Morgunblaðið - 24.08.1982, Side 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 24. ÁGÚST 1982
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 24. ÁGÚST 1982
29
fUty0innMítð»l$>
Útgefandi hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Fulltrúar ritstjóra Þorbjörn Guömundsson,
Björn Jóhannsson.
Fréttastjórar Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson.
Auglýsingastjóri Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar: Aö-
alstræti 6, sími 22480. Afgreiösla: Skeifunni 19, sími 83033. Áskrift-
argjald 120 kr. á mánuöi innanlands. i lausasölu 8 kr. eintakiö.
Stjórnarkreppa —
efnahagskreppa
A* elleftu stundu á laugardagskvöldið tókst ráðherrum
að ná saman um efnahagsúrræði — bráðabirgðalög
hafa verið gefin út og sérstök ríkisstjórnaryfirlýsing sem
minnir ekki á annað en stjórnarsáttmála. Það er komið
stutt hlé á stjórnarkreppuna eftir reiptogið undanfarnar
vikur og mánuði.
Ráðherrar láta eins og það hafi komið þeim í opna
skjöldu um miðjan júní, 1982, að afkoma þjóðarbúsins
væri léleg, hér ríkti óðaverðbólga, atvinnufyrirtæki væru
illa stödd vegna lélegrar samkeppnisstöðu, gjaldeyrir
væri á útsölu, erlendar skuldir stefndu út fyrir öll skyn-
samleg mörk o.s.frv., o.s.frv. Það er einkennileg tilviljun,
svo að ekki sé meira sagt, að fyrst eftir sveitarstjórnar-
kosningarnar í vor skuli ráðherrar hafa leitt hugann að
efnahag þjóðarinnar. Öllum öðrum var ljóst í hvert óefni
var komið.
Staðreynd er, að það var fyrst eftir sveitarstjórnar-
kosningarnar sem ráðherrarnir töldu heppilegt fyrir sig
og flokka sína að huga að framvindu efnahagsmála. Þá
um leið hófst stjórnarkreppan og má segja, að hún hafi
staðið í um það bil tvo mánuði. Henni lauk með samkomu-
lagi ráðherra um þrjú meginatriði: gengisfellingu, kjara-
skerðingu og skattahækkun. Þessar auknu álögur á al-
menning eru færðar í þann búning, að þjóðarbúið hafi
orðið fyrir gífurlegu áfalli sem ráðherrum hafi fyrst orðið
ljóst nú í sumar. Þeir hafi þurft nokkrar vikur til að ná
vopnum sínum, það hafi tekist, þjóðinni hafi verið bjarg-
að fyrir horn og nú skuli menn herða ólina möglunarlaust
og sameinast að baki ríkisstjórninni.
Þetta er áferðarfallegt eins og sú glansmynd sem ráð-
herrarnir hafa jafnan dregið upp af ástandinu og eru
þegar teknir til við að nýju eftir að hrakspárnar hafa
verið notaðar til að þyngja byrðarnar á almenningi. Hitt
er ljóst, að stjórnarkreppunni er síður en svo lokið, hún
mun ríkja svo lengi sem þessi ríkisstjórn situr.
Pólitíska hliðin á síðustu lotunni í stjórnarkreppunni er
sú, að enginn aðili að ríkisstjórninni getur hrósað sigri í
átökunum við „samherjana" undanfarnar vikur, því að
allir hafa þeir tapað. Forsætisráðherra og fylgismenn
hans við fundarborð ríkisstjórnarinnar bærast eins og
strá í vindi. Framsóknarflokkurinn segist halda fast við
„niðurtalninguna", sem Steingrímur Hermannsson,
flokksformaður, lýsti með mjög nýstárlegum hætti í sjón-
varpinu á sunnudagskvöldið, enda er því spáð, að verð-
bólgan verði jafnvel hærri í ár en þegar „niðurtalning"
framsóknarmanna á henni hófst. Alþýðubandalagið hefur
með því að standa að bráðabirgðalögum ríkisstjórnarinn-
ar kokgleypt allt það, sem forystumenn flokksins hafa
talið honum helst til gildis eftir velgengni í kosningum á
árinu 1978. Enginn íslenskur stjórnmálaflokkur kemst
með tærnar, þar sem Alþýðubandalagið hefur hælana í
loforðasvikum, tvöfeldni og lýðskrumi. Pólitíski eftirleik-
ur efnahagsaðgerðanna verður áreiðanlega óvandaðastur
innan Alþýðubandalagsins.
Efnahagsaðgerðirnar um helgina verður að skoða sem
lausn á kreppu innan ríkisstjórnar sem hefur glatað
trausti en vill sitja áfram af annarlegum ástæðum og
hræðslu við dóm kjósenda. Efnahagsaðgerðirnar leysa
hins vegar ekki kreppuna í íslenskum þjóðarbúskap. Hlé
hefur myndast á stjórnarkreppunni að minnsta kosti í þá
fjóra daga sem Anker Jörgensen, forsætisráðherra Dana,
dvelst hér. Efnahagskreppan mun halda áfram svo lengi
sem þessir ráðherrar ríghalda í stólana af ótta við að
stíga út úr ráðuneytunum og standa berskjaldaðir
frammi fyrir almenningi.
Geir Hallgrímsson, formaður Sjáifstæðisflokksins:
Ráðstafanir ríkisstjórn-
arinnar eru gagnslausar
— verðmæti brenna á verðbólgubálinu eða hverfa í botnlausa ríkishítina
„ÞINGFLOKKUR sjálfstæðismanna vill,
að látið verði strax á það reyna, hvort
efnahagsráðstafanir ríkisstjórnarinnar
njóti meirihluta á Alþingi, þess vegna
krefjumst við þess, að þing verði kvatt
saman þegar í stað. Á fundum þingsins
yrði fjallað um efnahagsmálin og brýn úr-
lausnarefni, eins og breytingar á kosn-
ingalögum og kjördæmaskipan, en síðan
verði þingið rofið, efnt til nýrra kosninga
og mynduð þingræðisstjórn í samræmi við
meirihlutavilja þjóðarinnar. Þetta teljum
við þingmenn Sjálfstæðisflokksins sem
komum saman til fundar í dag eðlilegan
gang mála eftir að ráðstafanir ríkisstjórn-
arinnar hafa ioksins séð dagsins ljós,“
sagði Geir Hallgrímsson, formaður
Sjálfstæðisflokksins, þegar Morgunblaðið
sneri sér til hans í gær.
„Af mörgum ástæðum eru ráðstafanir
ríkisstjórnarinnar gagnslausar," sagði
Geir Hallgrímsson. „Þær verða ekki til
þess að verðbólgan hjaðni. Þær duga ekki
til að togaraútgerð standi undir sér. Þær
leysa ekki vanda lánastofnana. Alger
óvissa ríkir um það, hvort viðskiptahallinn
minnki nokkuð á þessu ári, þrátt fyrir
ráðstafanirnar. Seðlabanki og Þjóðhags-
stofnun benda á að grípa verður áfram til
gengissigs innan örfárra vikna. Fiskverð
þarf að ákveða nú 1. september. Sé ætlunin
að hækkun þess brúi bilið hjá togaraút-
gerðinni verður gengið strax farið að falla
að nýju.
Ég dreg ekki í efa, að ríkisstjórnin hafi
látið sérfræðinga reikna út áhrif mismun-
andi leiða til úrlausnar á aðsteðjandi
vanda. En það er til marks um fumið og
fátið í stjórnarherbúðunum á laugardag-
inn, að í dag lágu engir útreikningar fyrir
um það hjá Þjóðhagsstofnun, hver yrðu
áhrif þeirra bráðabirgðalaga, sem stjórn-
arliðar sameinuðust um á laugardags-
kvöldið."
— Hvað viltu segja um þá röksemd ráð-
herra fyrir spennunni í kringum þessar
aðgerðir, að þeir hafi ekki vitað það fyrr
en fyrir nokkrum vikum í hvert óefni var
komið í efnahagsmálum?
„Ráðherrar segja, að vaxandi viðskipta-
halli og vaxandi skuldasöfnun í útlöndum
hafi komið þeim í opna skjöldu. Þetta er
ekki rétt. Sannleikurinn er sá, að við í
stjórnarandstöðunni höfum hvað eftir
annað einmitt gagnrýnt ríkisstjórnina
fyrir þessa stórfelldu skuldasöfnun hjá er-
lendum lánardrottnum bæði í umræðum
um stefnuræðu forsætisráðherra og við
fjárlagaafgreiðslu á síðasta ári. Síðast
gerðum við það með sterkum rökum á Al-
þingi í maí, þegar gengið var frá fjárfest-
ingar- og lánsfjáráætlun fyrir þetta ár. Þá
lét sjálfur fjármálaráðherra, Ragnar Arn-
alds, útbýta yfirliti yfir erlendar skuldir
og túlkaði það á þann veg, að ekkert væri
að óttast í þessu efni, ekki væri teflt á
tæpasta vað eins og við héldum fram. Nú
kveður við annan tón hjá ráðherrunum í
þessu sama máli og þeir eiga ekki nægi-
lega sterk orð til að lýsa þeirri hættu sem
við blasir, ef erlendar skuldir verði meiri
en svarar til helmings þjóðarframleiðslu
eða greiðslubyrðin vegna þeirra nemi
meiru en þriðjungi af gjaldeyristekjunum.
Vitaskuld verður þröngt í búi þegar þriðja
hver króna af útflutningstekjum rennur til
þess að greiða erlendum bönkum vexti og
afborganir. En menn hljóta að spyrja:
Hvar hafa ráðherrarnir verið, fyrst þeir
áttuðu sig fyrst á þessari þróun nú í
sumar?
Forsætisráðherra vitnar til spár Þjóð-
hagsstofnunar og Seðlabanka íslands.
Hann nefnir meðal annars þjóðhagsáætl-
un þá, sem hann lagði fram með stefnu-
ræðu sinni sl. haust og lætur í ljós vand-
lætingu yfir því, að hún hafi ekki ræst og
felur sig þannig á bak við hina óforsjálu
spámenn. Þjóðhagsáætlunin í tíð núver-
andi ríkisstjórnar byggir í ríkara mæli á
forsendum, sem forsætisráðherrann setur
sjálfur og ákveður í hendur Þjóðhags-
stofnunar en áður hefur verið tíðkað. Það
er því óskhyggju hans sjálfs en ekki spá
Þjóðhagsstofnunar um að kenna, ef eitt-
hvað hefur farið á annan veg en ráðherr-
ann boðaði haustið 1981.
Raunar viðurkenndi ríkisstjórnin villu
síns vegar strax í janúar, þegar gripið var
til bráðabirgðaúrræða eins og nú hefur
verið gert, því að allt sem stjórnin gerir er
til bráðabirgða eins og dæmin sanna. Að-
gerðirnar í ársbyrjun voru rökstuddar með
versnandi afkomu þjóðarbúsins. Þá voru
boðaðar aðgerðir seinna á árinu. Þá var
sagt, að með samræmdum ráðstöfunum
myndi verðbólgan fara niður í 35% sé mið-
að við árið allt. Nú bendir allt til þess, að
verðbólgan verði í ár 55—60%. Og þykja
þeir menn bjartsýnir, sem ekki nefna
hærri tölu.
Ráðherrarnir láta sér ekki nægja að fela
úrræðaleysi sitt á bak við dagsetningar á
skýrslum Þjóðhagsstofnunar og Seðla-
banka. Þeir vísa einnig til utanaðkomandi
áfalla, þegar þeir tíunda vandræðin. Eng-
inn mótmælir því, að stöðvun loðnuveiða
og sölutregða á skreið hafa alvarleg áhrif
á verðmæti sjávarafla og þar með útflutn-
ingstekjur. Hitt vilja ráðherrarnir ekki
ræða, að heildarverðmæti sjávarafurða
verður þó á þessu ári, samkvæmt spá Þjóð-
hagsstofnunar, jafn mikið og það var á
árunum 1978 og 1979. Þá var útfærslunnar
í 200 mílur verulega farið að gæta.“
— Eru þá engar fyrningar til eftir hin
miklu aflaár?
„Nei, málum er því miður þannig kom-
ið,“ sagði Geir Hallgrímsson, „að engu hef-
ur verið safnað í sjóði til að mæta áföllum.
Síðustu tvö ár hafa verið mjög gjöful.
Menn hljóta að spyrja: Hvað hefur orðið
um hin miklu, auknu verðmæti, sem þjóðin
hefur skapað á þeim tíma sem þessi ríkis-
stjórn hefur setið? Þau hafa ekki bætt hag
launþega. Þau hafa ekki styrkt stöðu at-
vinnuveganna. Þau hafa brunnið á verð-
bólgubálinu eða botnlaus ríkishítin hefur
gleypt þau.
Síðustu fjögur vinstri-stjórnar-ár hefur
ríkt góðæri, en góðærið hefur því miður
ekki verið nýtt til að auka framleiðslu og
framleiðni. Ekkj hafa verið brotnar nýjar
brautir í orkunytingu eða stóriðju. Þessi 4
ár eru ekki aðeins glötuð ár, heldur hefur
okkur farið aftur en alls ekki miðað áfram.
Ekki er á það minnst, þegar rætt er um
ytri skilyrði, að mikil hækkun dollarans í
fyrra og á þessu ári fram á síðustu daga
hefur stórbætt viðskiptakjör þjóðarinnar.
Þessi hagstæða þróun hefur ekki verið
nýtt til að tryggja afkomu sjávarútvegs og
útflutningsiðnaðar. Fjármunum hefur
ekki verið safnað í verðjöfnunarsjóði. At-
vinnufyrirtæki eru á vonarvöl og allir
sjóðir tómir.
Nú kvarta ráðherrar yfir því, að háir
vextir í Bandaríkjunum auki greiðslubyrði
erlendra skulda en gæta þess ekki að þess-
ir háu vextir þar eru helsta skýringin á
sterku gengi dollarans, sem bætt hefur
viðskiptakjör okkar og aukið gjaldeyris-
tekjur. Gengi dollarans hefur aðeins veikst
síðustu daga í kjölfar vaxtalækkunar. Ætli
ráðherrar kvarti ekki einnig undan því?“
— Lækkar ekki verðbólgan við það, að
verðbætur á laun eru skornar niður?
„Vinstri flokkarnir settu svokölluð
Ólafslög í apríl 1979. Sé litið á tímabilið
síðan fram að kjarasamningunun nú í
sumar kemur í ljós, að framfærsluvísital-
an hefur hækkað 28% meira en verðbætur
á laun. Verðbætur á laun hafa verið skert-
ar með lögboðnum hætti auk vísitölufals-
ana sem lækkað hafa framfærsluvísitöl-
una. Grunnkaupshækkanir á þessu tíma-
bili hafa verið 18%, mun minni en
verðbótaskerðingar. Öll þessi ár höfum við
samt búið við mestu verðbólgu, sem við
höfum nokkru sinni kynnst. Þessi þróun
sýnir, að vístöluskerðing launa er ekki ein-
hlít til að ráða bót á verðbólguvandanum.
Fylgi aðrar ráðstafanir ekki með, þá eru
slíkar lögboðnar launalækkanir gagns-
lausar. Lögboðnar launalækkanir eru
orðnar að almennri reglu á fjögurra ára
ferli vinstri stjórna, en ættu að vera und-
antekning og neyðarúrræði og þá aðeins
samfara almennum og samræmdum efna-
hagsúrræðum. Ekkert bendir til þess að
4—5% skerðing verðbóta á laun 1. septem-
ber nk. og allt að 10% skerðing 1. desem-
ber hafi meiri áhrif en fyrri verðbóta-
skerðingar vinstri stjórna.
Hringlandaháttur ráðherranna kemur
vel fram í gengismálum. I ársbyrjun 1981
var það boðað, að nú yrði gengið sett fast.
Við það fyrirheit var ekki lengi staðið.
Ríkisstjórnin sá þó til þess, að afkoma at-
vinnuveganna hafði verið skert svo mjög,
að þeir þurftu að axla þunga skuldabagga.
Nú tala ráðherrarnir fjálglega um nauð-
syn gengisfellinga. Þær verði að fram-
kvæma reglulega og láta gengið svo síga
þar á milli. Dollarinn hefur nálega fjór-
faldast í íslenskum krónum síðan ríkis-
stjórnin var mynduð í febrúar 1980. Aldrei
hefur gengi íslensku krónunnar verið fellt
jafn mikið á jafn skömmum tíma og í tíð
þessarar stjórnar. Auk þess hefur mynt-
breytingin verið notuð sem skálkaskjól.
Eða lítum á skattamálin. í bráða-
birgðaaðgerðunum nú er enn ákveðin
hækkun skatta, þ.e. tímabundins vöru-
gjalds. Það eykur verðbólguna. Skatt-
heimta ríkisins hefur aukist um sem nem-
ur á annan milljarð króna á vinstri-
stjórnar-árunum frá 1977.“
— En hvað vill stjórnarandstaðan?
„Þegar þessari spurningu er svarað,"
sagði Geir Hallgrímsson, „er nauðsynlegt
að líta fyrst á forsendur efnahagsaðgerð-
anna nú. Sjálfstæðisflokkurinn hefði
aldrei látið mál þróast eins hörmulega og
raun ber vitni. Það er ekki síst fyrir ráð-
leysi, sem allt er komið í öngþveiti. Sjálf-
stæðisflokkurinn hefði tekið öðru vísi á
málum og því aldrei staðið frammi fyrir
sama vanda og núverandi ríkisstjórn.
I stað þess að hækka skatta ber að
lækka þá og draga úr umsvifum ríkisins.
Skattalækkanir eiga að vera með þeim
. hætti, að þær hafi í för með sér lækkun
verðlags. I stað þess að reka efnahags-
stefnu sem er fjandsamleg atvinnufyrir-
tækjum að hætti sósíalista á að bæta skil-
yrði atvinnuveganna svo að þeir geti aukið
framleiðslu og þar með hækkað laun
starfsmanna sinna. í stað þess að stunda
skemmdarstarfsemi gegn orkufrekum iðn-
aði eins og gert hefur verið í álmálinu á
markvisst að leita samvinnu við erlenda
aðila til að nýta þau auðæfi sem við eigum
í orkulindum. Þessi auðæfi létta okkur
áföllin, ef fiskstofnar eru fullnýttir. í stað
þess að ríkisvaldið setji sér það mark að
hafa vit fyrir öllum og sett séu lög og
reglugerðir um stórt og smátt á að veita
einstaklingnum svigrúm til athafna, svo
að hver og einn geti af eigin dugnaði og
fyrir eigið framtak notið sín og leitað
þeirra úrræða sem best duga.“
milljónir króna
Gjaldeyrisstaða bankanna frá áramótum:
Hefur versnað um 979
Yfirdráttur innlánsstofnana um 1.049 milljónir í júlílok
GJALDEYRISSTAÐA bankanna
versnaði um 979 milljónir króna frá
ársbyrjun til júlíloka samanborið við
306 milljóna króna bata á sama tíma í
fvrra. Endurmat stöðunnar vegna
gengisbreytinga er ekki talið með í
þessum tölum. Þessi þróun á að
nokkru leyti rætur að rekja til minni
gjaldeyristekna, sem sjá má af gjald-
eyriskaupum bankanna.
Reiknuð á föstu gengi hafa þau
verið um 9% lægri í ár en á sama
tíma í fyrra. Helztu lán erlendis frá,
sem talin eru í gjaldeyriskaupunum,
voru 164% meiri á fyrstu sjö mán-
uðum ársins í ár en í fyrra, einnig
reiknað á föstu gengi. Gjaldeyris-
kaup án þessara lána hafa dregizt
saman um tæplega 16%.
Rýrnun gjaldeyrisstöðunnar á
ekki síður upptök sín í miklum inn-
flutningi. Gjaldeyrissala bankanna
á föstu gengi er um 14% hærri á
fyrstu sjö mánuðum ársins, en á
sama tíma í fyrra.
Lausafjárstaða bankanna hefur
rýrnað verulega á þessu ári vegna
þess, að útlánaaukning varð mun
meiri en reiknað hafði verið með.
Reyndar er lausafjárstaðan nú lak-
ari en hún hefur verið frá miðju ári
1974. í nær fimm mánuði samfellt
hefur verið yfirdráttur á viðskipta-
reikningum flestra banka og
margra sparisjóða. I júlílok var yf-
irdrátturinn orðinn 1.049 milljónir
króna.
18.167 gestir
fyrstu þrjá dagana
18.167 gestir höfðu heimsótt
sýninguna Heimilið og fjöl-
skyldan ’82 í Laugardalshöll-
inni, á sunnudagskvöldið, fyrstu
þrjá dagana sem sýningin var
opinn. Er þetta svipaður fjöldi
og heímsótti síðustu sýningu
fyrstu þrjá dagana, sem hún var
opin. Guðmundur Einarsson
framkvæmdastjóri sýningarinn-
ar sagði í samtali við Morgun-
blaðið, að menn væru mjög
ánægðir með aðsóknina, í raun-
inni væri ekki grundvöllur fyrir
að taka við fleiri gestum en
þetta á ekki lengri tíma. Það
væri mjög ánægjulegt að sjá það
sem maður hefði undirbúið fá
svona góðar móttökur. Þá sagði
Guðmundur, að von væri á
Arútun Akopian eldri til lands-
ins á morgun en hann væri einn
frægasti fjöllistamaður Sovét-
ríkjanna fyrr og síðar.
Sérstakt gjald af bílum, sem
lækkaði í vor, hækkað að nýju
Bílar hækka um liðlega 20% vegna þess og gengisfellingarinnar
FJÁRMÁLARÁÐHERRA gaf út reglugerð 30. apríl sl., þar sem kveðið var á
um lækkun og jafnvel niðurfellingu á sérstöku gjaldi af bifreiðum og bifhjól-
um. Þar var greinilega um skammgóðan vermi að ræða, því 21. ágúst sl. gaf
fjármálaráðherra út nýja reglugerð vegna umrædds gjalds, nema nú er kveðið
svo á, að gjald þetta skuli hækka að nýju.
Eftir breytinguna 30. apríl sl. var
gjaldið af bílum og bifhjólum
0—700 kg, með sprengirými
0—1.000 rúmsentimetrar, ekkert.
Nú verður það hins vegar 7%.
Bílar, sem eru 7—800 kg, eða með
sprengirými 1.001—1.300 rúmsenti-
metra, voru með 5% gjald, en nú
skal greiða af þeim 12% gjald.
Bílar, sem eru 801—900 kg, eða
með 1.301—1.600 rúmsentimetra
sprengirými, voru með 10% gjaldi,
en nú skal greiða af þeim 17%
gjald.
Bílar, sem eru 901—1.100 kg, eða
með 1.601—2.000 rúmsentimetra
sprengirými, voru með 15% gjald,
en nú skal greiða af þeim 22%
gjald.
Bílar, sem eru 1.101—1.300 kg,
eða með 2.001—2.300 rúmsenti-
metra sprengirými, voru með 20%
gjaldi, en nú skal greiða af þeim
27% gjald.
Bílar, sem eru 1.301—1.500 kg,
eða með 2.301—3.000 rúmsenti-
metra sprengirými, voru með 25%
gjald, en nú skal greiða af þeim
32% gjald.
Bílar, sem eru yfir 1.501 kg, eða
með meira sprengirými en 3.001
rúmsentimetra, voru með 30%
gjald, en nú skal greiða af þeim
37% gjald.
Samkvæmt upplýsingum Jónas-
ar Þórs Steinarssonar, fram-
kvæmdastjóra Bílgreinasambands-
í UMRÆÐUM um efnahagsmálin
að undanförnu hafa menn gjarna
notað tvö hugtök í sambandi við vísi-
tölumálin, vísitölugrundvöll og vísi-
töluviðmiðun.
Til skýringar er með visitölu-
grundvelli átt við grundvöllinn,
sem segir til um neyzlumunstrið,
þ.e. hlutlausan mælikvarða á verð-
breytingar, eða framfærsluvísital-
an.
ins, þýðir þessi hækkun gjaldsins
að meðaltali 2—3% hækkun á bíl-
um, þannig að þegar hækkun
gjaldsins og gengisfellingin eru
tekin saman hækka bílar að með-
tali um liðlega 20%.
Þá hefur reglum varðandi toll-
gengi verið breytt. Menn hafa get-
að bankaborgað bíla og lagt skjöl
inn í toll. Greitt síðan af þeim toll í
samræmi við það tollgengi, sem var
við lýði, þegar bíllinn var banka-
borgaður. Þetta er ekki hægt leng-
ur. Nú breytist tollgengi sjálfkrafa
um hver mánaðamót.
Vísitöluviðmiðun er hins vegar
það viðmiðunarkerfi, sem notað er
við laun, sem þarf ekki að fara
eftir framfærsluvísitölu, eins og
t.d. nú þegar ýmsir frádráttarliðir
koma inn í dæmið, eins og sérstak-
ur 2,9% frádráttur, frádráttur
vegna viðskiptakjara og fleiri
þátta. Þannig að vísitöluviðmiðun
er í raun hin svokallaða verðbóta-
vísitala.
Vísitölugrundvöllur —
vísitöluviðmiðun
Þingflokkur Sjálfstæðisflokksins:
Enginn árangur næst í
baráttu við verðbólg-
una, sem æðir áfram
— þrátt fyrir brádabirgöaráðstafanir ríkisstjórnarinnar
MORGUNBLAÐINU hefur borizt eftirfarandi ályktun þingflokks Sjálfstæð-
isflokksins vegna efnahagsaðgerða ríkisstjórnarinnar:
Um langt skeið hefur verið ljóst
að í óefni stefnirí íslensku efna-
hagslífi. Gegndarlaus verðþensla,
óhófleg skattheimta, röng fjár-
festingarstefna, stórauknar er-
lendar lántökur og ákvarðanaleysi
í iðnaðar- og orkumálum hefur
stefnt efnahagslegu og stjórnar-
farslegu sjálfstæði íslendinga í
hættu.
Undanfarnar vikur hafa lands-
menn fylgst með samningaþófi að-
ila ríkisstjórnarinnar og átökum
innan Alþýðubandalags og Fram-
sóknarflokks um einstök atriði
svokallaðra efnahagsaðgerða.
Þegar ráðstafanir þessar líta nú
loksins dagsins ljós bera þær öll
merki fyrri ákvarðana ríkisstjórn-
arinnar. Hvergi er tekið á neinu af
festu, öllum vandamálum ýtt til
hliðar, og þjóðinni boðið upp á
samhengislausar bráðabirgða-
ráðstafanir sem engan vanda
leysa.
Efnisatriði þessara bráða-
birgðaráðstafana eru einkum
þrjú. I fyrsta lagi 13% gengisfell-
ing eftir að erlendur gjaldeyrir
hefur verið hafður á útsölu mán-
uðum saman. í öðru lagi skatta-
hækkanir, sem auka verðbólgu, og
í þriðja lagi stórfelld skerðing
verðbóta launafólks án samráðs
við aðila vinnumarkaðarins. Þess-
um bráðabirgðaráðstöfunum fylg-
ir óskalisti, sem er álíka marklaus
og stjórnarsáttmálinn og aðrar
efnahagsyfirlýsingar ríkisstjórn-
arinnar. Þá bera þessar bráða-
birgðaráðstafanir og með sér að
enginn árangur mun nást í barátt-
unni við verðbólguna, sem nú æðir
áfram og enn liggur við stöðvun
atvinnuveganna.
Veigamikill hluti bráðabirgða-
laga ríkisstjórnarinnar á ekki að
taka gildi fyrr en löngu eftir að
reglulegir fundir Alþingis eru
hafnir. Þingflokkur Sjálfstæðis-
flokksins mótmælir harðlega að
bráðabirgðalögum sé beitt með
þessum hætti og dregur í efa að
stjórnskipunarlega sé rétt staðið
að þessari lagasetningu.
Þingflokkur Sjálfstæðisflokks-
ins krefst þess að Alþingi verði
kvatt saman þegar í stað og látið á
það reyna hvort efnahagsráðstaf-
anirnar styðjist við nauðsynlegan
þingmeirihluta. I upphafi þings
yrði jafnframt fjallað um brýn-
ustu viðfangsefnin s.s. breytingar
á kosningalögum og kjördæma-
skipan. Síðan yrði þing rofið og
efnt til nýrra kosninga til þess að
unnt verði að mynda þingræðis-
stjórn, sem endurspegli vilja
meirihluta þjóðarinnar. Slík
stjórn þarf að hafa styrk og þrek
til þess að hrinda í framkvæmd
lífsnauðsynlegum ákvörðunum og
framfaramálum og tryggja efna-
hagslegt og stjórnarfarslegt
sjálfstæði þjóðarinnar.
23. 8.1982.