Alþýðublaðið - 07.08.1931, Blaðsíða 2

B
ABÞÆÐUBíS AlÐIÐ
Levnisamningarnir
Jónas Jónsson og Ólafur Thórs takast hjartanlega
í hendur.
11 miljónir fcróna til bjargráða.
Fruravarp AíþýðufloKksins.
Vandasamt mál.
Fyrir FriamiS'Qiknarmönnum lá í
þingbyrjun pað vanclamál, hvort
peir ættu frekar að reyna aó
gera leynisamninga við íhaltls-
fiokkinn um framlengingu verð-
tollsins, sem með 2 til 3 millj.
kr. árliegum punga hvílir á mauð-
synjavörum verkamanna, sjó-
manna og bænda, eða hvort [>eir
ættu að haga sér eins og menn
og reyna að velta byrðum þeim,
er verðtoilurinn leggur á herðar
bænda, yfir á stórefmaimennina
í Reykjavík.
í stefnuskrá Framsókmarfiokks-
ins, sem birt er í Tímanum 6.
maí, steiuiur, að iækka skuli
„toila þá, er hvíla á nauðsynja-
vörum, en auka beina skatta“.
Og beinu skattana á að auka, að
því ier stefnuskrá Framsóknar-
flokksins heTmir, fyrst og fremst
,ymieð því að hækkia tekju- og
eigna-skatt af háum tekjum og
miklum eignurii“.
En það er sitt hvað fyrir lýð-
skrumaraflokk eins og Framsókn-
' arflokkinn, að semja stefnuskrá
fyrir k-osningar og að standa við
hana.
Erida kom það fljó-tt i Ijós,
eftir að þing var k-omið saman,
að Framsóknarforingjarnir vruu
margir þeirrar sk-oðunar, að
heppii-egra imiindi fyrir þá að
svíkja bændurna um læk-kun
toiia, fr-emur en að skapa sér
fr-ek-ari óvild stórieignamanna-nna
í Reykjavík en orðin er.
Skyndiráð í pingmönmim.
Þegar iiðinn var uni það bil
mánuður af starfstíma síðasta al-
þingis , hófu þ-eir samninga sín í
milii Frámsóknarmenn og íhalds-
m-enn að y-elta byrðunum' aftur
yfir á h-erðar alþýðunnar í staö
þess að láta þær ko-ma á stór-
tekjumennina.
Kosningarréttnrinn
þar sem ihaldið ræður iögum
og lofum.
Kosningaxrétturinn og kjör-
idæonaskipunin í Ungverjalandi er
sönn fyrirmynd fyrir Framsókn-
aríhaldið. Þar ræður ekki „höfða-
talan“. I sveitunum -eru ekki
leynil-egar k-osningar. Kosningar-
rétturinn er fyrir karimenn bund-
inn við 24 ára aldur, en engiri
k-ona fær kosningarrétt fyr en
hún -er -orðin 30 ára að aldri, á
3 börn -og hefir gengið í skóla í
4 ár. í borgunum eru leynilegar
k-osninigar, en í sveitunum ekki
— þar kýs „greifinn" að einis eða
réttara sagt k-osningar f-ara þar
fram í beyranda hljóði -og alþýð-
Fuilvíst mun það, að það v-oru
Fram-sióknarm-ennirnir, -sem áttu
frunikvæði að sanmingunum og
buð;u sv-o góð boð, að íhaldsmenn
g-engu þ-egar til siamninganna.
Á tiltölulega fáum dögum urðu
samningarnir fullg-erðir milli
þies-sara fl-okka, sem raunverulega
eru hin-ar imestu andstæður í ís-
1-enzku þjóðlíti, þó báðir séu í-
haldsfl-okkar, því annar er flokkur
t-ogariaeig-enda, störkaupmanna og
arinara stóreignamanna, en hinn
fiokkur íslienzkra bænd-a.
Leynisamningarnir verða opin-
berir.
Un-d-an farna daga hafa m-enn
tiekið eítir því, að Jónas Jónsson
h-efir verið -oft á tali í göngum
-og gluggakistum alþingis við 01-
af Thors eða Jón Þorlákss-on, eti
stundum sást Tryggvi Þórhalls-
son vera á tali við þessa menn.
Vissu menn lengi v-el ekki, hvað
bjó undir, rnema hvað m-enn visisu,
að hér v-oru einhv-erjir leynisamn-
ingar á feröinni.
„Þjóð veit, þá þrír vita,“ segir
mál-tækið. Og þó aö hinn allra
rí.kasti varnaður hafi verið la-gður
á af frumkvöðlum samninganna í
herbúðum b-eggja, að halda sem
str-angliegast leyndum samnings-
atriðunum, þá hefir þó sannast í
þetta sinn hið f-orna máltæki.
Er þá -og þ-esis að minnast, hve
óheyrilegt þ-að er, a ð- ætla að
r-eyna að hakla 1-eyndu uin
lan-gan tíma leynimakki, þar s-em
foringjar bændaflokksirts annars
v-egar hlaupa fxá st-efnuskrá snnii,
ekki missirisgamalli, og svíkja
miljóniaitollinn inn á bændur og
verkamienn, til þ-ess að þóknast
ltinuni „nýríku erfingjum Th-ors
Jen,sien“, einis og Jó-nas Jónsson
kalliaði þá fyriír k-osningarnar.
Meira.
atvinnurekandans.
Dásamlieg fyrirmynd! Væri ekki
ráðiegt fyrir Framsókiiaríhaldið
að senda sinn hluta nefndariin-nr
ar, isiem <á að „athuga“ kjör-
dæmaskipuninia, til Hortys í
Ungverjalandi til að læra?
Hafnarfjðrður.
Nýr læknir. Gísli Pálsson læknir
hefir sest að í Hafnarfirði og hefur
hann þar Iækningastofu, Sjá nánar
auglýsingu hér í blaðinu í dag.
2. Fjárðflun til atvinnubóta.
Fjár tii atvinnubóta á að sjálf-
sögöu að afla meðal þeirra, s-em
þ-að hafa helzt aflögum og dýr-
tíðin mæðir p-ers-ónulega minst
á. Einnig v-erður að afla þ-ess á
þ-ann hátt, .siem unt er að ná þvi
saman. Við þietta tv-ent er miöað
í fjáröflunartillögum frumv-arps-
ins.
Ef mieiri hluta alþingi's, — öðr-
um þingmönnum -en fulitrúura
Alþýðufliokksin-s —, er nokkur al-
vara um að ráða bætur á 'at-
vinnukreppunni. -og ef ummæli
þau, -er ýmsir þeirra hafa haft
þar um, eru annað en innantói#
orð, þá ætti frumvarpið :að v-era
orðið- að lögum og þ-au komin
til framkvæmda eigi síðar en um
næ-stu mánaðamót. Er þá svo
til ætiast, að þau gildi í 22 mán-
uði, til júnil-oka 1933. Einkas.öl-
ur þær, siem komið s-é á stofn
samkvæmt þeim, haldi þó áfram
eftir þ.ann iírna.
Fjáröflun.artillögurnar -eru þá
þessar:
Á yfirstand-andi ári verði
grei-ddur tvöfaldur tekjuskattur af
þ-eim skattskyldum tekjum, er
n-ema 5 þús. kr. eSa meiru í
Reykj-avík, 4 þús. kr. eða meiru
í öðrum kaupstöðum og 3 þús.
kr. eða meiru u-tan kaupstaðia,
Sömuleiðis sé í ár greiddur þr-e-
faldur eignaskattur af skattskyld-
um -eignum, -er nema 10 þús. kr.
-eða meiru. Viðbótartekjur þar af
til atvinnubó-t-a er áætlað að nem.j
samtals 1 m-illj. 450 þús. kr.
Því, sem tekju- -og eigna-skatt-
ur f-er árið 1932 fra-m úr 900
j)ús. kr. -og fasteignaskattur • á
Siáima ári -fram úr 280 þús, kr„
sk-al sömuleiðis v-erja samkvæm-t
þ-es-sum lögum. Er g-ert ráð fyrir,
að alþingi- siamþykki frumvörp
Alþýðufliokksin-s um tekju- og
-eignar-skatt -og um fasteign-a-
skatt, -og v-erði þau þá komin í
gildi. Er þá áætlað, að sá hluti
tekju- -og eigna-skattsin,s 1932,
siem v-arið s-é samkvæmt t)jarg-
ráðalögunium, raemi 1 mflljón kr.
-og fasteignaskattshlutinn 600 þús.
kr., -en þ-að er sá tekjuauki, s-em
v-erður af þ-esisium sköttum frá
því, siem nú er, við það að lög-
taka frumvörp Alþýðiuflokksins
þ-ar um, jafnframit því, sem af-
numinn er þá sfcattur af lág-
tekjum -og kekkaður af miðiungs-
tekjum, en féð t-ekið þar, s-em
það -er til.
Þá er stóríbúðask-attur, s-epjí
lagður s-é á, þ.ar s-em fátt fólk
býr í mjög stórum íbúðum., -og
hál-eiguskattur, s-em tekinn sé af
óhæfil-ega hárri húsaleigu. í þá
22 máriuði, sem lögunum er æ-tlað
að gil-da, er g-ert ráð fyrir að
þes-sir tv-eir sk-attar n-emi um 500
íþús. kr. íbúðir í h-úsum-, sem reist
eru eftir að lög þ-essi ganga í
gildi, séu undanþ-egn-ar stóríbúða-
skattinum.
Hinurn lögákveðna .skemtana-
skatti -sé frá 1. júlí í ár til jafn-
1-engd.ar 1933 öilum varið til at-
vinnubóta samkvæ-mt lögum þess-
um. Er áæ-tlað, að hann nemi
um 150 þús. kr. bæði áriín.
Þá er gert ráð fyrir, að frv.
Alþýðufl-okksins um einkasölu á.
tóbaki v-erði s-amþykt. T-ekjur
ihennar í li/2 ár, frá næstu ára-
móiturn til júníloka 1933, eru á-
ætl-aðar 300 þús. kr„ o-g gangi
þær -einnig til atvi-nnubótanina.
Frá næsitu mánaðamótum sé á-
f'engistol,lurin:n þrefaldaður. Gert
er ráð fyrir, að sá tollur myndí
draga úr innflutningi áf-engis, en
-að öðru óbreyttiu myndi þessi
tollhækkun þó væntanlegia nema
í 22 mánuði um 1 milljón og
300 þús. kr.
Eru þá komnar s-amtals um
5 millj. >og 300 þús. kr.
Þá er g-ert ráð fyrir, að ríkið
bjóði á þes-su ári út 3 millj.
króna happdrættislán til 10 ára.
með 3°/o vöxtum., en GO/O sé
árlega viarið til vinninga, -er skiift-
ist í ekki færri -en 1400 hluti-,
lægst 25 kr„ en hæs-t 10 þús.
kr„ -og s,é dregið um, hlu-tina
minst einu sinni á ári. Sku-lda-
bréfin hljóði á 25 kr. Jafnfraimt
sé bönnuð sala á erilendum happ-
drættismiðum -og s-kuldabréfum
annara happ-drættislána hér á
landi.
Þar meö eru k-omn-ar 8 millj-
ónir pg 300 pús. kr. til atvinnu-
bóta.
Á móti tillagi ríkisins til verk-
liegra framkvæmda eiga sv-o að
k-oim-a siamtals 3 milljónir, svo
sem síðar mun sagt v-erða.
Fjáröflun til atvinmibóffi og
annara bjargráóa er par meó
ordin 11 milljónir og 300 pús-
imdir króna.
3. Ráðstafanir til að lækba
dýrtíðina.
Jafnframit atv inn ub ótati 11 ögum
Alþýðuflokksin-s e-r í fruimvarp-
inu ákvæði um ráðsitafianir til
að lækka dýrtíðina.
Samkvæmt því er bæjarstjórn-
um í öllium kaupstöðunum heim-
ilað frá 1. okt. n. k. (til 30,.
júní 1933) að s-etjia hámark á
húsaiieigu, þó þ-annig, að tillit sé
tekíö til byggingarkiostnaðár og
kjaranna á lánum þ-eim, sem hús-
eig-endur hafa orðið að taka.
Til þ-es-s að lækka vöruverð er
ríkisistjórninni beimilt að ákveða
álagningu h-eildsala -og verzlana
iog setja hámiarksverð á þær að-
fluttar vörur, s-em- raauðsyn þykir
til bera. 1 sama skyni er bæjar-
stjórnum heimilt að t-aka í síniar
h-endur innan síns umdæmis
an þ-orir. ekki að kjósa gegn vilj-a