Morgunblaðið - 05.12.1982, Qupperneq 39
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 5. DESEMBER 1982
87
VEGI
Hefur rótað^fyrir Sinfóníu-
hljómsveit íslands í 22 ár
Halda menn aö það séu bara rótarar í poppbransanum? Þá skjátlast
þeim einfaldlega. Maður er nefndur Gunnar Þjóðólfsson, og hann hefur í
22 ár rótað græjum fyrir stærsta band landsins, Sinfóníuhljómsveit ís-
lands. Hann er nú reyndar titlaður umsjónarmaöur en ekki rótari, en
sjálfur segist hann kunna betur við að kalla sig rótara.
„Orðið „rótari" lýsir starfinu
mjög vel. Maður er að róta
hljóðfærum til og frá: upp á svið
og út af sviði, upp í bíl, út úr bíl.
Þetta er ekkert annað en rakið
rót.“
Ertu orðin rótgróinn í starf-
inu, nú ertu búinn að starfa við
þetta í 22 ár?
„Já, það kemur varla mikið rót
á mann héðan af. Enda kann ég
prýðilega við starfið. Hljóðfæra-
leikarar eru mikið sómafólk upp
til hópa og það er gaman að
vinna í félagi við þá.“
Leikurðu sjálfur á hljóðfæri?
„Nei, það geri ég ekki. Það var
fyrir tóma tilviljun að ég byrjaði
á þessu starfi á sínum tíma. Ég
var húsvörður í Háskólabíói þeg-
ar hljómsveitin var að koma sér
fyrir í húsinu. Og það gekk allt á
afturfótunum fyrstu dagana og
þá þurfti ég auðvitað að blanda
mér í málin. Þessi afskiptasemi
mín þróaðist svo út í það að ég
tók að mér umsjón með hljóð-
færunum, að stilla þeim upp og
taka saman o.s.frv. Það má segja
að ég hafi orðið innlyksa hér i
Gunnar Þjóðólfsson á útopnu við að taka saman eftir tónleika.
Háskólabíói."
Hvernig er venjulegur starfs-
dagur hjá þér? Geturðu lýst
dæmigerðum degi í lífi rótara
sinfóníuhljómsveitar?
Fyrsta verkið er að stilla upp
hljóðfærunum og nótnastöndur-
um fyrir æfingu dagsins. Það
gerum við Jón Sigurðsson, fyrr-
verandi hornleikari með hljóm-
sveitinni. Hann hefur verið í
þessu með mér undanfarin ár og
meira eftir að hann hætti að
spila með hljómsveitinni í vor
fyrir aldurs sakir. Síðan laga ég
kaffi ofan í mannskapinn, enda
er ég röskur í eldhúsinu. Seinna
um daginn tökum við svo saman.
En þetta eru nú bara föstu lið-
irnir. Sinfóníuhljómsveitin, eða
hljóðfæraleikarar úr henni,
halda talsvert af tónleikum úti
um land og eins víða á höfuð-
borgarsvæðinu, og þá flutninga
sjáum við um. Þessa dagana eru
t.d. hljómsveitarmeðlimir mikið
að spila á spítölum höfuðborgar-
innar. Svo sé ég um hljóðfæra-
flutninga í Þjóðleikhúsið og ís-
lensku óperuna, enda er þetta
meira og minna sama fólkið sem
spilar á þessum stöðum og í Há-
skólabíói. Nú, og svo hafa málið
þróast þannig að ef einhver þarf
að flytja hljóðfæri, þá er maður
kallaður til. Svo það er nóg að
gera í þessu starfi."
Er þetta ekki hörku púl?
„Það getur verið það. Við þurf-
um að vísu ekki að flytja þunga
magnara og önnur rafmagns-
tæki, eins og rótarar poppara.
En þau eru býsna þung sum
hljóðfærin sem notuð eru í sin-
fóníuhljómsveit. Það eru t.d.
kontrabassarnir, pákurnar og
harpan, svo ekki sé talað um
píanó og flygla, sem við þurfum
oft að flytja. En við Jón erum
svo sterkir að við kippum okkur
ekkert upp við að þurfa að taka á
annað slagið."
Morgunblaðiö/KOE
Ræninginn handarlausi
LAS VEGAS er draumahorg fjárhættuspilarans. þar geta menn freistað gæf-
unnar á allan mögulegan máta. Ein leiðin er sú að troöa peningi í þar til gerða
vél og heilsa henni síðan með handabandi. Hún tekur kveðjunni með því að
hringsnúa í sér innvolsinu nokkra stund. Oftast lætur hún það duga, en
einstaka sinnum gengur hún lengra og ælir klinki í skál sem fest er utan á
hana — oft með miklum harmkvælum. Þessi vél er einhenti ræninginn, sem
milljónir manna standa við daglega, bæði í Vegas og víðar.
Á íslandi hefur einhenti ræning-
inn ekki rutt sér svo mjög til rúms,
en það ber þeim mun meira á
frænda hans einum, handarlausum
algerlega. Það eru spilakassar
Rauða kross Islands, sem nú er að
finna nánast í hverri sjoppu.
Sennilega hafa flestir íslend-
ingar einhvern tíma lætt krónu í
slíkan kassa. Margir einungis til að
styrkja gott málefni, sumir til að
skemmta sér um leið og þeir
styrkja Rauða krossinn, einhverjir
kannski í gróðavon, og svo enn aðr-
ir af eintómri spilafíkn.
Herramennirnir tveir á með-
fylgjandi mynd voru að spila á
kassa í Umferðarmiðstöðinni, þeg-
ar blaðamaður og ljósmyndari
Morgunblaðsins svifu á þá og
heimtuðu mynd og skýr svör.
Þeir tóku vel í það. Það er Daniel
Kristinsson sem er að tína upp
aukavinning, glaðbeittur á svip, en
Vilmundur Þórarinsson er að setja
krónupening í raufina. Þeir hafa
báðir mikið dálæti á spilakössun-
um, og Vilmundur sagðist oft eyða
klukkutíma á dag við kassann.
Daniel sagðist láta tuttugu mínút-
ur duga.
En hvað finnst þeim svona
skemmtilegt við þetta?
„Það er spennan. Biðin á meðan
hjólið snýst. Og hringlið í krónun-
um lætur vel í eyrum þegar þær
detta, tvær og tvær í einu í skál-
ina,“ var samdóma álit þeirra.
Er hægt að græða?
„Nei, ekki þegar á heildina er lit-
ið. Og oftast tapar maður, kannski
einum of oft. En málefnið er gott
svo tapið verður ekki sárt.“
Islensk kvikmyndagerð á
undir högg að sækja
Þarna eru þeir Marteinn Sigurgeirsson, formaður stjórnar SÁK (til vinstri), og
Sveinn Andrés Sveinsson, „gamall refur úr stjórninni", að búa sig undir að
sýna kvikmynd tekna á 8 mm filmu.
Kvikmyndagerð á íslandi hefur
átt erfítt uppdráttar eins og menn
vita. Og ástæöan hefur lengi legið á
glámbekk: blankheit. Það er dýrt
fyrirta ki að gera kvikmynd og erfitt
að láta slíkt standa undir sér í
fámenninu hér. Þó hefur eitthvað
rofað til síðustu árin. fslensk kvik-
myndafyrirtæki eru orðin að veru-
leika, og íslenskar kvikmyndir ekki
lengur sjaldgæfari en geirfuglinn.
Þetta er þó enginn gróðavegur og
fátækir áhugamenn stunda iðju sína
oft af miklum vanefnum.
Árið 1978 voru stofnuð samtök
áhugamanna um kvikmyndagerð,
eða SÁK, eins og samtökin eru
skammstöfuð, og voru stofnendur
vel á annað hundrað manns. Meg-
inmarkmið þessara samtaka er að
efla kvikmyndagerð á íslandi með
ýmsum ráðum. Marteinn Sigur-
geirsson heitir núverandi formað-
ur stjórnar SÁK. Við tókum
Martein tali og báðum hann fyrst
að gera nokkra grein fyrir megin-
inntakinu í starfsemi SÁK.
„Það eru vissir fastir punktar í
starfseminni. Fyrst er kannski að
nefna að í febrúar ár hvert halda
samtökin í kvikmyndahátíð þar
sem öllum kvikmyndaáhuga-
mönnum er gefinn kostur á að
koma myndum sínum á framfæri.
Eru bestu myndirnar síðan send-
ar á kvikmyndahátíðir erlendis.
Auk þess sýnum við auðvitað er-
lendar verðlaunamyndir hér á
landi.
Þá gefa samtökin út SÁK-blað-
ið, sem kemur út á tveggja mán-
aða fresti. Er í þvi riti fjallað um
starfsemi samtakanna og birtar
greinar um eitt og annað er varð-
ar kvikmyndagerð.
Það er mikið um námskeið og
kynningarfundi í starfi samtak-
anna, og hafa margir þekktir
kikmyndagerðarmenn leiðbeint á
námskeiðum.
Loks er að geta þess að samtök-
in beita sér mjög fyrir ýmsum
hagsmunamálum kvikmynda-
áhugamanna, eins og t.d. tolla-
málum. En hinir háu tollar og
álögur sejn lagðar eru á tæki og
hráefni til kvikmyndagerðar gera
áhugamönnum hérlendis mjög
erfitt um vik. Og það er einmitt
eitt af meginverkefnum SÁK í
vetur að reyna að ráða bót á
þessu."
Hvernig er annars vetrarstarf-
seminni háttað hjá ykkur núna?
„Fyrsta námskeiðið sem við
vorum með í haust var svolítið
frábrugðið því sem við höfum áð-
ur verið með. Það var farið í und-
irstöðu myndbandsgerðar, ísfilm
heimsótt og fylgst með vinnu-
brögðum atvinnumanna. Þetta
var í október. Síðan vorum við
með hefðbundið námskeið í nóv-
ember, þar sem tekin voru fyrir
helstu undirstöðuatriði kvik-
myndagerðar, auk þess sem skoð-
aðar voru kvikmyndir eftir
áhugamenn.
Og í janúar, sunnudaginn 16.
nánar tiltekið, verða sýndar í
Norræna húsinu erlendar verð-
launamyndir. Við vonumst til að
aðsókn verði góð, eins og var í
fyrravetur á sams konar sýningu.
Dagana 19.—20. febrúar verður
svo kvikmyndahátíð samtakanna.
Síðan erum við með kynningar í
skólum, en þar er einmitt mikill
áhugi fyrir kvikmyndagerð.“
Hafiði samband við kvik-
myndaáhugafólk í öðrum lönd-
um?
„Já. Það er kvikmyndahátíð á
vegum áhugamanna um kvik-
myndir á Norðurlöndum einu
sinni á ári, og heitir hún Nordisk
Smalfilm. Þá eru sýndar bestu
myndirnar frá hverju landi og
bestu myndunum veitt verðlaun.
Það er reyndar komið að okkur
íslendingum að halda hátíðina
núna, en hún mun fara fram á
Laugarvatni dagana 21,—24. júlí.
Við búumst við mikilli þátttöku
og munum reyna að undirbúa
okkur sem best undir þessa há-
tíð.“
Hvernig er íslensk kvikmynda-
gerð í samanburði við kvikmynda-
gerð á hinum Norðurlöndunum?
„íslenskar kvikmyndir hafa
hlotið verðlaun á þessari hátíð.
En við stöndum mikið verr að vígi
en frændur okkar á hinum Norð-
urlöndunum, þar sem fram-
leiðslukostnaður er talsvert meiri
hér. Bæði þess vegna og eins
vegna fámennisins eigum við ekki
nærri því eins mikið af frambæri-
legum kvikmyndum. íslensk kvik-
myndagerð á undir högg að sækja.
Svo virðist sem áhuginn sé
einna mestur í Svíþjóð og Finnl-
andi enda eru yfirleitt sænskar og
finnskar myndir í verðlaunasæt-
um á kvikmyndahátíðum.“