Morgunblaðið - 28.08.1982, Síða 31

Morgunblaðið - 28.08.1982, Síða 31
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 28. ÁGÚST 1982 31 Fræðsluþættir Geðhjálpar Helstu meðferðarform Meðferð geðklofa — síðari grein Geðklofi (schizophrenia) er ástand, sem fylgt hefur mannin- um alla tíð. Afstaða manna til sjúkdómsins hefur mótast af menningu og þekkingu hvers tíma og hefur meðferðin verið í samræmi við það. Fordómar í garð geðveikra hafa alltaf verið til staðar, og hafa þeir yfirleitt byggst á hræðslu við hið óskilj- anlega. T.d. var talið á miðöldum að þessi sjúkdómur stafaði af hinu illa. Meðferðin tók mið af því eins og galdrabrennur sýna, dáraskip, afskekkt hæli eða jafn- vel fangelsi, þar sem geðveikum var komið fyrir. Það var ekki í raun fyrr en með mannúðar- stefnu á síðustu öld, sem farið var að veita geðveikum aðhlynn- ingu sem mannlegum verum. Áður en rætt er um einstök meðferðarform, er rétt að gera sér grein fyrir því, hvað þarf meðferðar við. Skipta má þeim truflunum, sem hinn geðklofa sjúklingur finnur fyrir, í fjóra meginþætti. Þeir eru truflun á lífeðlisfræðilegri starfsemi heil- ans, truflun á sálarlífi viðkom- andi, truflanir á samskiptum við aðra og að lokum skert félagsleg hæfni. Allir tvinnast þessir þættir saman og meðferð á einu sviðinu hefur áhrif á öll hin. Lyfjameðferð hefur þann til- gang að lagfæra truflanir á starfsemi heila. Vísindamenn hafa lagt sig í framkróka við að hanna geðlyf, sem hafa bein áhrif á heilastöðvar með trufl- aða starfsemi. Flest meiriháttar geðlyf hafa umfangsmeiri verk- un en svo, að þau hafi einungis áhrif á þær heilastöðvar, og má sjá það — t.d. á því, að flest þessi lyf hafa óæskilegar aukaverkan- ir í för með sér. Meiriháttar geð- lyf (Largactil og Trilafon t.d.) draga fyrst úr geysilegri innri spennu, sem haft hefur í för með sér skert raunveruleikatengsl í formi truflana á ferli hugsunar og tjáningar, og svo ranghug- myndir og ofskynjanir. Fjallað hefur verið um verkun þessara lyfja í þætti hér á undan, og verður því ekki nánar farið út í þau mál nú. Truflanir á sálarlífi sjúklings- ins hafa það oft í för með sér, að hann dregur sig í hlé frá öðrum og hverfur inn í eigin hugar- heim. Er því oft fyrsta hlutverk meðferðaraðila að reyna að koma á tjáskiptum við sjúkling. Ef það tekst og grundvöllur skapast fyrir samtalsmeðferð, þá beinist athyglin að innri reynslu sjúklings. Reynt er að hjálpa honum að skilja betur þær miklu sveiflur á tilfinn- ingalífi og truflanir á formi hugsunar og skynjunar, sem hann kann að finna fyrir, og jafnframt er reynt að hjálpa honum að túlka umhverfið á raunsærri hátt en honum hefur áður tekist. Samtalsmeðferð fer einnig fram í hópum, bæði í hópum með öðrum sjúklingum og starfsfólki, og svo gjarnan í hópvinnu með fjölskyldu viðkomandi. Þetta meðferðarform miðar að því að lagfæra truflanir á tjáskiptum, sem oft eru verulegar. Innan fjölskyldna geðklofa sjúklinga hafa oft orðið miklar truflanir á hlutverkaskiptingu og á tjá- skiptum, og er hér oft þörf á mikilli vinnu til þess að hjálpa viðkomandi að lagfæra það sem úrskeiðis hefur farið. Félagsleg endurhæfing er kannski sá þáttur, sem mikil- vægastur er til þess að koma í veg fyrir ævilanga fötlun. En þetta er jafnframt sá þáttur, sem hægast hefur gengið að byggja upp hér á landi og má þar líklega um kenna að einhverju leyti fordómum samfélagsins í garð geðsjúkra. Viss þáttur fé- lagslegrar endurha'fingar fer fram innan veggja sjúkrahús- anna í formi iðjuþjálfunar, list- rænnar tjáningar og þjálfunar í úrlausn ýmissa verkefna sem snerta daglegt líf. En öll með- ferð á að miða að því að súkling- urinn geti útskrifast af sjúkra- húsi og að hann geti lifað sem eðlilegustu lífi. En þar er komið að stórum þröskuldi. Mikið vant- ar á ennþá, að til séu nægir vinnustaðir til að veita þessurn sjúklingum áframhaldandi þjálfun. Ennfremur hefur upp- bygging áfangavista gengið hægar en æskilegt er. Er hér þörf stórátaks. Hér að ofan hefur verið lýst helstu aðferðuiu í meðferð geð- klofasjúklinga. Þetta er langt frá því að vera tæmandi lýsing, en ætti þó að gefa mynd af því, hversu víðtæk meðferðin þarf að vera. Það ætti ennfremur að vera ljóst, að þó svo aðstaða hafi breyst að ýmsu leyti til sjúkra- húsmeðferðar síðasta áratug, þá er þörf stórs átaks utan hins hefðbundna heilbrigðiskerfis, sem miðar að því að gera þessum sjúklingum kleift að lifa sem eðlilegustu lífi utan veggja sjúkrahúsanna. — hó. KOKK-FESTIVAL A MELAVELLI kuL í DAG FRÁ 14-23.30 Björn Vilhjálmsson, Arni Daníel Júlíusson, Mike Pollock, Gunn- þór Sigurðsson, Oðinn Guöbrandsson, Eiður Örn Eiðsson, Ein- ar Jónsson, Herbert Guömundsson, Rúnar Erlingsson, Kjartan Kjartansson, Aöalheiður Borgþórsdóttir, Emil Guömundsson, Tómas Tómasson, Jakob Magnússon, Heimir Már Pétursson, Ragnhildur Gísladóttir, Bára Grímsdóttir, Linda Björk Hreið- arsdóttir, Herdís Hallvarösdóttir, Inga Rún Pálmadóttir, Agúst Karlsson, Aöalsteinn Gunnarsson, Bryndís Bragadóttir, Steingrímur Másson, Magnús Guðmundsson, Hilmar Örn Hilm- arsson, Þorstreinn Magnússon, Guðlaugur Óttarsson, Sigtrygg- ur Magnússon, Guðmundur Sigmarsson, Arni Kristjánsson, Gunnar Erlendsson, Brynjólfur Stefánsson, Eyjólfur Jónsson, Einar Örn Benediktsson, Bragi Ólafsson, Friðrik Erlingsson, Asgeir Bragason, Skúli Gautason, Kristján Valsson, Veturliöi Óskarsson, Ellý Halldórsdóttir, Björk Guðmundsdóttir, Valgeir Guðjónsson, Ásgeir Jónsson, Þór Freysson, Baldvin H. Freys- son, Jón Arnar Freysson, Sigfús Óttarsson, o.fl. o.fl. o.fl. o.fl. BARA-FLOKKURINN PIZZAHÚSIÐ opnar útibú á staönum. GALLERY veröur meö hljómplötur á kynn- ingarverði. FRÍTT inn fyrir 10 ára og yngri — sextuga og eldri. HEPPINN gestur fær glæsilega stereo- samstæöu aö gjöf frá hljómtækjaverzlun STEINA, Skúlagötu 61. MIÐASALA á Melavelli frá kl. 13.00. BÍLASTÆÐI HITTUMST Á MELAVELLI GRYLURNAR ROKKFESTIVAL Á MELAVELLI þakkar eftirtöldum aðilum: HL JÓMT ÆK J A VERZLUN STEINA, Skúlagötu 61, fyrir •taraoaamstaaöu. I. PÁLMASON h.f. Dugguvogi 23 fyrir eldvarnir. ÞJÖPPULEIGUNNI S.F. Súðarvogi 52. HÚSASMIÐJUNNI H.F. Súðarvogi 3—5.

x

Morgunblaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.