Morgunblaðið - 23.04.1983, Blaðsíða 20

60
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 23. APRÍL 1983
Hér sjást knaparnir Lis Hartl og
Bent Jensen á fallegum hreinrækt-
uðum, arabískum hestum. Lis Hartl
er vel þekkt hestakona í Danmörku,
vann m.a. silfurverðlaun á OL-
leikunum fyrir mörgum árum. Sem
barn fékk hún lömunarveiki og á
erfitt með gang nema með hækjum.
Hún fær hjálp við að komast á bak,
en þegar hún situr í söðlinum eru
ekki margir sem geta hrósað sér
fyrir að vera betri knapar. Þegar
hún var spurð hvort hún heföi nokk-
um tíma setið íslcnskan hest, svar-
aði hún. „Ó, já, þegar ég var barn. A
aðeins einni klukkustund fleygði
hann mér að minnsta kosti átta
sinnum af baki! Síðan hef ég ekki
reynt!“
komið til íslands og á þar marga
góða vini með sama áhugamál.
Svo er um marga aðra meðlimi
sambands okkar. Ég hef mikinn
áhuga á íslandi og íslendingum og
svo er um marga hér. Þó langt sé
um liðið, get ég nefnt, að þegar
fslendingar áttu í þorskastríði við
Englendinga, gengu meðlimir
dansk-íslenska hestasambandsins
með límmiða í barminum, þar sem
lýst var yfir stuðningi við út-
færslu landhelginnar!" segir John
Hansen.
Tölt
Dansk Islandsheste Forening
var stofnað 1968. Sambandið hef-
ur eftirlit með allri ræktun og
uppeldi á íslenskum hestum í
Danmörku. Öll þau lönd í Vestur-
Evrópu, þar sem eru starfandi
hestafélög, eru meðlimir aðal-
sambands evrópskra hestafélaga
og sem eingöngu hafa með ís-
lenska hesta að gera. Dansk-
íslenska hestasambandið gefur út
félagsblað og hvað á slíkt blað að
heita annað en „Tölt“? Blaðið
kemur út sex sinnum á ári og rit-
stjóri þess er Gunnar Jónsson.
Gunnar er fæddur á íslandi, en
fluttist með foreldrum sínum til
Danmörku aðeins fimm ára gam-
all, svo hann telur sig meiri Dana
en íslending. Hann heldur þó móð-
urmálinu vel við. Sérstakur sölu-
listi er i félagsblaðinu, svo og allar
upplýsingar um íslensk nöfn og
heiti, smásögur frá hestum og
hestamannamótum og auglýs-
ingar frá hinum mörgu hesta-
klúbbum, sem auðvitað bera ís-
lensk nöfn eins og Faxi, Toppur,
Jökull, Jarpur og svo framvegis.
Klúbbar þessir halda uppi fjörugri
starfsemi og fyrir utan regluleg
hestamót og keppnir, eru haldin
fjölmörg samkvæmi, myndakvöld
og margt annað. „Tölt“ er gefið út
í Danmörku en er einnig félags-
blað fyrir íslensk hestafélög bæði í
Noregi og Svíþjóð.
Á hestasýningunni í Kaup-
mannahöfn nýlega vöktu hinir
átta íslensku hestar verðskuldaða
athygli áhorfenda. Þeir voru orðn-
ir þreyttir að sjá stóra, hreinrækt-
aða arabíska hesta leika listir sín-
ar og klöppuðu af aðdáun við að
sjá þessa lilu, sterku hesta hlaupa
um í skipulögðum röðum og leika
listir sínar. Einn af klárunum var
mjög líflegur, prjónaði og hneggj-
aði hátt, svo knapinn átti fullt í
fangi með hann. Knapinn, ungur
Dani, var spurður hvernig honum
tækist að fá klárinn til að gera
þetta á hverri sýningu, en þær
voru margar daglega. Hann svar-
aði að það væri svo sannarlega
ekkert sem hann ákvæði. „Það er
hesturinn sjálfur sem er svo glað-
ur þegar hann má spretta úr spori
að ég ræð varla við hann,“ sagði
knapinn.
Já, Danir eru mjög hrifnir af
litla fallega hestinum okkar, enda
segja þeir: „Við getum rólegir gef-
ið börnum okkar íslenskan hest.
Þau vaxa ekki frá honum, þau
vaxa með honum!"
Að síðustu má nefna, að búist er
við að um fimmtíu þúsund hestar
séu á íslandi í dag, en lauslega
reiknað, er áætlað að um þrjátíu
til fjörutíu þúsund íslenskir hest-
ar séu í Vestur-Evrópu.
Danir elska
íslenska
hesta
— og eiga nú liðlega 5.000
Texti og myndir: Guðný Bergsdóttir
Hinir mörgu hestaklúbbar inn-
an dansk-íslensku samtakanna
halda fjölmörg hestamót árlega og
svo er keppt í mörgum greinum.
„Þetta er sport fyrir alla fjöl-
skylduna. Ég get líka nefnt, að
margir meðlimir okkar fjölmenna
á hestamannamót á íslandi, til
dæmis fóru um tvö hundruð
danskir hestaeigendur á lands-
mótið á Vindheimamelum sl.
sumar," segir John.
„Danskir eigendur íslenskra
hesta verða fljótt alteknir áhuga á
öllu sem að heimkynnum þessa
fallega hests lýtur. Þau menning-
arlegu áhrif, sem þessi litli hestur
hefur komið á á milli íslendinga
og Dana, eru ótrúlega mikil. Eg
hef til dæmis mörgum sinnum
Þessi fallegi hestur heitir Nighttimes Playboy og knapinn er N.K. Hansen.
Velskir fjallasmáhestar drógu kerru með tveim fjörugum náungum.
íslenski hesturinn á sér bæði stóran og tryggan aðdáendaskara,
ekki aðeins hér á landi, heldur og einnig í mörgum löndum Evrópu
og þótt lengra væri leitað. Þúsundir hesta hafa verið seldar úr landi
og víða erlendis fer fram ræktun og uppeldi á alíslenskum hestum.
í dag er það ekki á allra færi að
kaupa og flytja hesta frá ísiandi.
Bæði er að góðir hestar eru dýrir
og svo er flutningskostnaðurinn
geysihár. Það er því ekki óalgengt
víða erlendis, að áhugamenn um
íslenska hesta verði sér úti um
góðar hryssur og hross, og ala síð-
an upp hesta og selja. Þar með
tekst þeim að halda verðinu við-
ráðanlegu og því er það á margra
færi í dag að kaupa sér íslenska
hesta, sem fæddir eru á erlendri
grund.
í flestum löndum Evrópu eru
starfrækt hestafélög, sem aðeins
hafa með íslenska hesta að gera. I
nágrannalöndum okkar, Noregi,
Svíþjóð og Danmörku, eru þessi
hestafélög ótrúlega mörg. í Dan-
mörku einni munu t.d. vera um
fimm þúsund íslenskir hestar, en
sennilegast eru þeir enn fleiri.
Nýlega var haldin stór hesta-
sýning í Kaupmannahöfn á öllum
tegundum hesta og þar vakti ís-
lenski hesturinn verðskuldaða at-
hygli. Formaður dansk-íslenska
hestamannasambandsins er John
Hansen og við ræddum lítillega
við hann.
Mikill áhugi
„Það er erfitt að segja til um
hve margir félagar eru í dansk-
íslenska hestamannasambandinu.
Við höfum rétt rúmlega eitt þús-
und skrásetta meðlimi, en hins
vegar tekur einn skrásettur með-
limur alla fjölskylduna með, svo í
raun erum við miklu fleiri eða
kannski rúmlega þrjú þúsund ef
við tökum alla klúbba með,“ segir
John Hansen. Og hann bætir við,
að hér sé nær eingöngu um Dani
að ræða, aðeins um fimmtíu ís-
lendingar munu vera í samband-
inu.
„Það er mjög algengt að menn
eigi fleiri en einn hest, fimm eða
sex hestar er til dæmis algengt að
menn eigi. Ég á sjálfur aðeins
fjórtán hesta núna, mest hef ég
átt tuttugu í einu. Meðlimir sam-
bandsins eiga eitthvað um fimm
þúsund alíslenska hesta," segir
hann.
íslensk nöfn
Langflestir hestanna eru fæddir
á danskri grund, en þó munu
nokkrir fæddir á gamla Fróni.
Danska hestamannasambandið
hefur mjög ákveðnar reglur í sam-
bandi við nöfn á þessum íslensku
hestum sínum, svo og öll heiti og
litalýsingar. Allir eiga hestarnir
að heita íslenskum nöfnum. Sam-
bandið hefur t.d. gefið út lítinn
bækling með íslenskum hesta-
nöfnum, þó eru þau þýdd á
dönsku, svo eigandinn viti hvað
nafnið þýðir, en íslenska nafnið er
þó notað í daglegu máli. Dönum er
bæði kennt að stafa nöfnin og bera
þau rétt fram.
Þá vita allir danskir eigendur
íslenska hesta í Danmörku, hvað
talað er um þegar sagt er leirljós,
mósóttur, vindóttur, leirvindóttur,
jarpur, bleikmóálóttur, skjóttur
og svo framvegis. Að vísu myndi
okkur íslendingum stundum finn-
ast framburðurinn skrítinn, en
það gerir ekkert til.
John Hansen kvað það leitt hve
íslenskir hestar væru orðnir dýrir
og þá sérstaklega þegar flytja á þá
frá íslandi. „Það kostar um tuti-
ugu þúsund danskar krónur að
kaupa hest á íslandi og flytja
hann hingað. Hér í Danmörku get-
um við hins vegar keypt tiltölu-
lega góðan reiðhest fyrir tíu til
fimmtán þúsund danskar krónur,"
segir hann.
Sterk tengsl
Jóhn Hansen segir að áhugi
fyrir íslenska hestinum fari stöð-
ugt vaxandi í Danmörku, og að
það bætist stöðugt nýir meðlimir
við í dansk-íslenska hestamanna-
sambandið. „Þegar menn hafa
einu sinni setið þennan fallega
hest, vilja þeir helst eignast einn
eða fleiri sem allra fyrst."
Þetta kallast „trjka-akstur", fimm hestar og einn knapi.