Morgunblaðið - 30.04.1983, Blaðsíða 22
22
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 30. APRÍL 1983
JMtogtntlrliifeUÞ
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guömundsson,
Björn Jóhannsson.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar: Aö-
alstræti 6, sími 22480. Afgreiösla: Skeifunni 19, sími 83033. Áskrift-
argjald 180 kr. á mánuöi innanlands. f lausasölu 15 kr. eintakiö.
Ríkisútvarpinu sama um
allt nema einkaréttinn?
Stjórnendur Ríkisútvarps-
ins hika ekki við að grípa
til lögsóknar telji þeir einokun
stofnunarinnar ógnað. Sak-
sóknara ríkisins og starfs-
mönnum Rannsóknalögreglu
ríkisins er gert aðvart og þeir
grípa til sinna ráða. Ýmislegt
bendir til þess að þeir sem fara
með völdin í Ríkisútvarpinu
hafi gleymt öðrum ákvæðum
útvarpslaga en þeim sem um
einokunina fjalla.
Að kvöldi þriðjudagsins 26.
apríl var fluttur þáttur frá
Gautaborg, þar sem Adolf H.
Emilsson ræddi við dr. Elfar
Loftsson um varnir íslands og
öryggismál. Þeir Adolf og dr.
Elfar höfðu áður birt viðtal um
þetta efni í dreifibréfi íslend-
inga í Svíþjóð og í doktorsrit-
gerð Elfars um Island í NATO
er víða hallað réttu máli eins
og sýnt var fram á í ritdómi
um bókina sem birtist hér í
blaðinu á sínum tíma.
í hljóðvarpinu hóf Adolf H.
Emilsson viðtalið við dr. Elfar
með þessum orðum: „Fyrir um
það bil tveimur árum varði
hann doktorsritgerð sína, sem
fjallaði um aðild íslands að
Atlantshafsbandalaginu og
stöðu íslensku stjórnmála-
flokkanna í varnarmálunum.
Ritgerðin, sem er á sænsku og
byggist á sagnfræðilegum
sjónarmiðum, fjallar m.a. um
þann þrýsting sem Banda-
ríkjamenn og Bjarni Bene-
diktsson beittu til að ná fram
vilja sínum án vitundar þjóð-
arinnar, en Bjarni virtist vera
sá eini, sem hafði þekkingu á
þessum sviðum en nokkur ann-
ar íslendingur og notfærði því
aðstöðu sína sem þáverandi
utanríkisráðherra. Varnar-
samningurinn fór huldu höfði
fram á síðustu stundu, þar sem
hann var viðkvæmt utanrík-
ismál, eins og sagt var á þeim
tíma og hinn íslenski almúgi
því ekki fær um að blanda sér í
umræðurnar."
Þetta er orðrétt tilvitnun í
umsjónarmann á vegum Ríkis-
útvarpsins. Hann bendir hlust-
endum á að doktorsritgerð Elf-
ars Loftssonar sé á sænsku. En
hvaða tungumál talar umsjón-
armaðurinn, Adolf H. Emils-
son? í útvarpslögum er sagt að
stofnunin skuli „efla íslenska
tungu." Er þessi moðsuða til
þess fallin? Lögum samkvæmt
á Ríkisútvarpið að „gæta
fyllstu óhlutdrægni gagnvart
öllum flokkum og stefnum í
opinberum málum, stofnunum,
félögum og einstaklingum".
Álykta verður að Ríkisútvarp-
ið hafi talið boðskap þeirra
Adolfs H. Emilssonar og dr.
Elfars Loftssonar svo mikil-
vægan, að bæði þessi fyrir-
mæli útvarpslaga skyldu virt
að vettugi. Upphafsorð um-
sjónarmannsins sem byggjast
á sögulegum fölsunum gáfu
tóninn í þættinum og skal les-
endum Morgunblaðsins hlíft
við frekari tilvitnunum. Meira
að segja Þjóðviljinn er hættur
að stunda þann áróður sem
haldið var á loft í þættinum.
Hér er ekki ástæða til að
ræða aðdraganda þess að Is-
land gerðist aðili að Atlants-
hafsbandalaginu 1949 og samið
var við Bandaríkjamenn um
varnir landsins 1951. Hvorki
Adolf H. Emilsson né dr. Elfar
Loftsson geta fært rök fyrir
þeim fullyrðingum sem Adolf
sló fram í ófullburða setning-
um í Ríkisútvarpinu að kvöldi
26. apríl.
Og spyrja má: Er stjórnend-
um Ríkisútvarpsins sama um
allt nema einkaréttinn? Ekki
minnist Morgunblaðið þess að
þeir hafi beðið hlustendur af-
sökunar á því þegar hinn
dýrmæti einkaréttur er mis-
notaður. Slíkt tillitsleysi er
hættulegasta afleiðing einok-
unar og sýnir best að breyt-
inga er þörf.
Formlegar
tilraunir
hafnar
Frú Vigdís Finnbogadóttir,
forseti íslands, fól Geir
Hallgrímssyni, formanni
Sjálfstæðisflokksins, í gær
umboð til stjórnarmyndunar.
Ákvörðun forseta er rétt og í
samræmi við úrslit kosn-
inganna. Frá því að úrslitin
lágu fyrir hafa stjórnmála-
menn ræðst við um þá mögu-
leika sem fyrir hendi eru til
myndunar ríkisstjórnar. Á
þessu stigi er ógjörningur að
segja fyrir um niðurstöðuna.
Miðað við hætturnar sem
steðja að þjóðarskútunni er
mikilvægt að það dragist ekki
alltof lengi að skipt sé um
menn í brúnni. Þeir sem þar
standa nú hafa tapað áttum.
Nú er meira í húfi en oftast
áður að réttir menn veljist til
forystu, því að einungis áræði
og snarræði dugar til að kom-
ast aftur á rétta leið.
Nýr þingflokkur
sjálfstæðisflokksins
Hinn nýi þingflokkur Sjálfstæðisflokksins á fundi í Valhöll á fimmtudag ásamt formanni flokksins, en á
myndina vantar fimm þingmenn. Fremst á myndinni lengst til hægri er Friðjón Þórðarson, honum á vinstri
hönd Þorsteinn Pálsson, þá Lárus Jónsson, Ólafur G. Einarsson, Egill Jónsson og Matthías Bjarnason. Gegnt
þeim við boröið sitja Albert Guðmundsson lengst til hægri, þá Valdimar Indriðason, Árni Johnsen og Salome
Þorkelsdóttir. Við borðsendann eru talið frá vinstri: Þorvaldur Garðar Kristjánsson, Geir Hallgrímsson,
Matthías Á. Mathiesen og Friðrik Sophusson. Við borðið fjærst sitja, talið frá vinstri: Gunnar G. Schram, Pálmi
Jónsson, Eyjólfur Konráð Jónsson, Halldór Blöndal og Ragnhildur Helgadóttir. Á myndina vantar Birgi ísl.
Gunnarsson, Eggert Haukdal, Ellert B. Schram, Pétur Sigurðsson og Sverri Hermannsson. LjAgm. Mbi. köe.
Miðstjórn Sjálfstæðisflokksins á fundi sl. fimmtudag, en þar voru lagðar línur að málefnagrundvelli í stjórnar-
myndunarviðræðunum. LjAsm. Mbi.: köe.
íslenska hljómsveitin í Gamla Bíói í dag:
„Hljómar flautunnar ekki
álitnir tónlist hér áðuru
— Japanskur tónlistarmaður leikur á forna reyrflautu
íslenska hljómsveitin heldur
tónleika í Gamla Bíói í dag og hefj-
ast þeir klukkan 14.00. Einn er-
lendur gestur, sá eini sem hljóm-
sveitin býður til landsins á þessu
starfsári, tekur þátt í tónleikunum.
Gesturinn sem um ræðir er
Japaninn Kenichichi Tsukada,
sem flytur verkið Mizu Santai
eftir japanska tónskáldið Koyo
Nakamura. Var verkið samið ár-
ið 1980 og er hluti af doktors-
verkefni tónskáldsins. Tsukada
stefnir sjálfur að doktorsnafnbót
og héðan fer hann til Zambíu.
Þar verður hann í eitt og hálft ár
við rannsóknir á helgisiðatónlist,
en það er doktorsverkefni hans.
Tsukada leikur á forvitnilegt
hljóðfæri, svokallaða Shaku-
hazhi-flautu, en það er forn reyr-
flauta. „Hér áður fyrr voru til
tvær tegundir af þessum flaut-
um, en ekki var litið á hljóm
þeirra sem tónlist. Þetta voru
tæki Zhen-presta til að þjálfa sig
andlega. Venjulegt fólk mátti
ekki snerta flauturnar. önnur
tegundin hvarf af sjónarsviðinu,
en það var ekki fyrr en upp úr
1868 að þetta breyttist. Þó var
lítið um að leikið væri á þetta
hljóðfæri og það ekki fyrr en eft-
ir síðari heimsstyrjöldina, að
ungt fólk í Japan fór að vakna til
lífsins og sá að mikilsvert var að
• Kenichichi Tsukada blæs í reyr-
flautuna. Ljósm.: ge.
viðhalda japanskri menningu,"
sagði Tsukada í samtali við Mbl.
í gær.
Tsukada blés dálítið í flautuna
fyrir blm. og svifu mjúkir og
djúpir tónar fram og til baka um
hótelherbergið. „Það kostar mik-
ið líkamlegt erfiði að leika á
svona flautu, miklu meira heldur
en venjulegar flautur. Ég get
vottað það, því ég leik líka á slík
hljóðfæri. Kvenfólki var bannað
að leika á þessi hljóðfæri hér áð-
ur fyrr, en þó að það bann sé úr
sögunni, er flautan ekki vinsæl
hjá kvenþjóðinni og gæti ég trú-
að því að það væri vegna þessara
erfiðleika. Þó veit ég um nokkrar
áhugasamar stúlkur," sagði
Tsukada. Um verkið sem hann
flytur í dag sagði hann: „Þetta er
nútímalegt verk og japönsk tón-
list af því tagi er dálítið sérstæð.
Tónskáldið er stórsnjallt og kann
að semja fallega tónlist og flaut-
an nýtur sín vel í verkinu."
Japanska verkið slær botninn í
fjölbreytilega dagskrá hjá Is-
lensku hljómsveitinni. Dagskráin
hefst á Fimm Lögum eftir Karó-
línu Eiríksdóttur. Síðan kemur
Amirilli Mia Bella, Boffons eftir
Jakob Van Eyck. Einleikari Cam-
illa Söderberg. Þá kemur Con-
certino Da Camera eftir Jaques
Ibert, því næst Svanurinn frá
Tuonela eftir Jean Sibelius og
loks Rondo eftir Jóhan Nedomuk.
Síðan Mizu Santai eins og áður
er getið. Stjórnandi verður Guð-
mundur Emilsson.