Morgunblaðið - 30.04.1983, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 30. APRÍL 1983
33
Magnúsína Friðriks
dóttir - Minning
Fædd 14. maí 1889
Dáin 19. aprfl 1983
Magnúsína var fædd að Núpi í
Vestur-Eyjafjallahreppi, og var
hún ein af þeim elstu í sínum fjöl-
menna systkinahópi, en foreldrar
hennar, Oddný og Friðrik Benó-
nýsson, eignuðust saman 20 börn
og var einn af sonum þeirra, hinn
landsþekkti aflamaður, Binni í
Gröf. Þau hjónin, Oddný og Frið-
rik, fluttu út til Eyja árið 1902, og
þá í nýbyggt hús sitt, Gröf, þar
sem þau bjuggu svo alla sína
löngu búskapartíð, fram í háa elli.
Magnúsína Friðriksdóttir í
Gröf, fékk ung á sig dugnaðarorð,
til flestra verka, sem ungar stúlk-
ur urðu þá að vinna, þar á meðal
fiskaðgerð.
Árið 1910, giftist Magnúsína
Hannesi Hanssyni frá Landakoti.
Stuttu síðar keyptu þau timbur-
húsið Hvol, sem stóð vestan við
Heimagötu, næsta hús sunnan við
Batavíu. Á Hvoli bjuggu þau hjón
um 20 ár og voru ætíð kennd við
það húsnafn.
Ungu hjónunum á Hvoli búnað-
ist vel og kom fljótlega í ljós,
hversu mikill forkur húsmóðirin
var til allra verka og búsýslu.
Hannes eiginmaður Magnúsínu
var hörku sjómaður og stundaði
sjómennsku í Eyjum í um 30 ár.
Þar af var hann um 20 ár mótor-
bátaformaður, en hin árin vél-
stjóri.
Fyrstu búskaparár þeirra hjóna
var Hannes vélamaður hjá Gísla
Magnússyni í Skálholti, upp á
hæsta hlut, og fengu þau því á
þeim árum ekki svo lítinn fisk til
aðgerðar og umhirðu. En þá var
allur fiskur verkaður í saltfisk og
sólþurrkaður úti á stakkstæðum á
sumrin, og kom það mest í hlut
húsmóðurinnar á Hvoli að sjá um
fiskþurrkunina. Vann hún fyrstu
árin oft að því verki ein og svo
með börnum sínum, þegar þau
gátu farið að hjálpa til, þó ung
væru.
Þegar þau hjón byrjuðu að búa
á Hvoli, fengu þau sér eina kú til
búdrýginda eins og margt fleira
tómthúsfólk hafði á þeim árum í
Eyjum. Síðar urðu kýrnar tvær og
var svo fram undir 1940. Allt þetta
jók á erfið störf húsmóðurinnar,
þó að hún annaði því öllu, með
sínum alkunna dugnaði.
En þannig voru kjör margrar
sjómannskonunnar í Eyjum á
fyrri hluta þessarar aldar. Þær
gættu bús og barna af miklum
dugnaði og fyrirhyggju, en oft hef-
ur nætursvefn þeirra ekki verið
vær né langur, því að margar
þeirra urðu að gæta og hirða um
ung börn, nætur og daga. Þá bætt-
ist það og á sjómannskonurnar, að
hafa þungar áhyggjur og hugar-
angur af sínum nánustu, þegar
þeir voru úti á sjónum í vondum
veðrum og ekkert fréttist af þeim,
fyrr en þeir komu að landi.
Á Hvoli bjuggu þau hjón fram
til um 1930 en þá byggðu þau sér
stórt og vandað þrílyft steinhús,
sem þau nefndu Hvol. Það hús
stóð norðan við Urðaveg no. 17, en
fór undir hraun, gosárið 1973,
ásamt öllum öðrum húsum við
Urðaveginn.
Árið 1947 fluttu þau hjónin frá
Hvoli til Reykjavíkur og keyptu
sér þá íbúð að Auðarstræti 5 og
bjuggu þar saman, þar til að
Hannes lést 18. júní 1974, eftir
þungbær veikindi hans síðasta
æviár.
Eftir lát Hannesar, bjó Magnús-
ína ein í ibúð sinni og annaðist um
sig sjálf, þó sjón hennar væri orð-
in mjög döpur síðustu æviárin.
Stuttu eftir síðustu áramót þurfti
Magnússína á sjúkrahúsvist að
halda og var þá tekin inn á Landa-
kotsspítala þar sem hún fékk
ágæta hjúkrun og umönnun, sem
hún var mjög þakklát fyrir.
Þau hjónin Magnúsína og
Hannes eignuðust 12 börn og eru
nú sex þeirra á lífi.
Það fólk, sem þekkti Magnúsínu
á Hvoli blessar minningu hennar,
því að hún var góð kona. Hún
verður jarðsungin frá Landa-
kirkju í dag, laugardaginn 30.
apríl.
E.G.
Nýlátin er á Landakotsspítala
Magnúsína Friðriksdóttir, tæp-
lega 94 ára að aldri. Er þar með
lokið langri og viðburðaríkri æfi
tápmikillar dugnaðarkonu. Hún
var fædd að Núpi undir Eyjafjöll-
um 14. maí 1889 og voru foreldrar
hennar Friðrik Gissur Benónýsson
og Oddný, dóttir Benedikts Magn-
ússonar bónda á Efstu-Grund og
Elínar Stefánsdóttur konu hans.
Friðrik og Oddný reistu bú að
Núpi en fluttust árið 1902 til Vest-
mannaeyja og bjuggu í Gröf. Frið-
rik var formaður á áraskipi frá
Grindavík, en síðar, er vélbátar
komu til sögunnar, eignaðist hann
hlut í Portlandinu og Friðþjófi
Nansen og var skipstjóri með þá.
Hann stundaði dýralækningar í
Eyjum og stundum aðstoðaði
hann Halldór lækni við aðgerðir
og krufningar. Oddný og Friðrik
eignuðust 20 börn og ólu upp 2
börn þar að auki og var það allt
mesta myndarfólk og karlmenn-
irnir miklir sjómenn. Má þar
nefna Þorbjörn, sem lengi var há-
seti á togurum með Tryggva
Ófeigssyni og síðar Bjarna Ingi-
marssyni, hörku sjómaður og góð-
ur hagyrðingur, ennfremur Ben-
óný skipstjóra (Binni í Gröf), ein-
hvern mesta aflamann og aflak-
óng í Eyjum í mörg ár. Langafi
Magnúsínu var franskur, Louis
Henry Joseph Vanderoruys, er
varð skipreika ásamt 10 félögum
sínum af fiskiskútunni Morgun-
roðinn (l’Aurore), sem strandaði á
Skálarfjöru í Meðallandi 13. apríl
1818. Rúmum 9 mánuðum eftir
strandið fæddi Valgerður Jóns-
dóttir, ógift, son er skírður var
Benóný Hendriksson. Jóhann
Gunnar Ólafsson fv. bæjarfógeti
hefur skrifað merkan þátt af þess-
um atburðum m.a. ( Sjómanna-
dagsblað Vestmannaeyja 1974.
Þar segir hann meðal annars:
„Það er þróttmikill stofn, sem
kominn er af þeim Louis Henry
Joseph Vanderoruys og Valgerði
Jónsdóttur og verður ekki sagt að
hann hafi að ófyrirsynju á lífsleið
sinni dvalist um stund 1 Meðal-
landi, en ekki er kunnugt um feril
hans eftir brottför frá Islandi, og
ekki mun hann hafa rennt grun í,
hversu mikið kjarnafólk þessi ís-
lenski ættbálkur hans átti eftir að
verða."
Magnúsína heitin dvaldist til 18
ára aldurs í Holti hjá séra Kjart-
ani Einarssyni og lét vel af dvöl
sinni þar, en fluttist þá til Vest-
mannaeyja og giftist Hannesi
Hanssyni formanni og útvegs-
bónda í Eyjum. Þau eignuðust 12
börn og eru 6 þeirra á lífi, 3 synir,
Ögmundur, Einar og Árni, og 3
dætur, Hansína, Vigdís og Guð-
björg. Fjögur barna þeirra dóu
ung að aldri, en Ágúst fórst í
flugslysi árið 1951 óg Ottó lést í
Vestmannaeyjum árið 1966. Það
lætur nærri, að það hefur verið
mikið starf hjá húsmóðurinni á
Hvoli að stjórna svo stóru heimili.
Á vertíðum voru þar að auki sjó-
menn og aðgerðarmenn, en allt
þetta gerði hún af myndarskap,
enda var hún alltaf létt í lund og
bjartsýn. Theodór heitinn Frið-
riksson rithöfundur hefur lýst
skemmtilega og lifandi dvöl ver-
tíðarmanna í kjallaranum á Hvoli
og róðri á mb. Ara, sem Hannes
var formaður á.
Hannes Hansson var mikill
dugnaðar- og kappsmaður og var
formaður á mörgum bátum í Eyj-
um og ætíð aflasæll. Þau hjónin
fluttust til Reykjavíkur 1947, og
vann Hannes við olíuafgreiðslu
hjá Olíufélaginu. Hannes andaðist
á Landakotsspítla 18. júní 1974
eftir þungbær veikindi. Magnús-
ína bjó síðan ein í ibúð sinni að
Auðarstræti 5, þar til sjónin var
að mestu farin, en í nóvember sl.
fékk hún aðkenningu að slagi og
var þá flutt á Landakotsspítala og
lifði þar í 5 mánuði. Aðstandendur
flytja læknum og hjúkrunarfólki
alúðarþakkir fyrir góða hjúkrun.
Útför Magnúsínu verður gerð frá
Landakirkju í Vestmannaeyjum
laugardaginn 30. apríl nk.
Blessuð sé minning Magnúsínu
Friðriksdóttur.
Magnús Geirsson
ATHYGLI skal vakin á því, að
afmælis- og minningargreinar
verða að berast blaðinu með góð-
um fyrirvara. Þannig verður
grein, sem birtast á í miðviku-
dagsblaði, að berast í síðasta lagi
fyrir hádegi á mánudag og hlið-
stætt með greinar aðra daga. í
minningargreinum skal hinn
látni ekki ávarpaður. Þess skal
einnig getið, af marggefnu til-
efni, að frumort Ijóð um hinn
látna eru ekki birt á minningar-
orðasíðum Morgunblaðsins.
Handrit þurfa að vera vélrituð og
með góðu línubili.

GÆÐAEFTIRLIT MEÐ GÆÐAVÖRUM
Útsölustaðir: Kaupfélögin um allt land
HJÓLBARÐASALA
Höfðabakka 9 /-83490-38900
Á ATLAS eru
þér allir >
vegir j/
færir
Aukið öryggi fyrir þig.þína og þá sem
á vegi ykkar verda. ATLAS hjólbarðar .
Minni bensíneyðsla, meiri ending.
SAMBANDIÐ
VÉLADEILD
Ritverk Guðmundar G. Hagalín 1.-15. - Fyrri hluti

Guðmundur G. Ilaxalín
Sairnamaðurinn mlkli
Höfundur fjölmargra óviöjafnan-
legra sögupersóna, kvenna og
karla. Sjór minninga, sérstæöur
húmorlsti.
J

Ég veit ekki betur — Sjö voru sólir á lofftí — llmur liðinna daga —
Hér er kominn hoffinn — Hrævareldar og himinljómi — Stóó ég úti
í tunglsljósi — Ekki fæddur í gær — Þeir vita það fyrir vestan —
Fílabeinshöllin — Virkir dagar I — Virkir dagar II — Melakóngurinn,
smásögur — Kristrún í Hamravík o.fl. — Sturla í Vogum — Þrjár
sögur.
Almenna bókaffelagið,
Austurstræti 18, sími 25544
Skemmuvegi 36 Kóp. Sími 73055