Morgunblaðið - 05.08.1982, Page 30

30
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 5. ÁGÚST 1982
Frá kynnisferð netagerðarmanna frá Hamp-
iðjunni og Netagerð Ingólfs ásamt skip-
stjóra úr Eyjum til Fleetwood í Bretlandi
Áhujji á veiðum með svokölluðu tveggja báta trolli hefur nú
aukist verulega á Islandi en aðrar þjóðir svo sem Færeyingar og
Bretar hafa um árabil veitt með aðferð þessari með ágætum árangri.
Ilndanfarna mánuði hafa svo tveir Vestmannaeyjabátar, Bylgjan
og 1‘órunn Sveinsdóttir, reynt þetta og gengið vel, bræðurnir Sigur-
jón og Matthías Oskarssynir eiga þarna hlut að máli sem skipstjórar
á l'órunni og Bylgjunni.
Árangur af tveggja báta trolli þykir skila sér í auknu veiðimagni
og minni olíueyðslu pr. tonn af fiski auk þess sem aðrir þættir skila
sér betur fyrir útgeröina, svo sem minni netanotkun en á móti
kcmur mikið slit á gröndurum.
Morgunblaðið ræddi við Guömund Gunnarsson, netagerðarmeist-
ara, um ferð fjögurra íslendinga til Bretlands fyrir skömmu til þess
að kynna sér þcssar veiðar, en auk Guðmundar frá Hampiðjunni
voru þrír Vestmanneyingar, þcir Sigurður Georgsson, skipstjóri á
Suðurey frá Vestmannaeyjum, og Birkir Agnarsson og Jón Olafur
Jóhanncsson frá Netagerðinni Ingólfi í Vestmannaeyjum, en Ingólf-
ur Theodórsson, nctagerðarmeistari, hefur margsinnis scnt sína
menn til náms og athugana erlendis. Morgunblaðið ræddi einnig við
þá. Hér fer á eftir frásögn af ferð þeirra félaga og reynzlu, en þeir
voru sammála um það að ferðin hefði reynzt mjög lærdómsrík og fer
hér á eftir af því sem fyrir bar.
fram að vaktir eru aðeins hjá há-
setum á siglingu á miðum en þeg-
ar þeir byrja veiðar þá eru það
skipstjóri og 1. vélstjóri og stýri-
maður og II vélstjóri sem standa
vaktir 4 tíma í senn eða eitt tog
sem yfirleitt tekur 4 tíma.
Þessar veiðar byggjast alfarið á
góðri samvinnu milli skipanna.
Reglan er að sá skipstjóri sem
eldri er og reyndari er einskonar
yfirmaður en hann er ekki einráð-
ur þannig að báðir leggja til mál-
anna og taka ákvörðun í samein-
ingu. Þegar þeir byrja veiðar þá er
það skipstjórinn á því skipi em
fyrst lætur trollið fara sem ákveð-
Kynnisferð til
Fleetwood
Tilgangur ferðarinnar var að
kynna sér þessar veiðar og veið-
arfærin vegna aukins áhuga út-
gerðarmanna og sjómanna á þess-
ari veiðiaðferð, einkum hvað varð-
ar sparnað í olíu og veiðarfærum.
Þátttakendur í ferðinni voru:
Birkir Agnarsson, (Netagerðin
Ingólfur), Guðmundur Gunnars-
son, (Hampiðjunni), Jón Ólafur
Jóhannesson, (Netagerðin Ingólf-
ur), Sigurður Georgsson, (skip-
stjóri M/V Suðurey, Vestmanna-
eyjum).
Skuttogarinn sem farið var með
heitir Navina og systurskip þess
heitir Amanda. Lagt var af stað
frá Fleetwood kl. 14.00 þann 8.
júlí. Skipin eru í eigu J. Marr and
son ltd. í Fleetwood og eru smíðuð
1976 í Beverley. Lengd 39,5 m,
breidd 8,50 m. Vél: Mirless
Blackstone 1750 B.H.P. Skipið er
með tvær sjálfstæðar togvindur
og fjórar gilsvindur, eina litla
vindu fyrir vír sem tengdur er
milli skipanna á veiðum (kapal-
spil). Auk þess er flotvörpuvinda
sem trollið er dregið inn á. Allt
spilkerfið er vökvaknúið og lág-
þrýst. Stjórntæki í brúnni eru eft-
irfarandi: tveir radarar 48 og 36
mílna Decca-staðsetningartæki,
Decca plotter, Atlas 700 dýptar-
mælir og fisksjá Furuno-litsjá.
Gyrokompás og Autotroll (ensk
teg.).
Vinnufyrirkomulag
Vinnan um borð fer þannig
ur hvar skuli byrja. Þegar verið er
að kasta þá eru báðir skipstjórar í
brú en stýrimenn á dekki og
stjórna köstum. Þegar troll er í
botni, þá er skipstjóri á því skipi
sem lét trollið fara í brúnni en
stýrimaður í brú á hinu skipinu.
Þannig víxlast þetta koll af kolli
að stýrimaður er alltaf á móti
skipstjóra á toginu. Bæði skipin
eru með troll, þannig að þegar
trollið er híft inn á skip I þá er
trollið í skipi II klárt til köstunar.
Veiðarfæri
Trollin sem skipin eru með eru
eingöngu úr fléttuðu P.P. hvítt.
Möskvastærð í topp og belg 5'A“
heilmöskvi. Möskvastærð í poka
80 mm innanmál. Yfirbyrði er
mun stærra en undirbyrði, al-
mennt eru þessi troll kölluð,
Baloon-troll.
Höfuðlína er 260’ fótreipi 300
fet, 160 kúlur á höfuðlínu tvöfaldir
grandarar 15 fm. Einfaldir grand-
arar 40 fet keðja
20 + 50 + 50 + 100 fm. 3V4“ vír.
Samt. 226 fm 4 fet. Togvírar 700
fm.
Trollið er aðeins fest á 20’ mið-
bobbingalengu en flýgur laust frá
hliðunum. Gúmmíkörtur á fótreipi
framan við bobbingalengjur.
Framkvæmd veiðanna
Til að auðvelda samskipti milli
skipanna þá er í upphafi veiðanna
tengdur grannur vír ca. 10 m/m
milli þeirra og er vírinn inni á
Fri vinstri: Birkir Agnarason, NeUgerð Ingólfs, Sigurður Georgsson skip-
stjóri i Suðurey VE, Guðmundur Gunnarason fri Hampiðjunni og Jón
ÓLafur Jóhannesson, Netagerðinni IngólfL

Skuttogarinn Amanda, systurskip þess sem Islendingarnir voru á.
spilum á báðum skipum sem hífa
og slaka eftir því sem átakið kem-
ur á vírinn frá hvoru skipinu fyrir
sig. Á miðju vírsins er tógstroffa
ca. 2 fm löng, í hana lásast hlaup-
ari 32 m/m nylon tógi. Þessi
hlaupari sem er á báðum skipum
gegnir því hlutverki að flytja
grandara trollsins á milli.
Köstun
Pokinn hífður út, bobbingar
hífðir aftur í rennu, síðan er slak-
að trolli niður af tromlu. Þegar
klafinn kemur að rennu þá er
grandarakeðju lásað í hann og því
næst er slakað út og híft upp í
rúllu, hlaupara frá tromlu lásað
frá. Skip I slakar út 20 + 50 fm
grandara og stöðvar útslökun, þá
hefur skip II lásað frá 20 fm
grandara S.B. og sent hlaupara yf-
ir í skip I. Þar sem hann er tekinn
í gegnum togblökkina og lásað í
20 + 50 fm grandara sleppt frá
með sleppikrók og hlauparinn og
grandari hífðir yfir í togblökk S.B.
á skipi II.
Bil milli skipanna
Þegar klárt er að slaka út vír-
um, þá er sett á 6 mílur og þegar
100 fm eru farnir, þá beygir skip II
30° í B.B. Þar til fjarlægð milli
skipanna er 0,25 mílur, þá rétta
þeir sig á stefnunni, skip I beygir
10° B.B. skip II 20° á S.B. Þegar
650 fm eru úti þá er farið á 4
mílna ferð og yfirleitt togað á
þeim hraða.
Vírahlutfall
Vírahlutfall er oftast 1:10 til 1:8.
Þeir eru í flestum tilvikum með
650 fm af vír en ef þeir eru á 100
fm dýpi þá bæta þeir 50 fm við af
togvír.
Þegar þeir eru á grynnra vatni,
18—20 fm, þá nota þeir 350—400
fm, það er vegna þess að auðveld-
ara er að stjorna skipunum með
þetta mikla víra.
Togið
Hvert hal tók um 4 klst, oftast
var togað á 4 mílna ferð, en fyrst
þegar þeir byrjuðu fyrir 5 árum þá
toguðu þeir á 2—2,5 mílna ferð. Á
þessum hæga hraða fannst þeim
trollið festast mjög oft og grafa
sig niður en við að auka hraðann
upp í 4 mílur þá losnuðu þeir við
þetta vandamál og fiska ekki
minna en önnur skip.
Til að halda réttri fjarlægð milli
skipanna nota þeir radarinn sem
útbúinn er með tveimur lausum
hringum. Innri hringur stilltur á
0,25 mílur og ytri á 0,30 mílur.
Síðan halda þeir skipunum innan
þessara tveggja hringa. Auðvelt er
að gera stefnubreytingar allt að
90° en með því skilyrði að skipin
séu alltaf innan hringanna. Þeir
hafa reynt það að auka millibilið
en það virðist ekki gefa meiri afla.
Á slæmum botni þá stundum
minnka þeir bilið niður í 0,2 m til
að forðast festar og rifrildi og vír-
ar eru í beinna taki sem auðveld-
ara er að losa úr festum.
Allt klárt.
Spilin eru af gerðarlegri stærð eins og sjá má.
aukinnar hagræðingar
Tveggja báta veiðar til