Alþýðublaðið - 18.07.1931, Blaðsíða 4

4
Berklar og vlndliegar.
Fyrir nokkru síðan hélt Guðm,
Hannesson prófessor ræðu í Út-
varpsstöð íslands í Reykjavík, um
berklavarnir hér á landi og tilraun-
ir manna að lækna veikina, Gat
hann pess, að berklaveikin hefði
mót von manna — aukist að mun
hin síðari ár, eða”síðan heilsuhæl-
ið var reist á Vífilstöðum. Kostn-
aðurinn við berklavarnirnar, sagði
prófessorinn að hefði margfaldast
frá pví að berklavarnarlögin urðu
til. Var svo að heyra að íslenzku
læknarnir stæðu uppi ráðprota og
vissu ekki sitt rjúkandi ráð, hvað
gera skyldi til að stöðva pessa
plágu.
Hvað stoða heilsuhæli, hressing-
arhæli, læknar og meðul, ef fram-
leiðsla berklanna eykst með ári
hverju? Hér er ekki alt með feldu.
Læknarnir virðast hafa látið eitt-
hvað ógert af pví, sem peim bar
að gera til að draga úr berkla-
veikinni. Það gagnar lítið að reisa
heilsuhæli og sjúkrahús, og láta
svo par við sitja. Hitt stæði lækn-
um nær, að taka fyrir rætur sjúk-
dómsins, eða að leita að upptök-
unum, pví, að ösi skal á stemma.
Aðal atriðið er að koraa í veg
fyrir sjúkdóminn. Það er seint að
fara að brýna pað fyrir mönnum peg-
ar peir eru orðnir sjúkir, hvernig
peir eigi að varast veikina.
Það er sannfæring mín að önn-
ur plága hér i landi, eigi mjög
mikinn pátt í útbreiðslu berkla-
veikinnnar. Hún er tóbaksnautnin
eða sérstaklega vindlingareyking-
arnar. Ekki svo að skilja að berkl-
ar séu í sjálfu tókakinu heldur
hitt, að ætla má, að miklar tó-
baksreykingar veikja svo lifíærin
að menn verða móttækilegir fyrir
berklasýklana. Eins og högun
pjóðarinnar er háttað má telja tó-
bakspláguna eitthvert hið vejsta
böl, sem nú gengur yfir ísland.
Læknarnir hafa ekkert gert, mér
vitanlega, til að afstýra pessari
plágu. Mega jió vita, að hér er um
heilsuspillandi nautn að ræða.
Ekki er nóg með pað, að mikl-
ar tóbaksreykingar eru heilsuspill-
andi, heldur eru pær skæðasti
vasapjófar, sem til eru. Dæmi eru
til að menn í Reykjavík eyði
600—800 kr, á ári í vindlingaroyk-
ingar. Það er ekki einungis hægt
að pekkja pessa menn á pví, að
peir eru alt af sireykjandi, heldur
líka á pví, að peir eru oftast sí-'
hóstandi. Þetta er fyrirboði pess,
að peir muni fyr eða síðai lenda
á heilsuhæli, sem brjóstveikir sjúkl-
ingar. Konur eru sízt eftirbátar
karlmanna í töbaksreykingum. Og
dæmi eru til pess, að pær, engu
síður en karlmenn, erti pegar orðn-
ar, prælar tóbaksins, fyrir innan
fermingaraldur.
Reykingarfólkið spillir bæði sinni
eigin heilsu, og manna, sem eru
svo nálægt pví, að peir anda að
sér tóbaksreyknum. Berklasjúkur
maður, sem púðrar út úr sér tó-
baksreyk inrian um margt fólk á
ALBXÐUÐLAÐIÐ
pað á hættu að sýkja pá, sein
anda að sér reyknum er út úr
honum kemur.
Einn liður í útbreiðslu tóbaks-
ins hér á landi eru tóbakskaup-
mennirnir. Til pess að koma sem
mestu íóbakseitri inn í fólkið fundu
peir upp á peirri aðferð, að ginna
kvenfólkið til að taka pátt i feg-
urðarsamkeppni.
Þeirri konu var heitið háum
verðlaunum, sem að dómi tóbaks-
salans pætti fríðust. Myndir peirra
kvenna, sem gáfu sig fram, voru
síðan látnar fylgja tóbakspökkun-
um. En auðséð er á peim, að
myndarlegaSta kvenfólkið í land-
inu hefir ekki látið tóbakssalana
hafa sig parna að, ginningarfífli.
Eftir auglýsingaskrumi íóbaks-
salana að dæma, virðist andleg
sem líkarnleg velferð pjóðarinnar
í veði, ef hver einstaklingur lætur
ekki sinn síðasta eyrir fyrir tó-
baksvindlinga. Því reynslan sýnir
hinsvegar að með auknum tó-
baksreykingum í landinu, eru
framleiddir að sama skapi fleiri
berklasýklar en nokkru sinni áður
og heilsuhælin og sjúkravistar-
heimilin eru að fyllast af berkla-
sjúklingum.
' Þykir ekki læknum ástæða til,
að peir beiti sér fyrir að hefta tó-
baksnautn landsmanna. Og finst
ekki kvenfólkinu eins mikil nauð-
syn að koma í veg fyrir tóbaks-
reykingar og að beita sér fyrir að
reisa heilsuhæli.
í sambandi við pessa landsplágu,
sem ég nú hefi nefnt, má vekja
athygli á peim sið, sem tíðkast
hefir á seinni árum, að láta börn
og unglinga ganga, með ber hnén,
nálega, hvernig sem viðrar. Þetta
mun meðal annars eiga drjúgan
pátt í að skapa skilyrði fyrir
berklasýklana. Séð hefi ég vesald-
arleg börn pind til að ganga með
ber hnén í kalsa veðri um hávet-
ur. Alt útlit peirra bar með?sér
að pau voru, með pessu ráðlagi,
ofurseld hvíta dauðanum. Svona
getur tízkan og tildrið blindað fá-
frótt og Htilsiglt fólk, og leikið pað
grátt.
Hér skal ekki farið frekar út í
petta mál enda munu aðrir færari
að dæma um klæðnað fólksins
En yfirleitt má segja, að eftir
klæðnaðinum að dæma, að útlit
sé fyrir að all mikill hluti pjóðar-
innar húi frekar suður við Mið-
jarðarhaf en norður undir heim-
skautabaug.
Duergur.
Mafsnarfforðiar.
Útiskemtun heldur kvenfélagið
Hringurinn í Hafnarfirði á sanniu-
daginn. Skemitunin verður á
Hamarkotstúni. Hringurinn er 19
ára nú og hefir starfað að pví
að kosta sjúklinga til hælisviistar
og enn fremur í heimahúsiuim.
Nú er hann að senda 8 börn á
bamahæli til hressingar. Verða
óiefað^miargir til að styöja líkniar-
starfsemi Hringsins með því að
sækja skemtunina.
Sim ©g wefgiMra.
„Þunsri haltnn“.
Jóhann úr Eyjurn hélt pví fram
í alpingisræðu í gær, iað allir at-
vinnurekendur á landinu séu smá-
atvinnurekendur. Kvað hann Har-
ald Guðmundsson virðast standa
í peirri meiningu, að peir, sem
eigi miklar eignir og hafi mikib
umleikis, eigi öðrurn hægara um
vik á krepputimum, En pað sé
nú eitthvað annað en þessii sé
pannig varið. Þeir séu pvert á
móti öilu ver settir en lrinir, ,sem
hafi ekki eins „pungum hala að
veifa“.(!)
„Verkiu tala“.
Héðinn Valdimarsson spurði
stjórnina að pví á alþingi, við
up p haf siumræður f j árlagan na,
hvaða heiimild hún hafi haft til
þfesiS að gefa bókina „Verkin tala“
út fyrir ríkisfé, hvað paö sé í rit-
inu, sem sé svo náuðsyniegt að
kæmist á prent, að það' réttlæti
pað, aö bókin sé gefin út á rikis-
kostr.að, og hveris vegna hún sé
pá ekki ,send ijafnt til íbúa
Reykjavíkur og annara kaup-
staðabúa, eins og henni hafi ver-
ið laumað víðs vegar upp um
sveitir fyrir kosningarniar. M
Tryggvi ráðherra kvað pað rétt
vera, a'ð bókin ,væri gefin út
fyrir ríkisfé. Kvað hann stjórnina '
hafa rétt til a'ð gera slíkar á-
kvarðanir. Bókin yrði líka send
Reykvíkingum og öðrum kaiup-
staðabúum. Kvað hann seina af-
greiðslu valda því, a'ð útbýtiúgu
hennar væri ekki lokið. — Fanst
mörgum pingmönnum pessi svpr
» •
hans vefa meira en hæpin skýr-
ing á málinu.
Veiði- og loðdýra-íélagið
fiélt síðari hluta aðalfundar
|sins í gær. í stjórn voru kosnir
Gunnar Sigur'ðsson frá Selalæk
formaður, Ársæll Árnason ritari,
Guðm. Guðmundsson skipstjóri
frá Nesi gjaldkeri, Emil Roksifcad
og Pálrai Hannesson meðstjóirn-
endur.
Það er margt
alpýðufólk, sem fer eina skemti-
för út úr bænum á hverju sumrí.
Þótt menn langi tii.að bregða sér
oftar út í náttúruna úr bæjar-
rykinu, pá ieyfir buddan pað
ekki. Þa'ð hefir orðið að venju
undanfarin 3 ár, að alpyðufólk
(:ékúr pátt. í skemtiför ungra jafn-
aðamianna. Vanalega hefir unga
fólkinu tekist að efna til farar-
innar þannig, að hún væri við
hæfi alþýðufólks og miðuð við
pyngju pess. Þannig hefir ]>að
verið, og svona virðist mér vera
enn um förina á morgun,. Látum
pví unga , og gamla sameinast á
Sparið peniuga. Foiðist ópæg-
indi. Munið pví eftir að vanti
ykknr rúður í giugga, hringið
i síma Í738, og verða pær strax
látnar í. Sanngjarnt verð.
Alls konar
málning
nýkomin.
Klapparstíg 29. Sími 24,
Skutnll
fæst i lausasölu í afgr. Alpýðubl.
imorgun í einni för suöur á
Reykjanes.
Alpýdumad,ur.
Tilkynnið
pátttöku ykkar í förinni su'ður
á Reykjanes i kvöld kl. 7—9 í
Alþýðúhúsiö, sínii 2394.
Blási pið vindar
lagið eftir Pál ísólfsson, sem
Morgunblaðið segir að farpegar
á „Sierra Cordoba“ hafi verið svo
hrifnir af, fæst á ritstjórn Morg-
unblaðsins. Að eins fá til. Hring-
eð strax!
HwaaH er laB frétta?
Nœturtœkhir er í nótt Halldór
Stefánsson, Laugavegi 49,- sími
2234, og aðra nótt Magnús Pét-
ursson, . Hafmarstræti j-y, sími
1185.
Suniuifiagslæknir er á morgun
Ölafur Helgason, Ingólfsstræti 6,
síxni 2128.
Nœturvördur er næstu viku í
lyfjábúð Reykjávíkur1 og lyfja-
búðinni „Iðunni“.
Skooun bifmiiöa. Á mánudaginn
eiga að koma að Arnarhvoli til
skoðunar bifrei’ðar og bifhjól nr.
,601—935. Þar með er skoðuninni1
lokið.
Messur á rnorgun: í dómkirkj-
unni kl. 10 f. m. (ekki jkl. 11) séra
Friðnik Hallgríims,son. í Landa-
kotskirkju kl. ’9 f. m. hámessa.
Sendisueinaclsildin hélt fund I
gærkveldí. Var lengi rætt urn
hagsmuni, sendisveina, og voru
umræður fjörugar. Margir sendi-
svieinar gengu í félagið.
Fimtugsafmœii á í dag frú
Krisitín rngvarsdóttir, Lindargötu
14.
Ftjómband. 11. þ. m. voru gefin
saman í hjónaband af séra
Bjarna Jón,ssyni ungfrú Ingibjörg
Auðbergsdóttir og Axel S. Þórð-
iar,s,on bifreiöarstjóri, bæ’ði, til
hieimilis á Hverfiisgötu 125.
Riitstjóii og ábyTgðarmaður:
Ötafur FriÖriksson.
Alpýðuprentsmiðjan.