Morgunblaðið - 24.08.1982, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 24. ÁGÚST 1982
3
Vonir mínar um ríkisstjórn-
ina hafa algerlega brugðizt
Eggert Haukdal, alþm.:
Vii ekki bera ábyrgð á axarsköftum Hjörleifs Guttormssonar
eða sjávarútvegs- og flugmálastefnu Steingríms Hermannssonar
UNDANFARNAR vikur hefur
mikið verid rætt á opinberum
vettvangi um afstöðu Eggerts
Ilaukdal alþm. til núverandi ríkis-
stjórnar, en hann var eins og
kunnugt er einn þeirra þing-
manna, sem í upphafi studdu nú-
verandi ríkisstjóm. í Morgunblað-
inu hinn 3. júlí sl. var hins vegar
skýrt frá því, að Eggert Haukdal
hefði ritað Gunnari Thoroddsen,
forsætisráðherra, bréf, þar sem
hann varaði við undirritun efna-
hagssamvinnusamnings við Sov-
étríkin og gaf til kynna, að ríkis-
stjórnin gæti ekki treyst á stuöning
sinn, ef samningurinn yrði
undirritaður. Sá samningur var
undirritaður 2. júlí sl.
Morgunblaðið hefur nú, í
kjölfar bráðabirgðalaga ríkis-
stjórnarinnar, átt samtal við
Eggert Haukdal um afstöðu
hans til ríkisstjórnarinnar. Til
upprifjunar má minna á, að Egg-
ert Haukdal var kjörinn á þing í
desemberkosningunum 1979 af
lista, sem boðinn var fram utan
flokka, þótt hann væri þá
flokksbundinn sjálfstæðismaður
og hefði verið kjörinn á þing af
lista Sjálfstæðisflokksins í kosn-
ingunum 1978. Hins vegar varð
Eggert Haukdal ekki meðlimur
þingflokks sjálfstæðismanna,
þegar að loknum desemberkosn-
ingunum og taldi sig því hafa
frjálsar hendur um stuðning við
ríkisstjórn þá, sem Gunnar
Thoroddsen myndaði í febrúar
1980. Síðar varð Eggert Haukdal
fullgildur meðlimur í þingflokki
Sjálfstæðisflokksins.
Bréfiö til
Gunnars Thoroddsen
í bréfi því, sem Eggert Hauk-
dal ritaði Gunnari Thoroddsen,
forsætisráðherra, hinn 30. júní
sl. og ekki hefur verið birt opin-
berlega, segir þingmaðurinn
m.a.:
„Þegar núverandi ríkisstjórn
var mynduð gaf hún góð fyrir-
heit um að lagfæra margt í þjóð-
lífinu, sem nauðsynlegt er að
bæta. Var því heitið að vinna
gegn verðbólgu, gegn hækkun á
framleiðslukostnaði atvinnuveg-
anna, þannig að verðhækkanir
hér á landi væru að mestu í sam-
ræmi við það, sem gerist í helztu
markaðslöndum Islendinga. í
stað niðurtalningar á verðbólgu,
eins og heitið var, virðist, sem
allt hafi verið talið upp á við.
Áhrifin af verðbólgunni eru
komin átakanlega í ljós.
Atvinnureksturinn er rekinn
með tapi og útflutningsfram-
leiðslan er komin að því að
stöðvast, þrátt fyrir hátt verð á
útflutningsvörum, vegna kostn-
aðarhækkana og verðbólgu. Eins
og ég hef oftlega minnzt á við
þig, ráða kommúnistar í ríkis-
stjórninni alltof miklu. Er því
ekki von að vel fari. Ég gerðist
stuðningsmaður núverandi ríkis-
stjórnar í þeirri von, að hún gæti
gert ýmisiegt gagn m.a. með því
að vinna gegn verðbólgu og
leggja traustan grundvöll að at-
vinnurekstri í landinu. Þetta
hefur alveg brugðizt og er nú svo
komið, að mikið hættuástand er
yfirvofandi í íslenzkum efna-
hags- og atvinnumálum."
Afstaðan til stjórn-
arinnar í byrjun
Þegar Morgunblaðið spurði
Eggert Haukdal um viðhorf
hans til ríkisstjórnarinnar í upp-
hafi, sagði hann:
„Ég hafði trú á því í upphafi,
að þessi ríkisstjórn gæti náð
árangri. Ákveðin fyrirheit voru
gefin en þeim góðu áformum var
aldrei fylgt eftir. Ríkisstjórnin
hefur brugðizt, sérstaklega í
efnahagsmálum. Ég hef viljað,
að tekið yrði á vandanum, en í
þess stað hefur ríkisstjórnin velt
honum á undan sér með þeim
afleiðingum, að allt er í kalda
koli. Það má segja, að tekið hafi
verið á vandamálunum að
nokkru leyti um áramótin
1980/1981 en þeim aðgerðum var
ekki fylgt eftir.
Ég vil líka taka það fram, að
ég vil ekki bera ábyrgð á axar-
sköftum einstakra ráðherra, svo
sem á orkunýtingarstefnu Hjör-
leifs Guttormssonar, en ég tel
þann málaflokk í höndum óhæfs
manns. Ég vil heldur ekki bera
ábyrgð á stefnu Steingríms Her-
mannssonar í sjávarútvegsmál-
um, sem ég er mjög ósáttur við
eða flugmálastefnu hans, sem ég
er algeriega andvígur.“
Sovézku samningarnir
— Þú varaðir við undirritun
sovézku samninganna.
„Já, ég taldi óþarft að gera þá
Eggert llaukdal
samninga og beinlínis hættulegt
og enga ástæðu til fyrir okkur að
opna allar gáttir fyrir Rússa hér
heima — það opnast ekkert fyrir
okkur hjá þeim, eins og allir
vita, því að Sovétríkin eru lokað
land. Ég vil heilbrigð viðskipti
við þá eins og aðra.“
Bráöabirgöalögin
— Hvað viltu segja um bráða-
birgðalögin, sem ríkisstjórnin
setti um helgina og gengisbreyt-
inguna, sem ákveðin var sam-
tímis?
„í þessum aðgerðum felst
fyrst og fremst gengisfelling,
verðbótaskerðing, sem einu sinni
hét kauprán og skattahækkun.
Þessar ráðstafanir duga ekki
nema fram yfir áramót. Úr því
að ríkisstjórnin tók ekki á
vandanum í upphafi, þegar hún
hafði byr og alla möguleika til
þess að taka á svo um munaði, er
greinilegt að hún leysir engan
vanda úr því sem komið er.
Stjórnin átti að koma í veg fyrir,
að þetta ástand skapaðist með
því að grípa til aðgerða í tíma.
Meðbyrinn var ekki notaður. Þá
átti að gera ráðstafanir en ekki
hrekjast undan ákvarðanatöku.
Ég tel það ekki styrkleika-
merki að láta aðgerðir dragast
úr hömlum, þannig að vandinn
er orðinn margfalt meiri —
stefnir í 20% vísitöluhækkun 1.
desember — en ef fastar og fyrr
hefði verið tekið á. Ég vildi
ákveðnar aðgerðir strax í vetur
en í stað þess hefur ríkisstjórnin
ýtt vandanum á undan sér.
Ég er þeirrar skoðunar, að
ekki verði tekið á efnahagsvanda
þjóðarinnar svo gagn sé að,
nema málin verði stokkuð upp í
þingkosningum og ný ríkis-
stjórn verði mynduð, sem fram-
kvæmi sams konar uppskurð á
efnahags- og atvinnumálum
okkar og skapi sams konar tíma-
mót og viðreisnarstjórnin gerði
á sínum tíma.“
— Hafðir þú gefið ríkisstjórn-
inni einhver fyrirheit um stuðn-
ing við þessi bráðabirgðalög?
„Ég hafði engin loforð gefið
um stuðning við þau, bréf mitt
til forsætisráðherra frá 30. júní
sl. er sönnun um hið gagnstæða."
— Hver er afstaða þín til rík-
isstjórnar Gunnars Thoroddsen
nú?
„Ég styð ekki lengur þessa rík-
isstjórn, ég get ekki varið það
lengur fyrir sjálfum mér og
kjósendum mínum. Ég tek undir
þá kröfu að Alþingi verði kallað
saman, ríkisstjórnin fari frá og
efnt verði til nýrra kosninga."
StG.
Alagning verzlunarinnar
skert um 10% með lögunum
— segir Gunnar Snorrason, formaður Kaupmannasamtaka fslands
„ÞAÐ, SEM kemur harðast niður á
smásöluverzluninni, er tilkoma
hinnar svokölluðu „30%-reglu“ í
kjölfar gengisfellingarinnar, en
samkvæmt henni er verzluninni
ekki heimiluð full álagning á þá
hækkun, sem hlýzt af gengisfell-
ingunni,'* sagði Gunnar Snorrason,
formaður Kaupmannasamtaka ís-
lands, í samtali við Mbl„ er hann
var inntur álits á bráðabirgðalög-
unum.
„Þessi regla kom fyrst til fyrir
um 20 árum í kjölfar gengisfell-
ingar, en síðustu árin hefur henni
ekki verið breytt, enda er hún í
meira lagi ósanngjörn. í hinum
nýju bráðabirgðalögum er hins
vegar kveðið á um gildi hennar.
„RÍKISSTJÓRNIN mun leita sam-
ráðs við aðila vinnumarkaðarins
um þá breytingu á orlofslögum, að
laugardögum og frídegi verzlun-
armanna verði sleppt í talningu
orlofsdaga," segir m.a. í yfirlýsingu
ríkisstjórnarinnar vegna aðgerða í
efnahagsmálum, sem birtast m.a. í
nýjum bráðabirgðalögum.
Vegna hennar lækkar álagning
um í námunda við 10%. Sem dæmi
má nefna vöru með 20% álagn-
ingu. Hún verður nú eftir gengis-
fellinguna með 18% álagningu.
Við kaupmenn hljótum því að
mótmæla því að þetta skuli vera
komið upp á yfirborðið aftur, þó
svo að hún sé sögð til bráðabirgða,
enda er það reynsla okkar, að þær
reglur sem sagðar eru vera til
bráðabirgða vilja ílengjast til
frambúðar. Verzlunin í landinu er
alls ekki vel í stakk búin til að
taka á sig lækkun álagningar. Auk
þess er það mín skoðun, að verzl-
unin í landinu hafi lagt sitt að
mörkum í gegnum tíðina til að
leysa þau efnahagslegu vandamál,
„Að loknum viðræðum við aðila
mun ríkisstjórnin leggja fram
frumvarp í þessu skyni," segir
ennfremur.
Ef þessar hugmyndir ná fram
að ganga þýða þær tæplega 24%
lengingu orlofs hjá þeim launþeg-
um, sem eiga 21 orlofsdag á ári,
sem hafa komið upp í gegnum tíð-
ina.
I því sambandi má nefna, að
verzlunin er eini atvinnuvegurinn,
sem greiðir sérstakan skatt af
húsnæði sínu. Þá greiðir verzlunin
3,5% í launaskatt. Sá skattur átti
í raun að vera fallinn niður fyrir
löngu og hefur reyndar verið felld-
ur niður af öðrum atvinnuvegum,
eða lækkaður verulega. Skiladög-
um hefur síðan verið fjölgað úr
fjórum í sex.
Þá vil ég benda á það, að þegar
aðgerðir eins og þessar eru gerðar
í þjóðfélaginu, hvort sem þær eru í
formi vísitöluskerðingar eða í ein-
hverju öðru formi, sem hafa í för
með sér minni kaupgetu almenn-
en þeir yrðu 25.
Lenging orlofs þeirra, sem hafa
24 orlofsdaga á ári, er tæplega
21%, en þeir yrðu þá 29.
Loks má geta þess, að lenging
orlofs þeirra, sem eiga 27 orlofs-
daga, yrði um 18,5%, en þeir vrðu
32.
Gunnar Snorrason
ings, versnar afkoma verzlunar-
innar sjálfkrafa.
Ennfremur má skjóta því að, að
kaupmenn vinna mikla „sjálfboða-
vinnu" fyrir ríkið, þegar þeir inn-
heimta árlega söluskattinn, sem
er stærsta tekjulind ríkisins,"
sagði Gunnar Snorrason.
Að síðustu sagði Gunnar
Snorrason, formaður Kaup-
mannasamtaka Islands, að auðséð
væri, að getuleysi ríkisstjórnar-
innar bitnaði nú á verzluninni í
landinu. „Þessir stjórnmálamenn
verða að gera sér grein fyrir því,
að samdráttur í verzluninni hefur
sínar samdráttarverkanir í fram-
leiðsluatvinnuvegunum. Þá vega
alþýðubandalagsmenn stöðugt í
þennan knérunn til þess að leiða
athyglina frá þeirri kjaraskerð-
ingu, sem þeir standa nú að.“
Lengist orlof um allt að 24%?
Heimsmeistaramót
unglinga í skák:
Sokolov efst-
ur eftir 10
umferðir
— Jóhann Hjartarson hef-
ur hlotið 6'/2 vinning
SOVÉTMAÐURINN Sokolov hef-
ur nú örugga forystu á heims-
meistaramóti unglinga í skák, sem
fram fer í Kaupmannahöfn. Að 10
umferðum loknum hefur hann
hlotið S'á vinning. Annar er
Bandaríkjamaðurinn Benjamín
með 7 vinninga. Jóhann Hjartar-
son hefur nú hlotið 6'/z vinning og
er í 5. til 7. sæti, en staða efstu
manna er óljós vegna ótefldra
biðskáka.
í 8. umferð gerði Jóhann jafn-
tefli við Ungverjann Horvath, í 9.
umferð vann hann Þjóðverjann
Graf og í 10. umferð gerði Jóhann
jafntefli við Benjamín.
Á mótinu eru þátttakendur frá
47 þjóðum og verða tefldar 13 um-
ferðir eftir Monrad-kerfi.
JNNLENT/