Morgunblaðið - 30.04.1983, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 30. APRÍL 1983
Sænska rannsóknanefndin:
Kafbátaferðirnar undirbúningur
hernaðaraðgerða gegn Svíþjóð
Kafbátanefndin sæn.ska sem birti
skýrslu sína á þriðjudag telur líkleg-
ast, að með því að brjóta gegn
sænsku fullveldi með kafbátum séu
Sovétmenn að framkvæma undir-
búningsþátt í hernaðarlegri áætlun.
Og það sé þar með einnig hugsan-
legt að um sé að ræða heræfingar á
friðartímum og tilraunir með ný
tæki innan ramma slíkrar áætlunar.
I skýrslunni eru birtar myndir af
hafsbotni sem sína beltaför og
merki eftir kafbát sem hvflt hefur
á kili. Förin eru eftir dvergkafbáta
en kafbátur af venjulegri stærð
hefur lagst á botninn. Þá sýna för-
in að um tvær gerðir dvergkafbáta
hefur verið að ræða, annars á vegar
flatbotna á beltum og hins vegar
með styrktan kjöl knúinn áfram
með tveimur öflugum skrúfum.
Rannsóknir sérfræðinga á belta-
förunum á hafsbotni hafa leitt til
þeirrar niðurstöðu, að maður eða
menn séu um borð í dvergkafbát-
unum og þeir geti farið jafnt aftur
á bak sem áfram. Ályktunin um að
mannshönd stýri ferðum dverkaf-
bátanna er dregin af þvi, að förin
eftir þá liggja í kringjum kletta á
botninum. Dvergkafbátarnir eiga
mjög auðvelt með að leynast og
geta haldið sig á litlu dýpi ef þörf
krefur, þannig að það er einstak-
lega erfitt að finna þá og granda
þeim.
í skýrslu sænsku kafbátanefnd-
arinnar er dregin upp mynd af því
sem líklega gerðist í Horsfirði í
oktober 1982. Nefndin telur, að þau
atvik sem þar gerðust hafi átt ræt-
ur að rekja til samræmdra aðgerða
sem náðu til mun stærra svæðis.
Álitið er að í skerjagarðinum fyrir
utan Stokkhólm hafi sex kafbátar
tekið þátt í þessum samræmdu að-
gerðum, þar af þrír dvergkafbátar
sem ekki var vitað um áður.
Ferðum kafbátanna er hagað
þannig, að kafbátur af venjulegri
stærð er eins konar móðurskip
fyrir dvergkafbátana. Hverjum
kafbáti er ætlað fyrir fram ákveðið
hlutverk í aðgerðinni og hagar sér í
samræmi við það.
Móðurkafbátur með dvergkafbát
var í miðhluta Stokkhólms-skerja-
garðsins. Eftir að dvergkafbátur-
inn yfirgaf móðurbátinn laumaðist
hann inn fyrir skerjagarðinn. Og
segir nefndin, að ýmislegt bendi til
að hann hafi komist inn í Stokk-
hólmshöfn í síðustu vikunni í sept-
ember. Höfnin er í hjarta borgar-
innar rétt við konungshöllina. Móð-
urbáturinn hélt aftur til svæðisins
við Sandhamn til að ná í dvergbát-
inn. Að kvöldi 4. október fannst
hann og réðist sænskt herskip á
hann með djúpsprengju fyrir innan
Sandön. Eftir það týndist kafbát-
urinn. Talið er að hann hafi komist
Teikningin er gerö eftir Ijósmynd af hafsbotni og
sýnir beltaför eftir dvergkafbát. Förin sýna aö úr
kafbátnum er unnt aö fylgjast meö hindrunum á
botninum og forðast þær.
styrktan kjöl sem mjakast áfram fyrir skrúfuafli.
Þessi kort birtust í
skýrslu sænsku
kafbátanefndar-
innar. í meöfylgj-
andi grein er skýrt
frá ferðum kafbát-
anna miðað viö þá
staði sem merktir
eru á kortunum.

Beltaför á botninum og hugmynd teiknara sænsku
rannsóknanefndarinnar um útlit kafbátsins. í er-
lendum blööum segir aö þessir kafbátar séu 10 til 20
metrar á lengd.