Morgunblaðið - 24.08.1982, Qupperneq 26
34
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 24. ÁGÚST 1982
Óvissa um framtíð innlends skipaiðnaðar:
Höfnum hugmynd-
um um tímabundna
stöðvun skipasmíða
— segir Gunnar Ragnars forstjóri
Slippstöðvarinnar á Akureyri
„Það er Ijóst að leggist skipasmíðar niður hér á landi næstu tvö ár mun það
hafa í for með sér algera lömun þessa fyrirtækis því að skipaviðgerðir eru háðar
árstíðasveiflum. Af þeim sökum eru nýsmíðar í raun kjölfestan í starfsemi
Slippstöðvarinnar. Og ef til stöðvunar þeirra kemur mun það tvimælalaust hafa
veruleg áhrif á þá viðgerðarþjónustu sem við höfum getað veitt á undanförnum
árum,“ sagði Gunnar Ragnars forstjóri á hlaðamannafundi á Akureyri í síðustu
viku. Til þessa fundar efndu forsvarar Slippstöðvarinnar í þeim tilgangi að kynna
starfsemi fyrirtækisins, sem er stærsta skipasmíðastöð landsins, og gera grein
fyrir sjónarmiðum sínum varðandi tillögu nokkurra aðila, s.s. útgerðar- og sjó-
manna, um stöðvun skipasmíða hér næstu tvö ár vegna þess að fiskveiðiflotinn
sé of stór.
Á myndinni má m.a. sjá Gunnar Ragnars, forstjóra Slippstöðvarinnar, Gunn-
ar Skarphéðinsson, starfsmannastjóra, og Stefán Reykjalín, stjórnarform-
ann, ræðast við.
„Ef gripið yrði til þess örþrifaráðs
að banna skipasmiðar hér um tíma
mun það leiða til þess að kippt yrði
stoðum undan hinni miklu uppbygg-
ingu sem átt hefur sér stað í starf-
semi fyrirtækisins á síðustu árum,“
sagði Gunnar ennfremur.
Taldi hann öldungis óvíst hvort
unnt yrði að koma fyrirtækinu á
réttan kjöl að tveimur árum liðnum.
Ástæðan til þess væri m.a. sú að í
kjölfar óhjákvæmilegra uppsagna
ætti starfsfólkið, sem hefði aflað sér
ómetanlegrar reynslu og þekkingar
á sviði skipaiðnaðar, engan annan
kost en snúa sér að öðrum atvinnu-
greinum í leit að lífsviðurværi. Af-
leiðing þess yrði ekki síst slæm fyrir
bæjarfélagið, því að Slippstöðin er í
hópi stærstu fyrirtækja á Akureyri.
Og sökum þess að engum störfum
yrði þar til að dreifa mundi þetta
fólk neyðast til að reyna að finna
vinnu annars staðar. Því væri
óraunhæft að ætla að það mundi
koma aftur til starfa i Slippstöðina
eftir tveggja ára hlé. Og það væri
engum vafa undirorpið að langan
tíma þyrfti til að þjálfa nýtt starfs-
fólk i skipaiðnaði. I raun hefði ein
meginforsenda hins mikla vaxtar og
viðgangs Slippstöðvarinnar verið sú
hve fátíðar breytingar hefðu orðið á
starfsliði fyrirtækisins gegnum ár-
in.
Þá sagði Gunnar að fastlega
mætti búast við verulegum sam-
drætti í starfsemi Slippstöðvarinn-
ar á næstunni ef rekstrarskilyrði
hennar yrðu ekki bætt. Nú væri t.d.
eingöngu unnið að verkefnum sem
fyrirtækið hafði tekið að sér fyrir
einu eða tveimur árum. Og yrði
þeim lokið á þessu ári. Gunnar kvað
eðli skipaiðnaðarins þannig að und-
irbúa þyrfti hvert verkefni langt
fram í tímann. Af þeim sökum
kæmi það sér nú ákaflega illa fyrir
Slippstöðina að ekki hefði verið tek-
in ákvörðun um nýsmíðar á þessu
ári. Samt hefði fyrirtækið gert þrjá
samninga um smíði á 200—250
tonna skipum. Hér hefði verið um
að ræða lið í hinu svokallaða rað-
smíðaverkefni, en það væri áætlun
um endurnýjun vertíðarbátaflotans.
Þessum samningum hefði verið
synjað af hálfu Fiskveiðasjóðs þó að
stjórnvöld hefðu á sínum tíma sam-
þykkt þessa áætlun. Gunnar sagði
ennfremur að sú ákvörðun að lækka
lánshlutfall Fiskveiðasjóðs úr 75% í
60% torveldaði mjög rekstur
Slippstöðvarinnar. T.a.m. lægju
teikningar af ca. 240 tonna bát á
vegum fyrirtækisins fyrir. Og
heyrði hönnun þessa báts raðsmíða-
verkefninu til. En vegna lækkunar
fiskveiðasjóðslána væri mönnum
ekki gert kleift að ráðast í smíði
hans. Fyrir þessum vanda stæði
Slippstöðin nú frammi fyrir. M.ö.o.
hefðu ráðamenn þjóðarinnar lagt
blessun sína yfir endurnýjun vertíð-
arbátaflotans, en forsvarsmenn
hinna opinberu sjóöa hafnað henni.
Þetta ósamræmi væri vitaskuld
mjög bagalegt. Því hlyti hver maður
að sjá það í hendi sér að heildar-
stefnu væri þörf í skipaiðnaði svo að
festa kæmist á þessi mál.
Á fundinum var ýmsum tölu-
legum upplýsingum komið á fram-
færi um nauðsyn endurnýjunar
fiskveiðiflotans. Bárður Hafsteins-
son, skipaverkfræðingur, sá um
samantekt þeirra. Þar kom m.a.
fram að innlendar skipasmiðastöð-
var mundu einungis anna 35% af
endurnýjunarþörf flotans á árunum
1982—1985. Samkvæmt könnun
Bárðar þarf að smíða 38 af 26 m
fiskiskipum og 47 af 35 m skipum.
Einnig er þörf á 8 skuttogurum á
þessu tímabili. Hins vegar verða
einvörðungu smíðuð 9 af 26 m skip-
um, 14 af 35 m bátum og 6 togarar
hér á sama tíma. Við gerð þessarar
áætlunar var miðað við meðalafköst
skipasmíðastöðva hérlendis síðustu
5 ár.
„Ef samsetning fiskiskipaflotans
er skoðuð kemur í ljós að meðalald-
ur hans er 18 ár. Samt er talið æski-
legt að fiotinn sé ekki meira en 10
ára gamall," sagði Gunnar. „Þá er
einn hluti flotans, vertíðarbátarnir,
gersamlega úreltur, en meðalaldur
hans er 22— 28 ár. Og það er einmitt
að þessum flota sem augu okkar
hafa beinst í sambandi við endur-
nýjun. Meira að segja er skuttogara-
flotinn að meðaltali 9 ára gamall, en
ætla má að hann endist ekki lengur
en 16 ár. Til marks um það má nefna
að verið er að leggja einum af skut-
togurum Útgerðarfélags Akureyrar
þessa dagana, en hann er aðeins 15
ára gamall. Af þessu er ljóst að
endurnýjunarþörf flotans er tal-
svert mikil. Hún er a.m.k. svo mikil
að innlendu skipasmíðastöðvarnar
mundu ekki anna henni miðað við
núverandi afköst. í þessu dæmi er
þó gert ráð fyrir að flotinn minnki
um 25%,“ sagði Gunnar.
~f—
t
Myndin sýnir hluta af umráðasvæði Slippstöðvarinnar á Akureyri.
efnahagsaðserðir rikisstjórnarinnar
Miðstjórn Alþýðusambands íslands:
Mótmælir harðlega
ótvíræðri kjaraskerð
ingu stjórnvalda
Félag íslenzkra stórkaupmanna:
Mótmælir harðlega
hækkun vörugjalds
og upptöku 30%-regl-
unnar um álagningu
Mótmæli Alþýðusamhands íslands
við efnahagsaðgerðum ríkisstjórnar-
innar sem samþykkt voru á fundi
miðstjórnar sl. sunnudag fara hér á
eftir, en í fréttatilkynningu frá ASÍ
segir einnig að hún hafi verið sam-
þykkt með atkvæðum allra við-
staddra miðstjórnarmanna:
„Nú hafa stjórnvöld ákveðið
umfangsmiklar aðgerðir í efna-
hagsmálum. Aðgerðirnar eru
rökstuddar með tilvísun til vax-
andi verðbólgu, viðskiptahalla og
hættu á atvinnuleysi.
Morgunblaðinu hefur borizt eftirfar-
andi ályktun þingflokks Alþýðu-
flokksins
„Þingflokkur Alþýðuflokksins,
sem kom saman til fundar mánudag-
inn 23. ágúst 1982 lýsir þeirri skoð-
un sinni að svokallaðar efnahagsað-
gerðir ríkisstjórnarinnar, sem fela í
sér mjög verulega kjaraskerðingu og
13% gengisfellingu, eru afleiðing
rangrar og hættulegrar stjómar-
stefnu núverandi ríkisstjórnar. Al-
þýðuflokkurinn rauf ríkisstjórnar-
samstarf í október 1979 vegna þess
Minnkandi þorksafli, aflabrest-
ur á loðnu og söluerfiðleikar á
mikilvægum mörkuðum valda
vanda í íslensku efnahagslífi.
Það blasir ekki síður við að
margra ára óstjórn í efnahags-
málum gerir okkur erfiðara en
eðlilegt væri að mæta þeim áföll-
um sem að steðja. Skipulagsleysi í
fjárfestingum og rekstri er að
sliga framleiðsluna. Verðbólgu-
holskefla ríður nú yfir og atvinnu-
öryggi er í hættu. Oheft verðbólga
felur í sér kjaraskerðingu, og at-
að Ijóst var að jafnvægisstefna .41-
þýðuflokksins í efnhagsmálum fékk
ekki stuðning í þeirri ríkisstjórn. Dr.
Gunnar Thoroddsen og fylgismenn
hans tóku þá að sér að tryggja fram-
hald alrangrar stjórnarstefnu. Af-
leiðingarnar blasa nú við.
Þingflokkur Alþýðuflokksins
vekur athygli á því að aðgerðir
þær sem ríkisstjórnin hefur nú
gripið til eru nákvæmlega þær
sömu og ríkisstjórn Geirs Hall-
grímssonar greip til við sams kon-
ar aðstæður í febrúar og maí 1978.
vinnuleysi er alvarlegasta ógnunin
við afkomu og iífshamingju verka-
fólks.
I aðgerðum stjórnvalda felst
ótvíræð kjaraskerðing, þó þar séu
einnig jákvæð atriði sem gætu
gefið meiri festu og betra skipulag
í íslensku atvinnulífi. Það er hins
vegar ekki ljóst að aðgerðirnar
tryggi atvinnuöryggi eða hemji
verðbólguna. Framkvæmdin mun
skera þar úr.
Miðstjórn Aiþýðusambands Is-
lands mótmælir því harðlega að
nú skuli enn einu sinni gripið til
vísitöluskerðingar á kaupi al-
menns verkafólks. Það er hættu-
legt fyrir íslenskt þjóðfélag, hve
stjórnvöld sækja í sífellu að um-
sömdum verðbótum og spilla með
því trausti á gerðum samningum.
Þó það sé mat miðstjórnar að
ekki sé rétt að svo stöddu að efna
til gagnaðgerða hlýtur verka-
lýðshreyfingin að hafa á fyllsta
fyrirvara og áskilja sér allan rétt
til þeirra aögerða er þurfa þykir.“
Aðgerðir þessar stafa að nokkru
leyti af ytri aðstæðum, en fyrst og
fremst eru þær afleiðingar af
óstjórn í efnahagsmálum og
skipulagsleysi í fjárfestingarmál-
um, svo sem undirstrikað er í
ályktun Alþýðusambands Islands.
Stefna núverandi ríkisstjórnar
er gjaldþrota. Svokallaðar efna-
hagsráðstafanir eru staðfesting
þeirrar staðreyndar. I stað þess að
leggja út í stórfellda kjaraskerð-
ingu á ríkisstjórnin að segja af
sér.
MORGUNBLAÐINU hefur borizt
eftirfarandi ályktun stjórnar Félags
íslenzkra stórkaupmanna:
„í tilefni af setningu bráðabirgða-
laga um efnahagsráðstafanir í ágúst,
minnir stjórn Félags ísl. stórkaup-
manna á eftirfarandi:
I. Öll reynsla genginna ára sýnir
að álögð „sérstök tímabundin
vörugjöld" eru ekkert annað en
dulbúin skattheimta ríkissjóðs,
skömmtun á tekjum launafólks og
kostnaðarauki verzlunar og iðnað-
ar og hefur, sem önnur skatt-
heimta, tilhneigingu til langlífis.
af sér
Tillöguflutningur Alþýðuflokks-
ins á Alþingi síðustu misseri hefur
miðað að því að koma í veg fyrir
það ástand í efnahags- og þjóð-
málum, sem nú hefur skapast.
Þingflokkur Alþýðuflokksins vill
vekja rækilega athygli á því að
þrátt fyrir svokallaðar efnahags-
ráðstafanir ríkisstjórnarinnar nú
bendir ailt til þess að nákvæmlega
sama ástand skapist að fáeinum
mánuðum liðnum, og þá verði enn
á ný gripið til gengisfellingar og
kjaraskerðingar."
II. Reynsla íslendinga sem ann-
arra þjóða er að ófrelsi verzlunar
sýnir og sannar að frjáls verð-
myndun ein er raunverulegur hag-
ur neytenda í bráð og lengd.
III. Áralangur fjármagnsskort-
ur og sívaxandi fjármagnskostn-
aður, og þó sérstaklega nú síðustu
mánuði, hefur þrengt svo hag
verzlunarinnar í landinu að í
mörgum greinum neyzluvara er
skammt í hættuástand frá sjón-
armiði þjóðaröryggis. Nýjar álög-
ur nú taka með öllu burt mögu-
leika verzlunarinnar til nýmynd-
unar atvinnutækifæra, sem hún
hefur séð fyrir og hlýtur að þurfa
að sjá fyrir, ætli stjórnvöld nýju
fólki í atvinnulífinu vinnu.
Stjórn FÍS mótmælir harðlega
þeim ákvæðum í nýsettum bráða-
birgðalögum sem varðar hækkun
vörugjalds og upptöku 30%-reglu
um álagningu í verzlun.
Við gengisfellingar sl. missera
hefur 30%-reglunni ekki verið
beitt sem var að mati stjórnar FÍS
skynsamleg aðferð til að hætta að
þessu leyti mismunun milli at-
vinnugreina.
Stjórn FÍS telur eðlilegt að
byrðum hinna erfiðu ára sé dreift
á atvinnuvegi landsmanna, en
ítrekar mótmæli sín við þeirri
mismunun sem 6. og 7. gr. ný-
settra bráðabirgðalaga hefur í för
með sér.“
Þingflokkur Alþýðuflokksins:
Ríkisstjórnin á að segja
' .3 • • •-