Morgunblaðið - 22.08.1982, Qupperneq 46

46
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 22. ÁGÚST 1982
. . En þá ^efur að líta sjón, sem ^leymi
aldrei. Indriði ligKur láréttur í loftinu svosem í
brjósthæð minni og sveiflast þar fram og aftur,
með fæturna útað KluKKanum, og virðist mér
hinn ósýnilegi kraftur, sem heldur honum í
lofti, vera að leitast við að skotra honum útum
gluggann. Ég hef ekki hér á neina bið, gríp
yfirum miðilinn, þar sem hann vofir í loftinu,
og þrýsti honum niðurí rúmið og held honum
þar föstum. P]n þá finn ég, að okkuraer báðum
lyft upp. Hrópa ég þá á Þórð Oddgeirsson og bið
hann að koma okkur til hjálpar. Þórður bregður
við og af stað inní svefnherbergið. Þá er kastað
á móti honum stóli, en Þórði tekst að skjóta sér
framhjá honum, og fellur stóllinn niður hjá
ofninum í fremra herberginu. Þegar Þórður
kemur inní svefnherbergið, ligg ég á brjósti
Indriða, en hann leggst ofaná kné hans, og er
Indriði bá allur á riði í rúminu . . .“
Kin af myndunum uem l'.V. Plunkett tók af indvcrska jóganum Subhayah 1‘ullavar, cn áhorfcndum virtist Korsvarsmcnn hrcyfingarinnar scm kcnnir sig vió „innhvcrfa íhu(fun“, fullyrda að mcó þ'
jóginn svífa í lausu lofti. I*ví hcfur vcrió haldió fram aó skýrin)>in sc sú, að jó)>inn hafi scfjaó sig í stífkrampa 1„shiddi“-tækni, gcti fólk orðið þyngdarlaust og svifió í loftinu cins og myndin sýnir. A þcssi
og hangi raunvcrulcga í stafnum. vió slíkar æfingar.
Sjónhverfingar og ímyndun eða yfirskilvitk
Loftfarir
Indriða miðils
Frásagnir Brynjólfs Þorláks-
sonar, söngkennara, af Indriða
Indriðasyni miðii, sem Þórbergur
Þórðarson rithöfundur færði í let-
ur, þykja allmagnaðar — enda er
Indriði miðill taiinn einhver mesti
fyrirburðamiðill á íslandi, bæði
fyrr og síðar, og þó víðar væri leit-
að. Miðilsfundir með Indriða byrj-
uðu árið 1905 en að þeim stóðu
þeir Einar H. Kvaran rithöfundur,
Haraldur Níeisson prestaskóla-
kennari, Indriði Einarsson skrif-
stofustjóri, Björn Jónsson ritstjóri
ísafoldar o.fl. Þessir miðilsfundir
stóðu svo reglulega næstu árin
meðan heilsa Indriða leyfði, en
hann dó úr lungnatæringu á Víf-
ilsstaðaspítala árið 1912 á 29. ald-
ursári.
I bókinni „Indriði miðill" segir
frá fleiri loftförum Indriða og
varð ein þeirra, sem Brynjólfur
segir hafa gerst á fámennum mið-
iisfundi, á þessa leið: „... Þá vit-
um við ekki fyrr til en búið er að
hefja sóffann á loft með Indriða í,
án þess að við yrðum varir við,
þegar honum var lyft ... Þreifuð-
um við nokkrir vandiega hátt og
lágt um sóffann, undir hann og
allt í kringum hann. Það var ekki
um að villast. Sóffinn var hérum-
bil í brjósthæð okkar frá gólfi með
Indriða í, og gengum við úr skugga
um, að honum var ekki haldið uppi
af neinu finnanlegu afli. Þannig
sat sóffinn blýfastur í loftinu það
lengi, að við höfðum allir nægan
tíma til að þreifa á honum. Síðan
seig hann hægt niðurá gólfið ...“
Þó því hafi gjarnan verið haldið
fram um Indriða miðil, að hann
hafi aðeins verið kænn svikari en
þeir sem vitnuðu um undrin „ginn-
ingarfífl hans og auðtrúa ein-
feldningar”, sönnuðust aldrei nein
svik á Indriða, svo vitað sé.
Gandreið
ísienzkar þjóðsögur eru fátækar
af eiginlegum frásögnum af loft-
förum manna, nema ef telja skal
gandreið skylt fyrirbæri. Til þess
að geta farið gandreið þurfti
maður að hafa svonefnt gand-
reiðarbeizli — var það kunnáttu-
samlega gert með römmustu
göldrum og forneskju, en þau
fræði munu nú vera týnd að
mestu. Beizlið mátti svo leggja við
hauskúpur, steina, dýr o.fl. og
breyttist þetta þá í hest sem gat
farið gandreið yfir höf og lönd.
Kröftugast var þó að nota fólk til
gandreiðar — fræg er þjóðsagan
af prestfrúnni sem reið vinnu-
manni sínum þvert yfir Atlands-
hafið til fundar við kölska sjálfan,
sem samkvæmt þjóðtrúnni átti þá
að vera skólameistari við Svarta-
skóla eða Sorbonne-háskóla í
París.
I frásögnum íslenzkra manna
sér þess þó víða stað, að þeir telja
sig hafa losnað undan áhrifum
þyngdarkrafts jarðar með ein-
hverjum hætti. Dæmigerðar um
slíkt eru tvær frásagnir Her-
manns Jónassonar landbúnaðar-
frömuðar og alþingismanns frá
Þingeyrum, sem báðar birtust í
bók hans „Dulrúnir". Þar segir
Hermann m.a. um þetta efni: Það
er að minnsta kosti fjórum eða
fimm sinnum, er ég hefi alls eigi
geta skilið mig, hafi ég með öllu
verið háður þyngdarlögunum.
Enfremur að minnsta kosti tví-
vegis, að ég stend ráðþrota með
skilning, hafi þessi umræddi
óþekkti kraftur eigi verkað út frá
mér. Öil skiftin bar þetta við í ítr-
asta lífsháska, nema einu sinni."
Hermann lýsir því er hann féll í
Skjálfandafljót að vetrarlagi og
var hætt kominn á þessa leið:
„... Þegar ég hafði fallið rúmlega
alin niður með fönninni, þá var
það alls eigi á mínu færi, að geta
að sjálfráðu vegið mig upp, og það
áfram, er ég hafði seilst langt með
stafnum, og það við öfuga hendi."
„Um leið hverfur
þyngd mín að mestu“
„... Þá er ég vildi vega mig upp
á stafnum, virtist mér eins og
hægur andvarablær leika um mig
allan, og þyngd mín hverfa að
mestu um leið. Aðeins fann ég
leggja frá m®r örlítinn kraft á
stafinn. Áður en þetta bar að,
hafði ég lengi gengið hálfþreyttur
í hugsunarleysis móki. Voru því
hugstöðvar mínar næmar fyrir
orkustreymi frá sálunni. Enn
fremur frá annarra vitundum eða
verum ...“
Þá segir Hermann frá því er
hann var hætt kominn í smala-
mennsku er hann hékk í hárri
hamrabrún: „... Ég ætlaði þegar
að vega mig upp en gat það ekki.
Hendurnar voru að dofna upp, og
ég að missa mátt í þeim og hand-
leggjunum. Fann heldur enga
örðu, er ég gæti stutt tá við ...
Hlaut ég því á næstu augnablikum
að falla aftur á bak, niður af
hamrinum og ofan í snarbratta
stórgrýtis-urðina. Þreytan og dof-
inn heltóku mig. Vildi því sleppa,
til að losast við kvalirnar. En um
leið hverfur þyngd mín að mestu.
Ég lyftist nær því sem fis upp á
brúnina, því að til þess að vega
mig upp, þurfti eigi nema svo
óendanlega örlítinn kraft, móts
við þann kraft, sem þurfti til að
hanga framan í brúninni.
í þetta skifti verð ég að álíta, að
krafturinn hafi komið innan að.
Það hafi verið mín eigin sál, er
náði valdi yfir hinum örþrota og
dofnu líkamsfrumum."
Sankti Jósep og
„stafestuleysi“ hans
Erlendis er mikið um frásagnir
af loftförum bæði gömlum og nýj-
um. Það er t.d. sagt um Sankti
Jósep af Copertino (1603—1663) að
hann hafi bókstaflega flogið í ioft
upp í hvert sinn er honum var
mikið niðrifyrir. Þar sem hann
var mikill skapmaður, tókst hann
oft á loft og voru þessir fyrirburð-
ir vel vottfestir. Jósep, sem var
fáfróður bóndasonur frá Apulis á
Italíu, eyddi æskuárum sínum í
það að öðlast náð fyrir augliti
drottins með þeim aðferðum er
kirkja hans kenndi. Hann klædd-
ist hærusekk og stundaði strangar
föstur, jafnframt því að hann
hýddi sjálfan sig með svipu. Um
tvítugt gerðist hann Franziskus-
munkur og varð þá uppnuminn í
bókstaflegri merkingu.
Jósep olli á stundum hneykslun
trúbræðra sinna. Eitt sinn er
hann var við messu tókst hann á
loft og flaug uppá altarið þar sem
hann lenti af öllum sínum þunga
meðal kerta og skreytinga og
hlaut af þessu alvarleg brunasár.
Eitt sinn er Jósep var á gangi með
Benediktsmunki nokkrum í
klausturgarði, tókst hann skyndi-
lega á loft og hafnaði hátt uppi í
ólífutré. Því miður var hann ekki
fær um að svífa niður aftur og
urðu hinir munkarnir að ná í stiga
til að bjarga honum úr prísund-
inni.
Annar dýrlingur, Sankti Teresa
af Avila, fór einnig tíðum loftför-
um að því er sagt var. Sjálf lýsti
hún þeim þannig: „Þegar ég reyni
að hamla gegn þessu, finn ég