Morgunblaðið - 05.09.1982, Side 16

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 5. SEPTEMBER 1982
61
60
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 5. SEPTEMBER 1982
í Pingnesi má á þessari mynd, sem ÓI.K.Mag. tók með infrarauðri litfilmu, vel greina margar af þeim 17—18 rústum sem sjá má merki um. Hefur uppgröftur farið fram í greinilega sUerstu rústinni
hægra megin við sumarbústaðinn, sem þarna er. Ofar sést önnur rúst, sem búið er að grafa i og rústaleifar þar á milli. í stóru rústinni má neðst finna í torfvegg lag frá því um eða fyrir 900.
síðara stigi fundust ummerki
um kolalag. Sem fyrr er sagt,
sagði Guðmundur að grafa
þyrfti meira þarna. En það hef-
ur líka verið gert fyrr, og sjást
ummerki eftir þær holur.
Jónas Hallgrímsson
gróf þar fyrstur
Það var Jónas Hallgrímsson
sem fyrstur mun hafa vakið eft-
irtekt á fornum búðarústum í
nesi því, er Þingnes heitir, og
telur hann óefað að þar hafi ver-
ið fornar búðir eða þingstaður.
Hann rannsakaði staðinn i júní
1841 við sjöunda mann og gróf
upp eina búð, sem var 32 fet á
lengd innan veggja og 14 á
breidd og veggir 6 feta þykkir.
Taldi Jónas víst að þetta væru
hvorki peningshús né neinar
aðrar slíkar tóftir, þar eð hann
fann enga gólfskán eða slík
kennimerki. Þá kom Bretinn
Angus Smith þangað 1873 og
gerði Sigurður Guðmundsson
málari þá uppdrátt af þessum
stað, sem var prentaður með bók
hans. Og Sigurður Vigfússon
kveðst í grein í ársriti Fornleifa-
félagsins hafa komið þar löngu
fyrr. Séð þá merki um 12 búðir
og fundið hring milli tveggja
búðanna. Einnig mun Daniel
Bruun hafa kannað þessar rúst-
ir. Ber allt að sama brunni, og
allir færa þeir sennilegar ástæð-
ur fyrir því að þarna hafi verið
þingstaður.
Þing á undan alþingi
Og þá hvaða þing? í Land-
námu segir: „Þeirra son (Ingólfs
og Hallveigar) var Þorsteinn er
þing lét setja á Kjalarnesi áður
alþingi var sett.“ Ari fróði segir
um þingstað Kjalnesinga í Is-
lendingabók: „Alþingi var sett
Búðir í
Þingnesi frá
því um 900
Kemur heim við fyrsta þing Þorsteins Ingólfssonar
Á Þingnesi, sem gengur út í
Elliöavatn, má sjá margar
rústir húsa og hefur löngum
veriö taliö aö þarna hafi staöiö
hiö forna Kjalarnesþing og
þetta séu búöir þeirra sem þaö
sóttu. Þessar tóftir sjást vel á
infrarauöri litmynd sem Ólafur
K. Magnússon, Ijósmyndari
blaösins tók fyrir nokkrum ár-
um og hér birtist. Tóftirnar
hafa veriö undir vernd þjóö-
minjavaröar og nú hefur í
sumar og fyrrasumar veriö
grafiö í 3 þeirra. Viö uppgröft-
inn í sumar hefur komiö í Ijós,
aö svonefnt landnámslag, þ.e.
öskulagiö sérkennilega
(grænsvart aö ofan og Ijóst aö
neöan) frá því um 894—895
hefur fundist neöst í torfvegg í
einu húsinu. Kemur þaö vel
heim og saman viö sögur um
aö þarna hafi veriö búö á tím-
um Þorsteins Ingólfssonar,
sonar fyrsta landnámsmanns-
ins og Hallgeröar langbrókar,
en í Landnámu er sagt aö
hann hafi látiö setja þing á
Kjalarnesi og þá veriö þar sem
heitir Leiövöllur viö Kollafjörö.
Þær menjar eru nú komnar
undir vegg, enda miklu minna
rými þar. Jafnvel hafa sumir
taliö aö þingiö hafi fyrst veriö
viö Kollafjörö en síöar flutt
í Þingnes. Þessi uppgröftur
ætti þá aö hafa sannaö aö
búöir og þá þing var strax í
Þingnesi viö Elliöavatn.
Þingnes gengur út í Elliðavatn. Rústimar eru um allt nesió, en i fyrra og nú var grafió þar sem krossarnir eru. Hækkaó hefur í
vatninu síóan farið var að stífla það vegna virkjunar og sumar rústirnar því ahreg niðri við fjöruborðið. í nesinu er einn
sumarbústaður á leigulandi og bátaskýli.
Fréttamaður Mbl. hefur haft
samband við þá Guðmund
Ólafsson safnvörð, sem stjórnar
uppgreftrinum í Þingnesi við
Elliðavatn, og Þorvald Frið-
riksson fornleifafræðing og
fengið hjá þeim upplýsingar um
árangur, auk þeirra hafa unnið
að þessu verki í sumar fornleifa-
fræðingarnir Barði Valde-
marsson og Kristín Sigurðar-
dóttir. Sagði Guðmundur að
upphaflega hefði verið ætlunin
að grafa aðeins í eina rúst til að
gera könnun á á tímasetningu á
þessum ummerkjum, en það
hefði reynst flóknara en talið
var í fyrstu, og vakið áhuga, svo
haldið var áfram í sumar og er
ekki lokið.
Þarna eru sem sagt mannvist-
arleifar í tveimur húsum, sem
grafin voru upp, svo og í svæð-
inu á milli þeirra, þar sem eru
slitrur af húsum. Það elsta er þá
skv. fyrrsögðu frá því um eða
fyrir 900 og yngstu lögin frá því
um 1200, er allt langt undir
Kötluöskulaginu. Það sem bend-
ir einnig til þess að þarna hafi
verið þingbúðir, er að gólflögin
eru mjög þunn og því eins og
ekki hafi verið búið þarna að
staðaldri. Gæti passað við það,
að menn hafi aðeins notað búð-
irnar í vikutíma að vorinu með-
an þingið stóð. Stærsta rústin er
eftir allstóra búð, stærri en
þingmannabúðirnar á Þingvöll-
um.
í rústunum fundust í fyrra-
sumar í efri mannvistarleifun-
um nokkrir skrautnaglar og lítið
silfurbrot. Og efst í einu lagi frá
að ráði Úlfljóts og allra lands-
manna þar es nú es: en áþr vas
þing á Kjalarnesi; þat es Þor-
steinn Ingólfsson landnáma-
manns, faðir Þorkels mána lög-
sögumanns, hafði þar, og höfð-
ingjar þeir es at því hurfo."
Nefna báðar frásagnirnar
Þorstein Ingólfsson, sem var
höfuðmaðurinn og sonur fyrsta
landnámsmannsins.
Og nú, þegar búið er að tíma-
setja með uppgreftri neðstu
rústir um eða fyrir 900, hljóta
þá ekki þetta að vera þingbúðir
hans manna? Þetta svokallaða
landnámsöskulag, sem er neðst í
torfi í vegg í Þingnesi, hefur
m.a. fundist á Grænlandsjökli
og er þar tímasett 894—95.
—E.Pá.
Oxford:
Svindlað
meÖ
tryggingafé
Oxford, Englandi, 2. september. AP.
LÖGREGLAN tilkynnti í dag
að handteknir hefðu verið
286 menn og konur sem
væru grunuð um að hafa
svindlað fé út úr tryggingum,
þar sem ríkið hafi tapað allt
að 1,5 milljón punda á síð-
ustu átta vikum.
Hinir grunuðu munu vera í yfir-
heyrslum, en alls munu 100 lög-
reglumenn hafa starfað að lausn
þessa máls.
Fljótlega beindist athygli lög-
reglunnar að tveimur heimilis-
föngum, þar sem allir þessir 286
höfðu skráð heimilisföng sín og
síðan sótt um framfærslufé úr
tryggingunum, en samkvæmt upp-
lýsingum er ekki mögulegt að
fleiri en 25 manns geti hafa átt
samastað á uppgefnum stöðum.
Þeir sem gáfu upp heimilisföng
þessi voru síðan handteknir er
þeir komu að vitja aura sinna, sem
ýmist voru í formi atvinnuleysis-
bóta eða almenns framfærslueyr-
is.
Flestir þeirra sem eru í haldi
munu vera án fasts heimilisfangs.
Ný hval-
byssa
Óaló, 2. sepL Fri rrétUritua MbL
NORSKIR vísindamenn hafa
smíðað nýja hvalbyssu, sem
styttir dauðastrið hvalsins til
mikilla muna. Bendir margt til,
að þessi byssa verði í framtíð-
inni notuð við hvalveiðar og
muni um leið þagga niður í
þeim, sem segja, að lífið sé
murkað úr hvölunum.
Tilraunir, sem gerðar hafa
verið með byssuna í sumar,
sýna að hún er afar handhæg
í notkun og að hvalurinn deyr
strax og skotið hittir hann.
Það voru vísindamenn við
Dýralæknaháskólann norska,
sem byssuna smíðuðu að
beiðni Alþjóða hvalveiðiráðs-
ins og sjávarútvegsráðu-
neytisins í Noregi.
•H KOMATSU
ALLAR STÆRDIR OG
GERÐIR LYFTARA
FRA
KOMATSU
$
Venjulegt mastur
Opiö mastur
Opna mastrið á Komatsu-
lyfturunum veitir óhindraó
útsýni.
Eigum til afgreiðslu nú þegar 3ja tonna dieselknúinn lyftara með
snúningsbúnaði. Verð kr. 310.400. Góðir greiðsluskilmálarar.
Ath.: verö þetta er síðan ffyrir gengisfellingu.
Margar aörar stæröir af diesel og rafknúnum lyfturum væntan-
legar á næstunni.
Aukiö öryggi á vinnustööum
meö Komatsu.
Varahluta og viöhaldsþjónusta.
KOMATSU á íslandi
BÍLABORG HF.
Véladeild Smiöshöfða 23. Sími: 81299
VANTAR ÞIG VINNU (n
VANTAR ÞIG FÓLK í
Z3
Þl Al'GLÝSIR UM ALLT
LAND ÞEGAR Þl Al'G-
LYSIR I MORGUNBLAÐINl
ÞEIR KOMA—LIKLEGA TIL AD
HEFNA ÓFARANNA UNDANFARIN ÁR
Austur-Þýskaland ein sterkasta
knattspyrnuþjóð heims, sem viö höfum
velgt undir uggum, leika nú gegn ís-
lenzka landsliöinu á Laugardalsvelli,
miövikudaginn 8. sept. nk. kl. 18.00.
Tekst okkur enn einu sinni vel
upp gegn Þjóöverjum.
K.S.Í.