Morgunblaðið - 22.08.1982, Side 34
34
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 22. ÁGÚST 1982
í Sovétríkjunum mega menn
eiga von á enn einum uppskeru-
brestinum í haust, hinum fjórða í
röðinni. Samfelldur þurrkur í 3'/z
mánuð í Asíulýðveldinu Kasakstan
ræður þar miklu um, en mistök í
skipulagningu sem og tækjaskort-
ur í landbúnaði eru einnig ástæð-
an. Gera má ráð fyrir, að kornupp-
skeran verði um 160 millj. tonna í
stað 240 millj. tonna, sem áformað
var að rækta. Af þessum sökum
verða Sovétríkin enn að flytja inn
ekki minna en 40 millj. tonna af
korni. Á síðasta ári var kornfram-
leiðslan það langt frá settu marki í
Sovétríkjunum, að engar opinberar
tölur um hana hafa verið kunn-
gerðar ennþá.
Þegar það tók að rigna í Kas-
akstan um miðjan júlí, vörpuðu
jafnt bændur sem embættis-
menn flokksins öndinni léttar.
Nikolai Skevtsjenko, yfirmaður
landbúnaðarmála, lét meira að
segja hafa eftir sér að „hættu-
ástandið" væri liðið hjá. En þessi
ummæli breyttu litlu um þá
staðreynd, að bændur í þessu
Asíulýðveldi innan Sovét-
ríkjanna eiga þess varla nokk-
sem vænzt hafði verið.
En það er ekki bara í Kasakst-
an í Mið-Asíu, sem áföll urðu í
landbúnaöi í sumar, þrátt fyrir
það að þessu héraði ásamt
Rússneska lýðveldinu sé ætlað
að sjá Sovétríkjunum fyrir meg-
inhluta kornþarfar þeirra. Stór
svæði í Úralfjöllum sem og í
grennd við Volgu hafa orðið illa
úti sökum þurrka. I Úkraínu
urðu stórrigningar aftur á móti
til þess að valda verulegum sköð-
um og í Georgíu hlutust mikil
vandræði af flóðum. Erfiðleik-
arnir, sem orðið hafa á sumum
svæðum í sumar, væru nánast
„ótrúlegir", var haft eftir
Edvard Sjerwardnadse fyrir
skemmstu, en hann er í hópi
helztu ráðamanna kommúnista-
flokksins í landbúnaðarmálum.
Þau áföll, sem orðið hafa á
sumum svæðum, hafa auðvitað
orðið til þess, að heildarárangur-
inn í Sovétríkjunum öllum á
sviði landbúnaðar er miklu lak-
ari en ella. I vændum er því enn
einn uppskerubresturinn í við-
bót, sá fjórði í röðinni og ef til
vill ekki sá minnsti. Áformað
Enn einn uppskerubrest-
urinn í Sovétríkjunum
Slæmu veðri kennt um, þótt
ástæðurnar liggi annars staðar
urn kost að ráða við þau vand-
ræði, sem hið langvinna þurrka-
tímabil hefur haft í för með sér.
I 3V4 mánuð eða lengur en
nokkru sinni áður féll vart dropi
af himni í Kasakstan, en það er
einmitt það svæði, sem Nikita
Krúsjoff let á sínum tíma rækta
upp í því skyni að binda í eitt
skipti fyrir öll enda á þá langæju
kreppu, sem ríkt hafði í land-
búnaðarmálum Sovétríkjanna.
Helzti aðstoðarmaður hans við
það verkefni var Leonid Brésnév,
núverandi flokksleiðtogi Sovét-
ríkjanna. Þessir menn bera því
hvað mesta ábyrgð á því, að
þetta hérað — sem er ýmsum
annmörkum háð, hvað loftslag
snertir — var valið til lausnar
landbúnaðarkreppunni.
Þetta kom ekki síður í Ijós í
vor en stundum áður. Korn-
stönglarnir sviðnuðu undan
brennandi sólargeislunum. í
héraðinu Dsjambul, sem er eins
stórt og Austurríki og Benelux-
löndin til samans, skemmdist
uppskeran meira eða minna á
80% akurlendisins. Á stórum
svæðum verður uppskeran því
varla nema vel helmingur þess,
hafði verið að rækta nær 240
millj. tonna. Afleiðingin er sú,
að á þessu ári verða Sovétríkin
að flytja inn að minnsta kosti 40
millj. tonna af korni, sem þau
munu þá kaupa frá Vesturlönd-
um, aðallega Bandaríkjunum og
Kanada. Andvirði þessa korn-
innflutnings er vart minna en
6—7 milljarðar dollara.
Allar tölur fimm ára áætlun-
arinnar 1981—1985 hafa reynzt
afar haldlitlar. Ef Sovétríkin
hyggjast enn þá ná því markmiði
sínu að framleiða að meðaltali
240 millj. tonna af korni á þessu
tímabili, þá verða þau að fram-
leiða árlega á næstu þremur ár-
um 290 millj. tonna og slíkur ár-
angur er ekki annað en hugarór-
ar og óskhyggja með tilliti til
þess árangurs, sem náðst hefur á
undanförnum árum.
Það verður því enn erfiðara en
áður að fullnægja þörfum al-
mennings í Sovétríkjunum fyrir
landbúnaðarvörur. Michail
Gorbatsjoff, sem ábyrgð ber á
landbúnaðarmálum í forsætis-
nefnd kommúnistaflokksins,
skýrði frá því fyrir skemmstu,
að alls staðar hefði ástandið
versnað varðandi framboð á
landbúnaðarvörum og í ræðu,
sem Brésnév hélt þegar í maí sl.
í miðstjórn flokksins, viður-
kenndi hann, að ekki yrði unnt
að fullnægja þörfum fólks fyrir
kjöt- og mjólkurvörum á næst-
unni og að skortur væri á ávöxt-
um og osti.
Gott dæmi um þetta er borgin
Kentau í Kasakstan, sem er til-
breytingarlítil steppuborg. í júlí
sl. var þegar farið að vísa fólki
frá almennum verzlunum og í
staðinn bent á hinn litla en
frjálsa markað bændastéttar-
innar sjálfrar, þar sem heimilt
er að selja þær afurðir, sem
bændur framleiða sjálfir, en
seldar eru við miklu hærra verði.
Víða annars staðar staðnæm-
ist það kjöt, sem á markaðinn
kemur, varla nema fáeinar
klukkustundir í búðum, ef þá svo
lengi, því að helzt er það strax
rifið út, svo mikill er skorturinn.
Á einu skilti í stórri ný-
lenduvöruverzlun í iðnaðarborg-
inni Karaganda, sem hefur um
217.000 íbúa, segir, að þessi
verzlun fái til sölu eigi meira en
80 kg á dag.
I mörgum öðrum Sovétlýð-
veldum er einnig skortur á mat-
vælum. Á liðnu vori fengust
þannig smjör og sykur aðeins
með skömmtunarseðlum í
Grúsíu og skömmtunarseðlar
eru alltaf til prentaðir fyrirfram
í öllum Sovétlýðveldunum með
það fyrir augum, að geta gripið
til þeirra hvenær sem er, þegar
matvælaskortur segir til sín.
Nú er hins vegar áformað að
byrja á nýrri áætlun á sviði
landbúnaðarframleiðslu, sem
Brésnév flokksleiðtogi gerði
grein fyrir á fundi miðstjórnar-
innar í maí. Samkvæmt henni á
að greiða verkamönnum í land-
búnaði hærri laun en áður og
jafnframt skulu þeir, sem með
ákvörðunarvaldið fara á hverj-
um stað, fá meira frelsi til
Mér er sagt, að ég eigi að grafa
varahluti upp úr moldinni. (Mynd
úr skopblaðinu Krokodil í
Moskvu.)
sjálfstæðra ákvarðana en áður
og verða að því leyti óháðari
miðstjórnarvaldi flokksins.
Með þessu hefur flokksforyst-
an hins vegar viðurkennt, að lé-
leg uppskera sé ekki bar að
kenna veðráttunni, heldur komi
þar einnig aðrar ástæður til. í
reynd á hér sök ekki síður léleg
stjórn og slæm vinnubrögð á ótal
samyrkjubúum, sem ekki eru í
bændaeign, heldur tilheyra rík-
inu.
Þannig kvarta málgögn
flokksins yfir því á mörgum
stöðum, að annað hvort sé sáð of
seint eða of snemma, kornið
skorið of seint eða of snemma og
að skortur sé bæði á mannafla
en þó einkum á vélarkosti. Þá
þóttist landbúnaðartímaritið
„Sveitalíf" hafa komizt að því
fyrir skömmu, að enn væri mik-
ill skortur á geymslurými fyrir
korn og því væri einfaldlega ekki
unnt að varðveita alla uppsker-
una fyrir skemmdum. Tjón af
þessum sökum er ekki metið
minna en 10—15% af allri upp-
skerunni. Þá er enn tíundað, að
yfir 30.000 dráttarvélar, sem
fyrir hendi eru, séu ekki nothæf-
ar sökum þess, að þær standi úti
yfir veturinn og þá stundum í
meira en 50 stiga frosti.
Morozow, sá embættismaður
flokksins, sem ábyrgð ber á ár-
angrinum í landbúnaði á mikil-
vægustu svæðum Kasakstans,
kvartaði yfir því fyrir skemmstu
í flokksmálgagninu Pravda, að
ekki væru einu sinni til nægar
kornskurðarvélar og alls konar
búnaður væri ekki til, sem bráð-
nauðsynlegur væri, eingöngu
sökum þess, að ráðuneyti það í
Moskvu, sem ætti að sjá um
þessi mál, væri alltof „þungt í
vöfum".
Embættismennirnir í stjórn-
arráðuneytunum þykjast hins
vegar sjá ástæðurnar fyrir lé-
Iegri uppskeru annars staðar.
Þeir segja, að þar valdi mestu
um lélegar ræktunaraðferðir og
lítil skynsemi í vinnubrögðum.
Hvort vinnubrögðin séu lélegri
en áður, skal hér látið ósagt, en
víst er, að vinnan sjálf er minni,
einfaldlega sökum þess, að það
land, sem ræktað er, fer minnk-
andi. Þannig var frá því skýrt í
vor, að það land, sem nú væri
ræktað, væri ekki nema rúmlega
helmingur þess landsvæðis, sem
ræktað var á árinu 1978, en það
ár fékkst síðasta metframleiðs-
lan í landbúnaði í Sovétríkjun-
um.
raðauglýsingar — raðauglýsingar — raðauglýsingar
Píanó
Eigum fyrirliggjandi Hupfeld, Zimmermann,
og Förster píanó, bæði mött og poleruð, ma-
hagoni og hnotu. Afborgunarskilmálar.
Lampar og Gler hf.
Suðurgötu 3.
Sími 21830.
Byggingarmenn
Til sölu er byggingarkrani árg. ’76. Lyftihæð
24 metrar, armlengd 25 metrar, lyftir 4 tonn-
um og 1200 kg. á enda. 500 lítra steypumál
fylgir. Uppl. í síma 92—1661 eftir kl. 7 á
kvöldin, Jakob Árnason.
Bogaskemmur
Amerískar 10x27 m. Samstæðurnar seljast
niðurrifnar. Upplýsingar í síma 32326.
Heildverslun
Lítil heildverslun til sölu. Góö viðskiptasam-
bönd. Tilboð óskast send auglýsingadeild
Morgunblaðsins merkt: „E — 3465“ fyrir 27.
ágúst.
Til sölu
vel skipulögð húsgagnaverksmiöja á höfuö-
borgarsvæðinu aö hluta eða öllu leyti. Fast-
eign getur fylgt. Tilboö sendist Morgunblað-
inu merkt: „Gæðahúsgögn — 3451“.
Til sölu
Lítiö verslunar- og iðnaðarfyrirtæki í Rvík á
sviði byggingariðnaðar. Engin fagréttindi.
Hentar samhentri fjölskyldu sem vill skapa
sér sjálfstæöa atvinnu.
Þeir, sem áhuga hafa, leggi nöfn sín og síma-
númer á afgreiöslu blaösins fyrir 27. ágúst
merkt: „Iðnaður — 3606“.
Allt að helmingur
í innflutnings og verslunarfyrirtæki í
sjónvarps, hljómtækja og videó
tækjum til sölu.
Möguleiki fyrir viðkomandi á framkvæmda-
stjórastarfi eða manns á hans vegum. Tilboð
sendist augl. Mbl. merkt: „A — 6148“ fyrir kl.
6, þann 26. ágúst.