Morgunblaðið - 21.12.1982, Blaðsíða 6
54 MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 21. DESEMBER 1982
Gerður Kristinsdóttir og Kristján Sigurðsson ásamt börnum sínum, Júlíusi og Hlyni. Heimilishundurinn heitir Táta.
— og ný búgrein
Kristján Sigurðsson í nýja hænsnahúsinu.
Ba-jum, 25. október.
ÞEGAR komið er utan að Snæ-
fjallaströndinni, heim Ármúla-
melana, sem svo er kallað, og heim
á hvarfið, blasa þar bæjar- og pen-
ingshús á Ármúla við auga manns
nýmáluð og vinaleg, og þar sem
þar nú nýtt mannlíf um garða
gengur, virkar það á tilfinninguna
sem sól rísi í suðri, eftir þá ein-
manakennd sem á hugann leitað
hefur þá mannfólk allt fluttist
þaðan fyrir hálfu öðru ári síðan,
og dauðakyrrð ríkti, sem áður var
mannlíf fagurt og vinir i hlaði,
sem hverjum í stofu boðið var,
sem þar að garði bar.
Það er staðarlegt á Ármúla og
rómantísk fegurð þar við auga
blasir á sólgylltum sumardegi, þá
kvöldsólin í hafið sígur undir
spegilsléttan hafflötinn í útnorðri
og Djúpið sínu fegursta skartar í
öllum sínum mikilleik, en útsýnið
þaðan annað það mesta um Djúpið
hér af byggðum bólum að vera.
Þarna var í sumar eitt stórhýsi
mikið byggt frá grunni, sem nýja
búgrein skal hýsa, með öllum þeim
fullkomna tæknibúnaði, sem til-
heyra má slíkri starfsemi, þ.e. um
5000 varphænum og holdakjúkl-
ingum, sem hér um slóðir telja
verður til stórbúskapar í þeirri
grein.
Á sl. vori settust að á Ármúla
ung og dugmikil hjón, þau Krist-
ján Sigurðsson, og kona hans
Gerður Krstinsdóttir. Skrapp ég
nýverið í heimsókn til þeirra að
spjalla við þau, og fer það samtal
okkar um tilveru daganna í stór-
um dráttum hér á eftir.
— Hvaðan ert þú, Gerður, upp-
runnin á landi hér, komin alla leið
hér til fastrar bólsetu inní ísafjarð-
ardjúp?
„Ég er fædd og uppalin á Djúpa-
vogi og kynntist manni mínum
Kristjáni þar, er hann þá starfaði
hjá Kaupfélagi Berufjarðar."
— I»ú ert, Kristján, veit ég fædd-
ur og uppalinn í Hnífsdal. Hvað
dreif svo á daga þína, að alla leið
fórst austur á Berufjörð, voru það
bara forlögin að fá þér konu?
„Já, ég er fæddur og uppalinn í
Hnífsdal, en fór 17 ára gamall til
Keflavíkur, og byrjaði að vinna
þar hjá Kaupfélagi Keflavíkur.
Þar var þá kaupfélagsstjóri Gunn-
ar Sveinsson, ungur og ötull mað-
ur, svo sem hann á kyn til, ættað-
ur úr Skutulsfirði, bróðir Guð-
mundar Sveinssonar, netagerð-
armeistara á ísafirði. Þetta eru
hörkuduglegir bræður, synir
Sveins heitins Guðmundssonar á
Góustöðum í Skutulsfirði. Þaðan
fór ég til Djúpavogs og starfaði
þar hjá Kaupfélagi Berufjarðar og
náði þar í mína ágætu konu, en fór
svo til Noregs á samvinnuskóla
þar, og var þar í eitt ár.“
— Kennur kannski samvinnublóð
í æðum þínum?
„Ekki beinlínis samvinnublóð,
en þegar ég kom frá námi í Noregi
1962 tók ég við kaupfélagsstjóra-
stöðunni á Eskifirði til ársins 1970
að ég gerist þá útgerðarStjóri fyrir
togaraútgerðinni á Eskifirði til
1974 að við hjón flytjumst til ísa-
fjarðar."
— Nú flyst þú, Gerður, til Isa-
fjarðar 1974 á annað algerlega
ókunnugt iandshorn. Hvernig fund-
ust þér umskiptin?
„Eg hef alls staðar unað mér
vel, hvar sem verið hefi. Var þar
húsmóðir á mínu heimili, og sinnti
þá oft um hænsnabú í Hnífsdai,
sem maður minn og bræður hans
stofnsettu þar og ráku þar til í vor
að við fluttumst hingað."
— Nú flyst þú, Kristján, heim til
föðurhúsa þinna, ef svo má nær
kalla, eftir 20 ára fjarveru í leit að fé
og frama, sem þú svo sannarlega
fundið hefur. Hvað kom til?
„Bæði var nú það, að átthagarn-
ir toga mann til sín, sem og þá
annað hitt, að rækjuverksmiðja
föður míns og bræðra í Hnífsdal
var þá stofnsett, og fór þá inn í
þann rekstur og fór að starfa við
það. (Innskot spyrjanda: sem
segja má að blómstrað hafi). Ja,
svona gengið ekki slakar en geng-
ur og gerist, en ég kunni hag mín-
um vel á Austurlandi. En verkefni
mín heima toguðu til sín og 1976
keyptum við Smjörlíkisgerð ísa-
fjarðar og starfræktum hana
nokkur ár, og stofnsettum einnig
hænsnabúið Eggver, sem við
starfrækt höfum þar til í vor að
við fluttum hingað, og seldum það
þá til að geta komið þessu fyrir-
tæki upp hér.“
— En uppúr þessu öllu saman
byrjið þið svo bræður verzlun á ísa-
firði í samkeppni við Kaupfélagið.
Átti það nú ekki að vera til að koll-
varpa kaupfélaginu og gaf rækju-
verksmiðjan svona mikið af sér til
að fara úti verzlunarbransa.
„Kveikjan að verzlun á ísafirði
var einfaldlega sú, að það var
varla hægt að segja að það fengist
þar fyrir sig að éta. Verzlun var
þar í algeru lágmarki og öldudal
sem ekki virtist möguleiki á að yf-
irstíga, en á engan háttgert til að
kollvarpa Kaupfélagi Isfirðinga,
þótt e.t.v. segja megi að enginn sé
annars bróðir í leik, eftir að útí
slaginn er komið, enda hefur
kaupfélagið náð sér á strik síðustu
ár, þótt Ljónið væri í fullum
gangi. Fólk bara pantaði vörur í
póstkröfu frá Reykjavík í tug-
milljónatali um margra ára skeið.
Fólk fékk ekki skó á fæturna
hvorki fyrir börn né fullorðna um
áraraðir nema panta það úr
Reykjavík, og ekki einn einasti
maður til í bænum, sem gat gert
við skó eða bætt gat á stígvéli, þar
til Ljónið tók þessa hluti að sér.
Þá voru húsgögn og aðrir heimil-
ishlutir einnig pantaðir og keyptir
í Reykjavík í tonnatali, svo sem
engin verulegur kaupstaður væri
til í höfuðstað Vestfjarða.
En rækjuverksmiðjan lagði
aldrei fé til í verzlun okkar
bræðra. — Þetta var smátt byrjað
í litlu leiguhúsnæði sem starfrækt
var í tvö ár eitt sér þar til vöru-
markaðurinn var síðan byggður
inni í Firði, í viðbót við verzlun
okkar í bænum, þar sem risið
hafði upp nærri því annar eins
bær og gamli bærinn var, og engin
hola þar af verzlun til staðar fyrir
íbúa þeirrar stækkandi byggðar.
Við þræluðumst í þessu nætur og
daga og lögðum allar okkar eigur
að veði fyrir þessu fyrirtæki."
— Fyrst við erum að tala um
verzlun, Kristján, þá langar mig að
spyrja þig: Hvað veldur því að annað
eins blómaskeið sem hér var um
langan aldur í verzlun á ísafirði,
hefði mátt heita lagst niður í seinni
tíð. Ég ætlaði fyrir tveimur árum að
fá mér spariföt, er ég var þar í kaup-
stað. Jú, ég taldi 20 jakkaföt á ránni
í aðalherrafataverzlun bæjarins, allt
úrvalið sem til var, en ég var bara
annaðhvort of lítill í nokkuð af þess-
um fatnaði, eða þá alltof stór í hitt.
Hvað veldur?
„Þetta er ekki takmarkað við
ísafjörð. Þetta er allsstaðar svona,
minnsta kosti útá landsbyggðinni.
Það sem skeði er það, að verzlun
er ekki hægt að reka með neinum
ábata, því grundvellinum er al-
gerlega kippt undan starfseminni.
Það kostar sífellt aukið fjármagn
og alltof dýrt fjármagn. Verðlags-
reglurnar voru verzluninni í mik-
inn óhag. Óréttlát og röng verð-
lagsákvæði reka til þess að vör-
urnar eru seldar langt undir
raungildi, og naglapakki sem kost-
ar 500 kr. í dag er kannski kominn
í 1000 kr. á morgun, og fjár-
magnskostnaður í þessu sem öðru
komin langt úr hófi.“
— Nú flyst þú Gerður, hér inn í
fámenni sveitalífsins, hvernig líst
þér á kringumstæðurnar?
„Ég er ekkert bangin við að
flytja um set og setjast að í
ókkunri byggð. Eg bind miklar
framtíðarvonir við þennan nýja
stað. Uni vel hag mínum og þetta
er eitt hið skemmtilegasta sumar
sem ég hefi lifað og kvíði engu um
einmanakennd né annmörkum.
Hingað hafa margir gestir og
gangandi komið í sumar, bæði sem
þekktu til hér áður frá fyrri ábú-
endum, sem og okkar fólk. Ég
labba hérna upp í Múlann í sól og
blíðu og við mér blasir hin drott-
inlega dýrð, útsýnið yfir Djúpið og
heillandi gróðurangan úr jörðu,
skógarkjarrið, og berjalyng og síð-
ast en ekki síst sú friðsæia kyrrð
sem hér ríkir."
— En Kristján, hvað kom til að
þú í veldi verzlunar og það stórverzl-
unar og útgerðar þar sem allir græða
á öllum, ákveður að flytjast hér uppí
afskekta sveit?
„Þegar maður er á kafi í bransa,
sér maður eins og í hyllingum ró-
legra lif. Sér fyrir sér landslag og
vissa hluti sem maður hefur ekki
áður notið. Og það sem gerði þetta
kleift var að við höfðum sett upp
hænsnabú í Hnífsdal. Var hugur-
inn bundinn við það sama. Og ef
maður ætlar að njóta þess sem
jörðin býður, þýðir ekkert annað
en að einbeita sér að því sjálfur og
reka það með eigin hendi og huga.
Eigum jörðina saman, systkinin,
en fyrst og fremst fyrir sjálfan
mig og ég er löngu búinn að ýja að
þvi, að setjast að í sveit þar sem
hin rómantíska fegurð og rósemi
heillar hugann."
— En að síðustu Kristján, hvað
kostar aö setja á stofn svona
hænsnabú sem þú ert að reisa hér?
„Það kostar um 2 milljónir."
Að loknu þessu spjalli keyrir
Kristján inní Reykjanes með börn
sín, 2 drengi í skólann, en 6 börn
eiga þau hjón, og eru 3 þau yngstu
heima. — Við þökkum þeim hjón-
um góða kynningu og ágætar við-
tökur — bjóðum þau velkomin í
sveitina og óskum þeim alls vel-
farnaðar.
Jens í Kaldalóni
Ármúli
Ljósm. Morgunblaðið/Úlfar.
Nýtt fólk að Ármúla
ísafjarðardjúp: