Morgunblaðið - 11.08.1982, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 11. ÁGÚST 1982
Minning:
Viggó Sigurður
Björgólfsson
Fæddur 29. október 1916
Dáinn 2. ágúst 1982
Ekki hvarflaði það að mér þegar
ég sat með æskuvini mínum hér á
heimili mínu 31. júlí sl., að það
yrði okkar síðasti fur.dur hérna
megin landamæra líís og dauða.
Að morgni 2. ágúst var mér tjáð
að Viggó hefði orðið bráðkvaddur
á heimili sínu hér t bæ.
Viggó Sigurður Björgólfsson var
fæddur 29. október 1916 að Fitjum
á Miðnesi. Hann var eldri tveggja
barna hjónanna Katrínar Vig-
fúsdóttur og Björgólfs Björgólfs-
sonar sem þar bjuggu. Fyrstu
kynni okkar Viggós hófust á hinu
góða og gestristna heimili þeirra
að Fitjum um 1930. Síðan hefur
ekkert skyggt á einlæga vináttu
okkar.
Viggó var meira en meðalmaður
á hæð, fríður sínum og snyrti-
menni hið mesta. Námsmaður var
hann góður. Snemma fékk hann
áhuga á vélum og tækjum í fiski-
bátum, sem þá voru að ryðja sér
til rúms. Hann settist á skólabekk
í vélskólanum og lauk þaðan
minna vélstjóraprófi 23. desember
1939. Árið 1940 vorum við á sama
fiskiskipi. Eftir þá vertíð hóf hann
störf við vélaviðgerðir á fiskiskip-
um. Árið 1947 lýkur hann yfirvél-
stjóraprófi og meistaraprófi í
vélvirkjun lauk hann árið 1952.
Hann starfaði um langan tíma í
Vélsmiðju Hafnarfjarðar við mjög
góðan orðstír. Viggó var einn
þeirra manna, sem önnuðust við-
gerðir og viðhald á togara- og
bátaflota Hafnfirðinga á árunum
1943—51. Oft var hann að vinna
um borð í þessum skipum, sem
stunduðu landróðra héðan, við hin
verstu skilyrði. Vinnuaðstaðan
var þá hin versta í bátunum sjálf-
um, sem voru illa varðir gegn vá-
lyndum veðrum, þótt þeir væru í
höfn komnir. Eg vil þakka vini
mínum Viggó góðar ráðleggingar
og vel unnin störf um borð í bátn-
um sem ég stjórnaði á þeim tíma.
Þann 12. október 1947 gekk
hann að eiga eftirlifandi eigin-
konu sína, frú Ástu Vigdísi Jóns-
dóttur, dóttur hinna mætu hjóna
frú Sesselíu Magnúsdóttur og Jóns
Gests Vigfússonar hér í bæ, sem
látin eru fyrir nokkrum árum.
Viggó og Ásta lifðu í farsælu
hjónabandi. Þau hófu búskap sinn
að Hverfisgötu 56 hér í bæ og síð-
an að Hólabraut 13 í Hafnarfirði.
Það var gott að sækja þau heim.
Heimili þeirra bar vott um mikla
sam-heldni og reglusemi. Þeim
varð 3ja barna auðið. Jón Gestur,
tölvufræðingur, kvæntur Þor-
björgu G. Gunnarsdóttur og eiga
þau 4 börn, Katrín Sigríður,
flugfreyja, sem er gift Ronald
Miller, búsett í Bandaríkjunum,
Vigfús Örn, starfsmaður Pósts og
síma, sem enn er í foreldrahúsi.
Ennfremur hafa þau Viggó og
Asta alið dótturson þeirra, Viggó
Þóri Þórisson, sem er þeim sér-
staklega kær.
Árið 1970 var Viggó kallaður til
starfa við vélgæslu og til að kenna
verðandi vélstjórum meðferð og
viðhald véla í fiskibátum á vegum
FAO í Uganda. Á þeim tíma var
ég einnig starfsmaður FAO, sem
skipstjóri, og áttum við mjög
ánægjulegt samstarf þar. Hann
var sem fyrr sérstaklega lipur,
laginn leiðbeinandi. Hann naut
mikillar virðingar þarlendra nem-
enda sinna.
Eftir að ég kom heim að loknu
starfi hjá FAO, hefur vinátta
okkar haldist óslitin. Það var gott
að leita til Viggós, þegar vanda
bar að höndum, sama hvers eðlis
vandinn var. Viggó var ætíð svo
rólegur og yfirvegaður. Það virtist
ekkert koma honum úr jafnvægi.
Nú þegar Viggó er allur er mikið
skarð fyrir skildi.
Við hjónin vottum Ástu, börn-
unum og barnabörnum okkar inni-
legustu samúðarkveðjur og biðj-
um Guð að styrkja þau í þeirra
mikia harmi.
Guðjón Illugason
Kvcðja frá Vélasölunni
Mánudaginn 2. ágúst barst
okkur sú harmafregn, að sam-
starfsmaður okkar, Viggó Björg-
ólfsson, hafði látist í svefni þá um
morguninn. Var þar mjög sköpum
skipt, frá því við kvöddumst heil
og hress föstudaginn fyrir versl-
unarmannahelgina, enda okkur þá
síst í huga, að búið yrði að höggva
slíkt skarð í hópinn okkar, þegar
við mættum næst til vinnu.
Sennilega vill það oft verða svo í
fámennum fyrirtækjum, að nánari
tengsl skapist milli starfsmanna
en ella. Þó svo að hver einstakling-
ur hafi sitt verksvið, þurfa allir að
vinna með hinum, að vera hluti af
heildinni, til að vel megi takast.
Viggó var hluti af þessari heild
okkar, enda búinn að starfa í
Vélasölunni hátt á annan áratug.
Hann var lærður vélsmiður, og
hafði auk þess í gegnum árin viðað
að sér víðfeðmri tækniþekkingu á
flestum þeim sviðum, sem stanf-
semi Vélasölunnar nær til. Auk
þess hafði Viggó til að bera sér-
staka samviskusemi í garð fyrir-
tækisins og viðskiptavina þess, og
óha>tt er að fullyrða, að þeir, sem
hann átti samskipti við, treystu
honum og dómgreind hans full-
komlega.
Við vissum öll, að Viggó gekk
ekki heill til skógar og þurfti að
gæta heilsu sinnar, þótt sjálfur
léti hann lítið á slíku bera. Hann
gat tekið þátt í gleðskap með
okkur hinum, þegar svo bar við, og
enginn var gáskafyllri en hann,
þegar slegið var á léttari strengi.
Svo var og síðasta daginn, sem
hann fvllti okkar hóp.
Gott er að hugsa til þess nú,
þegar við kveðjum góðan félaga.
Við vottum eiginkonu hans,
Ástu Vigdísi Jónsdóttur, börnum
þeirra og öðrum aðstandendum
okkar innilegustu samúð.
Samstarfsfólkið
Þorvaldur B. Gröndal
rafvirkjameistari
Fæddur 25. september 1915
Dáinn 3. ágúst 1982
Kynni mín af Þorvaldi hófust er
ég var rétt nýbyrjaður sem lærl-
ingur í Landssmiðjunni, en þau
hófust með því, að hann fann að
því að við strákarnir stæðum illa
að verki sem við vorum að fram-
kvæma og lét hann okkur heyra
það og sýndi okkur hvernig fara
ætti að.
Þannig var hann í framkomu ef
hann var ekki ánægður með unnið
verk eða ekki á sama máli. Þá lá
hann ekki á skoðun sinni. Hann
var hreinskiptinn, hreinskilinn og
hjálpsamur. Sama var upp á ten-
ingnum, þegar ég hóf störf sem
forstjóri, þá kom hann fram við
mig á sama hátt og er ég var lærl-
ingur. Þorvaldur var frábær fag-
maður og mjög fjölhæfur, enda
ólst hann upp í iðngrein sinni við
erfiðar aðstæður. Þá var ekki
hægt að hlaupa út í búð til að
kaupa eitt og annað sem vantaði
eða þá að fá það sent í flugi eftir
einn til tvo daga. í þá daga urðu
menn að bjarga sér.
I þessum skóla lærði Þorvaldur.
Landssmiðjan hefur ávallt haft
með höndum margþætt störf, og
það var sama hvort leysa þurfti
viðgerðir í skipum eða á flóknum
vélum eða öðrum útbúnaði, Þor-
valdur leysti málin.
Þorvaldur var mjög hjálpsamur
og rétti okkur vinnufélögum sín-
um oft hjálparhönd þegar eitthvað
bilaði í rafmagnstæki eða á heim-
ilum okkar, hann taldi ekki eftir
sér þau spor. Iðnaður okkar ís-
lendinga hefur þróast þannig að
stærri vinnustaðir eiga í vaxandi
mæli í samkeppni við töskuvið-
gerðamenn. Ekki fyrir svo löngu
voru starfandi fjölmenn raf-
magnsverkstæði sem gátu fram-
kvæmt og staðið að stærri verk-
efnum, en nú hefur þetta snúist
við og erfitt að standa fyrir slíku.
Þetta þótti Þorvaldi miður og
ræddi oft, aðallega vegna þess að
þá væri ekki hægt að hafa há-
þróaða tækni í iðninni og nota
fullkomin tæki. Þorvaldur vildi að
iðngrein sín fengi að þróast og lét
það óspart í ljós, að það væri ekki
hægt nema stærri verkstæði gætu
lifað og starfað. Þorvaldur var
búin að vera í fríi frá Landssmiðj-
unni í rúmt ár, en ávallt kom hann
við til að sjá hvernig gengi. Við
vinnufélagar hans söknum góðs
vinnufélaga og samhryggjumst
eftirlifandi eiginkonu hans, börn-
um og skyldmennum.
Ágúst Þorsteinsson
Steinbeck segir einhvers staðar
að sumir menn séu þeirri náttúru
gæddir að allar vélar gangi mjúk-
legar og betur, þegar þeir eru ná-
lægt. Eg veit af eigin reynslu að
þetta er rétt, því svo oft heyrði ég
ganghljóðið í vélasalnum breytast,
þegar Þorvaldur B. Gröndal gekk
um salinn, þó að sjálfsagt hafi það
líka spilað inn í myndina að það
gerði þá ekki svo mikið til þó að
ein vél eða svo stoppaði, fyrst
Þorvaldur var á staðnum.
En það var ekki nóg með að all-
ar vélarnar gengju betur, allt gekk
betur, skapið léttist hjá mann-
skapnum, spaugsyrðin flugu og
vinnan varð léttari og skemmti-
legri, þegar Valdi birtist með sitt
glaðlega bros.
Þannig reyndist Valdi mér í alla
þá áratugi, sem við unnum saman,
traustur og góður félagi, afbragðs
verkmaður og persónulegur vinur.
Ég held á engan sé hallað þó ég
segi að enginn hafi unnið eins
langan tíma að tæknivæðingu þess
fyrirtækis, sem ég vinn hjá, og
hann, eða í tæplega fjóra áratugi.
Hann tók virkan þátt í að breyta
fyrirtækinu úr frumstæðu iðnfyr-
irtæki, þar sem aðeins voru tveir
eða þrír rafmótorar, í hátækni-
vætt framleiðslufyrirtæki, þar
sem miklum hluta vélakostsins er
stjórnað og stýrt með örtölvum og
honum tókst að halda svo við og
endurnýja upphaflega menntun
sína að hann var alltaf feti á und-
an þróun vélbúnaðarins.
Eg veit að ég mæli fyrir munn
alls starfsfólks fyrirtækisins, þeg-
ar ég lýsi söknuði mínum við frá-
fall hans, langt fyrir aldur fram,
og bið góðan Guð að styrkja og
hugga Jórunni, börnin, tengda-
börnin og barnabörnin í þeirra
miklu sorg, en ef til vill má það
verða þeim til huggunar að „orstír
deyr aldregi, hveim sér góðan get-
ur“.
Davíð Sch. Thorsteinsson
Aðfaranótt 3. ágúst sl. andaðist
að heimili sínu Þorvaldur B.
Gröndal rafvirkjameistari og var
útför hans gerð frá Fossvogs-
kirkju í gær.
Þorvaldur kenndi fyrst fyrir 4
árum sjúkdóms þess er leiddi
hann til dauða, en fram að þeim
tíma virtist hann vera vel heilsu-
góður maður.
Núna um mitt sumar fann hann
til lasleika og var lagður inn á
Borgarspítalann til rannsóknar.
Gaf sú rannsókn ekki til kynna að
svona stutt væri til loka. Var
Þorvaldur kominn heim aftur
fyrir viku, er hann lést mjög
snögglega og fékk rólegt andlát.
Þorvaldur fæddist í Reykjavík
þann 25. september 1915 og var
hann næstyngsta barn hjónanna
Benedikts Þ. Gröndal kennara og
konu hans, Sigurlaugar Guð-
mundsdóttur. Önnur börn þeirra
hjóna voru Sigurður, veitingamað-
ur og skólastjóri, Eiríkur bifvéla-
virki, Ragnheiður, Valborg hús-
móðir, Haúkur framkvæmdastjóri
og Ingi tónlistarkennari og er
hann einn eftir á lífi þeirra systk-
ina.
Þorvaldur fór strax og hann
hafði getu og þroska til að vinna
fyrir sér og aðstoða foreldra sína
við framfærslu heimilis, því ekki
voru efnin mikil á bernskuheimili
hans fremur en margra annarra á
þeim tíma. Fljótlega eftir að hann
hafði aldur til, aflaði hann sér
réttinda til að aka bíl og gerðist
ökumaður hjá Smjörlíkisgerðinni
Smára og síðar hjá Afgreiðslu
smjörlíkisgerðanna, en Haukur
bróðir hans var þar framkvæmda-
stjóri. Tengsl hans við smjörlíkis-
gerðirnar slitnuðu aldrei þó hann
færi þaðan til annarra starfa, því
að hann var rafvirkjameistari
fyrirtækisins til dauðadags og ein-
göngu sl. 1 'k ár við endurbyggingu
fyrirtækisins.
Þann 5. júní 1943 kvongaðist
Þorvaldur Jórunni Ástu Stein-
grímsdóttur Gunnarssonar, öku-
kennara, og konu hans, Þuríðar
Guðjónsdóttur, en þau voru bæði
ættuð frá Eyrarbakka. Á fyrstu
hjúskaparárum þeirra var heldur
þröngt í búi, enda hóf Þorvaldur
um líkt leyti nám í rafvirkjun, en
með miklum dugnaði og ráðdeild
tókst þeim á nokkrum árum að
byggj a sér myndarlegt hús að
Nökkvavogi 19, en þar var heimili
þeirra í 28 ár, eða þar til þau
minnkuðu við sig og fluttu í Espi-
gerði 20. Þau Jórunn og Þorvaldur
voru mjög samhent um allt sem
þau tóku sér fyrir hendur, enda
virtist sem allt færi þeim vel úr
hendi. Á heimili þeirra var alltaf
gott að koma og þar leið öllum vel.
Ég minnist með mikilli ánægju
vina- og fjölskylduboða við ýmis
tækifæri. Yfir þeim var einhver sá
blær, sem við hin kunnum ekki að
framkalla, en þótti svo sjálfsagður
þar. Fyrir þær samverustundir
skal nú þakkað.
Þorvaldur og Jórunn hlutu það
sem dýrmætast er öllum foreldr-
um, mikið barnalán. Börnin urðu
4: Sigurlaug f. 27/2 1945, húsmóðir
búsett í Grindavík, Steingrímur f.
9/10 1946, viðskiptafræðingur,
Benedikt f. 12/4 1953, flugumferð-
arstjóri og formaður hjálparsveit-
ar skáta í Reykjavík, og Ólafur f.
19/9 1958, nemandi í raftækni-
fræði. Er hann einn eftir í
foreldrahúsum. Hin hafa öll stofn-
að heimili og eru barnabörnin orð-
in 6 og 1 barnabarnabarn.
Þorvaldur nam iðn sína í Segli
sf., og starfaði þar í nokkur ár að
námi loknu, eða þar til hann réðist
til Landssmiðjunnar, fyrst sem
rafvirki en varð fljótlega verk-
stjóri og meistari rafvirkjadeild-
ar. Starfaði hann hjá fyrirtækinu
í nær 30 ár, eða þar til hann fékk
árs leyfi til starfa hjá sínu gamla
fyrirtæki sem fyrr segir.
Þorvaldur lét félagsmál raf-
virkja sig nokkru varða. Var hann
varaformaður félags þeirra 1952
og 1953, en auk þess var hann í
trúnaðarmannaráði og samninga-
nefnd félagsins í nokkur ár.
Reyndist hann þar oft notadrjúg-
ur.
Eins og bræður hans, Haukur,
sem var einn af stofnendum tón-
listarfélagsins og ágætur fiðlu-
leikari, og Ingi, fiðluleikari og tón-
listarkennari, var Þorvaldur mjög
tónelskur þó hann léki ekki á
hljóðfæri. Hann hafði ágæta
söngrödd og söng um tíma með
Karlakór Reykjavíkur. Það var
hann sem kom mér fyrst í kynni
við sígilda tónlist. Man ég vel, að
það var 6. sinfónía Beethovens
sem opnaði þennan leyndardóm
fyrir mér. Þegar við höfðum lokið
við að hlusta á sinfóníuna, sagði
Þorvaldur fremur hreykinn og
ekki laus við stríðni: „Nú hefur
Grétar hlustað á heila sinfóníu og
ekki sagt orð á meðan.“
Þorvaldur hafði mikla ánægju
af ferðalögum um landið og var á
seinni árum mjög virkur félagi í
Ferðafélagi íslands. Hefir hann
átt sæti í skálanefnd félagsins í
nokkur ár og unnið þar gott og
mikið starf og oft reynst tillögu-
góður. Sérstaklega var honum
annt um skálann í Þórsmörk og er
þáttur hans í þeirri endurbygg-
ingu, sem gerð hefur verið á skál-
anum í sumar, ekki lítill. Vil ég
fyrir hönd félagsins og stjórnar
þess þakka honum störf hans þar.
Við, sem nutum þeirrar gæfu að
mega telja Þorvald til vina okkar,
munum ekki gleyma honum. Þar
fór góður drengur.
Eg votta Jórunni, börnum henn-
ar og öðrum ættingjum virðingu
mína og djúpa samúð.
Grétar Eiríkssón
Grænland Eiríks rauða komin út
MBL. hefur borizt bókin „Er-
ik den Rödes Gronland" eftir
Knud J. Krogh, sem gefin var
út í tilefni þess að þúsund ár
eru liðin frá því Eiríkur
rauði fann Grænland. Bókin
er bæði á dönsku og græn-
lenzku og þar er gerð grein
fyrir, hvernig íslenzku inn-
flytjendurnir skópu sjálf-
stæða grænlenzka menningu.
Tvær íslenzkar fornsögur eru
birtar í bókinni í nýrri þýð-
ingu Hans Bekker Nielsens.
Bókin er í stóru broti,
prýdd fjölda mynda og
prentuð á myndpappír. Nat-
ionalmuseets Forlag í Kaup-
mannahöfn gefur bókina út.