Morgunblaðið - 21.12.1982, Page 14

62
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 21. DESEMBER 1982
Gálgahúmor
af bestu sort
Kvikmyndir
ÓlafurM. Jóhannesson
JÓLAMYND STJÖRNUBÍÓS
STIR CRAZY
Tónlist: Tom Scott.
Handrit: Bruce Jay Friedman.
Kvikmyndun: Fred Schuler.
Leikstjóri: Sidney Poitier.
Ég held að finnist ekki betri
mixtúra við skammdegissleni en
létt gamanmynd. Þegar snjó-
fjúkið sleikir gangstéttir og
götuljósin sjá vart útúr kófinu,
vill stundum formyrkvast sál-
artetrið. Nóbelsskáldið segist
líta á Don Kíkóta þegar þannig
stendur á og birti þá venjulega á
augabragði. Hins vegar hefir
Nóbelsskáldið marglýst yfir að
hann sofni venjulega á bíó.
Þessu er þveröfugt farið með
undirritaðan. Þegar skammdeg-
isfjúkið er farið að næða um inn-
ra eyrað dugir honum lítt að líta
í klassísk skemmtiverk en hins
vegar hefir bíóferð sjaldan
brugðist. Jólamynd Stjörnubíós
sem hefir hlotið nafnið „Snar-
geggjað" (telst víst þýðing á
„Stir Crazy") er ein þessara
mynda sem kitlar hæfilega hlát-
urtaugarnar og feykir þar með á
brott skammdegismyrkrinu.
Myndin segir frá ferð tveggja
innfæddra New York-búa Skip
Donahue (Gene Wilder) og
Harry Monroe (Richard Pryor)
til gullstrandarinnar í vestri,
nánar tiltekið til Kaliforníu. Er
síðan lýst óförum þessara
manna í gósenlandinu. Það er
annars merkilegt til þess að
hugsa hve margar bandarískar
myndir fjalla um áþekkt efni.
Manni virðist stundum sem
flestir austurstrandarbúar eigi
sér þann draum heitastan að
komast til Kaliforníu og lepja
þar hamingjuna úr skel án
minnstu fyrirhafnar. Ef til vill
eru bandarískir handritshöfund-
ar að deila hér almennt á lífs-
blekkinguna og þar með á amer-
íska drauminn sem Pitzgerald
hefir ef til vill gert hvað best skil
Skip Donahue (Gene Wilder) spýtir á fangavhrft.
í „The Great Gatsby".
Ég veit annars ekki hvort
„Stir Crazy" telst ádeilumynd en
þó má lesa útúr textanum ýmis-
legt. Til dæmis þegar þeir félag-
ar Donahue og Monroe eru
komnir í fangelsi í gósenlandinu
alsaklausir og uppgötva þar að
fangelsisstjórinn stelur
miskunnarlaust af föngunum
réttmætum gróða þeirra af ár-
legri „ródeókeppni". Þegar þetta
berst í tal verður nærstöddum
fanga að orði: Svona gerðist ekki
í fangelsi sem ég gisti í Texas.
Þar var alltaf komið heiðarlega
fram við mann en hérna í Kali-
forníu ... „Við íslendingar sem
berjum vikulega augum Dallas
höldum stundum að Texas sé
eitthvert spillingarfen en í aug-
um þeirra sem gista Kaliforníu
er það tákn heiðarleika í það
minnsta heiðarlegrar fram-
komu. Enda segja menn gjarnan
í Kaliforníu að munurinn á kali-
fornískum lögfræðingi og starfs-
félaga hans í Texas sé sá að hinn
fyrrnefndi féfletti þig brosandi
og hverfi svo en sá síðarnefndi
gefi þér á kjaftinn líki honum
ekki við þig. Það er nú ekki alveg
víst að þessi lýsing eigi sér stoð í
veruleikanum en samt finnst
mér hún eiga við um þær persón-
ur sem koma fram í „Stir Crazy".
New York-búarnir Donahue og
Monroe voru þrátt fyrir allt ekk-
ert annað en bláeyg pelabörn í
samanburði við hinn slóttuga
glæpalýð Kaliforníufylkis. Þeir
félagar skelltu hurðum ef þeim
sýndist svo enda var brátt skellt
að baki þeirra stálhurð.
Handrit þessarar myndar
annaðist Bruce Jay Friedman og
leikstjórn Sidney Poitier, tel ég
þá félaga geta unað bærilega við
árangurinn, í það minnsta varð
undirritaður steinhissa þegar
hann kom út úr bíóinu og mætti
ísköldum vindsveip; honum hafði
nefnilega fundist hann staddur
undir hinni kalifornísku sól sem
skín að því er virðist endalaust.
Sú blekking varði ekki lengi því
á leiðinni fram hjá bíóinu rak ég
augun í stærðar ljósmynd sem
hengd var á búðarglugga. Sýnd-
ist mér þar kominn geimálfurinn
E.T., en við nánari athugun
reyndist þetta vera mynd af litlu
barni. Það var næstum líkama-
laust aðeins höfuðkúpan hélt
sinni eðlilegu stærð. Éinhvern-
veginn fannst mér eins og stór
svört augu barnsins horfðu á
mig. Ég staðnæmdist sekúndu-
brot og horfði á móti og sú ís-
kalda hugsun heltók mig að
kannski væri þetta litla saklausa
barn dáið á þessari stundu úr
hungri. Og svo velta menn því
fyrir sér hvort þeir eigi að hafa
aliönd, hamborgarhrygg, kalkún,
rjúpur, hangikjöt, hreindýrakjöt
eða aligæs í jólamatinn.
Eldfæri H.C. Ander-
sen í söngleik Gylfa
ui.dky.hin
plotur I
Gylfi Ægisson hefur löngum
búið við gott hjartalag og það
endurspeglast í lögum hans.
Sama er að segja um nýjasta
uppátæki hans, að semja eins
konar söngleik fyrir börn úr
vinsælum gömlum ævintýrum. Á
nýútkominni plötu, Eldfærin
tekur hann söguþráðinn úr
ævintýrum H.C. Andersen og
með því að afla fanga í söguna
Eldfærin, breytir hann þessu
gróna ævintýri í söngleik með
textum sem hann hefur samið og
nýjum lögum við þá.
Gylfi fer skemmtilega með
þetta ævintýri á þennan hátt og
víst er að krakkar hafa gaman
af, en því er ekki að neita að
textinn í söngleiknum er ekki
svipur hjá sjón miðað við texta
skáldsins þar sem málið fær að
njóta sín og streyma fram eins
og bergtær lind. En söngleikur-
inn er allt annað og gefur
skemmtilega stund þótt hann
muni ekki lifa af eins og sagan
sjálf.
Annrs væri það vel til fallið
hjá íslenzkum hljómplötuútgef-
endum að sinna meira vönduðu
íslenzku efni fyrir börn. Það er
til urmull af því, sígildu efni,
eins og til dæmis jólasveinavís-
um Jóhannesar, eða sögum
Sveinbjarnar Sveinssonar.
./V:
í Eldfærasöngleiknum eru 12
lög með textum Gylfa, Her-
göngulagið, Ég heppinn var að
hitta þig, Nú er ég ríkur, Á þjóð-
veginum, Hér sit ég einn og lú-
inn, Enn er ég ríkur, Söngur
kóngsdóttur, Söngur kóngs og
drottningar, Ég á varla orð,
Draumur kóngsdóttur, Komdu
kóngur hér fljótt, í fangelsinu.
Tíu leikarar koma við sögu. Dát-
ann leikur Júlíus Brjánsson,
sögumann og kóng leikur Her-
mann Gunnarsson, Gylfi Ægis-
son leikur Nornina og minnsta
hundinn, Ingibjörg Björnsdóttir
leikur kóngsdótturina, Drottn-
inguna leikur Guðmunda Rúna
Júlíusson, Júlíus Freyr Guð-
mundsson leikur lítinn dreng, G.
Rúnar Júlíusson leikur vörð og
Júlíus Baldursson leikur stóra
hundinn.
Leikarar í söngleiknum skila
hlut sínum af einlægni og innlif-
un og gamansemin ræður ferð-
inni í stíl Gylfa.
Tulipanar setja
hátíðablæ á heimilið
Fást í blómaverslunum
um land allt.
Blómamiðstöðin hf.
Tvær smábarnabækur frá Björk
Bókaútgáfan Björk hefur sent
frá sér 2 barnabækur í safninu
Skemmtilegu smábarnabækurnar,
sem hafa verið sígildar barnabæk-
ur í áratugi. Bækur þessar eru:
Dísa litla, endursögð úr dönsku
af Stefáni Júlíussyni rithöfundi og
kemur nú út í fyrsta sinn. Hún er
13. bókin í safninu. Dísa litla er
prentuð í 4 litum, bráðskemmtileg
og mjög vel til hennar vandað.
Bókin er unnin í Prentsmiðjunni
Odda hf.
Kata er 10. bókin í þessum
flokki í þýðingu Vilbergs Júlíus-
sonar skólastjóra. Hún hefur kom-
ið út áður, en verið ófáanleg í
mörg ár. Hún er einnig prentuð í
litum í Prentverki Akraness hf.
Aðrar bækur í þessum bóka-
flokki heita: Bangsi litli, Benni og
Bára, Bláa kannan, Græni hattur-
inn, Láki, Leikföngin hans bangsa
litla, Skoppa, Stubbur, Stúfur,
Svarta kisa og Tralli.