Morgunblaðið - 24.08.1982, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 24. ÁGÚST 1982
Hert viðskiptakjör innlánsstofnana í Seðlabankanum í undirbúningi:
Viðurlög við yfirdrætti
hert og vextir hækkaðir
Aukið aðhald í útlánum fram í apríl á næsta ári
SEÐLABANKI ÍSLANDS hefur undanfarið haft í undirbúningi gagngerar
breytingar á viðskiptakjörum innlánsstofnana við Seðlabankann, sem hafa
þann tilgang að veita meira aðhald, þegar innlánsstofnanir lenda í miklum
og þrálátum yfirdrætti við bankann, eins og hefur gerst á þessu ári, en allir
bankar og margir sparisjóðir hafa verið í stöðugum yfirdrætti síðustu fimm
mánuði. I júlílok var yfirdráttur innlánsstofnana 1.049 milljónir króna.
Breytingarnar, sem háðar eru drætti innan þessara marka
samþykki ríkisstjórnarinnar,
verða m.a. gerðar með stighækk-
andi vöxtum og frekari viðurlög-
um, ef farið er yfir viss mörk, en
yfirdráttur umfram 10% af inn-
lánum verður ekki leyfður. Sem
dæmi um þessar væntanlegu regl-
ur, þá er reiknað með að eitt lána-
þrep í yfirdrætti verði skilgreint
sem 1% af innlánum viðkomandi
stofnunar í ársbyrjun. Af yfir-
íri játaði
sex innbrot
reiknast 4% refsivextir á mánuði,
sem skuldfærist mánaðarlega.
Fari yfirdrátturinn fram yfir eitt
þrep reiknast 4,5% af því sem um-
fram er, þar til farið er fram yfir
tvö þrep, þá 5% og svo framvegis.
Sé hætta á, að yfirdráttur fari
umfram 10%, ber innlánsstofnun
fyrst að nota víxilkvóta sinn að
fullu. Dugi það ekki mun Seðla-
bankinn veita sérstakt neyðarlán
með þeim skilmálum, að útlán við-
komandi innlánsstofnunar verði
innan ákveðinna marka næstu sex
mánuði. Verði útlánaaukningin
meiri, áskilur Seðlabankinn sér
rétt til að afnema víxilkvóta við-
komandi stofnunar næsta árs-
fjórðunginn, hætta að endurkaupa
afurðalán af henni eða loks að
loka viðskiptareikningi og gjald-
fella þær kröfur, sem Seðlabank-
inn á á stofnunina.
í tillögum sínum gerir Seðla-
bankinn ráð fyrir, að samið verði
við innlánsstofnanir um aðhald í
útlánum og verði í þessu skyni sett
ákveðin hámörk á aukningu al-
mennra útlána á tímabilunum
september—desember í ár og
janúar—apríl á næsta ári. Skulu
þau miðast við að innlánsstofnan-
ir rétti við stöðu sína á næstu
tveimur ársþriðjungum þannig að
lausafjárstaða verði með eðli-
legum hætti að þeim liðnum.
„30%-reglan“ í gagnið að nýju:
V erzlunarálagning
er verulega skert
TlJTriKilI og fimm ára gamall maður,
írskur að þjóðerni, var handtekinn
seint á laugardagskvöld og hefur hann
nú játað að hafa brotist inn í sex
skartgripaverslanir í Keykjavík. Hefur
hann vísað á þýfi, en ekki er fullkann-
að hvort það sé allt það sem stolið
hefur verið úr verslununum.
í samtali við Morgunblaðið sagði
Þórir Oddsson, vararannsóknarlög-
reglustjóri, að lögreglumenn á eftir-
litsferð hefðu tekið eftir manni
þessum og fundist hann grunsam-
legur. Fylgdu þeir honum eftir og
var hann handtekinn við skart-
gripaverslun Magnúsar Baldvins-
sonar, þar sem hann var að kanna
aðstæður. Sagði Þórir að unnin
hefði verið mikil tæknivinna vegna
innbrotanna og hefði maðurinn fall-
ið inn í þann ramma sem lögreglan
hefði gert af þeim aðila sem inn-
brotin hafði framið. Sá rammi hefði
fengist við samanburð á innbrotun-
um.
Þórir sagði að maðurinn hefði
ekki veitt mótspyrnu þegar hann
var handtekinn. Hann var síðan yf-
irheyrður og játaði hann innbrotin
við yfirheyrslur á sunnudag. Talið
er að andvirði munanna sem maður-
inn hefur stolið nemi um þremur
milljónum króna.
SAMKVÆMT hinum nýjum bráða-
birgðalögum ríkisstjórnarinnar er
gert ráð fyrir, að hin svokallaða
„30%-regla“ komi að nýju í gagnið í
kjölfar gengisfellingarinnar, en sam-
kvæmt henni er verzlunarálagning
verulega skert, bæði i smásölu og
heildsölu.
Samkvæmt reglunni er aðeins
heimilt að hækka álagningu á 30%
af þeirri hækkun, sem hlýzt af
gengisfeliingunni. I smásölunni
skerðist álagningin að meðaltali
um 10%, þannig að vara með 20%
álagningu verður eftir gengisfell-
inguna með 18% álagningu.
Sem dæmi um skerðinguna má
nefna, að vörur eins og hveiti,
rúgmjöl, haframjöl, strásykur,
molasykur og innflutt kaffi, sem
voru með 8% álagningu í heildsölu,
verða eftir skerðinguna með 7,3%
álagningu, og smásöluálagningin,
sem áður var 28%, verður 25,6%.
Heildsöluálagning á sælgæti,
sem var 11%, verður 10% og smá-
söluálagningin, sem var 43%, verð-
ur 39,3%.
Þá má nefna, að heildsöluálagn-
ing á skófatnaði almennt, sem var
10%, verður eftir gengisfellinguna
9,1%. Smásöluálagningin var hins
vegar 36,5%, en verður 33,4%.
Heildsöluálagning á barnavögn-
um, barnakerrum og reiðhjólum,
sem fyrir gengisfellingu var 6,5%,
verður eftir gengisfellinguna 5,9%.
Smásöluálagningin fer hins vegar
úr 19% niður í 17,3%.
Ennfremur má nefna, að heild-
söluálagning á málningarvörum,
sem var fyrir gengisfellinguna 8%,
verður eftir hana 7,3%. Smásölu-
álagningin fer úr 36% í 23,7%.
Loks má nefna, að heildsölu-
álagning á innfluttum húsgögnum,
sem var 7,5%, verður 6,8% og smá-
söluálagningin fer úr 15% í 13,7%.
Þá fer álagningin á bifreiðum úr
6% í 5,5%.
Systurnar Yvette og Marie Luce. Ljó»mjnd: Eggert Guðmundsson.
Franska stúlkan og fjöl-
skylda hennar farin
FKANSKA stúlkan, Marie Luce
Bahuaud, sem liföi af harmleikinn
í Öræfasveit fyrir skömmu, var
flutt með sérstakri sjúkraþotu til
Frakklands síðastliðinn sunnudag.
Foreldrar hennar fóru af landi
brott með sömu flugvél, en bróðir
hennar, sem einnig kom hingað til
lands, fár nokkru fyrr.
Meðal þeirra sem fylgdu
frönsku fjölskyldunni um borð
voru Albert Guðmundsson, ræð-
ismaður Frakka hér á landi og
Kjartan Lárusson, forstjóri
Ferðaskrifstofu ríkisins. Að
sögn Kjartans buðu Flugleiðir
foreldrum og bróður 3túlkunnar
hingað til lands og Ferðaskrif-
stofa ríkisins annaðist uppihald
þeirra hér og skipulagði dvöl
þeirra hér á landi ásamt Albert
Guðmundssyni. Franska trygg-
ingarfélagið Mondial Assistance
annaðist sjúkraflutninginn.
Sagði Kjartan að líðan stúlk-
unnar hefði verið nokkuð góð þó
fyrirsjánlegt væri að hún ætti
eftir að eiga í langvarandi e.'fið-
leikum vegna þessa hörmulega
atburðar. Taldi hann, að þrátt
fyrir þann harmleik sem franska
fjölskyldan varð fyrir hér, hefði
hún verið þakklát fyrir allt það
sem gert var fyrir dótturina hér
og fyrir þann hlýhug og samúð
sem fjölmargir Islendingar
sýndu meðal annars með bióma-
sendingum og samúðarskeytum.
Fjölskylda stúlkunnar lýsti
ánægju með skipulag dvalar
sinnar hér á landi og sagði
Kjartan að ekki hefði tekizt jafn
vel til með skipulagningu hér
hefði Alberts Guðmundssonar,
ræðismanns Frakka hér á landi,
ekki notið við því þattur hans í
þessu máli hefði verið ómetan-
legur.
Séra Andrés Ólafsson
á Hólmavík hættir
ANDRÉS Olafsson, sóknarprestur frá og með 1. nóvember. Er umsókn-
og fyrrverandi prófastur á Hólma- arfrestur til 25. september um
vík, hefur sagt embætti sinu lausu Hólmavíkurprestakall.
Kristján Thorlacius, formaður BSRB:
Aðildarfélög BSRB taki verk-
fallsboðun til athugunar
„Sameiginlegur fundur stjórnar og
samninganefndar BSKB, haldinn
mánudaginn 23.ágúst 1982, mót-
mælir harðlega þeirri stórfelldu
kjaraskerðingu opinberra starfs-
manna og annars launafólks i
landinu, sem nýsett bráðabirgða-
lög, hafa í för með sér.
Jafnframt fordæmir fundur-
inn tregðu fjármálaráðherra til
að ganga til samninga við BSRB
um sambærileg laun og greidd
eru almennt í þjóðfélaginu.
Stjórn og samninganefnd
BSRB telja nauðsynlegt, að að-
ildarfélög Bandalagsins taki
stöðu samningamálanna til um-
ræðu næstu daga, bæði með
hliðsjón af boðun verkfalls um
næstu mánaðamót og þeirri
kjaraskerðingu sem ákveðin er
með bráðabirgðalögum ríkis-
stjórnarinnar, segir í ályktun
sem stjórn og samninganefnd
BSRB samþykkti einróma núna
skömmu fyrir sjö,“ sagði Krist-
ján Thorlacius, formaður BSRB,
þegar Morgunblaðið spurði hann
um viðbrögð BSRB við bráða-
birgðalögum ríkisstjórnarinnar.
„Við eigum nú í samningavið-
ræðum og ég vil leggja áherslu á
það, að opinberir starfsmenn, fé-
lagsmenn í BSRB, sem ekki hafa
ennþá náð samningum, standa
auðvitað mun hallari fæti gagn-
vart þeim stórkostlegu verð-
hækkunum og kjaraskerðingu,
sem leiðir af gengislækkuninni
og þessum lögum. Við erum með
í höndunum upplýsingar, sem
sanna það, að laun opinberra
starfsmanna hafa dregist mjög
aftur úr launum annarra í þjóð-
félaginu. Þetta stafar að lang-
mestu leyti af því, að atvinnu-
rekendur landsins hafa talið sig
geta staðið undir og telja sig
geta staðið undir mun hærri
launagreiðslum en samningar
gera ráð fyrir. Það eru yfirborg-
anir í stórum stíl sem aðallega
gera þann mun, sem er á kjörum
opinberra starfsmanna og ann-
arra. Við hljótum auðvitað að
mótmæla því mjög harðlega, að
slíkar aðgerðir sem bráðabirgða-
lögin boða og gengisfellingin er,
séu framkvæmdar."
Er ekki dálítið einkennitegt að
standa í samningum og standa
jafnframt frammi fyrir kjara-
skerðingu, sem gerðum hlut?
„Jú, það er mjög erfitt, því er
ekki að leyna, og það gefur auga
leið að til að von sé um veru-
legan árangur af baráttu sam-
takanna fyrir bættum kjörum,
þurfa opinberir starfsmenn að
standa mjög fast saman og ég
vona að svo verði."
Hvað viltu segja um það sam-
ráð, sem talað var um að haft
yrði við verkalýðshreyfinguna,
ef að til svona eða svipaðra að-
gerða yrði gripið?
„Það er fljótsagt, að það hefur
ekkert samráð verjð haft um
þessar ráðstafanir við BSRB,
alls ekkert af neinu tagi, við einn
eða neinn í forustuliði samtak-
anna. Við vorum kallaðir á einn
fund, þar sem að allir hags-
munaaðilar vinnumarkaðarins
voru staddir, fund sem forsæt-
isráðherra hélt fyrir nokkru og
hann las þar boðskap, en fundar-
mönnum var góðfúslega bent á
það, að það væru ekki til um-
ræðu einstök atriði þeirra ráð-
stafana sem í ráði var að gera.
Það er náttúrlega alveg fjar-
stæða að kalla slíkt samráð, og
það hefur enginn annar sam-
ráðsfundur verið boðaður með
BSRB,“ sagði Kristján Thorlaci-
us formaður BSRB að lokum.
Andrés Ólafsson er fæddur 22.
ágúst 1921 á ísafirði. Lauk hann
stúdentsprófi frá Akureyri 1942
og guðfræðiprófi frá Háskólanum
1947. Vígðist Andrés til Staðar-
prestakalls í Steingrímsfirði 1948,
sem síðar varð Hólmavíkurpresta-
ka.Il. Prófastur í Strandaprófasts-
dæmi 1951 og gegndi því starfi,
þar til prófastsdæmið var samein-
að Húnavatnsprófastsdæmi 1971.
Aukaþjónustu í Árnesprestakalli
hefur Ándrés gegnt af og til síðan
hann var vígður.
Kona hans er Arndís Bene-
diktsdóttir og eiga þau tvo syni,
Hlyn, tannlækni, og Benedikt,
viðskiptafræðing.
Andrés Ólafsson er fréttaritari
Morgunblaðsins.
Andrés Ólafsson