Morgunblaðið - 10.05.1983, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 10. MAÍ 1983

Otgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guömundsson,
Björn Jóhannsson.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar: Aö-
alstræti 6, sími 22480. Afgreiösla: Skeifunni 19, sími 83033. Áskrift-
argjald 210 kr. á mánuöi innanlands. í lausasölu 18 kr. eintakiö.
Draga þarf saman
segl í ríkisútgjöldum
Heildarþorskafli það sem
af er árinu er 30% og
56.000 lestum minni en hann
var á sama tíma í fyrra. Þetta
samsvarar 900 m.kr. skerðingu
útflutningstekna.
Mestur er samdrátturinn
hjá bátaflotanum á Suður-
nesjum og Vestfjörðum, eða
tæplega helmingur, þrátt fyrir
það að sókn hafi aukizt og
þrátt fyrir það að veiðar hæf-
ust fyrr. Þessi veiðibrestur
kemur í kjölfar 13% sam-
dráttar í sjávarvörufram-
leiðslu 1982, en það ár kom
engin loðna á land til vinnslu.
I nýútkominni ársskýrslu
Seðlabanka íslands segir að
viðskiptakjör þjóðarbúsins út
á við hafi versnað á árabilinu
1978—1980 sem svarar til
4,9% af þjóðarframleiðslu
1980. Þjóðarbúið mætti þess-
ari áraun — í bili — með auk-
inni veiðisókn, sem nú sýnist
hafa komið niður á stofnstærð
nytjafiska, og utanaðkomandi
ávinningi, sem fólst í styrk-
ingu Bandaríkjadals. Sú
styrking færði okkur aukið
raunvirði fyrir útflutnings-
framleiðslu sem seld var í
dollurum.
Aflasamdráttur og versn-
andi viðskiptakjör leiddu með
meiru til vaxandi viðskipta-
halla, sem reyndist um 10% af
þjóðarframleiðslu á sl. ári.
Svigrúmið til að jafna út slík
áföll var hinsvegar verulega
þrengra en áður vegna versn-
andi skuldastöðu þjóðarbús-
ins, en erlendar skuldir námu
um sl. áramót hátt í 50% af
vergri þjóðarframleiðslu og
greiðslubyrðin siglir hraðbyri
í fjórðung af áætluðum út-
flutningstekjum ársins. Við-
skiptahalli og mikill vöxtur
erlendra skulda á næstliðnum
árum stefna efnahagslegu
sjálfstæði þjóðarinnar bein-
línis í hættu.
Þegar þjóðarframleiðsla og
þjóðartekjur dragast saman,
eins og var á sl. ári og eins og
sýnt er að verður áframhald-
andi á þessu ári, hlýtur þjóð-
arfjölskyldan að draga saman
segl í skattheimtu og eyðslu í
ríkisbúskapnum — og miða
fjárfestingu við framkvæmdir,
sem skila kostnaði sínum
fljótlega aftur í þjóðarbúið.
Stjórnvöld verða að ganga á
undan með góðu fordæmi um
aðhald og samdrátt í eyðslu.
Þá fyrst geta þau krafið al-
menning hins sama. — Stefna
stjórnvalda í skatta- gengis-
og hliðstæðum stjórnvaldsefn-
um verður að miðast við að
skapa atvinnuvegum rekstrar-
og vaxtarmöguleika, bæði til
að tryggja atvinnuöryggi og
skilyrði til meiri umsvifa, ein-
kum í framleiðslugreinum,
samhliða því að örva innlend-
an sparnað.
Mergurinn málsins er sá, að
í því árferði, sem nú einkennir
íslenzkt efnahagslíf, hljóta
þau viðfangsefni að hafa for-
gang, að slá á verðbólgu —
með samvirkum efnahagsað-
gerðum — og ríkisútgjöld, sem
þegar eru komin yfir eðlileg
mörk sem hlutfall af þjóðar-
tekjum. Kröfur um að kaup-
máttur launa fylgi rýrnandi
þjóðartekjum eiga ekkert síð-
ur erindi til þeirra sem deila
og drottna í ríkisbúskapnum.
Samhliða þarf að blása að
kulnandi glóðum framleiðslu-
starfseminnar í landinu — og
skjóta nýjum stoðum verð-
mætasköpunar undir atvinnu,
afkomu og efnahagslegt sjálf-
stæði þjóðar og einstaklinga.
Landnýting
Einn mikilvægasti þáttur
þess að skila búsetumögu-
leikum í þessu landi óskemmd-
um til framtíðarinnar er að
haga veiðisókn í helztu nytja-
fiska þann veg, að þeir geti
gefið hámarksnýtingu um
langa framtíð — án þess að
gengið sé á stofnstærð þeirra.
Annað mikilvægt atriði er að
koma hér upp fiskeldi í stórum
stíl. Þriðja atriðið er byggja
upp orkuinað. Síðast en ekki
sízt skal nefna fjórða horn-
steininn: að stuðla að sem hag-
kvæmastri nýtingu og varð-
veizlu landgæða.
Með landgræðsluáætluninni
1974 var gert stórátak í að
stöðva gróðureyðingu og upp-
blástur. Þessu starfi þarf að
fylgja eftir, stöðugt og viðvar-
andi. Jafnhliða þarf að vanda
vel stefnumörkun í landnýt-
ingu. Nefna má nýtingu út-
hagabeitar og afrétta, en
framtíð íslenzks landbúnaðar,
einkum sauðfjárræktar, bygg-
ist á þeirri auðlind er hér um
ræðir. Skógrækt á og eftir að
gegna vaxandi hlutverki í
landnýtingu. Vaxandi þéttbýli
kallar á aukið rými, fyrir
íbúða- og atvinnu- og úti-
vistarsvæði. „Innbyggð“ þörf
þéttbýlisbúans fyrir tengsl við
náttúru landsins kemur og við
sögu. Og vaxandi orkuiðnaður,
sem að er stefnt, þarf stað-
setningar við.
Það er því tímabært fyrir
þing og þjóð að huga að
stefnumarkandi ákvörðunum
um landnýtingu. Því fyrr því
betra.
Bægðu Skeiðará
frá „gullskipinu“
SkeiÖará rennur til hafs í nýjum farvegi
GULLLEITARMENN opnuðu
nýjan ós fyrir Skeiðará tveimur
kílómetrum vestan við ósinn
sem hafði myndazt í vetur á
þeim stað þar sem leitarmenn
munu freista þess að ná upp í
sumar flaki hollenzka segl-
skipsins Het Wapen van
Amsterdam, sem strandaði á
Skeiöarársandi 1667 og sökk í
sand á stuttum tíma. Ósinn sem
myndaðist í vetur lá að hluta
yfir þann stað sem gullleitar-
menn hafa mælt út, en um leið
og opnaður var nýr ós sl. laug-
ardag var lokað fyrir gamla
ósinn með stórvirkum vélum,
jarðýtum og vélskóflu. Innan
fárra klukkustanda var gamli
ósinn farinn að þorna upp. JarðýUn rótar í fjöninni við hina nýju ósa Skeiðarár.
Þeir, sem hlutu viðurkenningu úr sjóðnum, ásamt formanni hans. Talin frá vinstri: Herrafna Kristjánsson,
píanóleikari, Engel Lund, söngvari, Gunnar Eyjólfsson, leikari, formaður sjóðsstjórnar og Þóra Borg, leikari.
Morgunblaöið/KEE
Fyrsta úthlutun úr Listasjóöi Grundar
FYRSTA úthlutun úr Listasjóði
Grundar fór fram á sunnudaginn.
Þeir listamenn sem hlutu úthlutun
sjóðsins voru: Engel Lund söngv-
ari, Hermfna Kristjánsson, píanó-
leikari og Þóra Borg, leikari.
Listasjóðurinn er stofnaður í
tilefni 60 ára afmælis Grundar
og lagði Gísli Sigurbjörnsson,
forstjóri Grundar, fram fé í því
augnamiði. Tilgangur hans er að
viðurkenna og þakka störf eldri
túlkandi listamanna, sem oft
hafa veitt vistmönnum Grundar
ánægju.
í sjóðsstjórn eiga sæti: Elín
Sigurvinsdóttir, söngkona, Gísli
Magnússon, píanóleikari, gjald-
keri sjóðsins, Guðrún Ás-
mundsdóttir, leikari, Gunnar
Eyjólfsson, leikari, sem er for-
maður sjóðsins, og Gunnar
Kvaran, sellóleikari.