Morgunblaðið - 14.10.1982, Síða 37

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 14. OKTÓBER 1982
37
Herdís Ásgeirsdóttir er látin —
göfug og mikilhæf kona hefur
kvatt okkur — langur lífsþráður
slitnaði, eftir langt og gifturíkt
æviskeið.
Herdís var fædd á Vesturgötu
32A í Reykjavík, dóttir hjónanna
Rannveigar Sigurðardóttur og
Ásgeirs Þorsteinssonar, skipstjóra
og útgerðarmanns. Ásgeir lést
ungur að árum og var öllum harm-
dauði. Rannveig giftist síðan Páli
Þ. Matthíassyni, skipstjóra á skút-
um og togurum. Herdís giftist
1920 Tryggva Ófeigssyni, skip-
stjóra og útgerðarmanni, og eign-
uðust þau 5 mannvænleg börn,
Pál, Jóhönnu, Rannveigu, Herdísi
og Önnu.
Herdís var mikilhæf kona. Eig-
inkona eins okkar mesta hug-
sjóna- og dugnaðarmanns í útgerð
á Islandi. Skapandi hugsjóna-
manni á sínu sviði, sem ekki stóð
einn að baki framkvæmda hug-
sjóna sinna þar sem Herdís studdi
við bak hans með ráðum og dáð.
Eins og hann segir sjálfur frá í
ævisögu sinni: „Meðan kona mín
var og hét, tók hún mikinn þátt í
vangaveltum mínum og áhyggjum
út af útgerðarrekstrinum, og lifði
mikið með mér í sjómennsku
minni, hafði ríkan skilning á öllu
sem að starfi mínu laut á sjónum,
enda uppalin í þeim anda. Ég gat
rabbað við hana hvort heldur var
á nóttu eða degi um eitt og annað,
sem ég var að brjóta heilann um.
Þegar ég gat ekki sofið á nóttunni,
þá vakti hún oft með mér og ræddi
ég við hana um vandamálin. Hún
hlustaði á mig og lagði oft til góð
ráð, sem mér urðu að notum. Hún
bjó mér vissulega gott heimili.
Hún gaf sig alla að því að sinna
mér og börnum mínum og halda
heimili okkar í lagi, sem til sóma
væri.“
í einkalífi sínu var Herdís gæfu-
kona. Hún kaus sér það hlutverk á
unga aldri að verða sjómannskona
og kaus sér þá það hlutverk sem
sameiginlegt var öðrum sjó-
mannskonum, að þurfa að annast
heimili og börn í fjarveru manns
síns og stjórna öllu sem varðar
heimilið og hag þess. Þann tíma
sem Tryggvi var á sjónum sótti
hann sjóinn fast og voru fjarvistir
frá heimilinu miklar. Éftir að
Herdís og Tryggvi giftust og börn-
in fóru að koma, var hennar eina
áhugamál heimilið og börnin,
ásamt framgangi makans. Helgaði
hún sig þeim málum óskipt meðan
á þurfti að halda. Bjó hún þeim
glæsilegt heimili, jafnt opið vinum
og vandamönnum sem ungum
námsmönnum, félögum barna
þeirra. Var ég einn í þeirra hópi
sem naut gestrisni og elskuleg-
heita á því stóra og glæsilega
heimiii. Var aldrei amast þar við
okkur, ungum námsmönnunum
sem bar þar að garði, heldur var
okkur tekið opnum örmum og
veitt rausnarlega í mat og drykk,
sem öðru.
Eftir að börnin uxu upp og flugu
burtu, vöknuðu áhugamál, sem
höfðu legið í dvala áður, en verið
þó fyrir hendi. Félagsmál voru þar
efst á baugi, félagsmál aldraöra og
íslenskra kvenna. Rúmlega fertug
hóf hún félagsstörf í Kvenfélaginu
Hringnum og Bandalagi kvenna.
Hefur hún því verið virkur með-
limur í 40 ár í þeim samtökum.
Hún gekk mjög ötullega fram í
fjársöfnun fyrir Barnaspítala
Hringsins og einnig tók hún virk-
an þátt í og vann mikið undirbún-
ingsstarf í sambandi við Fæð-
ingarheimili Reykjavíkur. Þá er
ekki síst að geta hins mikla og
óeigingjarna starfs, sem hún vann
í þágu málefnis orlofs húsmæðra,
málefni sem hún helgaði sig árum
saman óskipt. Man ég sérstaklega
frá þessum árum innilega gleði
hennar yfir áfanga þeim, sem hún
með baráttu sinni náði í orlofs-
málum kvenna. Sagði hún þá við
mig:
„Hugsaðu þér, allar konur eiga
nú að geta fengið sitt orlof, hvar
sem þær eru settar í þjóðfélags-
stiganum." Hugsaði hún í því til-
efni fyrst og fremst um lítilmagn-
ann, sem aldrei annars gæti veitt
sér þann munað að fara í frí frá
amstri dagsins. Þegar það mál var
í höfn, hygg ég, að Herdís hafi
verið á hátindi félagsmálahyggju
sinnar, geislandi af glaðværð og
umhyggjusemi í garð þeirra sem
hún hafði unnið fyrir og sigrað.
Hún stóð fyrir og stjórnaði fyrstu
orlofsdvöl reykvískra húsmæðra,
er valin var staður á Laugarvatni
snemma sumars 1961. Þórunn
Elva segir um hana (í blaðagrein
um Herdísi 70 ára) og þessa sam-
komu: Það er enginn gustukabrag-
ur yfir þessari orlofsdvöl. — Eftir
þessari fyrstu orlofsdvöl munu
hinar seinni verið sniðnar, þótt
skipt hafi verið um dvalarstaði,
stjórnendur og starfslið. En oftast
hygg ég að Herdís hafi verið hús-
móðir orlofskvennahópa frá
Reykjavík. Höfðingslund, menn-
ingarást og kærleiksþel Herdísar
mótaði orlofið frá upphafi. Ég
hefði aldrei trúað því að óreyndu,
að annað eins fjör gæti ríkt, þar
sem meirihluti kvenna væri kom-
inn á miðjan aldur, en sumar á
efri ár, en kring um Herdísi var
alltaf glatt á hjalla, gamanyrði og
dillandi hlátur. Hafi hún hjartans
þökk fyrir þær dýrmætu gleði-
stundir, því stundum var ekki
djúpt á sorgum og áhyggjum, og
það vissi okkar góði verndarandi.
Herdís og Tryggvi voru gæfu-
fólk í langri sambúð. Stormasamt
á stundum, eins og gengur í langri
sambúð, en trygglyndi, virðing og
ást í grunni. Grunnur sem er und-
irstaða farsæls hjónabands til
æviloka. Missir Tryggva er mikill,
en viss er ég um að minningarnar
um góðan maka bæta þann missi.
Öll fjölskyldan stendur í þakk-
arskuld við Rannveigu, mágkonu
mína, fyrir það mikla og óeigin-
gjarna starf, sem hún hefur unnið
á undanförnum árum, með að hlúa
að og hjúkra móður sinni sjúkri.
Slík umhyggja er vandþökkuð. Nú
stöndum við öll í þakkarskuld
fyrir hina frábæru hjúkrun og
umönnun sem Herdís naut síðustu
árin í Hátúni 10B í Reykjavík.
Að leiðariokum þökk frá okkur
öllum fyrir allt í gegn um árin.
Jónas Bjarnason
Smám saman eru þær að hverfa
af sjónarsviðinu sæmdarkonurnar
sem stofnuðu og settu svip sinn á
Kvenfélagið Hringinn á fyrstu ár-
um þess, þær mótuðu starfsemina
og þann góða félagsanda, sem æ
síðan hefur ríkt þar. Ein þeirra
sem nú hefur kvatt þennan heim
er frú Herdís Ásgeirsdóttir, sem
lést 3. "þessa mánaðar eftir lang-
varandi veikindi. Herdís var í
fjölda nefnda í Hringnum og
starfaði í þeim af sinni alkunnu
samviskusemi og góðmennsku. Ég
vann með henni í mörg ár og var
samvinna okkar ætíð með ágæt-
um, og minnist ég hennar með
virðingu og þakklæti. Þegar
Hringurinn varð 65 ára, árið 1969,
var Herdís gerð að heiðursfélaga,
fyrir hin margvíslegu störf henn-
ar í félaginu. Einnig má það
gjarnan koma hér fram, að þau
hjónin Herdís og Tryggvi hafa oft
gefið félaginu stórgjafir, og sýnir
það tryggð þeirra við Hringinn.
Frú Herdís var í fjölda ára fulitrúi
Hringsins hjá Bandalagi Kvenna í
Reykjavík. Á þeim tíma var í und-
irbúningi að koma á fót orlofi hús-
mæðra. Herdís var mikil drif-
kraftur í því, og vann sleitulaust
að því að koma þessu áhugamáli
sínu í framkvæmd ásamt öðrum
konum í Bandalaginu. Árið 1960
var svo orlof húsmæðra stofnað og
var Herdís formaður þess fyrstu
árin, og hafa margar konur sagt
mér að hún hafi verið frabær
skipuleggjari og fararstjóri.
Ég vil svo fyrir mína hönd og
Kvenfélagsins Hringsins senda
fjölskyldu frú Herdísar innilegar
samúðarkveðjur.
Sigþrúður Guðjónsdóttir
í dag þegar Herdís Ásgeirsdótt-
ir er til grafar borin, minnast
hennar margir með virðingu og
þökk. Herdís var fædd 31. ágúst
1895, en hún lést 3. október sl. Éft-
irlifandi maður hennar er hinn
þekkti skipstjóri og athafnamaður
Tryggvi Ófeigsson.
Herdís var viljasterk kona og
Borgarstjórn:
Breytingar á stjórn-
sýslu samþykktar
BREYTINGAR á stjórnsýslu borgarinnar voru samþykktar á fundi
borgarstjórnar sl. fimmtudg, með 11 atkva'ðum gegn 8. Þeir Albert
Guðmundsson og Sigurður E. Guðmundsson sátu hjá. Breytingar þess-
ar fela í sér tilfærslur manna í nokkrum a'ðstu stöðum borgarinnar en
frá þeini hefur verið skvrt í Mbl.
studdi hvert það mál sem hún
taldi til heilla horfa. Eitt þeirra
mála sem hún beitti sér fyrir al-
veg sérstaklega var orlof hús-
mæðra. Lög um orlof húsmæðra
gengu í gildi árið 1960, en Herdís
var formaður í þeirri nefnd sem
undirbjó frumvarp að lögunum.
Það voru gleðitíðindi að þessi
lög hlutu samþykki Alþingis, því í
þeim fólst viðurkenning á því að
þau störf sem unnin eru á heimil-
unum séu mikilvæg fyrir þjóðfé-
lagið þó þau séu ekki metin til
launa.
Samkvæmt lögunum áttu hér-
aðssambönd Kvenfélagasambands
Islands að sjá um framkvæmd
þeirra. Bandalag kvenna í Re.vkja-
vík kaus þá þegar orlofsnefnd
fyrir Reykjavíkurborg og varð
Herdís formaður hennar og allt til
ársins 1969. Henni var mikill
vandi á höndum að móta starf-
semina þar sem hér var um nýjar
brautir að ræða. Og lengi býr að
fyrstu gerð. Frá upphafi var það
hennar fyrsta og síðasta boðorð að
yfir orlofi húsmæðra væri menn-
ingar- og myndarbragur.
Sem samstarfsamaður Herdísar
um langt árabil í orlofsnefnd hús-
mæðra í Reykjavík kynntist ég vel
hennar góðu kostum. Góðvild og
fádæma þrautseigja voru sterkir
þættir í skapgerð hennar.
Annað mál sem Herdís beitti
sér fyrir á vegum Bandalags
kvenna í Reykjavík var að komið
yrði á fót fæðingarstofnun í
Reykjavík svo unnt væri að bæta
úr því neyðarástandi sem ríkti í
þeim málum á þeim árum.
Henni tókst að finna húsið að
Eiríksgötu 37 þar sem hin ágæta
stofnun Fæðingarheimili Reykja-
víkur tók til starfa árið 1960.
Herdís var einlæg trúkona. Trú
hennar á handleiðslu Guðs var
henni kraftur og leiðarljós í starfi.
Blessuð sé minning hennar.
Steinunn Finnbogadóttir,
formaður I.andsnefndar
orlofs húsmæðra.
Davíð Oddsson, borgarstjóri,
kynnti tillögurnar og gerði
grein fyrir hverjum þætti
þeirra. Sagði hann að reynslan
hefði sýnt að verulegra breyt-
inga væri þörf á skipan nokk-
urra æðstu embættanna og líta
ætti á tillögurnar sem fyrsta
skrefið í þá átt.
Varðandi tillögu um að aug-
lýsa ætti stöðurnar, sagði
Davíð, að slík tillaga stæðist
ekki, þar sem hér væri aðeins
um tilfærslur á starfsmönnum
að ræða, en engum væri sagt
upp.
Fulltrúar vinstri flokkanna í
borgarstjórn, að Sigurði E.
Guðmundssyni frátöldum,
sögðu að hér væri um „pólitísk-
ar hrókeringar" að ræða og
bæri þetta keim af flokka-
pólitík.
Markús Örn Antonsson, borg-
arfulltrúi Sjálfstæðisflokksins,
sagðist skilja gremju vinstri
flokkanna vegna þessarar til-
lögu, því þeim hefði ekki tekist
að breyta stjórnkerfi borgar-
innar í tíð fyrrverandi meiri-
hluta. Sagði Markús Örn að
þessar tillögur hefðu vakið
verðskuldaða athygli í þjóðfé-
laginu og þær fengið lof hjá
þeim sem til reksturs þekktu.
Sigurður E. Guðmundsson,
borgarfulltrúi Alþýðuflokksins,
kvaðst fagna viðleitni borgar-
stjóra í að færa menn til í störf-
um. Sagðist hann fagna breyt-
ingum á fjármála- og hagsýslu-
deildum og einnig sagðist hann
hlynntur breytingu á embætti
vinnumálastjóra. Hins vegar
sagði hann að reynslan yrði að
skera úr um réttmæti breytinga
á embætti borgarlögmanns. Því
embætti hefur nú verið skipt í
tvennt og gagnrýndu aðrir
vinstri fulltrúar þá tilhögun
ákaflega. Sigurður sagðist vilja
líta á stjórnunarþátt tillagn-
anna, en í máli gagnrýnenda
sagði Sigurður að lítt eða ekki
vottaði fyrir gagnrýni á stjórn-
unarþáttinn. Sagði hann að sum
atriði í tillögunum yrðu áreið-
anlega til bóta.
Davíð Oddsson sagði í loka-
ræðu sinni, að hann fagnaði af-
stöðu Sigurðar E. Guðmunds-
sonar, en þar yrði ekki vart
sömu pólitísku fordómanna og
hjá fulltrúum hinna vinstri
flokkanna. Þá lýsti Davíð van-
þóknun sinni á öllu tali um póli-
tískar hrókeringar. Slíkt ætti
ekki við rök að styðjast.
4 Líkamsræktin hf
Kjallara Kjörgarös, sími 16400
inngangur Hverfisgötumegin
Burt með streitu og slappan kropp
Xi
á þeim tíma sem
þér hentar
Við bjóöum upp á fullkomna æf-
ingaaðstööu. Ljósalampar, nudd-
pottar, gufuböð og sturtur. Hæfir
leiðbeinendur ávallt til staðar,
sem skipuleggja þjálfunarmeð-
ferö viö hæfi og getu hvers og
eins, ásamt leiöbeiningum aö
bættu mataræöi.
ATH.: Líkamsræktin, Kjörgaröi,
opnar kl. 07.00—22.00 virka daga,
helgar 10.00—15.00, í mánaöar-
gjaldi okkar er innifalin öll þjónusta
staðarins.
Karla- og kvennasalir
Líkamsrækt
aó lífsvenju