Morgunblaðið - 28.08.1982, Side 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 28. ÁGÚST 1982
Gagnkvæm
tillitssemi
er allra
hagur
Af hægfara
vegfarendum
í síðustu viku fjölluðum við
um þann hægfara vegfarenda-
hóp, sem aldraðir, börn or fatl-
aðir eru. í dag tökum við fyrir
annan hóp hægfara vegfarenda,
sem í daglegu máli eru kallaðir
lestastjórar, og er þá átt við öku-
menn bíla eða vinnuvéla sem
mynda langa bílalest með akstri
sínum.
Ástand ökutækis
Ástand ökutækisins getur ver-
ið ein orsök þess, að maður
myndar lest. Ekki eru allir bílar
8 gata, og ekki öll ökutæki bílar.
Vinnuvélar ýmiss konar eru
algeng sjón bæði úti á þjóðveg-
um sem og á götum bæja og
borga víðs vegar um landið.
Þessi ökutæki eru, vegna gerðar
sinnar og ástands, líkleg til að
valda vandræðum í umferðinni,
sé þeim ekki haganlega stjórnað.
Dráttar- og vinnuvélaakstur á
helstu umferðartímum um götur
höfuðborgarinnar virðist vera
nokkuð algengur, a.m.k. nú í
sumar. Furðulegt að ekki sé
hægt að skipuleggja akstur þess-
ara tækja milli vinnusvæða á
öðrum tímum en mestu anna-
tímum umferðarinnar.
Umferðin er sjaldan jafn
spennt og æst og þegar menn eru
á leið úr og i vinnu. Hægfara
vinnuvélar á aðalumferðaræðun-
um um háannatímann ætti því
ekki að leyfast.
Iælegir bílar eða bilaðir geta
líka myndað lest. Bíll, sem ekki
getur haldið löglegum há-
markshraða á hraðbrautum og
þjóðvegum, er illa séður af sam-
ferðamönnum. Forðist því notk-
un slíkra ökutækja á leiðum, þar
sem umferð er mikil og hröð.
En öll þessi ökutæki, sama
hvert ástand þeirra er, þurfa
ekki að vera þau farartæki sem
mynda lestir. Vakandi ökumenn
slíkra farartækja geta gert mik-
ið til þess að annarri umferð
stafi sem minnst hætta af þeim.
Ástand ökumanns,
hugsunarlaus — hug-
laus — meinfýsinn
Annar þáttur lestarmyndunar
og stjórnunar eru ökumennirnir.
Það eru enn frekar þeir en öku-
tækin, gerð þeirra og búnaður,
sem verða til þess að bílalestir
myndast.
Þær tegundir lestarstjóraöku-
manna, sem eru hvað algengast-
ar, eru hugsunarlausi ökumaður-
inn og huglausi ökumaðurinn.
Hugsunarlausi ökumaðurinn er
sá, sem keyrir fyrstur í lest, og
þá yfirleitt á hægfara ökutæki.
Hann er skeytingarlaus um sam-
ferðamenn sína sem á eftir
koma, upptekinn í innhverfri
naflaskoðun eða náttúrupælingu
og gefur engum tækifæri til þess
að komast fram úr, einfaldlega
vegna þess, að hann tekur ekki
eftir þeim sem á eftir koma, eða
þykir þeir ekki skipta máli.
Þessi tegund ökumanna er
sem betur fer að hverfa úr sög-
unni, þó að enn sjáist þeim
bregða fyrir.
Önnur tegund ökumanna, sem
mynda lestir er sú huglausa, og
þeir eru yfirleitt númer tvö og
þrjú í lestinni, fyrir aftan hið
hægfara ökutæki.
Þrátt fyrir það að tækifæri
gefist til framúraksturs, þá voga
þessir ökumenn ekki að taka
fram úr hinu hægfara ökutæki.
Leggja sig í staðinn „pent“ fyrir
aftan það á sama hraða.
Þeir ökumenn, sem á eftir
koma, eru nauðbeygðir að skipa
sér á eftir þessum mönnum, ein-
faldlega vegna þess að framúr-
akstur er ekki ráðlegur þegar
taka þarf fram úr tveim eða
fleiri bílum. Lestin myndast, og
getur orðið löng. Þriðja tegund
ökumanna, sem eru lestarstjór-
ar, eru þeir sem álíta framúr-
akstur annars ökutækis freklega
móðgun við sig og eigið ökutæki.
Þessir fuglar eru frekar fáséðir á
götum úti, en eru allt of margir,
þó ekki væri til nema einn á
landinu.
Þeir mynda lestir á þann hátt,
að þeir neita alveg að hleypa
nokkrum fram úr. Hvort sem
það er með því að keyra á miðj-
um veginum, eða með því að gefa
í og auka hraðann í hvert skipti
sem einhver ætlar fram úr. Þessi
tegund vegfarenda þjáist af ein-
hverjum sjúkleika, sem ekki
verður læknaður á götum úti.
LeiÖir til úrbóta
Að forðast lestarmyndun í
umferðinni er afskaplega auð-
velt, temji maður sér rétta notk-
un á þeim útbúnaði sem bíllinn
eða vinnuvélin eru búin.
En ökumaðurinn á fyrst og
fremst að vera vakandi í umferð-
inni. Hann á að skynja hana og
þarfir hennar.
Sjái hann sér ekki fært að
uppfylla þær kröfur um hraða í
umferðinni, sem ráða á hverjum
stað fyrir sig, þá á ökumaðurinn
að víkja reglulega fyrir þeim,
sem á eftir koma.
Þessari vöku má halda fyrst
og fremst með því að nota hlið-
ar- og baksýnisspeglana á réttan
hátt.
Tillitssemi gagnvart þeim,
sem á eftir koma, er jafn sjálf-
sögð, og tillitssemi vegfarenda
gagnvart börnum, öldruðum og
fötluðum.
Sé maður á vinnuvéi eða bíl,
sem þarf lagfæringar við, ber
manni að velja leið og tíma
þannig að annarri umferð stafi
sem minnst truflun af akstrin-
um.
Hægfara vegfarendur eru
margir. Tilveruréttur þeirra er
jafn okkar hinna. En gagnvart
lestastjórunum brestur marga
þolinmæðina. Það er auðveldara
að skilja þá reiði og pirring en
óþolinmæði gagnvart öðrum teg-
undum hægfara vegfarenda.
Jón Ingvarsson
Flugleiðir:
Flogið milli Akur-
eyrar og Kaupmanna-
hafnar að vori
bóndi —
Sjötugur er í dag, 28. ágúst, Jón
Ingvarsson, stórbóndi, Skipum,
Stokkseyrarhreppi. Kona hans er
Ingigerður Eiríksdóttir frá Löngu-
mýri, Skeiðum, og eiga þau þrjú
börn, Gísla Vilhjálm, skipstjóra í
Þorlákshöfn, kvæntan Herdísi
Hermannsdóttur frá Akranesi,
Móeiði, gifta Olafi Benediktssyni
frá Tungu í Gaulverjabæjar-
hreppi, verkstjóra í Reykjavík, og
Ragnheiði, sem enn dvelur í for-
eldrahúsum.
Jón og Ingigerður hafa búið
rausnarbúi í 32 ár. Jón Ingvarsson
er fæddur á Skipum 28. ágúst,
1912. Foreldrar hans voru hjónin
Vilborg Jónsdóttir frá Sandlækj-
arkoti í Gnúpverjahreppi og Ingv-
ar Hannesson á Skipum. Föðurafi
Jóns, Hannes, bjó á Skipum á und-
an Ingvari, en hann hafði tekið við
jörðinni af fósturforeldrum sín-
um. En sú ætt var búin að búa á
Skipum mann fram af manni síð-
an 1630, eða í 250 ár, til 1880, en
ætt Jóns hefur búið þar síðan.
Jón Ingvarsson er alinn upp á
Skipum hjá föður sínum og seinni
konu hans, Guðfinnu Guðmunds-
dóttur frá Traðarholti í Stokks-
eyrarhreppi, frá því að hann, fjög-
urra ára gamall, missti móður
sína. Hann vandist snemma á að
taka þátt í lífsbaráttu heimilisins
með föður sínum, stjúpmóður, sem
reyndist þeim systkinum sem
móðir væri, og systkinum. Þarf-
irnar voru margar, því að barna-
hópurinn var stór, alls urðu börn-
in 13, sex stúikur og sjö drengir,
þar af fimm alsystkini af fyrra
hjónabandi Ingvars. Við bústörfin
margvísleg undi Jón á Skipum
vetur og sumar til tíu ára aldurs,
sjötugur
en þá hófst barnaskólaskyldan.
Barnaskólanám Jóns stóð í fjóra
vetur. Séra Gísli Skúlason, sókn-
arpresturinn, kenndi Jóni kristin
fræði og fermdi hann. Eitt var það
sem Jón og Gísli, bróðir hans,
þráðu framar öðru, en það var að
fá að taka þátt í sjómennskunni.
Loks kom að því að þessi ósk rætt-
ist. Alveg óvænt fengu þeir að
„fljóta með“ og línustubb fengu
þeir og áttu að eiga aflann af. Ym-
islegt úr þessari fyrstu sjóferð er
Jóni á Skipum minnisstætt enn í
dag, einkum samfélagsandinn á
þessari litlu bátsskel og virðulegur
og æðrulaus trúarstyrkurinn til
almættisins. Ljúfsár er minning
Jóns um hlýju og raunsæi móður
sinnar sem vissi fyrir að hún yrði
burtkölluð frá ungum börnum sín-
um, og var hún búin að ráða ráð-
um þeirra áður en hún dó.
Yngsta barnið, Bjarna, á fyrsta
ári er móðir hans dó, tók læknir-
inn hennar, Konráð Konráðsson, í
fóstur og varð hann síðar kjörson-
ur þeirra læknishjóna, og er hann
nú læknir í Reykjavík. örðugir
tímar fóru nú í hönd er skilja
þurfti systkinin og frá föður sín-
um að fara. Jón átti að fara að
Grímsfjósum á Stokkseyri og
verða framvegis hjá Markúsi
Þórðarsyni og Halldóru konu hans
Jónsdóttur.
Eftir atvikum fór þetta allt
saman vel. Enda hafði Jón ekki
dvalið lengi á nýja heimilinu, þeg-
ar hann sannfærðist um að þar
væri hann í góðra manna höndum.
Skólaganga Jóns varð aldrei
lengri en barnaskólanámið, nám í
kvöldskóla sem barnakennarar við
barnaskólann önnuðust og fag-
námskeið hefur hann sótt. Hann
sótti um skólavist við Bændaskól-
ann á Hvanneyri, en skólinn
reyndist þá fullsetinn.
Á tímabili var tvísýnt um heilsu
Jóns er hann veiktist á vertíð.
Annars hefur Jón alltaf verið
meira fyrir verklegu hliðina en að
sitja við nám og bóklestur. Árrisul
sem sólin og athafnasöm allan
ársins hring hafa þau hjón verið
og hefur Inga staðið sterk við hlið
manns síns í þeirra mikla búskap
og mörg hafa sumardvalarbörnin
verið og góður vinnuskóli fyrir
margan að fá að dvelja hjá þeim
og sjá og kynnast fólki sem ekki er
sérhlífið. Rausnar móttökur fá
líka allir sem þangað koma, og
komið hefur fyrir, að áður en gest-
ir setjast að borðum, kasti þeir
tölu á tegundir kræsinga sem hús-
móðirin hefur bakað og borið fram
fyrir gesti þeirra af alúð.
Og nú er komið að því að barna-
börnin fá að njóta sumardvalar
hjá afa og ömmu í sveitinni á
Skipum í framtíðinni, ef góður
Guð lofar. Senda þau nú afa sín-
um, Jóni á Skipum, og ömmu inni-
legar afmæliskveðjur. Þau eru:
Ingigerður 6 ára og Hermann Þór
4 ára, Gíslabörn — Benedikta 8
ára, Jón Ingi 6 ára og Kristín Ósk
1 árs, Móeiðarbörn. Tengdasonur
Flugleiðir hafa ákveðið að taka
upp beint áætlunarflug milli Akur-
eyrar og Kaupmannahafnar næsta
sumar. Til að byrja með verður farin
ein ferð i viku, fram og til baka, yfir
sumarmánuðina, segir í fréttatil-
kynningu frá Flugleiðum, sem
Morgunblaðinu barst í gær:
Tilhögun flugsins verður með
þeim hætti, að flugvél fer frá
Kaupmannahöfn upp úr hádegi til
Akureyrar og síðan aftur til baka.
Brottför frá Akureyri verður kl.
17.00.
Beint áætlunarflug milli íslands
Ný gjaldskrá fyrir póstþjónustu
tekur gildi 1. september næstkom-
andi. Samkvæmt henni verður
burðargjald bréfa af fyrsta þyngd-
arflokki (20g) innanlands og til
Norðurlanda 3,50 kr., til annarra
landa 4,00 kr. og flugburðargjald
til landa utan Evrópu 7,00 kr.
Burðargjald fyrir póstkort og
prent af fyrsta þyngdarflokki
(20g) verður 3,00 kr. nema flug-
burðargjald til landa utan Evr-
ópu, sem verður 3,50 kr.
og annarra landa hefur frá upp-
hafi verið bundið við brottför og
komu um Reykjavík og síðar
Keflavíkurflugvöll.
Flugleiðir hafa um nokkurt
skeið haft hug á að koma á beinu
millilandaflugi til og frá Akur-
eyri, en til þessa hefur flugvöllur-
inn á Akureyri ekki getað tekið við
slíku með góðu móti. Nú eru hins
vegar allar horfur á að flugbraut-
in þar verði lengd um 500 metra í
haust, eða upp í tvö þúsund metra.
Með þessari framkvæmd verður
mögulegt fyrir fullhlaðnar vélar
að athafna sig á vellinum.
Gjald fyrir gíróþjónustu verð-
ur 4,50 kr., fyrir almennar póst-
ávísanir 8,00 kr., símapóstávís-
anir 36,50 kr. og póstkröfur 15,00
kr. (10,50 kr. ef um innborgun á
póstgíróreikning er að ræða).
Burðargjald böggla innan-
lands verður sem hér segir: 1 kg
17,00 kr., 3 kg 20,00 kr., 5 kg 31,00
kr., 10 kg 48,00 kr., 15 kg 70,00
kr., 20 kg 78,00 kr.
Ábyrgðargjald verður 7,50 kr.
og hraðboðagjald 16,50 kr.
(Frétt&tilkynning)
Ný gjaldskrá póstþjónustu
tekur gildi 1. september