lifir þá
enn í brjósti þjóðarinnar getur barátta
hinna vongóðu demókrata gegn honum
reynst erfið.
OÐRUM TIL
FYRIRMYNDAR
Kjörinn bíll ársins í hinu virta japanska bílablaði
„Motor Magazine”. 46 sérfræðingar frá 16 þjóð-
löndum stóðu að valinu. Þeirra samdóma álit var að
Opel Ascona hefði allt það til að bera sem einn bíl
getur prýtt: Frábæra aksturseiginleika og gott
innanrými jafnt fyrir fólk sem farangur. Ascona
væri þægilegur og öryggisbúnaður allur fyrsta
flokks. Ennfremur væri Ascona aflmikill en jafn-
framt spameytinn svo af bæri. Síðast en ekki
síst væri verð Ascona vel samkeppnisfært.
Vekur Opel áhuga þinn?
Reiðubúinn í reynsluakstur?
Hringdu og pantaðu tíma.