Morgunblaðið - 30.07.1982, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 30. JÚLÍ1982
21
Trú og vísindi
— Eftir Gunnar
Tómasson
Deilur háskólamanna og Einars
l’álssonar um fræðilegar vinnuað-
ferðir leiða hugann að brezkum
hugsuði, sem ályktaði að enginn
maður gæti náð vitrænu sambandi
við annan í umræðu um fræðileg
efni; menn gætu einungis borið
saman bækur sínar og yrði síðan
hver einstakur að taka sjálfstæða
afstöðu eða gera skoðanir viðmæl-
anda að sínum.
Við heimspekideild Háskóla ís-
lands, þar sem hugtökin „hugvís-
indi“ og „raunvísindi" eru talin
gjaldgeng, mun niðurstaða hins
brezka hugsuðar væntanlega virð-
ast með ólíkindum, eða eru
„raunvísindi" ekki blákaldar stað-
reyndir sem fávísir einir efa, og
má ekki vísa niðurstöðum Einars
Pálssonar á bug sem „óvísinda-
legum“?
Máli er þó ekki svona einfalt, og
hefði Sókrates vart fallist á að-
greiningu „hugvísinda" og „raun-
vísinda", þar sem hann taldi sig
vita það eitt, að hann vissi ekki
neitt. Líkt hefði verið með Pascal,
en hann taldi algjört þekkingar-
leysi vera endamark allrar vit-
rænnar þekkingarleitar.
Haft er fyrir satt að vísindin
efli alla dáð, og má því ekki ætla
að hér hefðu þeir Sókrates og
Pascal ályktað aulalega? Svo er
þó ekki, því að baki niðurstöðu
þeirra er sú hugmynd, að allt vit-
rænt starf einstaklinga byggi á
óvitrænum forsendum, en af því
leiðir að fræðileg rökræða getur
aldrei leitt til ótvíræðrar niður-
stöðu.
Forseti heimspekideildar Há-
skóla íslands hefur lýst það ókost
á málflutningi Einars Pálssonar
varðandi hugmyndaheim ís-
lenzkrar fornmenningar, að hon-
um sjálfum hafi reynst það ókleift
að ná „vitrænu sambandi" við
þann síðarnefnda.
Ef hér er fræðilega að orði
komist, þá verður að álykta að
forseti heimspekideildar hafi
kollvarpað ofangreindum niður-
stöðum Sókratesar og Pascals. Þá
mun einnig liggja beint við að
bannfæra kennslu flatarmáls-
fræði við Háskóla íslands, en sú
fræði byggir á óvitrænum hugtök-
um punkts og línu. Loks ber að
úthýsa nútíma eðlisfræði, en
þriðji aulinn að nafni Albert Ein-
stein staðhæfði að hún væri öll
grundvölluð á óvitrænum for-
sendum.
„Þau tíðkast nú hin breiðu
spjótin," varð vini mínum Einari
Pálssyni að orði, er við ræddum
deilu hans og heimspekideildar
Háskóla íslands um fræðilegar
vinnuaðferðir. Ekki er það þó
hans sök, að forseti heimspeki-
deildar leitar „vitræns sambands"
þar sem þess er ekki að vænta
vitrænu eðli málsins samkvæmt.
Að nefna „trúboð" í sambandi við
ritverk Einars Pálssonar um ræt-
ur íslenzkrar menningar skyldu
þeir einnig varast, sem nefna eig-
in trú „vísindi".
Strand Ymis:
Orsök slyss-
ins ókunn
Sjóprófum vegna strands togar-
ans Ýmis lauk í bæjarþingi Hafn-
arfjarðar á þriðjudag. I framhaldi
rannsóknarinnar hefur verið
ákveðið að fá sérfræðinga til að
rannsaka stýrisbúnað skipsins,
þ.e. þau sjálfvirku tengsl sem eiga
að vera milli stýris og áttavita.
Ekki liggur þó fyrir hvort rekja
megi strandið til tækjabúnaðar,
fremur en mistaka við stjórn.
AUGLVSCNGASÍMINN ER:
22480
TUrgmblafcib
un?óJ
ípAMSTERDAM

tx
i% |1\;

y/

km>o; V
Innifalið: Flugfargjald, í
bílaleigubíll með dtakmörkuðuiu |
akstri, söluskattur (VAT) ög

I' >1 h - fiviv
iwvém

----
■ t tk \ ---qq43,'
w 6°oÍ \w'Jn20t' i5'5,
. .**• n 32-5 ’ \wA°'ta9- \ \w- R 32.6.
i-a 7„634,- \m.^-69 6'
trygging.
.j
1-11 ára er kr. 1.1
Yngri én 2ja ára greiða kr. 30(
Gildistími 1. júlí - 27. ágúát.
sL..kr.3.‘ ‘ -
■ v i&v5*' A A 943,'
joi1 \p\w. t49
l \ ---------3.862.
|vWa \n\w- 6,C\t2
n&1'-
\—^^ Wtt. \^J
o 930
^x' 9 203,'
*X’ 6434,'
rj 703,
\tt. '■
^1- 6 694,'
o'a83,'
6.6*73,‘
\tt-
3 540,'
\*x’ 4 3*73’“
6203,
\*x' 6.039
\\tt- °'
3.4^
. i*x’ 4.24*7 r
3.0^’
e.78r7
\w- 3-963-
' AÍoA'Vít *®ii \w 9
A \ C'
^VtVÉ^ \ cf
o 702,
*x- 4 69*7 r
*x' 6692,'
*x-
YX-
9 943,
VLt-
3 943,
6 \4.9,
\tt. z
lYÍ-
,\tt.

;vy.yy I
O 433,
>x- aa99í
3.332,' \ voc- \\ Á
4a
Ferðaskrtfstofan
ÚTSÝN
AUSTURSTRÆTI17
SÍMI; 26611
■ííS
3 434,
4.439,'
\*x:
URVAL

iVcx-
603,
VIÐ AUSTURVÖLL
SÍMI: 26900
FLUGLEIDIR
Gott fólk hjá traustu félagi