Morgunblaðið - 22.08.1982, Síða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 22. ÁGÚST 1982
Hver er gamall?
Sófókles stóö á níræöu, þegar hann skrifaði „Electra";
Adenauer var kanslari Þjóöverja 87 ára gamall; Disraeli,
Churchill, Kenyatta og Golda Meir voru öll þjóðarleiötogar á
áttræöisaldri. MacArthur, hershöföingi, var geröur aö yfir-
manni sveita Sameinuöu þjóöanna í Kóreu 71 árs gamall,
um líkt leyti og Albert Schweitzer tók viö friöarverölaunum
Nóbels 76 ára gamall. Ronald Reagan var sjötugur aö árum,
þegar hann tók viö embætti forseta Bandaríkjanna, sá elsti í
sögunni. Og hér uppá íslandi situr Gunnar Thoroddsen á
forsætisráöherrastóli, 71 árs gamall; Halldór Laxness gerist
sjónvarpsstjarna á áttræöisafmælinu; Kristján Albertsson korn-
ungur í andanum á tíræöisaldri og Hagalín skrifar skáldsögur
í gríö og erg 83ja ára gamall. Þaö þarf semsé enginn aö
hafa áhyggjur af þeim gömlu — sé heilsan í lagi. Þeir spjara
sig og standa fyrir sínu frammí andlátið.
Aöllum tímum, og hvar-
vetna, í sögu mannsins,
hafa einstakir menn
skarað framúr á gamalsaldri
og unnið hin margvíslegustu
afrek þó skrokkurinn hafi ver-
ið orðinn visinn. Hver maður á
sinn vitjunartíma, og það er
ekki að vita hvenær ævinnar
hann kemur, sé maðurinn á
annað borð til stórræðanna.
Hvarvetna blasa við spor
gamlingjanna: Verði samdi
„Falstff" 77 ára gamall;
Goethe lauk við „Faust“ 82
ára; Michelangelo teiknaði
Sankti Péturs kirkjuna í Róm
sjötugur að aldri; Gandhi fór
fremstur í sjálfstæðisbaráttu
Indverja 77 ára gamll; Edison
fann upp eitt og annað allt
frammí andlátið, 84ra ára
gamall. Og svo framvegis. En
samt eru gamlingjarnir
„vandamál"!
Eins og allir vita hefur
gömlu fólki fjölgað mjög á
Vesturlöndum síðustu áratugi
og í sumum löndum eru ellilíf-
eyrisþegar orðnir um 20%
þjóðanna. Á tímum atvinnu-
leysis er farið að útiloka fólk
frá vinnumarkaðinum og
senda það heim á besta aldri,
en þegar meðalaldur er orðinn
73 ár, er auðséð, að maður á
sjötugsaldri á sama rétt til
vinnu og aðrir. Samt er það
svo, víða um lönd, að menn
þykjast ekki sjá annað úrræði
en loka fullfrískt fóik um sjö-
tugt inná stofnunum. Félags-
ráðgjafar reyna svo að finna
þessu fólki, sem safnað hefur
verið saman á hæli, eitthvað
til dægrastyttingar: skipu-
leggja spilakvöld, bingó og
þess háttar þarfleysu — á
meðan flest af þessu fólki er
ennþá fært til vinnu. Það er
svo um margan, sem kveður
lífsstarf sitt fyrir fullt og allt
á 67 ára afmælisdaginn og sest
í helgan stein, að hann hrörn-
ar um aldur fram. Þeir menn
eru að vísu til sem beinlínis
þrá að komast á ellilaun, svo
þeir geti gefið sig alfarið að
eftirlætisiðju sinni: frímerkja-
söfnun eða fjárhættuspili;
ættfræðirannsóknum eða
blómarækt. En fjöldinn á sér
ekki slík áhugamál og gamalt
fólk á löngu að vera búið að slá
hnefa í borðið og gera upp-
steyt gegn þessari mislukkuðu
„umhyggju", og heimta sinn
rétt á vinnumarkaðinum.
Sumir menn eru svo
gæfusamir, að komast í
störf þar sem aldurstak-
mörk varna þeim ekki starfa.
Þá gildir að maðurinn þekki
takmörk sín. Við skulum taka
dæmi um slíkan mann. Það er
Ronald Reagan, Bandaríkja-
forseti. Forveri hans á for-
setastóli, var Jimmy Carter,
sem var einungis 53ja ára,
þegar hann tók sér þar sæti,
en Reagan var, sem fyrr segir,
sjötugur. I kosningabarátt-
unni 1980 hegðaði Reagan sér
eins og sjötugur maður, ætlaði
sér af. Hann hvíldist jafn mik-
ið og endranær og fór allra
sinna ferða eins og ekkert
Ilalldór Laxness: Sjónvarpsstjarna á
80 ára afmælinu.
Winston Uhurchill: Varð forsætis-
ráðherra á nýjan leik 77 ára gamall.
Sófókles: Samdi „Electru" níræður.
hefði í skorist. Hann vissi
hvað hann mátti bjóða sér og
reyndi ekki að sýnast yngri en
hann var. Carter hins vegar,
varð að athlægi þegar hann
tók þátt í maraþonhlaupi,
óþjálfaður, og hætti ekki eins
og skikkanlegur maður þegar
hann fann sig þreyttan, heldur
rembdist við að ljúka hlaup-
inu, sem engu máli skipti, með
þeim afleiðingum að öll
bandaríska þjóðin horfði á
forseta sinn hníga niður eins
og dauður væri í miðju hlaup-
inu. Maðurinn ofbauð sér;
hafði ekki vit á að hætta í
tíma.
Alþjóðleg stofnun í heilsu-
fræðum fullyrðir, að sam-
kvæmt tölvuútreikningi eigi
Ronald Reagan góða mögu-
leika á því að lifa tíu ár í við-
bót — a.m.k. ef hann væri al-
mennur borgari. Sjálfur
Gunnar Thoroddsen: Forsætisráð-
herra á áttræðisaldri.
Golda Meir: Forsætisráðherra fsra-
els hátt á áttræðisaldri.
Verdi: Samdi „FalstafF' 77 ára gam-
all.