Morgunblaðið - 18.08.1982, Síða 28
28
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 18. ÁGÚST 1982
ntm/xti
•á r
6EGMUMLVSINQ
,/Vertu eidcerl db huxfd fyrir Ipwíoh farcx
écj baeti bö/ci v/iá strc«urv>inn."
ásí er...
... að ffera skemmti-
leffa hluti saman
TM Reg U.S Pll Ofl -«B rtghts rtwmð
• 1M2 Lm Angetm Tlmm SyryHcete
Já, þes.si hnútur? — Jú, til ad
minna mij; á art skrifa aldraðri
módur minni.
Með
morgunkaffinu
Víkinjrar hljóta að vinna þcnnan
lcik, svo frcmi markmanninum
vcrði ckki vikið af leikvelli.
Lagið vinnur, sagði hugsvinnur
Nýstárleg útsetning Guðmund-
ar Ingólfssonar á þjóðsöng okkar
Islendinga hefur vakið upp spurn-
ingar, sem varða almennar um-
gengnisreglur við þetta ágæta lag.
Heyrst hafa orð einsog hneyksli,
lögbrot — og jafnvel, að farið hafi
verið út fyrir almennt siðgæði.
Jafnframt er fullyrt, að jazzút-
setning á íslenzka þjóðsöngnum sé
ólögleg.
Ég er sannfærður um að þeir
Hrafn Gunnlaugsson og Guð-
mundur Ingólfsson eru ekki vond-
ir menn, sem með lævíslegri svik-
semi og illum ásetningi hafa ein-
sett sér að svívirða og svaðdraga
hið gullfallega lag „0 guð vors
lands“.
I kvikmynd Hrafns leikur aðal-
persónan þjóðsönginn á píanó.
Maðurinn er búinn að missa trúna
á tilgangi vinnu sinnar. Fjöl-
skyldu sína þekkir hann ekki leng-
ur og lífsstíll hinnar rafvæddu
æsku íslands er einsog slitið sé úr
honum hjartað og honum gefið
utanundir með því. Mitt í þessari
krampakenndu óreiðu reynir hann
að ná sambandi við þessa nýju
kynslóð. Hann sest við píanóið og
leikur þjóðsönginn. En hvort held-
ur hann er illa spilandi eða illa
fyrir kallaður fer þessi tónleikur
fyrir ofan garð og neðan hjá hinu
uppreisnargjarna rokkfólki. Var
það tilviljun, að í hinu fullkomna
og rafvædda stúdíói var píanóið
eina hjáróma hljóðfærið? Tákn
um ástand mannsins? Ekkert án
rafmagns, eða hvað? Skömmu síð-
ar sjáum við aðalpersónu myndar-
innar einmana, reikula og átta-
villta. í leit að sjálfri ser. Þá heyr-
um við þessa margræddu jazzút-
setningu þjóðsöngsins.
Ég skildi það svo, að þrátt fyrir
að lagið kæmist ekki til skila hjá
rafæskunni — né heldur óbrengl-
að frá heila um hendur verkfræð-
ingsins, þá lifir lagið áfram. Þrátt
fyrir og enda þótt. M.ö.o. hér er
listrænt samhengi ótvírætt.
Myndmál og tónlist fléttast í órofa
heild. Þennan skilning legg ég í
þetta atriði eftir að hafa hugleitt
myndina sem heild. Það fer vel á
því að staðinn sé vörður um þjóð-
sönginn. Hins vegar er stutt á
milli dóma og fordóma. Þóttu ekki
sumar biflíumyndir hinna gömlu
meistara málverksins vera allt í
senn; óguðlegar, klámfengnar og
hneykslandi? Var ekki skammast
og blóði vættur gómur þegar ein
Islendingasagna kom á prent með
nútímastafsetningu? Hvað um
söngfjandann (lat.: diabolus in
musica) sem kirkjan fordæmdi á
sínum tíma?
Þjóðsöngurinn er álíka erfiður í
flutningi og hann er fallegur.
Hann er og leikinn við ýmis tæki-
færi, hátíðleg. Margoft hefi ég
heyrt lúðrasveitir leika þetta
ágæta lag. Álíka oft hafa svipti-
og hliðarvindar þeytt því útí há-
loftin, viðstöddum til angurs og
armæðu.
Iðulega er þjóðsöngurinn sung-
inn, þegar fólk kemur saman við
hátíðleg tækifæri. En jafnvel þeir
sem eru raddmenn betur en í með-
allagi mega sæta þeim örlögum,
að röddin brestur í miðjum ætt-
jarðarbrímanum og þeir verða að
skjótast milli áttunda til að halda
lagi.
Þetta ágæta lag hefur sumsé
einatt komist í hann krappan og
sætt harðræði, sem aldrei hefur
komist á prent.
Kvikmyndina hefi ég séð.
Hljómplötu með tónlist úr um-
ræddri mynd festi ég kaup á.
Þessa níðörklegu útsetningu Guð-
mundar Ingólfssonar hefi ég
margleikið heima í stofu. Þar þyk-
ir mér gæta greinilegra áhrifa frá
hinum fræga amríska jazzpíanista
Eroll Garner. Þykir ekki í kot vís-
að að sækja í smiðju til hans. Ég
tíndi fram nokkrar hljómplötur
mínar með gamla, góða Garner og
sá að hann hefur meðal annars
jazzað eftirfarandi: Pavanne —
eftir Maurice Ravel, Reverie —
eftir Claude Debussy og einnig
hefur hann leikið útsetningu
Kay-Mossman á lagi eftir rússn-
eska tónskáldið Sergei Rachman-
inoff.
Kvistur af sama meiði væri t.d.
noktúrna eftir Chopin, leikin af
píanóleikaranum Eddy Duchin í
jazzútsetningu. Frægar eru út-
setningar franska píanóleikarans
og jazzistans Jacque Loussie á
verkum J.S.Bach. Valdos De Los
Rios var sá vondi sjálfur; Dún-
baggi, Tréfótur og Hornvör. Út-
setning á tónverki Strauss, Zara-
þústru, varð seinna vinsælt ein-
kennislag útvarpsþáttar.
Skemmst er að minnast nýút-
kominnar hljómplötu hljómsveit-
arinnar SKY. Þar er John Willi-
ams, gítarleikarinn frægi, einn
höfuðpaurinn. Á þeirri plötu má
heyra Masquerade Katsatúríans,
Valkyrjureiðina eftir Wagner,
Vals eftir Ravel og Fantasíu eftir
J.S. Bach. Það skyldi þó aldrei
vera að slíkar útsetningar vekji
mönnum forvitni og þá langi að
heyra þessa tónlist í sinni upp-
runalegu mynd? Ég gæti nefnt
fjölmörg dæmi slíks.
Gamalt vín á nýjum belgjum.
Glæsileg tónlist sem eflist og lifir
eilífu lífi í margvíslegum búningi.
Og að lokum til umhugsunar.
We are Ihe musir-makers,
And we are the dreamers of dreams,
Wanderini; by lone sea hreakers,
And sitiin^ on desolate streams;
World-losers and world-forsakers,
()n whom Ihe pale moon gleams:
Vel we are Ihe movers and shakers
of Ihe world forever il seems.
A.W.K. Shaughenessy
1844—1881.
Reykjavík, 16. ágúst 1982.
Óhætt cr að segja að Hrafn Gunnlaugsson hafi lagt sitt af mörkum til
íslenskrar kvikmyndagerðar. í einu atriði myndar Hrafns, „Okkar á milli —
í hita og þunga dagsins“, leikur aðalpersóna myndarinnar þjóðsönginn „Ó,
Guð vors lands“ á píanó í útsetningu Guðmundar Ingólfssonar. Utsetning
Guðmundar hcfur vakið upp miklar umræður og cru ekki allir á sama máli.
Bréfritari er sannfærður um að þeir Hrafn og Guðmundur séu ekki vondir
menn, sem cinsctt hafi sér að svívirða og svaðdraga hið gullfallega lag.
Sameina þarf allar inn-
heimtur borgarsjóðs
Ég tek cindrcgið undir tillögur
Halldórs Briem í lesendadálki
Morgunblaðsins bann 14. ágúst um
að Reykjaví' kaupi Hótel
Borg, því Hc i t er alveg kjör-
inn staður ly ar innheimtur,
sem tilheyra Keykjavíkurborg. Þar
gætu rúmast, eins og áður hefur
komið fram, innheimtur Hitaveit-
unnar og Rafmagnsvcitunnar svo og
ýmsar innheimtur sem eru á vegum
borgarverkfræðings og yfirleitt allar
innheimtur sem tilheyra borgarsjóði.
Á sínum tíma vann Gunnar
Thoroddsen að því að samræma
allar innheimtur borgaranna með
því að koma á fót Gjaldheimtunni,
en það var aðeins byrjunin á því
að samræma allar innheimtur
sem tilheyra borgarsjóði. Þannig
væri hægt að spara borgarbúum
sporin með því að hafa allt á ein-
um stað, en það auðveldar jafn-
framt borgarstjóra og borgar-
stjórn að fylgjast með því fjár-
magni sem borgin á og er nú dreift
út um allan bæ og hinu kjörnu
fulltrúar geta ekkert fylgst með.
Þess vegna er alveg kjörið fyrir
Reykjavíkurborg að kaupa Hótel
Borg og fullkomna þar með verkið
sem hafið var með stofnun Gjald-
heimtunnar.
Jóhanncs Dagbjartsson.
Skrifið eða
hringið
Yclvakandi hvetur lesendur til
að skrifa þættinum um hvaðeina,
sem hugur þeirra stendur til —
eða hringja milli kl. 10 og 12,
mánudaga til föstudaga, ef þeir
koma því ekki við að skrifa.
Meðal efnis, sem vel er þegið,
eru ábendingar og orðaskipti,
fyrirspurnir og frásagnir, auk
pistla og stuttra greina. Bréf
þurfa ekki að vera vélrituð, en
nöfn, nafnnúmer og heimilisröng
verða að fylgja öllu efni til þátt-
arins, þó að höfundar óski nafn-
leyndar.