Morgunblaðið - 27.10.1982, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 27. OKTÓBER 1982
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 27. OKTÓBER 1982
17

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar: Að-
alstræti 6, sími 22480. Afgreiösla: Skeifunni 19, sími 83033. Áskrift-
argjald 130 kr. á mánuöi innanlands. í lausasölu 10 kr. eintakið.
Glansmyndir
og felumyndir
Aþað var minnst oftar en
einu sinni í umræðunum
á Alþingi á mánudagskvöld,
að nú gæti meistari glans-
myndanna sjálfur forsætis-
ráðherrann, Gunnar Thor-
oddsen, ekki lengur málað
slíkar myndir af stöðu þjóð-
arbúsins. Glansmyndagerð-
inni hefði verið lokað vegna
kreppu. Þessi niðurstaða er
vissulega rétt þegar litið er
til efnahagsmála. Hún á hins
vegar ekki við um lands-
stjórnina. Þeirri deild
glansmyndagerðarinnar hef-
ur ekki verið lokað sem fæst
við að fegra ástandið á
stjórnarheimilinu og lengja
lífdaga þeirrar ríkisstjórnar,
sem ekki er nægilega sterk
til að takast á við vandann
að mati Svavars Gestssonar,
formanns Alþýðubandalags-
ins. I stefnuræðu forsætis-
ráðherra á mánudaginn var
farið í felur með ráðleysi rík-
isstjórnarinnar og hina
stjórnskipulegu sjálfheldu
sem myndast hefur vegna
þess að Alþingi er óstarf-
hæft að mati Steingríms
Hermannssonar, formanns
Framsóknarflokksins. í
glansmyndagerðinni eru
núna búnar til felumyndir.
Forsætisráðherra svaraði
ekki neinni af þeim spurn-
ingum sem hæst ber í hugum
manna, þegar stjórnmálin
eru rædd. Hann minntist
ekki einu orði á stjórnar-
skrármálið. Hver er stefna
ríkisstjórnarinnar í álmál-
inu? Hvað ætlar ríkisstjórn-
in að gera í flugstöðvarmál-
inu nú þegar Bandaríkjaþing
hefur fallist á óskir hennar
um að framlengja gildistíma
fjárveitingar til nýrrar
flugstöðvar? Hefur ríkis-
stjórnin enga stefnu í máli
málanna, að uppræta mis-
réttið vegna ójafnvægis í
þyngd atkvæða eftir búsetu?
Ur því að ríkisstjórnin telur
ekki unnt að ákveða þingrof
og nýjar kosningar nema
samstaða náist um af-
greiðslu þingmála, hvers
vegna var það ekki boðað í
stefnuræðunni, hvaða mál
væri um að ræða? Síst af
öllu þótti forsætisráðherra
ástæða til að skýra frá því
hvernig þessi veika ríkis-
stjórn ætlaði að leiða mál til
lykta á óstarfhæfu Alþingi.
Stefnuræða forsætisráð-
herra reis ekki undir nafni
að þessu sinni. Hún var yfir-
lit yfir það sem gerst hefur
og skrá yfir gamla loforða-
lista.
Bráðabirgðalögin marg-
ræddu halda gildi sínu, hvort
heldur þau verða lögð fram á
Alþingi fyrir eða eftir 1. des-
ember næstkomandi. Allt tal
stjórnarsinna um nauðsyn
þess að fá þau rædd og af-
greidd fyrir 1. desember hef-
ur verið liður í hinu mikla
sjónarspili. Forsætisráð-
herra hefur alltaf ætlað sér
að vera í felum með frum-
varpið eins lengi og honum
hentar. Raunar er það blekk-
ing að vera sí og æ að töngl-
ast á mikilvægi þess, að
þingmenn í neðri deild geri
upp hug sinn til þessa laga-
frumvarps. Ákvæði stjórn-
arskrárinnar um bráða-
birgðalög eru svo rúm að rík-
isstjórn hefur það í hendi
sér, hvernig með slík mál er
farið gagnvart Alþingi. Svíf-
ist ríkisstjórn einskis í þeim
efnum og hafi hún nægi-
legan stuðning á Alþingi til
að verjast vantrausti í sam-
einuðu þingi geta þingmenn
ekki rönd við reist. En að
kenna slíka stjórnarhætti
við þingræði er að sjálfsögðu
út í hött.
I ræðum annarra ráðherra
en forsætisráðherra kom
fram, að önnur mál eru mik-
ilvægari vegna framtíðar-
innar en bráðbirgðalögin og
þá ekki síst lög um nýjan
vísitölugrundvöll og breytta
viðmiðun við útreikning á
verðbótum. Um þetta mikil-
væga framtíðarmál er auð-
vitað bullandi ágreiningur
innan ríkisstjórnarinnar.
Það þarf raunar engan að
undra þótt forsætisráðherra
í ráðlausri ríkisstjórn hafi
gefist upp við að boða stefnu
og teikni þess í stað felu-
myndir. í eins konar stefnu-
ræðu 27. janúar 1982 sagði
Gunnar Thoroddsen: „Nú
hefur það markmið verið
ákveðið, að verðbólga á árinu
í ár verði ekki yfir 35% og
hraði hennar kominn niður í
um 30% á síðari hluta árs-
ins." Verðbólgan í ár verður
um og yfir 60% og ver vax-
andi. Að sögn Pálma Jóns-
sonar landbúnaðarráðherra
mun yfirklórið 1. desember
ekki ná verðbólguhraðanum
niður í 30% heldur koma í
veg fyrir að hann fari í 90 til
100%. í febrúar 1980 ákvað
ríkisstjórnin að með niður-
talningarstefnunni yrði
verðbólgan 7—10% á árinu
1982! Og nú sjá framsókn-
armenn það ráð helst að
festa þessa stefnu í lög.
Geir Hallgrímsson formaður Sjálfstæðisflokksins í útvarpsumræðum:
Stjórnvöld gáfust upp í bar-
áttunni gegn verðbólgunni
Hér fer á eftir ræða Geirs Hallgrímssonar,
formanns Sjáifstæöisflokksins, viö út-
varpsumræöur frá Alþingi í framhaldi af
stefnuræöu forsætisráöherra í fyrrakvöld.
Millifyrirsagnir og yfirskrift eru Mbl.
Viðvaranir stjórnar-
andstöðu reyndust réttar
Síðasti ræðumaður er kunnur að því að
mála glansmyndir. Ræða hans nú í kvöld
stingur nokkuð í stúf við það sem venja er
og hlustendur þekkja. Hingað til hefur allt
verið í lagi og stjórnarathafnir gengið eft-
1 ir áætlun. En nú hefur syrt í álinn að áliti
síðasta ræðumanns. En auðvitað fer fjarri,
að ríkisstjórnin beri ábyrgð á ástandinu og
hinu dökka útliti, að hans mati.
Tvennt bar síðasti ræðumaður fyrir sig.
Spár sérfræðinga höfðu brugðist og vitn-
aði hann til þjóðhagsáætlunar er fylgdi
stefnuræðunni í fyrra. En þjóðhagsáætlun
sem fylgir stefnuræðu forsætisráðherra er
útbúin og birt á ábyrgð ráðherra og þar er
byggt á forsendum sem ráðherra gefur
sérfræðingum. Um þetta eru dæmi í þeirri
þjóðhagsáætlun sem fylgir stefnuræðu að
þessu sinni. Þar er byggt á því að frekari
efnahagsaðgerðir sem enn hafa ekki séð
dagsins ljós muni komast í framkvæmd og
að þeim gerðum muni verðbólgan á næsta
ári geta komist niður undir 40%. En sé
byggt á þeim aðgerðum sem komnar^eru
fram, þ.á m. bráðabirgðalögunum, er ljóst
að verðbólgan verður yfir 60%. Hér skeik-
ar miklu. Skýringin er sú, að byggt er á
óljósum orðum um væntanlegar efnahags-
aðgerðir, sem ekkert samkomulag er um
innan ríkisstjórnarinnar hvorki í fyrra né
nú. Að þessu leyti er ekki sérfræðingum
um að kenna, heldur forsætisráðherra og
röngum forsendum sem hann lætur sér-
fræðingum í té, að spár hafa brugðist.
I öðru lagi ber forsætisráðherra fyrir sig
að ytri kringumstæður hafi breyst svo
mjög að þær séu orsök þess hvernig komið
er. Það þykir ávallt lágkúrulegt að þakka
sjálfum sér allt, þegar vel árar en kenna
öðrum um, þegar miður fer. Stjórnarliðar
geta rifjað upp, að við stjórnarandstæð-
ingar sögðum fyrir um þróun mála í gagn-
rýni okkar, í umræðum um stefnuræðu
forsætisráðherra í fyrra og þegar frá upp-
hafi þessa stjórnarsamstarfs. Þótt íslend-
ingar hafi orðið fyrir áföllum sem ber að
mæta með fullri einurð, þá er verðmæti
sjávarafurða sambærilegt við árið 1978 og
1979. Og eftir met í aflaverðmæti síðustu 2
árin ættum við að vera vel undir það búnir
að mæta erfiðleikum, en vegna rangrar
stjórnarstefnu fer víðs fjarri að svo sé.
Uppgjöf fyrir veröbólgu
Þegar fokið er í flest skjól og öll mark-
mið ríkisstjórnarinnar og fyrirheit eru að-
eins orðin tóm, er þó eitt sem hatturinn er
hengdur á. Það er, að hér sé ekki atvinnu-
leysi, gagnstætt því sem er með öðrum
þjóðum. En það er rétt að við gerum okkur
grein fyrir því, íslendingar, hvort hér sé
fjll atvinna í þess orðs réttu merkingu,
hvort vinnuafl landsmanna sé allt bundið
við arðbær störf. Og er það ríkisstjórninni
að þakka að hér eru skráðir atvinnuleys-
ingjar innan við 1%?
Því fer fjarri. Þessari sýndarmennsku er
komið í kring með geigvænlegri erlendri
og innlendri skuldasöfnun, sem auðvitað
er ekkert annað en gálgafrestur. Og inn-
takið í ræðu siðasta ræðumanns var í raun
og veru að landsmönnum var hótað at-
vinnuleysi ef þeir sættu sig ekki við lakari
lífskjör. Því miður er sú hótun ekki tilefn-
islaus. Það sýnir reynslan á þessu ári, þeg-
ar fiskveiðiflotinn hefur stöðvast bæði í
ársbyrjun og nú síðast í september og
mörg fyrirtæki riða á barmi uppgjafar og
gjaldþrots vegna þess að þeim eru ekki
sköpuð skilyrði til starfa.
Forsætisráðherra taldi að valið stæði á
milli verðbólgu og atvinnuleysis. Við
sjálfstæðismenn erum þeirrar skoðunar að
unnt sé að ráðast gegn verðbólgunni án
þess að atvinnuleysi haldi innreið sína. En
forsætisráðherra og ríkisstjórn hafa gefist
upp í baráttunni gegn verðbólgunni og
hengja hatt sinn nú á atvinnuleysisvofuna
til þess að treina líftóruna í ríkisstjórn-
inni. Við eigum hvorki að þola verðbólgu
né atvinnuleysi.
Það var ljóst við stjórnarmyndun haust-
ið 1978 þegar þáverandi vinstri stjórn var
mynduð og við stjórnarmyndunina eftir
kosningarnar 1979, þegar núverandi stjórn
var mynduð, að stjórnvöld þurftu að snú-
ast gegn verðbólgu annars vegar og
tryggja atvinnuöryggi hins vegar. Menn
höfðu búið að auknum fiskafla eftir út-
færslu fiskveiðilögsögunnar í 200 mílur
undir forystu okkar sjálfstæðismanna
1975, en sá aukni fiskafli og verðmæta-
aukning sem honum fylgdi dugði ekki
eyðsluseggjum núverandi stjórnar, heldur
þurfti og til að koma erlend skuldasöfnun í
stærri stíl en nokkru sinni áður til viðbót-
ar aukinni seðlaprentun.
Stjórnvöld gáfust ekki eingöngu upp í
baráttunni gegn verðbólgunni heldur van-
ræktu að skapa nýjum atvinnugreinum
skilyrði. Fiskifræðingar höfðu löngu varað
við því að fiskistofnar væru ofnýttir og því
ætti loðnubrestur og minnkandi þorskafli
ekki að koma stjórnvöldum á óvart. En í
stað þess að láta sér þá aðvörun að kenn-
ingu verða og hefja sókn til að nýta orku-
lindir landsins og byggja upp stóriðju og
almennan iðnað hafa núverandi stjórnvöld
í raun og veru stöðvað alla fyrri þróun í
þeim efnum.
Við hvoruga þessa stjórnarmyndun,
Ríkisstjórnin hefur
vanrækt að skapa
atvinnuvegunum
rekstrarskilyrði
1978 eða 1980, horfðust stjórnaraðilar í
augu við nauðsyn þess að berjast gegn
verðbólgunni annars vegar og tryggja
áframhaldandi hagvöxt hinsvegar. Það
vakti fyrst og fremst fyrir þeim að næla
sér í ráðherrastóla og halda völdum.
Framsóknarmenn féllu fyrir þessari
freistingu þegar eftir skemmdarverk og
galdra A-flokkanna 1978 og síðan féllu
fleiri fyrir hinu sama við stjórnarmyndun
1980.
Það er á atlra vitorði og ekkert fær dulið
lengur þá staðreynd að stjórnarmyndunin
1980 sem átti að leysa stjórnarkreppu og
bjarga virðingu Alþingis var byggð á
fyrirætlunum Alþýðubandalags og Fram-
sóknarflokks um að kljúfa Sjálfstæðis-
flokkinn. Reynslan hefur orðið sú að Al-
þýðubandalag og Framsóknarflokkur hafa
orðið fyrir vonbrigðum. Þeim hefur ekki
tekist að kljúfa Sjálfstæðisflokkinn. Það
sýndi sigurganga hans í sveitarstjórnar-
kosningunum á liðnu sumri. Sannast hefur
að sér grefur gröf þótt grafi, því að
óánægja og klofningur hafa myndast í
þessum flokkum.
Stjórnarkreppa
framlengd
Og í stað þess að núverandi ríkisstjórn
leysti 2ja mánaða stjórnarkreppu og
bjargaði sóma Alþingis eins og hún átti að
gera, hefur ríkisstjórnin framlengt stjórn-
arkreppuna um nærfellt 3 ár með upp-
hlaupum á 3 mánaða fresti og misboðið
þingræði og virðingu Alþingis jafnvel
freklegar en dæmi eru til frá dögum
danskra einvaldskonunga.
Nú er ekki heldur hægt að leyna stað-
reyndum og hinum alvarlegu viðhorfum
sem við blasa eftir tvö bestu aflaár og
mestu verðmætaöflun sem við íslendingar
höfum notið.
• Ríkisstjórnin lofaði að verðbólgan
skyldi á þessu ári verða 7—10%. Hún
verður að minnsta kosti 60% og ekkert
útlit fyrir að hún hjaðni.
• Ríkisstjórnin lofaði að tryggja gengi ís-
lensku krónunnar. En gengisfellingar
hafa verið fleiri og örari ásamt stöðugu
gengissigi þannig að dollarinn hefur
fjórfaldast í verði á tæplega þriggja ára
ferli ríkisstjórnarinnar. Núverandi rík-
isstjórn á íslandsmet í gengisfellingu og
er þá langt til jafnað.
• Ríkisstjórnin lofaði að myntbreytingu
skyldi nýta í baráttu gegn verðbólgu og
til að tryggja gengi íslensku krónunnar
en myntbreytingin hefur orðið skálka-
skjól fyrir verðhækkunum og hruni ís-
lensku krónunnar.
• Tvær síðustu ríkisstjórnir lofuðu að
tryggja kaupmátt launa, setja samning-
ana 1977 í gildi, en hafa staðið að meiri
launa- og verðbótaskerðingum en dæmi
eru til um eða samtals um 40% á síð-
ustu 4 árum meðan grunnlaun hafa
hækkað um 25%. Kaupmáttur kaup-
Geir Hallgrímsson, formaður
Sjálfstæðisflokksins
taxta er nú minni en 1978 þótt þjóðar-
tekjur séu svipaðar og verðbólgan æðir
áfram þrátt fyrir launaskerðingar.
• Ríkisstjórnir hafa sl. 4 ár hækkað
skatta um 6% af þjóðarframleiðslu eða
um allt að 1.800 millj. kr.
• Ríkisstjórnin hefur hagað svo málum að
viðskiptahalli var 5% af þjóðarfram-
leiðslu á síðasta ári og spáð er 10—11%
halla á yfirstandandi ári. Erlendar
skuldir hafa stórhækkað. Þær námu um
30% af þjóðarframleiðslu fyrir 4 árum,
en eru orðnar 45% af þjóðarframleiðslu.
Seðlabankinn spáir að innan skamms
fari þær yfir 50%. Greiðslubyrði af-
borgana og lána sem áður voru 12—13%
eru nú á yfirstandandi ári 23% og
Seðlabankinn spáir að innan skamms
muni þriðja hver króna af gjaldeyris-
tekjum okkar fara í afborganir og vexti
af erlendum lánum. Svavar Gestsson
líkir okkur við Pólverja í þessum efnum,
en þeir þurftu að biðja vestræn ríki um
sérstök skuldaskil. Ragnar Arnalds seg-
ir okkur vera sokkin á kaf í gífurlegt
skuldafen. Slíkur er vitnisburður þeirra
er á þessu bera ábyrgð.
• Ríkisstjórnin hefur hagað peningamál-
um þannig að viðskiptabankarnir
Ríkisstjórnin hefur
vanrækt að skapa
nýjum atvinnu-
greinum skilyrdi
skulda nálægt 1.000 millj. kr. í Seðla-
banka og boða nú meiri lánsfjár-
skömmtun en dæmi eru til. Ríkisstjórn-
in lofaði lækkun vaxta en þeir hafa
hækkað um nær helming á síðustu fjór-
um árum, en eru þó lægri en verðbólgan
segir til um. Fyrir liggur hjá ríkis-
stjórninni tillaga um 8% vaxtahækkun
og verðtrygging hefur farið vaxandi í
heildarútlánum með vaxandi verðbólgu
og aukið fjármagnskostnað með vax-
andi verðbólgu.
• Ríkisstjórnin hefur í raun gengið á bak
allra sinna orða, svikið öll sín loforð og
ætti þegar af þeirri ástæðu að fara frá.
Vörn gegn ofræöi
og ofstjórn
Við sjálfstæðismenn lýstum andstöðu
okkar við bráðabirgðalögin vegna þess að
við krefjumst breyttrar stjórnarstefnu. í
bráðabirgðalögunum felst kjaraskerðing
án þess að hún komi að teljandi gagni í
baráttunni gegn verðbólgunni og til lengd-
ar getur hún orðið til skaða vegna þess að
launþegar munu ekki sætta sig við sífelld-
ar kjaraskerðingar, eins og vinstri stjórna
er vandi sem Alþýðubandalagið ber höfuð-
ábyrgð á. Verðbótaskerðing um 8% 1. des-
ember styðst við þá nauðsyn að tilkostnað-
ur atvinnuvega aukist ekki en á sama tíma
hefur lengín orlofs meira en 4% tilkostn-
aðaraukningu í för með sér. Væri þá ekki
skynsamlegra að draga úr verðbótaskerð-
ingu og fresta því að taka lengra frí þar til
betur árar.
Samkvæmt þessum bráðabirgðalögum
er svo enn um aukna skattheimtu að ræða,
sem sjálfstæðismenn geta undir engum
kringumstæðum sætt sig við.
Samhliða þessum bráðabirgðalögum
voru boðaðar ýmsar aðrar ráðstafanir.
Ekkert af því sem boðað hefur verið hefur
séð dagsins ljós, en alþingismenn hljóta að
gera kröfu til þess að málin séu lögð fram
í einni heild svo að yfirsýn fáist yfir áhrif
þessara aðgerða. En ágreiningur milli
stjórnarliða veldur því að djúpt er á þess-
um málum öllum.
Allur almenningur verður ekki eingöngu
að horfast nú í augu við rýrnandi kaup-
mátt, heldur er jafnvægisleysið í efna-
hagsmálum orðið slíkt að okurlánamark-
aður er talinn þrífast með ólíkindum,
menn flýja í neðanjarðarhagkerfi vegna
skattaáþjánar og húsnæðiskreppan er slík
að húsaleiga stórhækkar. Gripið er til
styrkja- og uppbótakerfis eins og dæmin
sýna þegar fiskiskipaflotanum var komið
aftur á flot með bráðabirgðaráðstöfunum,
slætti til áramóta, en óleyst vandamál
skilin eftir fyrir og eftir þann tíma. Menn
eru óðum að hverfa marga áratugi aftur í
tímann þegar vinstrimennskan blómgaðist
á 6. áratugnum áður en viðreisnin hélt
innreið sína. Hvarvetna eru menn í vörn
gagnvart óstjórn og ofræðisvaldi ríkis-
stjórnar. Þróunin stefnir óðfluga í þá átt
sem undanfari er efnahagsskipulags aust-
antjaldsríkjanna undir forystu sósíalista.
Atvinnufyrirtæki standa höllum fæti,
fólki er fækkað eða uppsagnir liggja við.
Lánsfjárskömmtunin og verðbóiguþróunin
segja til sín með vaxandi þunga.
Fyrstu atvinnufyrirtækin, sem fórnað
verður, eru einkafyrirtæki og fyrirtæki
hlutafélaga. Samvinnufélögin haldast
nokkuð lengur uppi. Þau hafa borist á og
keypt upp einkafyrirtækin í skjóli forrétt-
inda sinna og aðgangs að lánastofnunum
meðan framsóknarmenn verma valdastól-
ana, en að þeim kemur einnig þegar
kommúnistar ná því takmarki sínu að
hremma alla atvinnustarfsemi undir hið
opinbera svo að valdhafar hafi ráð ein-
staklinga og fyrirtækja í höndum sér og
geti tryggt sér áframhaldandi völd með
sama hætti og gerist í austantjaldslöndun-
um. En hver vill uria þeim lífskjörum og
frelsissviptingu, sem þar tíðkast?
Við skulum ekki gera of lítið úr þessari
hættu og stöðva þá þróun sem nú á sér
stað í tíma. Það er full þörf að spyrna við
fótum, gerbreyta stjórnarstefnunni og
hefja nýja endurreisn.
Ríkisstjórn án
starfhæfs meirihluta
Þegar ljóst var í ágústmánuði sl., eftir
að bráðabirgðalögin voru gefin út, að ríkis-
stjórnin hafði misst starfhæfan meiri-
hluta í þinginu, samþykkti þingflokkur
Sjálfstæðisflokksins ályktun þess efnis að
kalla bæri þing saman hið fyrsta, þingið
sinnti brýnustu úrlausnarefnum s.s. kjör-
dæmamálinu, síðan yrði þing rofið, kosn-
ingar færu fram, svo að nýr þingmeirihluti
væri þess umkominn að snúa sér að lausn
þess mikla vanda sem við blasti.
Ríkisstjórnin sinnti þessari kröfu í engu.
Það er því ekki á ábyrgð Sjálfstæðisflokks-
ins að eigi vinnst tími til að snúa sér að
lausn vandamálanna. Það er alfarið á
ábyrgð núverandi ríkisstjórnar.
Bæði Svavar Gestsson og Steingrímur
Hermannsson hafa sagt að ríkisstjórnin
hefði of veika stöðu til þess að glíma við
þau alvarlegu mál sem framundan eru.
Um leið og óstarfhæf stjórn leitar eftir
lengingu lífdaga hjá stjórnarandstöðu þá
er það og viðurkenning á því að ríkis-
stjórnin hefur beðið skipbrot og ætti því
um leið að fallast á að biðjast lausnar og
nýjar kosningar fari fram hið allra fyrsta.
Krafa Sjálfstæðisflokksins er, að
ákvörðun sé tekin um að ríkisstjórnin biðj-
ist lausnar, þing verði rofið og til nýrra
kosninga boðað.
Sjálfstæðismenn telja að áður en til
kosninga sé gengið sé leitað sem víðtæk-
astrar samstöðu án tafar um lausn kjör-
dæmamálsins til þess að jafna vægi at-
kvæða. Við getum ekki sett fyrir okkur að
óæskilegra sé að kjósa á vetrarmánuðum
en á öðrum tíma ársins þar sem við meg-
um engan tíma missa til að geta snúið
okkur að lausn þeirra vandamála sem
bíða. Um leið verðum við að tryggja að
allir kjósendur til sjávar og sveita geti
neytt atkvæðisréttar síns með samgöngu-
bótum og heimild til fleiri kjördaga.
Lausnarbeiðni ríkisstjórnarinnar er
eðlileg þar sem hún hefur misst starfhæf-
an meirihluta á þingi og hefur þess vegna
ekki umboð þingsins til meiri háttar
stjórnarathafna. Það er hvorki ástæða
fyrir Sjálfstæðisflokkinn né unnt að krefja
hann um það að lengja lífdaga þeirrar
stjórnar sem svo hefur haldið á málum
sem ég að framan hef rakið.
Við sjálfstæðismenn viljum með engum
hætti taka nokkra ábyrgð á þeirri stjórn-
arstefnu og stjórnarathöfnum sem núver-
andi ríkisstjórn verður ein að axla og
standa reikningsskil gerða sinna á í næstu
kosningum. Kjósendur verða sjálfir að
kveða upp sinn dóm, þeirra er valdið og
Sjálfstæðisflokkurinn mun í þeim kosn-
ingum leggja stefnu sína undir dóm kjós-
enda og væntir stuðnings þeirra svo að
breyta megi um stjórnarstefnu.
Tilraunin til að
kljúfa Sjálfstæðis-
flokkinn farin
út um þúfur
Hvad vilja
sjálfstædismenn?
• Við viljum fyrst og fremst berjast gegn
verðbólgunni með því að lækka skatta
og draga úr ríkisumsvifum og með þeim
hætti lækka síðan vextir, fjármagns-
kostnaður, útgjöld fyrirtækja og heim-
ila.
• Við viljum að gengi íslenskrar krónu sé
raunhæft í samræmi við afkomu at-
vinnuveganna og tryggi jöfnuð í viðsk-
iptum við útlönd.
• Við viljum gera jöfnunarsjóði, sem nú-
verandi ríkisstjórn hefur tæmt og
stefnt í skuldir, raunhæft tæki til að
jafna sveiflur í afla og verðlagi. _
• Við viljum jafna skilyrði atvinnuveg-
anna en ekki stefna í þveröfuga átt í
vonlausa hít styrkja- og uppbótakerfis
eins og núverandi ríkisstjórn.
• Við viljum skapa atvinnuvegunum skil-
yrði til þess að öðlast hagnað svo að
unnt verði að endurnýja atvinnutækin,
auka framleiðslu og framleiðni og
greiða hærri laun og bæta kjör almenn-
ings í landinu.
• Við sjálfstæðismenn viljum gera at-
vinnurekendur með þessum hætti
ábyrga fyrir rekstri sínum og efla sam-
keppni og samanburð þeirra á milli
þannig að það verði hvatning til að reka
atvinnufyrirtækin á sem hagkvæmast-
an hátt.
• Við sjálfstæðismenn höfnum ríkisforsjá
og haftabúskap, en viljum leysa hugvit
og framtak einstaklinga úr læðingi.
Einstaklingsframtakið getur gert
kraftaverk sem engum skrifborðs- og
gæluverkefnastjórnum er unnt að gera
sér í hugarlund.
• Við viljum efla frjálsa samkeppni í því
skyni að lækka vöruverð og vinna bug á
verðbólgu.
• Við viljum auka og efla sparnað með því
að einstaklingar ráði sjálfir sem mest
yfir aflafé sínu og hvetja þá til þess að
leggja fram áhættuframlag til upp-
byggingar atvinnufyrirtækja enda njóti
þeir þá samskonar skattaívilnana og
annar sparnaður.
• Við viljum að sérhverri fjölskyldu verði
gert kleift að eignast og búa í eigin hús-
næði.
• Við sjálfstæðismenn viljum tryggja
þeim sem minna mega sín í lífinu öryggi
og mannsæmandi afkomu en það verður
ekki gert nema undirstaðan, atvinnu-
vegirnir í landinu og afrakstur þeirra,
sé byggð á traustum grunni.
• Við viljum að menn beri ábyrgð á orð-
um sínum og gerðum, stjórnmálamenn
jafnt og atvinnurekendur og launþega-
samtök eða önnur hagsmunasamtök.
Þrýstihópar, þótt hlutverki hafi að
gegna, mega ekki vaða uppi í þjóðfélag-
inu vegna veikleika stjórnmálamanna
sem eru á atkvæðaveiðum og láta eftir
þeim í trausti þess að allur almenningur
sem borgar brúsann taki ekki eftir því
að það er verið að hlunnfara hann.
• Við væntum þess, að kjósendur, sem
valdið hafa, geri sér grein fyrir því að
við íslendingar stöndum á örlagaríkum
tímamótum. Það skiptir máli, að hver
og einn gangi að kjörborðinu við næstu
kosningar með það eitt í huga hvers
þjóðarheill krefst og leggi sig fram um
það af ábyrgðartilfinningu að stuðla að
því að efla þjóðarhag eftir megni. Hver
og einn hefur hlutverki að gegna fremur
á Islandi en í nokkru öðru landi þar sem
við erum fámenn þjóð og um hvern ein-
stakan og framlag hans munar. Það er
okkar gæfa.
Stefnumörkun í húsnæöismálum:
80% lánsfjármögnun fyrstu
íbúðar — lánstíminn 42 ár
„Sú stefna verði lögð til grundvallar i
húsnæðismálum, að sérhverri fjölskyldu
verði gert kleift að eignast og búa í eigin
húsnæði. Til þess að ná því markmiði og
til að auka hagkvæmni í stjórn húsnæð-
ismála leggja 12 þingmenn Sjálfstæðis-
flokks til, í þingsályktunartillögu um
stefnumörkun í húsnæðismálum (1.
flutningsm. Halldór Blöndal), að eftir-
farandi aðgerðir verði framkvæmdar:
• 1. Stefnt verði að 80% lánsfjár-
mögnun fyrstu íbúðar á næstu 5 ár-
um. Á árinu 1983 láni Byggingarsjóð-
ur 25% byggingarkostnaðar staðalí-
búðar til þeirra sem byggja eða kaupa
í fyrsta sinn.
• 2. Lánstími verði lengdur í 42 ár.
Frá ákvörðun lánsfjárhæðar til út-
borgunar verði lánshlutar látnir
fylgja verðbreytingum skv. bygging-
arvísitölu.
• 3. Lán til þeirra, sem byggja eða
kaupa í fyrsta sinn, verði með hag-
stæðari lánskjörum en önnur lán.
• 4. Leitað verði eftir frjálsu sam-
starfi við lífeyrissjóði um fjármögnun
húsnæðisiána.
• 5. Framlög ríkissjóðs til Bygg-
ingarsjóðs verði ekki minni en sem
svarar einu launaskattsstigi.
• 6. Lánshlutfall í félagslegum bygg-
ingum verði 80%. Heimild skal þó til
90% lánahlutfalls við erfiðar fjár-
hagsaðstæður.
• 7. Teknir verði upp verðtryggðir,
bundnir reikningar í bönkum, sem
veiti rétt til samsvarandi frádráttar
frá tekjuskatti og skyldusparnaður-
inn og gæfu rétt til 10—15 ára láns til
íbúðarbygginga eftir 3—5 ára sparn-
að sem næmi allt að 15% af tekjum.
• 8. Sérstakt áktak verði gert í bygg-
ingu þjónustuíbúða og verndaðra
þjónustuíbúða fyrir aldraða og fatl-
aða.
• 9. Heimilaðar verði lánveitingar til
einstaklinga og félaga til byggingar
leiguíbúða.
• 10. Lög um húsaleigusamninga
verði endurskoðuð.
• 11. Komið verði til móts við aðila
Staða sparisjóða jákvæð
gagnvart Seðlabankanum
*
Utlán hafa aukizt um 60,5%, en innistæður um 52%
sem þurfa að framkvæma meiriháttar
endurnýjun eða viðgerð á íbúðarhús-
næði.
• 12. Starfsemi Húsnæðisstofnunar
verði tekin til gagngerðrar endur-
skoðunar. Tæknideild stofnunarinnar
verði lögð niður.
• 13. Kannaðar verði leiðir til að
lækka byggingarkostnað, m.a. með
lækkun aðflutningsgjalda á bygg-
ingarefni, lækkun launaskatts og að-
stöðugjalds.
• 14. Löggjöf um byggingarsam-
vinnufélög verði endurskoðuð.
í greinargerð er vitnað til þess að
mikill samdráttur hafi orðið í bygg-
ingu íbúðarhúsnæðis á vegum ein-
staklinga hin síðari árin, enda hafi
einkum ungt fólk orðið hart úti vegna
þróunar í húsnæðislánakerfinu,
tekjurýrnunar og fjármagnsskorts
Byggingarsjóðs og lóðaskorts hjá
sveitarfélögum. Nauðsynlegt sé að
bregðast, skjótt við ef ekki eigi að
stefna í alvarlega húsnæðiskreppu í
mjög nálægri framtíð.
Lausafjárstaða sparisjóða
landsins var jákvæð um 46
milljónir króna í ágústlok, en
til samanburðar var staðan
jákvæð um 53 milljónir
króna á sama tíma í fyrra.
Lausafjárstaða bankanna var
hins vegar neikvæð um 774
milljónir króna í ágústlok sl.,
eins og skýrt hefur verið frá í
Mbl.
Staða sparisjóðanna gagnvart
Seðlabankanum var hin sama,
eða jákvæð um 46 milljónir
króna í ágústlok sl., en var já-
kvæð um 53 milljónir króna á
sama tíma í fyrra.
Utlán sparisjóðanna námu um
963 milljónum króna í ágústlok
sl., en til samanburðar námu þau
um 600 milljónum króna á sama
tíma í fyrra. Útlánaaukningin
milli ára er því um 60,5%.
Heildarinnistæður í sparisjóð-
um í lok ágústmánaðar námu um
1.275 milljónum króna, en á
sama tíma í fyrra námu þær um
840 milljónum króna. Aukningin
milli ára er um 52%.
Spariinnlán jukust frá ágúst-
lokum 1981 til ágústloka 1982 úr
690 milljónum króna í um 1.073
milljónir króna, eða um 55,5%.
Bundnar innistæður sparisjóð-
anna vegna bindiskyldu voru um
354 milljónir króna í ágústlok sl.
og höfðu þá aukizt úr 231 milljón
króna á sama tíma í fyrra, eða
um 53,2%