Morgunblaðið - 30.04.1983, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 30. APRÍL 1983
AUGLÝSING
Af hverju þessi afskiptasemi
Af því að:
Niðurstöður nýjustu
rannsókna á marijúana
Á undanförnum árum hefur rök-
stuðningur með og á móti neyslu
marijúana oft verið byggður á röng-
um upplýsingum sem safnað hefur
verið saman í ómarktækum og oft
mótsagnakenndum skýrslum. Það er
aðeins á allra síðustu árum að rann-
sakað hefur verið hárrétt magn af
Delta-9-THC (tetrahydrocannabin-
ol) sem er hin virka uppistaða í
marijúana.
Foreldrar, sem vilja banna börn-
um sínum að nota marijúana, hafa
ekki haft aðgang að staðreyndum
byggðum á óhrekjanlegum rann-
sóknum. Nýjustu rannsóknir, sem
hér er sagt frá, sýna að marijúana er
örugglega skaðlegt og hættulegt
efni.
Líkamlegt heilsutjón
Skaddaðar frumur
Samkvæmt rannsóknum dr.
Gabriels Nakas við háskólann í Col-
umbia truflar marijúana fram-
leiðslu líkamans á efni sem stjórnar
frumuskiptingu. Þetta veikir mót-
stöðu gegn sjúkdómum.
Dr. Forrest S. Tennant yngri, for-
stjóri meðferðarstöðvar fyrir eitur-
efnaneytendur við Californiu-há-
skólann í Los Angeles, telur náið
samband á milli krabbameins og
þessarar röskunar á mótstöðu lík-
amans.
Með því að nota geislavirkt THC
hafa vísindamenn komist að því að
(snefilefni) marijúana verða eftir í
vefjum likamans í marga daga. Sá
sem reykir marijúana vikulega eða
oftar hefur því efnið alltaf í líkam-
Lungnaskemmdir
Dr. Tennant stjórnaði rannsókn á
bandarískum hermönnum í Evrópu,
sem notuðu hass, en það er sam-
þjöppuð marijúanakvoða. Sam-
kvæmt skýrslu hans voru læknabið-
stofurnar daglega þéttskipaðar her-
mönnum með hálsbólgu, verk út frá
ennisholum og hósta. Allir þessir
kvillar voru langalgengastir hjá
þeim hermönnum sem reyktu hass
að staðaldri. Hassneytendurnir
fengu líka oft alvarlegt lungnakvef
og aðra sjúkdóma í lungu, því var
það rannsakað frekar. í ljós kom að
hermenn sem að jafnaði reyktu hass
voru með töluverðar skemmdir í
lungum.
Undanfarin tvö ár hafa sýni verið
tekin úr lungum 31 hermanns. Þeir
voru allir með skemmdir sem eru
undanfari krabbameins. (Sýnin rann-
sökuðu dr. Oscar Auerbach sérfræð-
ingur í lungnasjúkdómum; læknar
við Duke-háskóla, Californiu-há-
skóla (L.P.) og læknamiðstöð hers-
ins.)
Ofvöxtur í brjóstum
Tveir skurðlæknar, dr. Menelaos
Aliapoulios og dr. John Harman,
sögðu í læknariti (The New England
Journal of Medicine) að þeir hefðu
haft tólf unga menn í meðferð vegna
ofvaxtar í brjóstum (gynecomastia).
Brjóstin stækkuðu og urðu aum og
bólgin og hvítur, mjólkurkenndur
vökvi kom úr geirvörtunum. Þessir
læknar komust að þeirri niðurstöðu
að beint samband væri milli mikillar
notkunar á marijúana og ofvaxtar í
brjóstum.
Heilaskemmdir
Marijúana safnast saman í líkam-
anum, sérstaklega í heilavef. Þetta
eru niðurstöður dr. Walters X. Leh-
manns, forstjóra Vitam-stofnunar-
innar sem er endurhæfingarstöð
fyrir unga eiturefnaneytendur. Dr.
Lehmann, sem hefur í mörg ár rann-
sakað marijúananotkun, sagði að
marijúana og önnur ofskynjunarlyf
yllu eins konar skammhlaupi í heil-
anum.
Minnistruflanir
Dr. Lehmann segir að reykingar 5
til 10 milligramma af marijúana
Tólf mikils metnir læknar komast að þeirri
niðurstöðu að loknuin jafnmörgum mismunandi
rannsóknaverkefnum að marijúana sé greinilega
skaðlegt og hættulegt efni.
hægi verulega á hreyfingaskilaboð-
um frá heilanum og skaddi verulega
skammtíma-minni neytandans. Ef
neyslan er helmingi meiri koma
fram geðrænar breytingar, fum-
kenndur ótti, missýnir og ofskynjan-
ir.
Ruglað tímaskyn
Mikil marijúananotkun skerðir
minni neytandans það verulega að
hann getur ekki tekið þátt í venju-
legum samræðum og veldur einnig
afturhvarfi til fyrri atburða.
Dr. Lehmann segir að neytandinn
geti orðið fyrir ofskynjunum í
nokkrar sekúndur í senn á meðan
hann er að læra, tala eða aka bíl,
jafnvel þótt hann hafi ekki neytt
efnisins í marga daga.
Dr. Lehmann segir að rannsókn
tveggja sálfræðinga í Philadelphiu
hafi reynst óyggjandi. Hún leiddi í
ljós skemmdir í ungum marijúana-
neytendum. Niðurstaða þeirra er
álitin rétt og marktæk.
Persónuleikasköddun
Dr. Andrew Malcom er sálfræð-
ingur sem hefur meðhöndlað eitur-
efnaneytendur í New York, London
og Toronto í 20 ár. Hann segir að
neytendurnir verði afskiptalausir,
sinnulausir og lífsorka þeirra dvíni.
Einnig segir hann að í þeim heims-
hlutum þar sem marijúana hefur
verið notað í margar aldir sé mikill
hluti fólksins syfjulegur, latur, hafi
ruglað tímaskyn og sé sinnulaus um
hreinlæti.
Kæruleysiseinkenni
Samkvæmt rannsóknum dr. Leh-
manns koma fram kæruleysisein-
kenni ef táningur notar efnið þrisvar
(eða oftar) í viku í meira en þrjá
mánuði. Breytingar á persónuleika
hans og lífi eru mjög óljósar en hann
missir áhugann á nær öllu nema efn-
inu. Þessi einkenni hafa einnig kom-
ið fram í rannsóknum framkvæmd-
um af dr. Dana Farnsworth við Har-
vardháskóla og David Smith, for-
stjóra Haight-Ashburg-meðferðar-
stofnunarinnar.
Styttri hægbylgjusvefn
Rannsókn, sem gerð var í rann-
sóknardeild Texas-háskóla, sýnir að
marijúana styttir „hægbylgjusvefn"
eða þriðja og fjórða stig svefns sem
er dýpsti svefninn. Skortur á „hæg-
bylgjusvefni" var staðfestur hjá 75%
þeirra sem rannsakaðir voru og
þessar niðurstöður hafa verið stað-
festar í öðrum rannsóknum.
(Geðræn ,,viðbrögð“)
Rannsókn dr. Tennants á banda-
rískum hermönnum í Evrópu sýndi
að geðveilur komu fram hjá þeim
sem reyktu hass að staðaldri. Um
500 þeirra voru sendir heim til
Bandaríkjanna til langrar sjúkra-
hússdvalar.
Marijúana veldur sælutilfinningu,
en dr. Lehmann skrásetur eftirfar-
andi vanhæfni og afskræmingu per-
sónuleikans: Þrekleysi, minnkaða
framsækni, metnaðarleysi, dugleysi,
sinnuleysi, dvínandi einbeitingar-
hæfileika, minni athyglisgetu, lélega
dómgreind, erfiðleika í mannlegum
samskiptum, trú á töframátt, sund'r-
aðan persónuleika, minnkaða getu
til að framkvæma flókin fyrirmæli
eða leggja raunhæft mat á framtíð-
ina, ruglingslegar hugsanir, siðleysi
(venjur), sljóa innsæisgáfu og engan
möguleika á vellíðan við eðlilegar
aðstæður.
ímyndaðar framkvæmdir
Forfallinn efnaneytandi ímyndar
sér líka framkvæmdir og afrek. Það
er erfitt fyrir hann að leggja hlut-
lægt mat á hvert stefnir um líf hans
og persónuleika.
„Þessir unglingar þurfa að hætta
allri lyfjanotkun í u.þ.b. þrjá mánuði
til þess að geta séð hvernig raun-
verulega er komið fyrir þeim; — hve
þeir eru langt frá því að vera lengur
þær skýru athafnasömu og virku
persónur sem þeir voru áður,“ sagði
dr. Lehmann.
Vansköpuö afkvæmi
Efnið safnast fyrir í kynfærunum
Dr. Nakas, sem hefur varið undan-
förnum fimm árum til marijúana-
rannsókna, segir að áhrif efnisins
séu 10.000 sinnum sterkari en áhrif
áfengis og að efni, sem myndast af
marijúana, safnist fyrir í eistum
karla og eggjakerfum kvenna.
Berst til ófæddra barna
Nýjar rannsóknir á vegum the
President’s Marijúana Commission
sanna að marijúana berst til
ófæddra barna í móðurkviði. Marijú-
ana getur því, eins og heróín, borist
úr blóði móðurinnar í blóð ófædds
barns sem fær svipað magn af THC
og móðir þess.
Brenglaðir litningar
I rannsókn í háskólanum í Utah
árið 1973 kom í ljós að 60% marijú-
aneytenda voru með verulega
brenglaða litninga. Rannsóknir dr.
Tennants sýna einnig brenglaða litn-
State-sjúkrahússins í New York,
segir að eftirlit verði að hafa með
eiturefnum vegna þess að þau geti
orðið skaðleg öðrum en neytendum.
„Það eru áhrif þeirra á hegðun sem
gera vanabindandi efni hættuleg
öðrum," sagði hann.
Geðrænt mat
Dr. Brill sagði einnig: „Alvarleg-
asta atriðið varðandi þessi efni er
því ekki líkamleg áhrif þeirra heldur
þau áhrif sem þau hafa á hegðun
manna. Aðaláhyggjuefnið er i fyrsta
lagi að hópnotkun þeirra breiðist út
til annarra við geðrænt smit; — á
því er lítill vafi. Iöðru lagi valda þau
andlegum örkumlum sem gera
marga þeirra sem fyrir áhrifum
verða að afætum á þjóðfélaginu. Og í
þriðja lagi veldur tímabundin notk-
un marktækum áhrifum á hegðun þó
að í smáum stíl sé, brenglar dóm-
greind og veldur öðrum ruglingi sem
er hættulegur í flóknu, síbreytilegu
samfélagi. Öll þessi atriði varða
hegðun manna; öll varða þau velferð
annarra.
skammti en þurfi sífellt meira og
meira til þess að komast í sams kon-
ar vímu og fyrst þegar lyfsins var
neytt. Neytandinn getur aukið reyk-
ingar þar til hann ærist en oft verð-
ur hann leiður á því áður en svo er
komið. „Nú er nóg komið" og hættir
að nota lyfið. En þeir sem komnir
eru á kæruleysisstigið hafa tilhneig-
ingu til að leiðast út í neyslu ann-
arra efna. Sumir fara yfir í LSD
og/eða örvandi efnið amfetamin.
Þeir komast síðar á það stig að geta
ekki sofið, eru ekki starfhæfir af því
að þeir geta ekki hætt að hugsa."
Neytandinn er í tengslum við eitur-
efnamarkaðinn og hann veit því að
eina leiðin til að láta sér líða vel
næst er með heróínsprautu. Hann fær
eina slíka og þá getur hann strax
sofið, borðað og komist í bestu vímu
sem hann hefur kynnst.
Dr. Lehmann, sem hefur verið í
beinu sambandi við eiturefnaneyt-
endur í mörg ár, segir að margir
þeirra haldi í upphafi að marijúana
sé ekki vanabindandi og að þeir geti
hætt hvenær sem þeir vilji. Þeim
finnst þetta „hreinlegra" en að
drekka og finnst að dreifing og
neysla eigi að vera lögleg. Þegar
þetta sama fólk er lengra leitt í
notkuninni viðurkennir það að notk-
un efnisins að staðaldri var því skað-
leg og að það var nær ógjörlegt að
hætta án læknishjálpar.
„Það var líka augljóst að síneyt-
endur höfðu tilhneigingu til að auka
notkunina og margir leiddust út í
neyslu sterkari efna,“ sagði dr. Leh-
Ahrif lífrænna leysiefna á hæfíleika fólks tii að skrifa. Eftir nokkrar stundir er skriftin orðin óskiljanleg.
inga hjá 60% þeirra er rannsakaðir
voru.
Samkvæmt þvi sem dr. Lehmann
segir hafa rottur og mýs, sem ekki
höfðu neina tilhneigingu til afbrigði-
leika verið rannsakaðar. Eftir að
dýrin fengu marijúana eignuðust
þau dverga og unga með afmyndaða
kjálka.
Dr. Vincent D. Lynch við St.
Johnjms-háskóla birti skýrslu um
rannsóknir sem kostaðar voru af
National Institute of Mental Helth
(Geðheilbrigðisstofnuninni). Þessi
skýrsla sýnir að marijúana-notkun
getur valdið vansköpun á fóstri. f
rannsókninni var grislingafullum
rottum og músum gefinn marijúana-
revkur sem jafngilti því sem maður
fær við að reykja eina marijúana-
sígarettu á dag í tíu daga. Dýrin
eignuðust afkvæmi með alvarlega
erfðagalla. Tuttugu af hundraði
fæddust með mjög alvarlega galla.
Dr. William F. Gerber við lækna-
skólann í Georgíu gerði tilraunir
með hreina marijúana-kvoðu sem
olli alvarlegum útlitsgöllum hjá dýr-
um.
Félagslegt tjón
Dr. Lehmann segir algengt að fá-
tæklingar sums staðar í Miðaustur-
löndum og á Jamaica noti vímu sem
flótta frá erfiðu lífi. Þetta hefur í för
með sér stöðnuð þjóðfélög.
Dr. Henry Brill, forstjóri Pilgrim
Lögleiðing
Dr. Harold Kalant, stjórnandi
rannsókna hjá Addiction Research
Foundation í Toronto, var áður á
þeirri skoðun að marijúana væri
fremur meinlaust. Nú segir hann:
„Hugtakið „öruggt eiturefni" er ekki
til.“
Leiðir til annarra lyfja
Dr. Albert Greenwood, taugasér-
fræðingur við Columbia Presbyteri-
an sjúkrahúsið, segir að marijúana
leiði til vana sem erfitt sé að losna
undan, síendurtekin neysla geti leitt
til notkunar stærri skammta í senn
og síðar yfir í sterk eiturefni.
„Delta-9-THC, hinn virki hluti í
marijúana, er óuppleysanlegur í
vatni og líkamsvessum en leysist
upp í áfengi. Það leysist mjög vel
upp í fitu og binst við frumuvökva og
frumuprotein. Það síast hægt út um
þarmaveggi. Það orsakar
ensímframleiðslu í lungna- og lifr-
arvefjum.
Úrgangsefni þess safnast fyrir í
heila og öðrum vefjum en hverfa úr
líkamanum á sjö dögum með þvagi
og saur. Efnið veldur mjög fljótlega
auknu þoli í öllum dýrategundum,
einnig í mönnum." Þetta voru orð dr.
Lehmanns.
Dr. Lehmann segir að síneytandi
komist í vímu af upphaflegum
Alþjóðaheilbrigðisstofnunin telur
marijúana heimskandi lyf, skaðlegt
mönnum og þjóðfélagi.
„Það væri álíka skynsamlegt að
afnema lögin sem varða notkun og
sölu marijúana og að afnema um-
ferðarlögin.
Sagt er: „Fyrst allir nota það
hvort sem er (það er ekki rétt) er
eins gott að leyfa það.“ Mörg hundr-
uð þúsund manns brjóta umferðar-
lögin á ári hverju. Hvílíkt öngþveiti
myndi þó myndast ef engin umferð-
arlög væru í gildi," sagði dr. Leh-
mann.
Það varð vandræðaástand í Sví-
þjóð þegar þar var reynt að stemma
stigu við mikilli amfetamíns-notkun
með því að gera mönnum auðveldara
að nálgast efnið. Notkun amfeta-
míns margfaldaðist. Stjórnvöld sáu
hvaða mistök þetta voru og settu
ströng lög sem nákvæmlega var
fylgt eftir.
Japönum hefur gengið best að
ráða við eiturefnavandamálið með
því að nota fræðslu, strangar laga-
setningar, miklar sektir og harða
dóma.
„Áfengi á líklega sök á fleiri
harmleikjum í heiminum en nokkurt
annað eiturefni. Er það því skyn-
samlegt þegar hinir fullorðnu skaða
sjálfa sig með áfengi að unga fólkið
vinni sjálfum sér tjón með marijú-
ana?“ spyr dr. Lehmann.