Morgunblaðið - 28.08.1982, Page 20

Morgunblaðið - 28.08.1982, Page 20
20 MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 28. ÁGÚST 1982 MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 28. ÁGÚST 1982 21 pInrgiwiiiMaliiilí Útgefandi Framkvæmdastjóri Ritstjórar Fulltrúar ritstjóra Fréttastjórar Auglýsingastjóri hf. Árvakur, Reykjavík. Haraldur Sveinsson. Matthías Johannessen, Styrmir Gunnarsson. Þorbjörn Guðmundsson, Björn Jóhannsson. Freysteinn Jóhannsson, Magnús Finnsson, Sigtryggur Sigtryggsson. Baldvin Jónsson. Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar: Að- alstræti 6, sími 22480. Afgreiösla: Skeifunni 19, sími 83033. Áskrift- argjald 120 kr. á mánuði innanlands. í lausasöiu 8 kr. eintakiö. Hin stjórnskipulega sjálfhelda Býdst samn- ingur hjá Ford Models INGA Bryndís Jónsdóttir, fulltrúi íslands í keppninni „Andlit ní- unda áratugarins“ sem haldin var í New York á vegum Ford Models-fyrirtækisins hinn 14. ág- úst sl., er nú komin heim eftir ár- angursríka ferð. Ford Models er eitt virtasta fyrirtæki sinnar tegundar í heiminum og bauðst Ingu samn- ingur við fyrirsætustörf hjá því að keppni lokinni. í viðtali við Mbl. sagði Inga að hún hefði enga afstöðu tekið til tilboðsins. Keppnin og undirbúningur hennar hefðu opnað augu henn- ar fyrir því hvað fyrirsætustarf- ið væri í raun erfitt, og því þyrfti hún að hugsa málið vand- lega áður en hún tæki ákvörðun. „Þetta tækifæri er einstakt og býðst aðeins einu sinni," sagði Inga, „en starfið er erfiðara en ég gerði mér grein fyrir. Það vita ábyggilega fæstar þeirra, sem dreymir um fyrirsætustörf, hve erfið þau eru í raun.“ Keppninni var sjónvarpað um öll Bandaríkin og fylgdu henni þrotlausar æfingar vikunni áður en hún var haldin. Sigurvegari varð 17 ára dönsk menntaskóla- stúlka, Renée Toft Simonsen. Inga sagði að henni hefði þótt Renée eiga sigurinn skilið. Hún hefði hið sérstaka andlit sem verið var að leita að og myndað- ist óvenjulega vel. Gunnar Thoroddsen, forsætisráðherra, viðurkenndi í út- varpsviðtali á fimmtudagskvöldið, að við þær aðstæður, sem nú ríkja í landsstjórninni, gæti í rauninni „komið upp stjórnskipuleg sjálfhelda". Síðan bætti forsætisráðherra við: „Við skulum segja, að ríkisstjórnin hafi meirihluta á þingi, 31 þingmann, en minnihlutinn, sem hefur stöðvunarvald í neðri deildinni — hann vill nýta þá aðstöðu til að fella eða stöðva frumvarp fyrir stjórninni. Hvað á þá að gera? Á stjórnin sem styðst við meirihluta að segja af sér til þess að hinir geti tekið við, sem í rauninni geta ekki myndað stjórn, eru í minnihluta?" I útvarpsviðtalinu svaraði forsætisráð- herra síðan þessum spurningum á þann veg, að hann byggist við því að „þessi meirihlutastjórn (!) okkar haldi áfram út þetta kjörtímabil". í viðtali við Helgarpóstinn í gær ítrekar Gunnar Thoroddsen að útilokað sé fyrir ríkisstjórnina að segja af sér, svo að stjórnarandstaðan geti tekið við, af því að hún geti ekki myndað stjórn. Síðan segir forsætisráðherra: „Menn geta sagt að þá verði að rjúfa þing og efna til nýrra kosninga. Það er hugsanlegt en það er engan veginn tryggt að nýjar kosningar leysi vandann." Eins og forsætisráðherra bendir sjálfur á í fyrrgreindum viðtölum eru að sjálfsögðu til leiðir út úr þeirri stjórnskipu- legu sjálfheldu sem hefur skapast fyrir frumkvæði ráðherr- ans og ríkisstjórnar hans. En forsætisráðherrann vill ekki að þessar leiðir séu farnar, því þar með yrði hann að biðjast lausnar fyrir sig og ráðuneyti sitt. Hin stjórnskipulega sjálfhelda felst í því, að ríkisstjórnin kemur málum ekki fram á Alþingi, þar sem hana skortir meirihluta í neðri deild Alþingis. Ríkisstjórnin nýtur ekki lengur starfhæfs meiri- hluta á Alþingi, fari hún ekki frá hefur hún þingræðisregl- una að engu, stofnar til stjórnskipulegrar sjálfheldu — sam- hliða efnahagslegri óreiðu mun ríkja pólitísk upplausn. Aðdragandinn að myndun þessarar ríkisstjórnar var óskemmtilegur en ekki sýnast endalokin ætla að verða betri, ef stjórnin ætlar að neita að horfast í augu við augljósar staðreyndir og viðurkenna meginreglurnar í stjórnskipan íslenska lýðveldisins. Með því að þrástagast á yfirlýsingum um að ríkisstjórnin sitji út kjörtímabilið hvað sem líður fylgi við hana á Alþingi er löggjafarvaldinu ögrað með mjög ósæmilegum hætti. Ríkisstjórnin neitar að verða við þeirri eðlilegu kröfu við núverandi aðstæður, að þing verði kallað saman til aukafundar. Forsætisráðherra leyfir sér að svara óskum um aukaþing með þeim rökum einum, að engin ástæða sé til að efna „til þess aukakostnaðar nú að kalla saman aukaþing". Á nú að leggja fjárhagslegt mat á virðingu Alþingis? Á að viðhalda stjórnskipulegri sjálfheldu í land- inu, af því að það kostar einhver aukaútgjöld að kalla Al- þingi saman nú? Rök stjórnarherranna fyrir efnahagsaðgerðunum sem þeir gripu til eru ekki sannfærandi, enda blasir við að aðgerðirn- ar eru gagnslausar eins og að þeim er staðið. Það ríkir efnahagsleg sjálfhelda í því öngþveiti sem af störfum ríkis- stjórnarinnar hefur leitt. Nú bætist stjórnskipulega sjálf- heldan við. Það er athyglisvert, að við þessar aðstæður telja alþýðubandalagsmenn skynsamlegt fyrir sig að efna til póli- tískrar útrásar með fundum og öðru. Kommúnistar hreykja sér helst af því, að nú takist þeim líklega að koma verslun- inni á vonarvöl eins og útgerð, iðnaði og heimilum launþega. Og með því að sitja sem fastast í ríkisstjórninni og hvetja stuðningsmenn sína til fylgis við það sjá flokksbroddar kommúnista sér þann leik á borði að vega að stjórnskipan lýðveldisins og þeim lýðræðisreglum sem til þessa hafa verið hafðar í heiðri. „Samfélagið hefiir sett Hofeós hjá“ segir Ófeigur Gestsson, nýráðinn sveitarstjóri „Með starfi minu hjá Búnaðarsam- bandi Borgarfjarðar var ég mikið í fé- lagsmálum í mínum frístundum, með- al annars í hreppsnefnd Andakíls- hrepps, í stjórn llngmennasambands Borgarfjarðar og ýmsu fleiru. Það hef- ur þýtt að ég hef eytt hluta af kaupinu minu í félagsmálin. Með sveitarstjóra- starfinu skapast aftur á móti mögu- lcikar til að sinna áhugamálunum í vinnutimanum og á kaupi. Einnig kemur það til að ég er ættaður héðan, ég var hérna alla tíð í sveit á sumrin og hér er ákaflega fallegt, þetta er með allra fegurstu sveitum landsins. Hofsós er litið sveitarfélag og þess vegna ætti að vera auðveldara að hefja störf hér, að sjá út yfir verkefnin frá degi til dags en á ýmsum stærri stöð- um.“ Þetta var svar Ófeigs Gestsson- ar, þegar hann var spurður hversvegna hann hafi tekið sig upp og ákveðið að taka við starfi sveitarstjóra á Hofsósi. Ófeigur hefur verið búsettur á Hvanneyri í Borgarfirði undanfarin 20 ár og starfað sem frjótæknir hjá Búnaðarsambandi Borgarfjarðar auk þess sem hann hefur starfað þar mikið í félagsmálum. — Hverjar eru helstu fram- kvæmdir á Hofsósi í ár? „Helstu framkvæmdir sem unnið er að á þessu ári eru endurbætur við höfnina, þ.e. viðgerð á hafnargarði og klæðning og dýpkun hafnarinnar og íþróttavallargerð. Til stóð að hefja framkvæmdir við varanlega gatnagerð og var boðinn út áfangi í því verki, en ekkert tilboð kom og var þá ákveðið að fresta því verki til næsta árs. Þetta er brýn fram- kvæmd því engar götur eru hér með bundnu slitlagi. Brýnustu verkefni sem eru á dagskrá næstu árin eru áframhald- andi endurbætur á hafnaraðstöð- unni og áframhald gatnagerðar. Það sem háir þessum stað mest er hvað atvinnulífið er einhæft, það vantar fjölbreyttari undirstöður. Þetta 300 manna samfélag hefur þó þrifist þrátt fyrir þetta en áberandi er að unga fólkið, sem fer til fram- haldsnáms, hefur ekki atvinnutæki- færi hér heima. Hofsós er eini þéttbýlisstaður Skagafjarðar, austan Héraðsvatna, og hefur öll skilyrði til að geta orðið meira gildandi en verið hefur. Auð- velt er að gera hér góða hafnarað- stöðu, hér býr gott fólk og hér er fallegt, það er ekki minnsta atriðið. Sannleikurinn er sá að ég er þeirrar skoðunar að samfélagið hafi sett Hofsós hjá á tveimur síðustu áratugum og það getur hver maður séð sem skoðar sögu annarra þétt- býlisstaða. Spurningin er sú hvort hér á ekki að vera þéttbýlisstaður, sem njóti sömu þjónustu og aðrir staðir eða hvort á að iáta staðinn koðna niður. Hér er til dæmis rekið iðnfyrir- tækið Stuðlaberg hf. Það er vel rek- ið og á allan hátt mjög vel um geng- ið, góð framleiðsla og snyrti- mennska mikil. Ef verkefni fyndust, er það sannað mál með þessum rekstri, að það er hægt að gera þessa hluti jafn vel og annars stað- Fjórðungsþing Norðlendinga: Ófeigur Gestsson, nýráöinn sveitar- Stjóri á HofsÓSÍ. (Ljósu. Mbl. H.Bj.) ar því það er einmitt slík starfsemi sem hér vantar, það er að fólkið geti fengið vinnu við annað en frystihús- ið.“ — Hvernig hefur þér svo litist á staðinn? „Fólkið hefur verið ákaflega vin- samlegt og mér hefur verið vel tek- ið. Auðvitað er það svo að maður getur ekki búist við neinum sérstök- um móttökum, heldur verður að sjá til hvers maður er nýtur, þú skalt spyrja mig þessarar spurningar eft- ir árið, í fyrsta lagi. í þessu sam- bandi má nefna það að maður rekur sig á hluti sem eru meira að segja óþekkt fyrirbrigði í sveitinni í Borg- arfirði, pósturinn kemur til dæmis hingað aðeins þrisvar í viku,“ sagði Ófeigur Gestsson að lokum. HBj. Vilja staðsetningu orku- freks iðnaðar á Norðurlandi Sauðárkróki, 27. ágúst. Frá blm. Mbl. Stefáni Friðbjörnssyni. „MEÐ virkjun Blöndu er verið að stórauka öryggi í orkubúskap þjóðar- innar og skapa skilyrði fyrir meiri iðn- þróun á Norðurlandi," segir i tillögu frá Iðnþróunar- og orkumálanefnd sem liggur fyrir fjórðungsþingi Norð- lendinga, sem hófst á Sauðárkróki sl. fimmtudag. Tillagan undirstrikar þá staðreynd „að orkuiðnaðurinn mun í vaxandi mæli verða undirstöðuat- vinnuvegur þjóðarinnar við hliðina á hinum hefðbundnu atvinnugreinum. Jafnframt leggur þingið áherslu á að á sviði orkunýtingar sem undir- stöðuatvinnuvegar eru ónýttir möguleikar sem gætu skipt sköpum fyrir þjóðarbúskapinn og byggða- þróun í landinu ... því telur fjórð- ungsþingið eitt meginverkefnið í byggðaþróun í Norðlendingafjórð- ungi að stuðla að því í framhaldi Blönduvirkjunar og með tilliti til væntanlegrar Fljótsdalsvirkjunar að á Norðurlandi, t.d. á Eyjafjarð- arsvæðinu, verði næsta stjóriðjuver á sviði orkufreks iðnaðar. Gunnar Rafnar bæjarfulltrúi á Akureyri hafði framsögu um dagskráriiðinn stóriðnað og sagði þá m.a.: „Við eig- um hiklaust að snúa okkur að því að nýta vatns- og hitaorkuna og breyta henni í iðnaðarvöru og flytja hana á þann hátt út úr landinu. Við skulum nota tíma okkar til þess ef við ætl- um að halda áfram á leið til bættra lífskjara." Áskell Einarsson, fram- kvæmdastjóri Fjórðungssambands- ins, sagði í sinni ræðu: „Næstu misseri geta skipt sköpum hvort Norðurlandið og þar með lands- byggðin verði megnug að tryggja sér skerf í hinni miklu iðnaðarupp- byggingu sem hlýtur að koma. Stór- iðnaður í dag hefur sama gildi og togaraútgerðin og síldarbræðslur höfðu á sínum tíma. Þessu fylgir að sjálfsögðu áhætta eins og í öllum stórrekstri. Sú áhætta er óhjá- kvæmileg eins og á sínum tíma þeg- ar ráðist var í togarakaup og upp- byggingu síldariðnaðar." Aðrir frummælendur voru Björn Dagbjartsson um matvælaiðnað, Páll Hlöðversson um almennan iðn- að og Guðmundur Sigvaldason um þjónustustörf. Þingið var sett af Bjarna Aðalgeirssyni bæjarstjóra á Húsavík sem jafnframt er formaður Fjórðungssambands Norðlendinga. Það var sótt af tæplega eitt hundrað sveitarstjórnamönnum úr báðum Norðurlandskjördæmum. í gær, föstudag, voru umræður um tillögur frá milliþinganefnd-jm og fjórð- ungsráði, en þinginu lýkur í dag. Þingforseti er Magnús Sigurjónsson bæjarfulltrúi á Sauðárkróki og varaþingforseti Jón Guðmundsson oddviti í Óslandi. Þingskrifarar eru Stefán Gestsson oddviti á Arnar- stöðum og Aðalheiður Arnórsdóttir bæjarfulltrúi á Sauðárkróki. Ráð- inn þingritari er Björn Björnsson skólastjóri á Sauðárkróki. XVII. NORRÆNA ÞINGIÐ UM LÍFEÐLIS - OG LYFJAFRÆÐI REYKJAVÍK 29-31ÁGÚST 1982 Þrír nóbelsverðlaunahafar í lífeðlis- og læknisfræði taka þátt í þingi hér á landi XVII. NORRÆNA þingið um lífeðl- isfræði og lyfjafræði hefst í fyrra- málið að Hótel Loftleiðum. Þingið sækir fjöldi vísindamanna, sem standa í fremstu röð í þessum fræð- um, þeirra á meðal þrír Nóbelsverð- launahafar í lífeðlis- og læknisfræði, þeir Andrew F. Huxley, sem hlaut Nóbelsverðlaunin 1963, Ulf S. von Euler, sem fékk þau 1970 og Torsten N. Wiesel, sem fékk þau síðastliðið ár, 1981. Eru þeir hér kynntir lítil- lega. Andrew F. Huxley Sir Andrew Fielding Huxley er fæddur í London 22. nóvember 1917. Hann er sonarsonur nátt- úrufræðingsins og rithöfundar- ins Thomasar Huxley, sem var einn dyggasti stuðningsmaður Darwins, í þeim deilum sem risu vegna þróunarkenningarinnar. Hálfbræður hans voru hinn þekkti líffræðingur Julian Huxl- ey og rithöfundurinn Aldous Huxley, sem margir munu kann- ast við sem höfund bókarinnar Brave New World. Sir Andrew hlaut menntun sína í University College School 1925—30, Westminster School 1930—35, og í Trinity College, Cambridge, þar sem hann lagði stund á náttúruvísindi. í upphafi hafði hann ekki sérstakan áhuga á lífeðlisfræði, en fyrir áhrif frá kuningjum valdi hann hana sem aðra af tveim vísindagreinum, sem þurfti til að ljúka fyrrihlutaprófi í Cambridge. Hann segir um þessi fyrstu kynni sin af lífeðlisfræði: „Mér fannst lífeðlisfræðin áhugaverð, bæði vegna viðfangsefna hennar og eins vegna kynna minna af lífeðlisfræðingunum Adrian, Roughton, Rushton, Hodgkin og Millikan (sem allir voru kennar- ar við Tripity) og af öðrum i deildinni, og ákvað að sérhæfa mig í henni." Skömmu fyrir stríðsbyrjun hóf Sir Andrew rannsóknir í samvinnu við kennara sinn A. L. Hodgkin, sem síðar var aðlaður. Um þessar mundir hafði fundist í kolkrabbanum risavaxin tauga- fruma, sem var svo sver að menn héldu í fyrstu að um æð væri að ræða. Taugafruma af þessari stærð gerði mögulegar rann- sóknir, sem menn hafði aðeins dreymt um til þess tíma, eins og það að stinga skráningarskaut- um inn í frumuna eða athuga áhrif þess að breyta salthlutföll- um í henni. Heimsstyrjöldin tafði þessar rannsóknir þeirra Hodgkin og Huxleys, en eftir stríðið tóku þeir upp þráðinn að nýju. Samvinna þeirra leiddi til þess, að þeir deildu Nóbelsverð- laununum með Sir John C. Ecc- les árið 1963, fyrir uppgötvanir varðandi þær jónahreyfingar sem liggja að baki örvun og hömlun í himnu taugafruma, eins og segir í greinargerð Nóbelsnefndarinnar. Frá stríðslokum til 1960 stundaði hann rannsóknir og kennslu við Trinity College, Cambridge. Þá tók hann við stjórn lífeðlisfræðideildar Uni- versity College, London, en 1969 var hann gerður Royal Society Research Professor við sömu deild. Hann var kjörin forseti Royal Society 1980. Hann er heiðursfélagi í fjölmörgum fé- lögum og hefur verið gerður að heiðursdoktor við marga há- skóla. Sir Andrew segir um vinnu sína fram til þess tíma, er hann fær Nóbelsverðlaunin 1963: „Frá 1946 til 1951 vann ég aðallega í samvinnu við Hodgkin, að rann- sóknum á taugaboðum, en einnig með R. Stampfli við rannsóknir á fituslíðri tauga. Árið 1952 sneri ég mér að rannsóknum á vöðvasamdrætti og smíðaði sér- staka smásjá tii rannsókna á þverrákóttum vöðvafrumum.“ Þetta er enn aðalviðfangsefni Sir Andrew og á þinginu hér mun hann stjórna málþingi, sem ber yfirskriftina Comparative aspects of muscle mechanics. Kona Sir Andrews er Lady Richenda og eiga þau sex börn. Ileimildir: Le« Prix Nobel, 1963. Ulf S. von Euler Ulf S. von Euler er fæddur í Stokkhólmi 7. febrúar 1905. Fað- ir hans var Hans von Euler- Chelpin, sem hlaut nóbelsverð- launin í efnafræði 1929. Hann var einn frumkvöðla lífefna- fræðinnar og rannsakaði einkum ensím og vítamín. Móðirin, Astrid Cleve, var doktor í grasa- fræði. Hún var dóttir Per Teodor Cleve, sem var prófessor í efna- fræði í Uppsölum og fann tvö frumefni, thulium og holmium. Von Euler segir um andrúms- loftið á æskuheimili sínu: „And- rúmsloft vísinda á heimili mínu og regluleg tækifæri til að hitta vísindamenn — Svante Arrheni- us (sjá Les Prix Nobel 1929, bls. 74) var guðfaðir minn — átti án efa stóran þátt í vaxandi áhuga mínum á rannsóknum. Þeim var hins vegar ekki haldið að mér í uppvextinum." Von Euler stundaði fyrst nám í Svíþjóð og lauk doktorsprófi í lyfjafræði 1930. Eftir það fór hann til framhaldsnáms erlend- is, þar sem hann stundaði rann- sóknir og nám hjá mörgum fremstu lífeðlisfræðingum heims. Sama árið og hann lauk doktorsprófi, fann hann boðefnið „substance P“ og eftir heimkom- una til Svíþjóðar, prostaglandin og vesiglandin á árinu 1935, pip- eridine 1942 og loks noradrenal- ine 1946. Hann segir svo um rannsóknir sínar eftir það, fram til ársins 1970: „Eftir að hafa sýnt fram á árið 1946, að nora- drenaline var boðefnið í adren- ergum taugum, hafa rannsóknir mínar einkum verið helgaðar því efni. Dreifing þess í taugum og líffærum, magn þess, losun og eyðing við margvísleg heilbrigð og sjúkleg skilyrði hafa verið rannsökuð á rannsóknarstofu okkar. Sú uppgötvun (ásamt fé- laga mínum N.Á. Hillarp heitn- um), að boðefnið væri geymt í blöðrum inni í taugafrumunni beindi rannsóknunum inn á nýj- ar brautir og spurningar varð- andi upptöku, geymslu og losun úr taugablöðrunum, sem og boð- sendingarnar sjálfar, hafa verið höfuðviðfangsefni rannsókna minna síðan 1958.“ Þess má geta hér til nánari skýringar, að taugar miðla boð- um til annarra fruma, með því að losa svokölluð „boðefni". Boð- efnin losna vegna spennubreyt- inga yfir himnu taugafrumunn- ar, berast yfir á næstu frumu og tengjast þar viðtökum. Virkjun viðtakanna er fyrsti hlekkurinn í svari þeirrar frumu. Mikilvægi þess fyrir læknis- fræðina að þekkja þessi efni og eiginleika þeirra er augljóst. Það gerir kleift að breyta áhrifum taugafruma á þær frumur sem þær stjórna. Þessu er beitt í meðferð ótal sjúkdóma, svo sem hjartasjúkdóma, blóðþrýstings- breytinga, geðsjúkdóma og lungnasjúkdóma. Von Euler varð prófessor í líf- eðlisfræði við Karolinska Instit- utet í Stokkhólmi 1939 og gegndi því starfi til 1971. Hann hefur hlotið margvíslegar viðurkenn- ingar fyrir störf sín aðrar en nóbelsverðlaunin, meðal annars er hann félagi í yfir 20 vísinda- akademíum og heiðursdoktor við 10 háskóla. Hann varð varafor- seti Alþjóðasambands lífeðlis- fræðinga 1965. Þá hefur hann setið í nóbelnefndinni fyrir lífeðlis- og læknisfræði og verið ritari hennar um árabil. Forseti stjórnar Nóbelstofnunarinnar 1965-75. Honum voru veitt nóbelsverð- launin í lífeðlis- og læknisfræði 1970, ásamt þeim Bernard Katz og Julius Axelrod, fyrir uppgötv- anir varðandi taugaboðefni: geymslu þeirra, losun og niður- brot, eins og segir í áliti nóbels- nefndarinnar. Von Euler er kvæntur greif- ynjunni Dagmar Cronstedt. Ileimildir: Les Prix Nobel, 1970. Torsten N. Wiesel TORSTEN Nils Wiesel er af sænsku bergi brotinn, fæddur í Uppsölum í Svíþjóð 3. júní 1924. Hann hlaut menntun sína við Karolinska Institutet í Stokk- hólmi, lauk læknisprófi frá þeirri stofnun 1954 og fór eftir það í framhaldsnám til Banda- ríkjanna. Þar hófst samstarf hans við David Hubel fljótlega upp úr því, en Hubel hlaut ásamt honum nóbelsverðlaunin í fyrra. Þriðji nóbelsverðlaunahafinn þá var Roger Sperry. Torsten Wiesel hefur dvalist í Bandaríkjunum og unnið vís- indastörf sín þar, frá þessum tíma. Hann er nú Robert Win- throp Professor í taugalíffræði við Harvard Medical School og deildarforseti þar. Hann hefur unnið til ótal verðlauna og viður- kenninga fyrir vísindastörf sín annarra en nóbelsverðlaunanna, sem hann hlaut eins og fyrr sagði 1981. Torsten N. Wiesel og David Hubel fengu nóbelsverðlaunin fyrir rannsóknir sínar á sjón- skyni. Um eðli rannsókna þeirra má það segja nánar, að þeir hafa reynt að skýra með hvaða hætti heilinn túlkar þau boð sem frá auganu berast. í því skyni hafa þeir fylgt eftir sjónáreitinu, frá því það ertir nethimnu augans og þar til það berst til hinna ólíku frumulaga í sjónstöð heila- barkarins. Þeir hafa sýnt fram á, að boð um myndina á net- himnunni er greint í heila- berkinum af kerfi taugafruma, sem raðast saman í eins konar súlur. Innan hverrar súlu svara taugafrumur á mismunandi hátt ákveðnum áreitum. Þetta hafa þeir fundið með því að skrásetja boðin frá einstökum frumum í heilaberkinum, á meðan til- raunadýrið horfir á tilteknar myndir. Með þessu móti hefur Hubel og Wiesel tekist að kort- ieggja sjónstöð heilabarkarins að hluta. Niðurstöður þeirra benda til, að frumur í sjónberk- inum séu ákaflega sérhæfðar. Hver fruma fáist til dæmis að- eins við áreiti frá ákveðnum stað á nethimnu augans og svari því aðeins, að áreitið hafi ákveðna lögun eða stefnu. Boðin fara síð- an frá þessum frumum til æðri stöðva heilans, þar sem þau eru túlkuð frekar og öðlast merkingu. Torsten N. Wiesel er kvæntur og á eina dóttur. Heimildir: Scientific American, dcsember I9KI. Time, oktober I9K1.

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.